YUKSEK ()GRETiMDE ()NLtSANS VE i~LETMECtLtK ()GRETtMiNDE UYGULANMA BA~ARISI
D9~. Dr. tnal Cern A~KUN
Tiirkiye'de 1973-1974 ogretim Ylhmn yiiksek ogretime getirdigi tar-
t1~ma alanlanndan biri de onlisans olmu~tur. Onlisans Milli Egitim Temel Kanununun 37. Maddesi, Oniversiteler Kanununun 53. Maddesinde yiik- sek ogretimin ilk kademesi olarak belirtilmektedir. Yiiksek Ogretim Kuru- lunun (YOK) «Onlisans Ogretiminin Diizenlenmesi» konusundaki karanna
«Tiirkiye'de Egitjm Sisteminin Yaplsl ve Meslek Kademeleri» adlyla ekle- nen ~EKiL-l 'deki ~emada onlisansm yeri sistem i9inde kesinlikle saptan-
ml~ bulunmaktadlr (1).
Ote yandan soz konusu YOK karanmn 7. Maddesinde onlisansm ama9lan ~oyle ongoriilmektedir :
«1- Bir yandan ogrencilere orta ogretimdeki yeti~meleri yoniinden aralannda mevcut seviye farklanm yiiksek ogrenim slrasmda te- lafi etme fusatml vermek,
2- Diger yandan, orta ogrenimleri masmda yiiksek ogretimin ancak temel ogrenim alanlanna yonelmi~ olan ogrencilere, lisans ogre- niminin ge~itli dallanndan kabiliyetlerine gergekten uyan birisine tam bir isabetle yonelebilme imkam saglamak,
(1) yOK'iin «Onlisans Ogretiminin Diizenlenmesi konusundaki karan 8-9 ~ubat 1974'te yapllan toplantJda ahnml~tJr.
~ l: 14 20 13 19 ::1
~
11 17 10 162 ::~
155 8 4
MRETtM KADEMELERt
r~---~A~--~---
__ ,
MESLEK KADEMELERtr - - -
DOKTORA DtPLOMASI
~ 0
-1
I-<
+r
W YttKSEK LtSANS DtPLOMASI-1 YUKSEK LtsANs II
(MASTER,UZMANLIK)
1
LlsANS DiPLOMAS I
I Ir----~~~~~:
D1PLOMASIr
LtSANS
, , I
I I I
B N L t SAN S
r
HEM LISE HEM MESLEK DiPLOMASII
I I I
LiSE DiPLOMASIHEM MESLE~E
UK M ,HEM YUKSEK MRETt-. YATA 1 Y SEK RETI~E HAZIRLIYAN :&\ VE S
ME HAZIRLAYAN: ,ALANLARINA HAZIRLA-
_rg99MtflAR. __ J~~O:~
____ ..
1Y.At! EItOG\lA!1.LN.t •. __1--.
l
TEMEL E~tTtM DiPLoMAsrlI
o R TAO K U L
t L K 0 K U L
~EKiL - 1 Tiirkiye'de Egitim Sisteminin Yaplsl ve Meslek Kademeleri
..
'\VII
1
VI
1
v
I
T
IV
I
III
I
!
I I
I
r
1
3- Yuksek ogrenime girdikleri halde ilk Ylllardaki ba~an durumlan lisans ogrenimi i<;in yeterli bulunmayan veya klsa yoldan hayata atll- mak isteyen gen<;lere, orta ogretim diplomasl ile lisans diplomasl ara- smda ge<;erli olaeak onlisans seviyesinde bir ara diploma vermek, 4- Yuksek ogretimde daha ust ogretim yolunu aneak belli bir ba~a
nyl gosterenlere a<;mak suretiyle, ilk yJllan <;ok daha fazla kit- lesel olan yiiksek ogretimin, ileri yIllanna daha <;ok bireysel egi- tim imkillll yaratmak, boy Ieee <;ah~maYI te~vik ederek yuksek egitimin kalitesini yukseltmek».
Soz konusu karann 8. Maddesi, onlisans kademesi ile ilgili gorevleri ve kurulu~ tesbitinde ~u goru~u getirmektedir :
1- Onlisans kademesinin, ogreneileri, a) Lisans dallanndan birine yoneltmek ve b) meslege yoneltmek gibi ikili bir gorevi olmasl,
2- Lisans ogrenimine hazlrlayabilmek i<;in onlisans kademesinde, en azbir ydhk bir sure i<;inde
a) dil ve edebiyat
b) sosyal ve ekonomik bilimler 0) matematik-fizik (teknik) d) tabii bilimler
gibi temel bilim bolUmundeki derslerin ogrenimine yer verilmesi;
bu bolUmierie dersleririin aynea tesbit edilmesi ;bunlann «bolilm- len> halinde veya «ortak dersler ve se<;meli» dersler halinde du- zenlenebilmesi; Yll ve slnlf dilzeni yerine donem ve kredi dlizeni- nin uygulanmasl; yaz donemi ve ak~am kurlanna yer verilmesi;
ve lisans ogrenimine aneak, lisans dallanndan biri i<;in tesbit edil-
mi~ derslerden belli bir dereeenin ilstiinde ba~an gosterenlerin ka- bul edilmesi; boyIeee lisans ogrenimi yapmak isteyen gen<;lerin onlisans kademesinde alabildigine <;ah~maga ve yan~maga te~vik
edilmesi,
3- Onlisans kademesinde meslege hazlrlamak i<;in, her meslegin ozel- ligine gore, gerek bu kademede gerekse bu kademeyi takip eden yllda duzenieneeek meslege hazlrltk programlan ile bazl mesiek alanlanna onlisans diplomasl seviyesinde ara insanglieli yeti~tiril
mesi,
4- Onlisans ogretiminin, Fakulte ve b.6lUmler i<;inde degil, dogrudan dogruya Oniversite, Akademi ve Yliksek Okullar i<;inde merkezi
3
olarak veya ge~it1i bOlge ve illerde bunlara bagh olarak kurulmasl ve uygulamamn 1974-75 ogretim Ylhndan itibaren, paralel prog- ramlarla diizenlenmege ba~lanmasl gibi esaslann gozoniinde tutul- masml tavsiye etmi~»
Ote yandan Ege Universitesinde onlisans ile ilgili oIarak yapllan bir
9ah~mada bu ogretim kademesinin amaCl ~oyle a~:tkIanmaktadlr (2) : a- Kitlesel ogretim yaplcl,
b- Yiiksek ogretimdeki YIgmlan absorbe edici,
c- Standart ~artlar ve programlar i<;inde ozeIlikle ilk slmfta yiiriitiilen ogretim ile ileri safha i<;in temel olan bilgileri kazandmcI, bir yan- dan da ileri lisansa yonlendirici,
d· Kademenin ikinci slmfl iIe ileri lisansa yonelmeyenlere pratik bir ogretimle ki~ileri klsa devrede hayata yoneitici, ozeIlikle kalklll- makta olan toplumlar i<;in «ara insangiicii» yeti~tirmesini saglaYlcl ogretim yapmak,
e- Boylece hem yiiksek ogretime miiracaat edenlere, asgari bir on kademede imkan saglamak ve bu on kademede ki~inin kendi ye- teneklerini stand art ~artlarda ortaya koymasma imkan vermek, f- Bu sayede de yiiksek ogretime yonelecek yetenege ve ki~inin kendi kaderini kendisinin tayininde hak tammak suretiyle flrsat e~itligi
ve sosyal adalet iIkeleri i<;inde bir yiiksek o~retim hizmetini ger<;ek-
le~tirmek,
g- Bu esas i<;inde hem insan israfml onlemek, hem de gerekliler i<;in klsa siirede pratik bilgilerle hayata atllmalanm saglayarak bir an evvel iiretici bir etmen oIarak biiyiik bir kiitleyi yurt ekonomisine dahil etmek ,
Bu a<;lklamamn arkasmda ~u gorii~ ileri siiriilmektedir :
Memleketimizde yiiksek ogretim kademelenmesi, on lisans kademesi- nin realize edili~i geregine ait fikirler 10-12 ytldu soylene gelmektedir. Bu arada ~unu da soyleyelim ki, Ege Universitesi hem bu fikirlerin yaplclsl ola- rak, hem de uygulaYlclsl olma yoniinden yurdumuzda onciiliik etmi~tir.
