YEN‹ YATIRIM TEfiV‹K PROGRAMI
l
fienol ÇET‹N*1. Girifl
Yeni yat›r›m teflviklerine iliflkin düzenlemelerin yer ald›¤› 2009/15199 say›l› Bakanlar Kurulu Karar› 16.07.2009 tarihli Resmi Gazete’de yay›mlan- m›flt›r.
Hazine Müsteflarl›¤›’n›n sevk ve idaresindeki yeni yat›r›m teflvik karar›
ile sa¤lanan destekler; Gümrük Vergisi Muafiyeti, KDV ‹stisnas›, Gelir ve Kurumlar Vergisi ‹ndirimi, Sigorta Primi ‹flveren Hisse Deste¤i, Faiz Deste¤i ve Yat›r›m Yeri Tahsisinden oluflmaktad›r.
2. ‹llerin Bölgelere Göre Da¤›l›m› ve Desteklerden Yararlanma fiartlar›
Teflvik karar›nda, illerinin sosyo-ekonomik geliflmifllik düzeyi dikkate al›narak dört bölge oluflturulmufltur. ‹llerin bölgesel da¤›l›m› afla¤›da oldu¤u gibidir. Söz konusu bölgeler 2009/15199 say›l› karar ekinde Ek-1’de, bu böl- gelerde desteklenen sektörler ile asgari yat›r›m tutarlar› Ek-2’de yer almakta- d›r. Söz konusu ayr›nt›l› tabloya (Ek-2) 16.07.2009 Tarihli ve 27290 say›l›
Resmi Gazeteden ulaflabilirisiniz.
* Serbest Muhasebeci Mali Müflavir
YATIRIM TEfiV‹K UYGULAMALARINDA BÖLGELER (EK-1) I.BÖLGE II.BÖLGE III.BÖLGE IV.BÖLGE
TR10 TR22 TR52 TR82
‹stanbul Bal›kesir Konya Kastamonu
Çanakkale Karaman Çank›r›
(Bozcaada, Gökçeada hariç) Sinop
TR21 TR32 TR63 TR90
Tekirda¤ Ayd›n Hatay Trabzon
Edirne Denizli Kahramanmarafl Ordu
K›rklareli Mu¤la Osmaniye Giresun
ArtvinRize Gümüflhane
TR31 TR61 TR71 TRA1
‹zmir Antalya K›r›kkale Erzurum
Isparta Aksaray Erzincan
Burdur Ni¤de Bayburt
Nevflehir K›rflehir
TR41 TR62 TR33 TRA2
Bursa Adana Manisa A¤r›
Eskiflehir Mersin Afyonkarahisar Kars
Bilecik Kütahya Ardahan
Uflak I¤d›r
TR42 TR72 TRB2
Kocaeli Kayseri Van
Sakarya Sivas Mufl
Düzce Yozgat Bitlis
Bolu Hakkari
Yalova
TR51 TR81 TRB1
Ankara Zonguldak Malatya
Karabük Elaz›¤
Bart›n Bingöl
Tunceli
TR83 TRC2
Samsun fianl›urfa Tokat Diyarbak›r Çorum
Amasya
TRC1 TRC3 Gaziantep Mardin Ad›yaman Batman
Teflvik sistemi bu bölgelerde belirlenmifl alanlara yat›r›m yap›lmas› ha- linde önemli destekler verilmektedir. Bununla birlikte 2009/15199 say›l› Ka- rar eki Ek-4’te yer alan; “Genel Teflvik Sisteminden Teflvik Edilmeyecek ve- ya Teflviki Belirli fiartlara Ba¤l› Yat›r›m Konular›” d›fl›nda olan ve birinci ve ikinci bölge için asgari milyon TL, ikinci ve üçüncü bölgedeki yat›r›mlar için asgari beflyüzbin TL üzerindeki her türlü yat›r›m gümrük vergisi ve KDV is- tisnas›ndan yararlanabilmektedir. Yine 2009/15199 say›l› Karar eki Ek-3’de yer alan ve yat›r›m tutar› elli milyon TL üzerindeki büyük ölçekli yat›r›mlar da bölge gözetilmeksizin desteklenmektedir.
