Ders 8
Dersin Konusu: ԱՆՑՅԱԼ ԿԱՏԱՐՅԱԼ (TAMAMLANMIŞ GEÇMİŞ ZAMAN)
ԱՆՑՅԱԼ ԿԱՏԱՐՅԱԼ
TAMAMLANMIŞ GEÇMİŞ ZAMAN
“Անցյալ կատարյալ” Ermenicede geçmişte tamamlanmış, herhangi bir süreklilik, tekrar ya da ilerleme belirtmeyen eylemleri ifade etmek için kullanılır.
Անցյալ կատարյալ’da çekimlenen fiiller eylem, teklik çokluk ve zaman bildirmek için yardımcı fiil ‘ye ihtiyaç duymaz. է
Անցյալ կատարյալ Emenicede fiillerin yardımcı fiil olmaksızın kullanıldığı tek zamandır.
Düzenli fiillerin çekimi, mastar halde aldıkları eke (-ել ալ) bağlı olarak yapılır./-
TEKİL
1. şahıs (ես) fiil kökü + եցի ացի/
2. şahıs (դու) fiil kökü + եցիր ացիր/
3. şahıs (նա) fiil kökü + եց աց/
ÇOĞUL
1. şahıs (մենք) fiil kökü + եցինք ացինք/
2. şahıs (դուք) fiil kökü + եցիք ացիք/
3. şahıs (նրանք) fiil kökü + եցին ացին/
Օրինակ՝
Գրել Գնալ
Olumlu Olumsuz Olumlu Olumsuz
(ես) գրեցի չգրեցի գնացի
չգնացի
(դու) գրեցիր չգրեցիր գնացիր չգնացիր
(նա) գրեց չգրեց գնաց չգնաց
(մենք) գրեցինք չգրեցինք գնացինք չգնացինք
(դուք) գրեցիք չգրեցիք գնացիք չգնացիք
(նրանք) գրեցին չգրեցին գնացին չգնացին
“Անցյալ կատարյալ” sıklıkla zaman zarfları ile birlikte kullanılır. Bu zarflara birkaç örnek verelim:
երեկ (dün) Երեկ չգանցի համալսարան:
նախանցյալ օրը geçen gün) ( Նախանցյալ օրը հանդիպեցինք Աննան:
/ /
անցյալ տարի շաբաթ ամիս Անցյալ տարի մեկնեց Փարիզ:
Bazı fiillerin çekimi farklılık gösterir. Bu nedenle, düzensiz fiillerin “Անցյալ
” fiil köklerini ayrıca bilmek gerekir. Düzensiz fiiller –(
կատարյալ եց) /-ի (աց)ի
ekleri yerine aşağıdaki ekleri alır:
- ա
-ար
-ավ
-անք
-աք
-ան
Օրինակ՝
Տեսնել Գալ
Տեսա Եկա
Տեսար Եկար
Տեսավ Եկավ
Տեսանք Եկանք
Տեսաք Եկաք
Տեսան Եկան
Bazı düzensiz fiiller ve “Անցյալ կատարյալ” fiil kökleri şu şekildedir:
Գալ => եկ + , ա ար, ավ անք, , աք ան,
Ուտել => կեր
Տանել => տար
Լինել => եղ
Դառնալ => նարձ
Վերադառնալ => վերադարձ
Վեր կենալ => վեր կաց
Ancak bazı fiiller düzensiz olmalarına ve “Անցյալ կատարյալ” fiil kökleri düzenli fiillerden farklı olmasına rağmen düzenli fiillerin aldığı ekleri alırlar, buna karşın bu fiillerde ses türemesi gerçekleşir:
Տալ => տվ + եցի եցիր եց եցինք եցիք եցին, , , , ,
Դնել => դր+
Անել => ար+
Թողնել => թող+
Լվանալ => լվ + ացի ացիր աց ացինք ացիք ացին, , , , ,
Ասել düzenli bir fiil olmasına rağmen, -ալ bitimli fiiller gibi de çekimlenir ve çoğunlukla aşağıdaki çekim kullanılır:
Ես ասացի Մենք ասացինք
Դու ասացիր Դուք ասացիք
Նա ասաց Նրանք ասացին