Bu fikir son yllda;
a- On lisans kademesinin temel egitim kanununda yer almasl, b- U<;iincii 5 yllhk planda ifadesini bulmu~ olmasl,
(2) YUSUF V ARDAR, Yiiksek O~retimde On Lisans Sorunu, E~e Universitesi, Bor- nova, 1974, s. 3-4.
6eRtNctLERtN LtS! -
aN
L!SANS tLtSKt VE GE~tSLFRt SEMASI ---_._---,--.., L1SANS MRETiM1YET E R
BAS A R I GOSTERENLER
UN1vERS1TELE1<.1N Fark11 Iisans o~retim
kademeleri (Kendi ~art_
lar1na gore Yonlendiri_
ci s1n1f1 ba~aranlar1
a1ular. )
i:lN LlSANS
YON LEN D t R t c T E MEL SIN I F
gosteren
Isteyenler Iisanstan vazgec;ip be- ceri Sl.nl.fln doner.
Ara insan gUcU
!steyen yeniden Iisans iC;in ,artlar1 deneyebilir
,Ba$arlS1Z olup hayata dBnenler
~EKtL - 2 Ege Universitesinde YapIian Bir ~ah~ma Sonucu ileri Siiriilen Onlisans Onerisi
5
c- Nihayet 1750 saYlh kanunda da amir hilkiim haline gelmi~ bulun- maSI nedeni ile halen yurt olc;iisilnde dil~ilniHilr ve pianianmasl
i~i ele ahmr olmu~tur.
Ancak buna ragmen, konu yukanda belirlenen amac; ve fonksiyon- Ian goze almadan planlandlgl ve progtamla~t1gl takdirde, fayda yerine zarar getirebilecek bir hilviyet alabilir. C;ilnkii yukanda belirlenen amar,; ve fonksiyon hedef olmaymca bir on lisans, iiniversiteye milracaatlan emici olmayacak, klsa devrede becerili insanlan ilretici yapamlyacak, maddi ola- naklar ve ogretim giicilnden en iyi ~ekilde yararlanmaYI saglamlyacaktlr.
Bu halde de, bugLin yurdumuzun biiyiik problemi haline gelen yiiksek og- renime giremeyen ogrenciler sorununa deva olamlyacakbr.»
Gorii~ sahibi Tilrkiye'de onlisans soruilU ir,;in SEKiL-2'deki model onerisini ileri siirmektedir. (3)
Semadaki modele gore, onlisans kademesi iki Yll olacaktlr. ilk yilda tcmel bilgilerin ortak standart ko~ullar, programlar ve ders malzemesi ile belli bir diizenle§tirme ir,;inde kitlesel ogretimi yapllacaktIr. ilk yd sonunda belli ba~anYl saglayarak, belli yetenekleri oldugunu ortaya koyabilen og- renciler, bu kazamlml§ temel bilgiler iizerine ogretim yapacak r,;e~itli lisans dallanna gec;cceklerdir. Ancak ba~anlan vas at olanlar, onlisansm ikinci SI111f1 olan bcceri sl111fma ahl11p, orada uygulamaya yonelik, pratik bilgilere d::tyall ogretim programma almarak, «ara insan giicil» olarak topluma hI.- zandmlacaktIr. Hic;bir ba~an saglamayanlar, dahq fazla. iimitsizlige girmeden ve zaman kay billa ugramadan lise diizeyindeki bilgilerle kendi kendilerini eleyip, hayata doneceklerdir (4).
Boylelikle, onlisans ic;in ogrenci kaynagl olan liselerden ogrenciler, kitle halinde onlisansm ilk sll11fma ahnarak, standart temel egitime girecek- ler, bunlardan bir 10sml ise, onlisanslllbeceri sl111fllla girerek klsa devreden hayata ilretici olarak kazandmlacaklardlr. Belki r,;ok az saYlda bir ogrenci grubu ba~anslz olacak Ye bunlar, daha fazla zaman kaybetmeden hayata donilp, erkenden yonlerini c;izeceklerdir. (5)
Ote yandan soz konusu goril§te, aynntlh durumu SEKiL-3'de go- rLHen onlisans kademesi ile ilgili bir r,;e~itlendirme onerisi yapllarak, Fen Bilimleri, Sosyal Bilimler, Hayati Bilimler ve Teknik Bilimler Onlisans prog- rami an olmak ilzere dort tiirde ele alman onlisans kademesi ic;in $U ar,;lk- lama yapllmaktadlr: (6)
(3) A.g.k., s. 9 (4) A.g.k., s. 4-5.
(5) A.g.k.
(6) A.g.k.,s.6-7,JO
Fakliltelerde Fen Bilimleri- Faktiltelerde, Haya t i bilim- Faktiltelerde Teknik bilim .,... e ne dayal~ ~e,itli Lisans Faktiltelerde sosyal Bilgi- lerin uygulamalar~na dayal~ uygulamaIar~na dayal~ agre- .,...