Yat›r›mlar›n destek unsurlar›ndan yararlanabilmesi için yat›r›m projele- rini teflvik belgesine ba¤lanmas› zorunludur. Teflvik belgesi müracaat› için ge- rekli bilgi ve belgelere Karar›n 5. maddesinde yer verilmifltir. Teflvik belgesi müracaatlar› Hazine Müsteflarl›¤›’na yap›labilece¤i gibi sekiz milyon TL’ye kadar olan yat›r›mlar›n belge müracaat› yat›r›mc›n›n tercihine ba¤l› olarak ya- t›r›m›n yap›laca¤› yerdeki TOBB’a ba¤l› sanayi odalar›na da yap›labilir. ‹lgi- li sanayi odas› tebli¤ ile belirlenen tamamlama ekspertiz ücreti d›fl›nda teflvik belgesi ile ilgili olarak yap›lacak tüm ifllemler için hiçbir ücret talep edemez.
3. Sa¤lanan Desteklerin Yat›r›m Tutar› ve Bölgelere Göre Da¤›l›m›
Yeni teflvik karar›na göre yararlan›lacak destek unsurlar›n›n da¤›l›m›
afla¤›da oldu¤u gibidir.
4. Sa¤lanan Destek Unsular›
Yeni teflvik karar› ile sa¤lanan destek unsurlar›n›n k›sa aç›klamalar› afla-
¤›da oldu¤u gibidir.
1- Gümrük Vergisi Muafiyeti: Teflvik belgesi kapsam›ndaki yat›r›m mallar› (makine ve teçhizat) ile otomobil ve hafif ticari araç yat›r›mlar›nda ya- t›r›m dönemi içinde kalmak kayd›yla, CKD aksam ve parçalar›n›n ithali, ge-
kayd›yla yat›r›m mallar›na ait yedek parçalar, euro normlar›na uygun çekici- ler, frigorifik treyler, off-road truck tipi karayoluna ç›kmas› mümkün olmayan kaya tipi damperli kamyonlar›n ithaline ait gümrük vergileri muafiyet kapsa- m›ndad›r.
2- Katma De¤er Vergisi ‹stisnas›: 3065 say›l› KDV Kanunu gere¤ince teflvik belgesi kapsam›ndaki makine ve teçhizat al›mlar› KDV’de istisna tutu- lacakt›r.
3- Faiz Deste¤i: Bankalardan kullan›lacak en az bir y›l vadeli kredilerin, teflvik belgesinde kay›tl› sabit yat›r›m tutar›n›n % 75’ine kadar olan k›sm›na ait faiz veya kar pay› oran›n›n; III. bölgedeki yat›r›mlar için % 3 (dövize en- deksli kredilerde % 1), IV. bölgedeki yat›r›mlar için % 5’i (dövize endeksli krediler için % 2), Hazine Müsteflarl›¤›’n›n da uygun görmesi halinde azami ilk befl y›l için ödenmek kayd›yla bütçe kaynaklar›ndan karfl›lanmas› kararlafl- t›r›lm›flt›r. IV. bölgedeki faiz deste¤i bölge ayr›m›na bak›lmaks›z›n çevre ya- t›r›mlar› için de verilecektir.
Söz konusu faiz deste¤i çevre yat›r›mlar› için azami 300.000.-TL, III ve IV. bölgedeki yat›r›mlar için ise 500.000.-TL tutar›nda olabilecektir.
Teflvik belgesinin herhangi bir nedenle iptal edilmesi durumunda yarar- lan›lan faiz deste¤i 6183 say›l› Amme Alacaklar›n›n Tahsili Usulü Hakk›nda Kanun hükümleri kapsam›nda tahsil edilecektir.
