Ders 13
Dersin Konusu: ERMENİCEDE İSMİN HALLERİ: ՀԱՅՑԱԿԱՆ ՀՈԼՈՎ (İSMİN BELİRTME HALİ)
ՀԱՅՑԱԿԱՆ ՀՈԼՈՎ (İSMİN BELİRTME HALİ)
ERMENİCEDE İSMİN HALLERİ
ՀՈԼՈՎՆԵՐ (İSMİN HALLERİ)
Ermenicede adların 7 hali vardır.
(Yalın Hali) Ուղղական հոլով
(İyelik Durumu) Սեռական հոլով
(Yönelme Hali) Տրական հոլով
(Belirtme Hali) Հայցական հոլով
(Ayrılma Hali) Բացառական հոլով
(Araç Durumu) Գործիական հոլով
(Bulunma Hali/ -de, -da Hali) Ներգոյական հոլով
Bu durum adın hallerinin Türkçeyle her zaman örtüşmediğini gösterir.
***
Հայցական հոլով ո՞ւմ ի՞նչ ը ինչե՞ր ը ո՞ւր որքա՞ն որքա՞ն , , ( ), ( ), , , , sorularına cevap verir.
ժամանակ ե՞րբ
1
Հայցական հոլով , ismin semantik yapısına bağlı olarak değişiklik gösterir.
Doğu Ermenicede, հ այցական հոլով eklendiği ismin canlı ya da cansız olmasına göre çekim eki alır (ya da almaz). Canlı nesneleri belirten isimlerle birlikte հ այցական հոլով eki kullanılır, cansız nesnelere ad olan kelimeler ise ismin yalın hali korunur.
, cümlede aşağıdaki durumlarda kullanılır:
Հայցական հոլով
Geçişli bir fiilin nesnesi olduğu zaman:
Օրինակ՝
:
Հայրը գովում է որդուն ( sözcüğün çekişsiz hali: որդի ) Babası oğlunu övüyor.
Bu cümlede որդուն (oğlunu) kelimesi գովել (övmek) fiilinin nesnesidir.
Yükleme sorulan ո՞ւմ sorusuna որդուն cevabını alırız. Yani burada որդի kelimesinin հ այցական halde olduğu görülür.
Cansız nesneler için ise kullanım şöyledir:
Նկարներս տեսա՞ր : Resimlerimi gördün mü?
2
Bu cümlede նկարներս (resimlerim) kelimesi տեսնել (görmek) fiilinin nesnesi konumundadır. Yükleme sorulan ի՞նչ sorusuna cevap olarak նկարներս cevabını alırız. Yani burada նկարներս kelimesi yalın haldeymiş gibi görünür, ama հ այցական haldedir.
Ո՞ւր sorusuna cevap olan yer-yön zarfları:
Օրինակ՝
Վերջապես տուն եկա : Sonunda eve geldim.
Burada տուն (ev) kelimesi ek almaz ve հ այցական halde bulunan yer-yön zarfıdır.
Ե՞րբ sorusuna cevap olan zaman zarfları:
Օրինակ՝
Հոջորդ տարի կտեսնվենք : Gelecek sene görüşeceğiz.
3
Burada տարի sene) kelimesi zaman zarfıdır ve ek almamasına rağmen ( հ այցական halde bulunmaktadır.
Miktar belirten zarflar:
Օրինակ՝
Երեք բաժակ ջուր խմեցի : Üç bardak su içtim.
Bu cümlede Երեք բաժակ, հ այցական halde bulunmaktadır. “ Որքա՞ն ջուր խմեցիր ” sorusuna cevap verir. :
4