...
ogretimine kabul ediIirIer: lere dayal~ Lisans ogreti- ogre tim yapan mesleki Liaan tim yapan mealek Lisana1Q) (Matematik,Fizik,Kimya, min.e kabul edilirler: (Hukuk i~in kabuL edilirle.r :(T~p, i~in kabul edilirler
k
>00 Zooloji,Botanik,Jeoloji, 1ktisat,1dari tIimIer, Ziraat, D~, Hekimligi, (in~aat,Elektrik,Makina,
:0 Astronomi, va. Lisanslar~ MaIiye tiearet, VB.) Eezae1hk, Orman, vs.) Maden, Kimya mtihendisligi
<I) gibi. ) ve Mimari, va, gibi)
s::
.,
<I)
.,...
,..:l
...
I
4I 1 • • I
OM e I.ei II.ci t,ei rI.ei I.ei II.ei I.ci II.ci
.,...
Yoniendiri -~ Beeeri Yonlendiri--~Beeeri Yonlendiri r-f- Beeeri Yoniendiri -
f-
Beeeri...
Q)ci ci ei ci
k
>00 s~n~f Bln~f1 s1nlf slnlf1 slnlf s~nlf1 s1n~f sln1f1
:0 t 't 'I' t
tI) Ara ins an gtieU Ara insan gUeU Ara insan gUeU Ara inaan sllell
s:: III (teknolog) (teknolog) (teknolog) (teknolog)
CD 'M
.-1 (orta okul ogretmeni. MUze, (Pratik hesap memuru, Zab~t (Eczac1 kaIfas~,sag11k me- (Santiye Ijefi, sUrveyan,
1
s:: fizik,kimya,bah~e teknisyen katibi, komiayoneu vs.) muru, Tarlm eksperi orman makine tamireisi, bak11l1
:0 gozlemci,programlay~e1,vs.) muha£~Z1,pratik protezci teknologu, v.s, v..s •
.. + + +
<I)
I II III IV
s::.,...
III k
Fen Bilimleri Sosyal Bilimier Hayat Bilimieri Tekpik Bilimler
<Il QJ .,... i-l
15n - Liaans On - Liaana 1hl - Lisans
,..:l "-1..-1 on - Lisansl,
S::t-<
:0
~EKiL - 3 Ege Universitesinde Yapllan. Onlisans <;ah~masl ile ilgili Aynntlh Oneri
«Bizim Ulkemizde ah~Ila gelmi~ egitlm kurulu~lannm <;:e$itliligi ve te..i mel egitim kanununda orta ogretimde ogrehcilerin yonetimi de ongorii1mii~
yonelim kartallanm dii~iillerek; bu dort <;:e~it iini{enin ve her kurulu~un 'ken- di ogretim giicii, plan ihtiya<;:lan ve diger olanaklarma gore, buonlisans tiplerinden bir veya ikisini hatta ii<;:uaii kendine bagh olarak aqlp, i$lete~
bilir dii~iincesindeyiz. Bil <;:e~itler daha da arttmlabilirler.
Ancak esas olacak husus, bu <;:e~itler birinci slmftan sonra dikey olav rak uygun bir fakiilteniri~ Iisans ogretimine yol vermesi; yatay olatak da i- kinei sll1lfmda yine uygun tipte mahaI'et kazandmcl ara insan giicii' yeti~
tirici VaSf1l11 korumasl olmahdlr;
(SEKiL-3)'de gordiigiimiiz gibi, m~sela fen bilimleri on lisansmm yonlendirici smlftan soma, fakUltelerde fen bilimine dayah <;:e~itlilisans
ogretimine ge<;:i$ yamnda, yatay diizende ikinci yllm beceri smlfinda fen bilimlerine dayanan ara insan giicii teknologu yeti~tirmek planlahmahdlrl Bu durum benzer ~ema i<;:inde sosyal bilimler, hayati bilimler, teknikbilim~
ler on lisans <;:e~itleri i<;:inde aynen uygulanmahdu. Siiphesiz bu <;:e~itlerin
her biri i<;:in, yonlehdirici temel sll1lf i<;:in ogretim programlarmm stand art bir ~ekilde diizenlenmesi ve beceri sll1lfma da hangi, .tiparains'an giiciiniin
yeti~tirilecegi ve ona gore hangi pratik bilgilerin verilmesinin esas ahnacagl yetkili ogreticilerle ge1i~ti1"ilmelidir. Bu esas i<;:inde on lisans ogretim birim~
lerinin ger<;:ekle~mesiyle her fakUlte, on lisanstm yonlendirici sHuftan soma, lisans ogretimine yll ilavesi yapmadan kehdine ozgii lisansiyeleri yeti~tire~
bilmek i<;:in ogretim plan, program veders planlanm geli~tifip yiiriirliige sokmahdlr. Boyle bir diizenlemel1ln hem. yurt a<;:lsll1dan hem de lisans og- retimi baktmll1dan kaza:ndlracagl imkaniJ'ar <;:ok geni~ olacaktu'.
Bu esas i<;:inde ktsa zamanda ogrenct Ylglnlan sorum! <;:ozUlerek, fa- kiiltelere daha yetenekH ki~iler yoheleC'e'k, kaybolan ve zaman israf eden bil'qok geny ara insan gitcii olara:k, becertl1 insanlhr' otarak hayata ve top':
luma kazandmlacak ve neticede Ulkemiz ilt:! milletimiz i<;:in biiyuk yarar saglanacaktlr. »
Ege Dniversitesinde yapllan bu <;:ah~mamn uygulama degeri iizerinde
gorii~.Jeri1'nizi belirtmeden once, ele~tirilere a<;:lkhk kazandlrmasl baktmtndan soz konususorun i<;:in ba~ka bir model onerisi getirmeyi, soma iki oneriyi
kar~lla~tlrmah olarak incelemeyi uygun bulmaktaYlz.
TURKtYE'DE YUKSE'K OGRETtM KURUMLARI tC;IN GENEL ON- LtSANS UYGULAMASI tLE tLGiLi BiR MODEL ONERist
SEKiL-4'de Tiirkiye'deki yiiksek ogretim kurumlan i<;:in onerdig:mii onlisans modelinin i~leyi~ esaslan ~u ~ekilde olacaktlr :
I~---
- - -
~L._O_C_R_E_N--:-C_!
_L_E_R_-IJ - - - -()N LisANS
1 YIL
B!TtRME TEST SINAVI
,
I I I
T V
lLE ECtTtM APK UNIVERStTE
' - - -
--- ----
Bell~ Bir-Puan1n Alt1n- da Ba~ar1 GHsterenler
r - - .... -__
-_-_-_-....:-t~========~--f Meslek Oku-lu2.Y1l
Belli Bir Se~im Sureci tIe Lisans Ogreniminln
r - - -
I
_ _ _ _ _ .J
Y Llsans Ogreniml 4 Y11
uksek Lisans Ogreniml 1-2 Y11
I 2.S1o.1f1na Ge~il1
' - - -
-- - - - - - - -
-- - - - - - -
- -- - - -
SEKIL - 4 : Tiirkiye'de Yiiksek Ogretim Kurumlan icin Genel Onlisans Uygulamasma tli~kin Model Onerisi
Doktora Ogrenimi 2-4 Yl.l
J - Yuksek ogrenime girccek ogrenciler, bu ogrenimlerine ya teknik ya da sosyal bilgiler alamnda ba~lama se<,:imini diledikleri bi<,:imde yaplp.
sosyal ve teknik bilgilerde yuksek ogretim <,:ah~malanm surduren akademi, fakulte ve yiiksek okullann bu iki ayn alanda. ortakla~a duzenleyecekleri onlisans programlaniia ahnacaklardu.
2- Onlisans bir Yll siireli olacak, bir YIIsonunda ogrencilerin ya yli ic;inde ba~anlanm degerleyecek bir sistem ya daen azmdan yli sonunda uy- gulanacak test vb. bir bitirme smavlyla on Ii sans ba~arilan ol<,:Ulecektir.
3- Onlisans ba$an degerlemesi sonucunda, lisans ogrenimine devam edecek bir duzeyde olduklan anla~!lanlar veya bu l<Ol1uda saptanacak belli bir puanm i.istunde ba~arl gosterenler ba~an di.izeylerinin ilgili oldugu aka- demi, fakUlte ve yuksek okullarm birinci slIufma ahnacaklardn·.
4- Onlisans ba~an degerlemesi sonucunda, ba~anh lisans ogrenimillin gerektirdigi belli bir puan duzeyinin altmda kalanlar, ycteneklerine uygun mesl,ek okullanna girmelerini saglayacak ornegin bir yetenek test smaVl uygulamasmdan sonragerek umversite, akademi gerek Milli Egltim Bakan- hglna bagh· <,:ah;;an iki YIlJrk meslek okullanna almacaklardlr.
5- Meslek okulunu bitirip, belli bir meslek yetenegini elde ettigi haldc Ii sans alamnda teorik ogrenimlerini surdiirmek isteyenler, belli bir sec;im siireci so nunda bitirdikleri meslek dkulunun ilgili oldugu akademi, fakiiltc v.eya yuksek okulun ikinci sllllfma ahnarak, buradan lisans ve Iisans ustu' ogrenimlerine devam edebileceklerdir.
6- Dort Yllhk Ii sans ogrenimini bitirenler dilerlerse, 1-2 Yl1hk yuksek lisans ile 2-4 ytlhk sureye gore duzenlenen doktora ogrcnimi olmak uzere lisansiistu ogrenimine girebilecektir.
7- Modelde egitim teknolojisi ve bu arada TV ile egitim iki degl~ik bie;imde ele ahnml~tlr. Onlisansta TV'den daha c;ok ogrencinin ogrenim gorme olanagml arttmcl vebu alanda a-;Ik iiniversite uygulamasim de'stek- leyici bir arae; olarak yararlanma ongorUlmu~tiir. Ote yandan lisans ve mes- lek ogrenimi alanmda TV'den ileri egitim teknolojisini okullara getirip, egitim ve ogretimin etkinligini arttlrma ~eklinde bir yararlanma uzerinde
durulmu~tur.
8- Genel olarak modelde ulr Yllhk onlisans hazulaYlcl bir ogretim
~eklinde gorUlmLi~, lisansta ge<,:erlia~ama olarak du~iinUlmemi~tir.Ote yan- dan meslek oku~u ic;in iki Yllhk sure temel ahnml~, bir kimsenin en az iki vli- da bir meslek yetenegi kazanabilecegi ongorUlmu~ti.ir.
9- Lisans, lisansiistii programlarda ogrencilerin hem kendi yetilerine gore ders almalan, hem de aldlklan derslerle aralannda etkili, yaratlcl, 0- zendirici bir bag kurabilmeleri Ic;in ogretim sistemi olarak donem, kredi,
ders gec;me sisteminin benimsenmesinin yerinde olacagl kamsilla vatllml~tIr.
Ku~kusuz boyle bir diizen, onlisanstan ortalama ogrenci diizeyinin iistiinde yetenek ya da yetiyle (kapasite) ile gelenogrencilerin lisans ogrenimini ii~
ydda tamamlamalan da olurlu bulunabilecektir.
10- Model bir bakIma gec;ici nitelik ta~lmaktadlf. Orta ogretimde ge- reken reform c;ah~malan tamamlamp, ogrenciler orta ogretim slraSlllda, yiiksek ogretime veya meslege yonelici olmak iizere, ba~hca iki alandan birine gidebilecek bir yetiye kavu~turuldugu zaman, onlisans uygulamasl c;ok simrianacak, beiki de biitliniiyle kaldmlabilecektir. Modeld6onlisans,
§imdiki orta ogretim duzenimizin ba~tabolgelerarasl dengesizlik, lise ve ·den- gi okullardaki '.amac;, yeti~tirme yontemleri; egitim olanaklan, vb. konu- lardaki ciddi yetersizliklerini bir dereceye kadar giderici bir a~ama olarak
dij~iiniilmii~tlir.. Ashnda oria ogretim diizeni, belli bir yap! sagiamitgilla
k;avu~up', bugiinkiic;okiintli giderilebilirse, 0 vakit bu ogretimden gelel1 og- rencilerin, lisans ogrenimine .mi, yoksa dogrudan ara insangiicii yeti~tiren
mesiek adamhgl egitimine mi alillacagl biiyiik biro sorun olmayacaktlf., lKt MODELiN KAR~ILASTIRMALI iNCELEMESi
Ege Oniversitesinde yapllan c;ah~ma sonUCl\., ortaya konan modelle, onerdigimiz ikinci bir model araslllda, temelde oldukc;a farkh birtakIm nok- talarbulunmaktadlL Soyleki, birinci modelde onlisans siirekli bir yiiksek ogretim a~amaSl olarak goriili.irken, ikincide bugiinkii orta ogreti:nin yeter- sizligini giderici bir a~ama ~eklinde ele ahnml§tIr. Eu aynhk, bir baklma Milli Egitim Temel Kanununda farkillda olunmayarak yol aC;llml~ bir c;e-
li~meden ileri gelmektedir. Soz konusu Kanun,. 28. Maddesinde orta ogre- timin amac; ve gorevlerini :;OU :;;ekilde belirtilmi~tir :
«Orta ogretimin amac; ve gorevleri, Milli Egitimin genel amac;lanna ve temel ilkelerine uygun olarak,
1. BiiUin ogrencilere orta ogretim seviyesinde asgari ottak bir genel kiiltiir vermek suretiyle onlara ki:;;i ve toplum sorurilanm tammak, c;oziim yollan aramak ve yurdun iktisadi, sosyal ve kiilUitel kal- killmasilla katklda bulunmak bilincini ve giici.inii kazandlftnak, 2. Ogrencileri, c;e~itli program ve okullarda ·ilgi, istidat ve kabiliyetleri olc;usiinde ve dogrultusunda yiiksek ogretime veya hem meslege, hem de yiiksek ogretime veya hayata ye i~ alanlanl1a hazlrlamaktlr.
Bu gorevler yerine getirilirken, ogrencilerin istekleri ve kabiliyetleri ile toplumun ihtiyac;lan arasillda denge saglamr.»
11
()te yandan bu durum VIII. Milli Egitim ~il.rasmin 15. Madde Ka- rarmda a~agldaki ~ekilde belirtilmi~tir (7) :
«0rta ogretimin ama~ ve gorevlerini yerine getirebilmesi i~in orta 6gretim kurumlarmda;
1. Yiiksek ogretimehazlrlayan programlar,
2. Hem meslege, hem de yiiksek ogretime hazulayanptogramlar 3. Hayata ve i~ alanlanna hazlrlayan programlar diizenlenir.
()grenciler, orta ogretimde, istek ve kabiliyetleri Ol~iisiinde Ve dog- rultusunda bu programlardan birine yonelerek yeti~me imkam bulurlar.»
Buradan a~lk~a goriilmektedir ki; MilliEgitim Temel Kanunu'nda orta6gretim ile yiiksek6gretimin ilk a~amasl olan 6nlisans aynl amat;larl
ta~i.makta ve eger bir diizenlemeye gidilmezse, ileride ayni ama~h' bu t;ift a~ama,' orta6greti'mderi gelen6grencilerin onHsanstabitkan~lkhga ginp, orta ogretimde yoneldikleri ama~hin onlisansta sapmalan ve bazl ~lkrhaz,;,' lara girmeleri $onucunu dogurabilecektir; Milli' Egltim . Temer Kanununda ogrencilerin orta ogretimde ~e~itli alanlara yonlendirilmesi ongoriildiigiine gore, belli alana yonelmi~ ogrenci tekrar onlisansa toplamp, orta 6gretimde gereken yonlendirilmenin yapdmadlgml varsaymak, herhalde hakhhgl ko- layca savunulacak bir gerek~eyle ileti siiriilemez; aksine~eli~ik ve cok yonlii bir kaYlp olgusunu ortaya koyar. Kammlzca, orta ogtetim Milli Egitim Temel Kanunda saptanan ama~lara gore ~ah~maya ba~ladlgl zaman, on- lisan'sa~amasl sadece, octa ogretimden yiiksek ogretime ge~ecekler arasmda yetersizligi goriilen' ogrehCilerin, girecekleri yiiksek ogretim alanma hazlr- lanacaklan destekleyici bir a~ama olarak genel egitim sistemi' i~inde koru- nabilir. <;iinkii bugunkii yaygm orta ogretim alam ne kadar diizenlenirse diizenlensin ileride ~e~itli bOlge ve yorelerin okullatim bitiren ogrencilerin, yiiksek ogrenime ge~i~lerinde kiiltiir yapdan bu ogrenim i~in yetersiz bulu- nanlan goriilecektir. Dlkenin geli~memi~ orta ogretim kurumlanndan gelen bOyle ogrencilerin, girecekleri yiiksek ogretim kurumunun bagh oldugu onlisans a~amasmda destek ligrenimi gormeleri, bolgelerarasl dengesizlik- leri giderici bir rol oynayabilir. Ancak ~imdiki kan~lkhgl onlemek i~in orta ogretimin yonelecegi yeni hedefler ve girecegi yeni model kar~lSlnda, on- lisansm ge~ici ama<;lan ile uzun donemde eger korunacaksa, orta ogretimi biitiinleyecek bi~imde ama~landmlmasl gerekecektir.
Birinci modelin yetersiz kaldlgl diger bir noktaonlisansl' «yiiksek og- retimdeki YIgmlan absorbeedici)}bir ~are olarak dii~uniirken~ bunun tek- nigini modele almayr~ldir:Giiniimiizde kitlelerin ogretim ve egitiminde en
(7) Milli E~tim Bakanhgl, Tflbligler Dergisi, IX. SOra Ozel SaYl$I, C. 37, S. 1788, s. 111
etkili ara~ televizyon olmakta, bu nedenle bir a~lk iiniversite kavraml ge- listirilmi~ bulunmaktadlr. tkinci modelin iistiinHigii. Tiirkiye'de ~imdiki ko-
~ullarm bOyle yaygm egitim ara~lanna da ihtiyacl olacagml ongoriip, bu ko- nuda yaptlacak planh bir ~ah~mada biitiinleyici rol oynamasldlr.
c>te yandan birinci modelle ikinci model arasmda ~lkan temel bir ay- nhk da «beceri slmft» ile «meslek okulu» konusunda goriilmektedir. Birinci modelde onlisans aym zamanda ., iiniversiteye devam edecek ba~anYl gos- teremeyenleri bir ytlda beceri smlflan i~inde, hayata bir meslek, .sahibi ve ara insangiicii yeti~tirme ama~lanyla hazlrlanacaklardlr. Bu smlfta ba~anh
olmayanlar onlisanstan tiimiiyle ~,lt<.flnlacakttr. lkinci modelde. dUl"l}ll1 bi- raz daha degi~iktir. Burada onlisans ogrencinin, Ii sans ogrenimine, veya meslek egitimine gitrp.esini diizenleyen bir haZlrhk basamagl olarak dii~ii
niilmii~tiir. Belli bir diizeyde ba~an gosterenler lisans ogrenimine, goste- remeyenler yeteneklerine uygun bir meslek okuluna gidecek veburada en az iki ytlda meslek egitimigoreceklerdir. Model meslek ogreniminde ba~art
gosterip, lisans ogrenimine ge~mek isteyenlere de olanak verecek bir esnek-
likta~lmaktadlr. Birinci modelde ise lisans ogreniminde ba~an ,gostereme- yenlerin beceri slmfma donii~ii ongoriilmii~tiir ki, kammlzca bu tiir ogren- cilerin de yeteneklerine uygun meslek okullanm se~melerine flrsat taplmak, birinci yoldan ~ok daha etkili ve anlamh bir tutum olur. Genel olarak belirt- mek gerekirse, ogrencilerin hayata «beceri smlfIanndan» ~ok, belli ama~
lara gore orgiitlenmi~ meslek okullarmda hazlrlanmalan her yoniiyle daha olumlu bir yol olacakttr. Aynca ikinci model lisans, yiiksek lisans ve mes- lek ogreniminde ~aglmlzm ileri egitim teknolojisinin dayanagl olan tele- vizyondan yararlanmaYl da ongormii~ bulunmaktadtr ki, bunun en onemli amaCl ogrencileri bulunduklan ogrenim alam i~inde en etkili ve verimli, ba-
~anYl ozendirici tekniklerle egitmek, ba~artSlZhk oramm dii~iiriip, ogrenciyi hayata, hi~bir yerde tutunamaml~, ~aresiz bir ~ekilde yollamamakttr. Bu yiiz- den birinci modelde onlisansta ba~arlslz olup bayata donenler diye bir grup ogrenciye yer verilirken, ikinci modelde bu durum, bir sistem geregi ya da
ka~lmlmazhgl ~eklinde goriilmediginden modele ahnmaml~ttr.
TURKiYE'DE HER YUKSEK O(;RETiM KURUMUNUN KENDi YA- PISINA UYGUN ONLisANS KADEMELt O(;RETtM VE E(;tTtM YAP- MA TEMELtNE DAYALI, t~LETMECtLiK O(;RETiMiNE OZGU MODEL ONERtSt
Tiirkiye'de sosyal ve teknik olmak iizere ba~hca iki alanda tiim yiik- sek ogretim kurumlanmn ortakla~a yiiriitecekleri ve bu arada televizyon, radyo gibi kitle haberle~me ara9lanndan da yararlanabilecekleri, a91k iini- versite kavramma dayah genel onlisans uygulamasl modelinin bir alma~lgl
(alternatifi) olarak iizerinde durulabilecek ikinci bir model de, her yiiksek 13
\ D~i~IS
;:t~~
lKl D1lNEM tlZERINDEN GENEL NITELiKLl 1lIR YILLIK lSLETHECtLtK 1iNLlsANSININ
O-ERS PROGRAHI
-~--T~---
( SLE~ECII.'I) (\H\~:-\
BILr.!,! B!r.Glsl ) ---,/<' - ~/I'HJHASERE B1LGls\
lSLE~E0:tK
MESLEKOltULLARI
I SOSYAL
\ POLIT1KA
~B1LG1Sl
"-_.-
r:oo~~ ~ILG1SI )
"-....--~-_/
~I
lSTAT1STl:) BILGIS!
/
SEKiL -- 5 i§letmecilik Onlisansl Ders Programl Onerisi
ogretim kurumunun kendi yapu;ma uygl1n, ozel bit onlisans progtamtuy- gulamasma girmesidir.
Ege Oniversitesinde yapllan ve daha once sozilnii ettigimiz9ah~mada,
~EKiL"3'de goriildiigii gibi Fen Bilimleri, Sosyal Bilimler, Hayat Bilimleri, Tcknik Bilimler olmakiizere dort onlisaris tiirii ongoriilmii§, bu. arada hu- kuk, iktisat, idari ilimler, maliye, tiparet, vh. konularda ogrenimyapan fa- kiilteler sosyal bilimler onlisansma baglamnl~ilr. Model sQ,syalqilim dal- larUll kapsayan genel bir Onlisans. mQqeli ortaya koymakta, bunlar .aras1l1da her ogretim kurumun~n kendi onlisansll1l ozeI. ko~ullanna gore diizenleme olanaginl pek tammamaktadif. KU$kusuz boyle genel nitelikteki bir sosyal bilim onlisansl Jyinde i~letmeci1ige ozgii bir modelin geli~tirilmesi olanak- slzla$maktadlf. Halbuki ~EkiL-5'de goruidiigii gibi, I~h~tmecilik onlisans ders programl uygulamasma ge<;iidigi zaman, bir yandan i~letmecilik lisan- sma daha yuksek nitelikte ogrencinin girmesi saglamrken, diger yandan
ba~ansl lisans diizeyinin alt1l1a kalanlanh i~letmecilikle' ilgili meslek okul- lanna ahnmahin durumunda, soz konusu' ogrencilerin bu okullaragirme uygunlugu ile buralarda gosterecekleri ba~anlan etkili bit bi<;:imde destek- lenmi§ olabilecektir. Onerilen ders programinda. a<;lklamaya gerekseme gos- teren .iki onem'Ii ders «fiaber1e~me Bilgisi» ile «Davranl§ Bilgisi» olmaktadlr.
Haberle~me bilgisi, orta ogretimde bir tiiriii ci.ddi bir ogretjm ve egitim dii- zeyin,e kavu~tu.rulamayan, aslmda ogrencinin ki~.i!iginin geli~mesinde' son derepe onemli rol. oynayan,. yazl!I ve sozlU kompQzisyon <;ah~malarml kap- samaktadlr. Davr.a11l~hilgisi ise ogrcncinin hireysel, toplumsctl ve kiiltiirel
davram~ kahplannm belirlenip, geli~tirilmesindeetkili olacak, sosyoloji, psik.oloji, . sosyal psikoloji ve kiiltiirel antropolojinin temel .konulan.~m og- retimini i<;ermektedir. Boyle bir ders programlyla bir' yIlhk ogretimden ge-
<;en olilisans ogrencilerinden lisans ogretilnine de~am edemeyecek durumda hulunanlar, otel, lokanta, turizm, sigortaclltk, bankaClhk, kooperatif<;ilik, reklamclltk, muhasebecilik, sekreterlik, vb. alanlarda i~Jetmelere ara insilll- giicii yeti$tiren meslek okullarmda iki Yllhk: ogretim ve egitim' gordiikten sonra i~ hayatma bellt bi;r meslegin adar11l olarak atIlabilecektir. Boyle bir model ku~kusuz her yilksek ogretim kurumunun kendi yaplsma ve 6ianak- lannauygun meslek okullan- a<;lp, diger yandan yine bu yaplya gore diizen-
lenmi~ bir onlisans programlylaogrencileri, .rneslege yada Iisans ogretimine yoneltmede daha bi1invIi yollara soktugundan, genelnitelikteki sosyal bilim- let 6nlisans program I yamnda' etkinlik ve iistilnliigunu korumaktadir. Aksi halde nereye ve nasil yonelecegini bilmeyen bir grup 6grencinin karma bir onlisans kiiltiirii i<;inde,bir' YllIn! ge<;irmesinin· pek anlatniI hir yam bulun- mayacakttr.
Her Yliksekogretim kuruinunun kendi yapisllla uygun onlisans a~amah
ogretim ve egitim yapmasllla somut bir ornek verebilmek iyin SEKfL-6'da 15
aym zamanda i~etmecilik ogretimi yapan Eski§ehir t.T.t. Akad~misi i~in geli~tirilen bir model onerisi ortaya konmaktadlT. Bu modelin esa,slan ~u
~ekilde diizenlenmi~tir :
1- Yiiksek. ogrenimlerini Eski~ehir t.T.t. AJ<:ademisinde yapmak is- teyen ogrenciler, Eski~ehir t.T.i. Akademisince kendi ogretim alamnm bil- gi yaplsma uygun olarak diizenlenmi~ bir yllhk «lktisadi ve Ticari Bilgilw>
onlisans programma ahnacaklardlr.
2- Bir yllhk onlisans programl sonunda ogrenciler en· azmdan bir onlisans test smavma ahnarak, bu smavda onlisans ba~ar,llan ol~iilegektir.
3- 6nlis~ns ba~anolyiimii sonunda belli bir diizeyin ya da puanm altmda ba~a,n gosterenler, ba~an durupllanna gore Akademinin dort ydhk lSLETMECiLiK veya EKONOMI-MALiYE lisans programma ahnacak- lardlT.
4-6nlisans smavmda belli biro diizeyin yada puamnaltmda ba~an
gosterenler, bir meslek yetenek smaVl ile .Akademiye bagh olarak a~:tlacak
en az iki ydhk meslekokullanna gireceklerdir.
5- Akademinin meslek okullarmdan herhangi birini ba~anyla biti- renier, dilerlerse belli bir seyim siireciyle, i~letmecilik veya ekonomi-m;lliye lisans programmm ikinci smlfma ahmp, buradan lisans ve lisansiistii og- renimlerine devam edebileceklerdir. 6te yandan onlisanstan sonra lisans pro,gramma girip, bu programda ba~anslz ~lan ogrencilerden isteyenler ve belli bir seyim siireci sonunda Akademinin meslek okullarmdan herhangi birinde meslek egitimi gorebilecek durumlanmn oldugu anla~llanlar, bu okula ahnacaklardlr.
6- Modelde Akademinin Egitim Televizyonundan. yararlanma olana- gl iki yonde dii~iiniilmii~tiir. 6nlisansta k;lpasite arttmcl, ve Eski~ehir yev- resinp.eki diger illerde. de (ornegin, ·Afyon,. Kiitahya, Bilecik) ,bu .,programm uygulanm;lsma yardlmcl olacakaylk devreli ETV, lisans. ve meslek ogrenimin- dekapa,h devre ETV yaratlcl, etkin egitimin en oQ.emliaracl niteligini ta-
~,lyacaktlr.
7- Lisans ve lisansiistii ognmimde, gerek bu ogrenim ilj:inde, gerek me.slek okullanndan gelecekler He lisanSl bitirmeyip, meslek okullanna gi- decekler arasmda geyi~ kolaybklan: s;lglamasl, ogrencilerin kapasitelel,"ine, isteklerine gore ders ahp, .ba~anb, yaratlcl olabilmeleri iyinAkademide
~imdi uygulanan donem sistemi, clers geyme .ve kredi diizeniyledesteklene- cektir. Burada. ders geymeve kredidiizeninin en. ,onemli 0zelliginden bid de, bir yllhk onlisans programmdan gelip, lisans diizeyinde iistiin yeti (ka- pasite) gosteren ogrenc,ilere dort ytlhk.normal lisans prQgramlm ii<; yllda tamamlama olanagml vermesiolmaktadlr.
Burada Eski~ehir LT.i. Akademisi ic;in boyle bir model gcli~tirilirken ku~kusuz hareket edilen temel di.i~iince, her ogretim kurumunun kendi ola- naklanm kullanarak onlisans ogretimini en iyi bic;imde yaplsma uyarIaya- bilecegidir. Sozgelimi bugun iyin, yeterli ogretim uyesi bulabildigi takdir- de, Eski~ehir
t.
T. LAkademisi sahip bulundugu egitim tclevizyonu, modern bask! teknigine gore orgiitlenmi~ baslmevi, laboratuvah yabancl dil egitim olanaklan ile model onerisinde ongoriilen bazl meslek okullanm hizmete a<;abilir. Boyle bir model onerisi Eski~ehir i.T. i.Akademisi ic;in geli~tirilebildigi gibi, aym bic;imde Tiirkiye'deki her yuksek ogretim kurumu ic;in de
i ---[
1) eRE II ;1
L E 1\I t.Tot.A - - - ,
~---
t.T.t.A.
MmJ(!Z
- - ")
MESLEK OKULLARINA
AYIRICI TEST SINAVINI KAZANANLAR
BIlLCE llN LtsANS OKULLARI
l:SKtf,rnlR 1.T.l.A.tKTtSADt ve TiCAllt Dlu;lLRR llli
L1SA.'ISI - . ' 1lfl
(jll LtSANS
TEST SINAVI
\ LlsANS
\(~=-
r - ' -
,
I I I
-- -
_
... I1~ '~n:.~ \
KAPALI I
KotT1M ' DEVRES1 / r - - - - - -r-"-"---i ~
_____ .1_.----,- I
DERS GE~ME ve IlOrm11 SISTEM1NE DAYAL!
1$LET11EC1L1K L1sANSI
DERS (;Et;ME ve OONI .. 11 S fS7F.J.'1tNE DAYALI EKOII(~11 ve 1(,'.I.1YE
L1sANSI j.T. LA.
,- - - - - - - - MESLEK OKULLARI -
u'
: MUHASEBECtLiK, SEKRE'l:;;-CtK, , llASARIs;zJ
MATBAACILIK, KOOPERATi F<; II. IK)
I TV. lSLE1,}IEC1LtCI,TURlm - - - - - - - - - - - - - - - - rlSANS
I i$LETMECILtct, REKLAMCI1.IK, _ OORFNCI~_J(_1 _ _ _
I YABANCr OtL MRETMEIILiGi,
I StGORTACILIK, UYG,l).A11ALl tSLErtll'C1Lil: ] [",ONCHI ve HALln:
,
ENDUSTRIYEL ntLGtLER",.. YUKSEK LlsANSI ,UKSEK LtSANSl
I BELLi EtR SE~;;:I- SiiRE~~ I
tLE LtSANS MRENtl11 NtN -.!
2.SINIFINA GE£~ __
,.-.--r=---- ---
[~o;i~~!;,~;~~~~ ~--~,----~
'--
-
- - - ---.. - - --- - - - ------- -- ---- - --
- -- -- --- - -- -- - - - - --'
~EKiL - 6 Eski~ehir tT.i.A. ic;in Onlisans Kademeli Ogretim ve Egitim Modeli Onerisi
17
ayn ayn geli~tirilebilir. Sorun, her yuksek ogretim kurumunun kendi ola- naklanm en iyi ~ekilde degerlendirilmesi, belki ge<;ici bile olsa Turk Egitim Sisteminde olduk<;a uzun bir siire yer alacak onlisans ogretimini etkili, oteki ogretim a~amalan ile butiinleyici bir bi<;imde ba~latabilmesidir. Y oksa dog- rudan dogruya kapasite arttlrma amaclyla yuzlerce ogrenciyi ama<;slz, da- gmlk bir onlisans programma ahp, so nunda ger<;ekten sorun dolu bir on- lisans mezunu ogrenci kitlesi yaratmak, konuyu sorumsuz bir yakla~lmla
ele almaktan ote bir davram~tan uzakla~tlrmayacaktlr.
Ote yandan konu, sadece i~letmecilik ogretimine ozgu bir onlisans uygulamasl a<;lsmdan ele almdlgmda, i~letmecilik alamndaki hlZh geli~melerin,
ashnda lisans ogretimine ba~Iamadan ogrencileri bir hazlfhk ogretimin- den gc<;irme zorunlulugunu ortaya <;lkardlgl goriilmektedir. Bugun genel- likle, dart Yllhk i~letmecilik okullannda ilk iki. Yll ogrencilere, i~Ietmecilik
ile ekonomi, maliye, hukuk, matematik gibi ana <;evre disiplinlerde <;e~it1i
bilgiler verilmekte, i~lctmecilikte uzmanla~maya u<;uncu ve dorduncu slmf- larda girilmektedir ki, bu da her ge<;en gun ortaya <;lkan yeni del's konulan
kar~lSlnda yetersiz kalmaktadlr. Bu bakImdan, i~letmeciligin ana ve uzmanhk disiplinlerine daha a~agl slmflarda giren ders programlanmn, ogrencilerin
yeti~mesinde <;ok etkili, yerinde bir tutum olacagl bugun artlk kolayhkla savunulabilmektedir. j~letmecilik onlisansl boyle bir amacm ger<;ekle~tiril
mesinde, herhalde onemli bir rol oynayacaktIr.
SONU<;
Milli Egitim Temel Kanununda arta ogretimden yuksek ogretime ge-
<;i~te siirekli bit a~ama olarak goriilen onlisans basamagl, gelecekte degi~ik
modellere girebilecek ve egitim sistemimizde durumunun ne olacagl kesin- likle ongoriilemeyen bir a~ama niteligi ta~lmaktadlr. <;ah~mamlzda bu du- rumu gozonune alarak farkh alma~lklan onermi~ bulunmaktaYlz. Ku~ku
suz burada asIl sorun, orta 6gretimde ongoriilen yeni duzenlemeler sonucu, yuksek ogretime gelecek ogrenci toplulugunun ne dereceye kadar bu 6g- reiim alammn <;e§itli dallanna yoneltmi~ oldugudur. As1111da ozlenen ama<;, orta ogretimden gelen ogrencinin, yuksek ogretimde onlisansa gerek olmadan, devam edebilecekleri yuksek ogretim kurumlanna dogrudan dogruya ba~
vurabilmeleridir. Boyle bir ama<;, ku~kusuz yuksek ogretimde onlisans ba- samagmm «ge<;ici» nitelikte ele ahnmasml gerektirece~tir. Ancak iilkenin i<;inde bulundugu son derece dengesiz orta ogretim ko~ullan dikkate alm- dlg111da, soz konusu «ozlenen amaca» eri§menin pek uygulama olanagl go- riilmemektedir. Durum boyle olunca, onlisans ko~ullann111 basklsl alt111da ge<;ici degil, tersine zorunlu bir basamak olma niteligi kazanmaktadlr. 0 vakit, onlisansm bir yandan orta ogretim programlanyla butiinle~mesi,
diger yandan da ya belli dalda c,;ah~an yiiksek ogretim kurumlannlll ortak-
la~a yiiriittiikleri, ya da her yiiksek ogretim kurumunun kendi programlnI kendisinin yapmasl temeline gore ele alacaklan bir yiiksek ogretim a~amasl
olma durumu c,;lkmaktadlr. Her iki yolun da kendine ozgii yarar vc saklll- calan bulunmaktadlr. Ortakla~a onlisans programlannda ogrcnciier orgiin ve yayglll egitim olanaklanndan, daha dii~Lik maliyetle yararlanabilir, bu arada birden fazla yiiksek ogretim kurumu araslllda sec,;me yapma olana- gllla kavu~abilir. Bu yontemin en onemli saklllcasl, ogrencinin ister lisans, ister meslek okulu olsun gidecegi kurumlara kendisini ah~tJrmada birtaklm uyumsuzluklarla kar~lla~lp, gordiigii onlisans egitiminin pek yaranm gore- memesidir. Aynca bu diizende, Ege
0
niversitesinin onerisinde gorlildiigii iizere, hic,;bir yere girememi~, ac,;lkta ogrenci toplulugu da kalabilecektir.ikinci yolun iistiinliigii, her yiiksek ogretim kurumunun kapasitesine gore onlisans ogrencisi ahp, bunlardan ba~anh olanlan lisans ogretimine, ba-
~anh olmayanlan kendi meslek okullanna ahp, onlisans ogrencilerinin yiik- sek ogretim sorunun kesin c,;oziime kavu~turulmasldlr. Boyle bir uygulama daha once de belirtildigi gibi, i~letmecilik ogrctim ve egitimi yapan okullarda,
ba~anh bir onlisans ogretimine yol ac;abilir. Bu arada yapisl ve diizeni ba- kImllldan, c,;e~it1i meslek okullanm ac;ma olanagl bulunan Eski~ehir ikti- sadi ve Ticari ilimler Akademisi ic,;in, sahip oldugu ba~ta TV ilc Egitim Ens- titiisii gibi c,;agda~ egitim kurum ve arac,;lan yardlmlyla etkili, yaratlci bir
i~letmecilik onlisans uygulamasllla gec,;mesi ~imdiki ko~ullanndan daha olum- lu, verimli ko~ullann dogmasllla neden olabilir.
19