4- Sigorta Primi ‹flveren Hissesi Deste¤i: Sigorta primi deste¤i olan yat›r›mlar›n komple yeni yat›r›m olmas› halinde iflletmeye geçifl tarihinden iti- baren çal›flt›r›lacak personelin, di¤er yat›r›m cinslerinde ise yat›r›m›n tamam- lanmas›na müteakip, yat›r›m bafllamadan önceki son alt› ayl›k dönemde SGK’ya verilen ayl›k prim ve hizmet belgelerinde kay›tl› ortalama iflçi say›s›- na ilave edilen her iflçinin asgari ücrete tekabül eden sigorta priminin iflveren hissesi Hazinece karfl›lanacakt›r. Bu destekten 31.12.2010 tarihine kadar bafl- lanan yat›r›mlardan; I. bölgede olanlar 2 y›l, II. bölgede olanlar 3 y›l, III. böl- gede olanlar 5 y›l, IV. bölgede olanlar 7 y›l süre ile istifade ederken;
31.12.2010 tarihinden sonra bafllanan yat›r›mlardan ise III. bölgede olanlar 3 y›l, IV. bölgede olanlar 5 y›l süre ile yararlanabilecektir.
5084 say›l› Kanun kapsam›ndaki desteklerden yararlanmakta olup iflve- renler bu karar kapsam›ndaki sigorta prim deste¤inden yararlanamazlar. An- cak ilave istihdam› tamamlanan teflvik belgesi yönünde kullanan iflverenler bu kapsamdaki ilave istihdam için prim deste¤inden yararlanabilirler.
Sigorta primi iflveren hissesi deste¤inden yararlanacak olan yat›r›mc›la- r›n SGK’ya verilmesi gereken ayl›k prim ve hizmet belgelerini zaman›nda be- yan edip, sigorta priminin Hazinece karfl›lanmayan k›sm›n› ödeme süresi için- de ödemeleri gerekmektedir. Sigorta primlerinin zaman›nda ödenmemesi du- rumunda Hazinece karfl›lanan primin gecikme faizi iflverenden tahsil oluna- cakt›r.
5- Vergi ‹ndirimi: Vergi indirimi deste¤i, 31.12.2010 tarihine kadar bafllanacak yat›r›mlar ile 31.12.2010 tarihten sonra bafllayacak yat›r›mlar ol- mak üzere ikiye ayr›lm›flt›r. Gelir ve kurumlar vergisinde yap›lacak vergi in- dirimi ile katk› oran› tablolar› afla¤›da oldu¤u gibidir.
31.12.2010 Tarihine Kadar Bafllanacak Yat›r›mlar ‹çin ‹ndirim ve Katk› Oranlar›
Bölgesel Uygulama Büyük Ölçekli Yat›r›mlar Bölgeler Yat›r›ma Katk› Kurumlar Vergisi Yat›r›ma Katk› Kurumlar Vergisi
Oran› (%) Veya Gelir Vergisi Oran› (%) Veya Gelir Vergisi
‹ndirim Oran› (%) ‹ndirim Oran› (%)
I 20 50 30 50
II 30 60 40 60
III 40 80 50 80
IV 60 90 70 90
31.12.2010 Tarihinden Sonra Bafllanacak Yat›r›mlar ‹çin ‹ndirim ve Katk› Oranlar›
Vergi indirimi stopaj suretiyle yap›lan vergilemede uygulanmayacakt›r.
Örne¤in; II. bölgede bulunan 100.000.000.-TL tutar›ndaki büyük ölçek- li yat›r›ma 31.12.2010 tarihinden önce bafllan›lm›flt›r. Bu bölgeye ait büyük yat›r›mlar için % 40 oran›nda katk› pay›, % 60 oran›nda da gelir veya kurum- lar vergisi indirimi uygulanmaktad›r. Bu durumdaki flirket, normal vergi ora- n›na göre hesaplanacak vergi tutar› olan (100.000.000 x % 40) = 40.000.000.- TL’ye ulafl›ncaya kadar kurumlar vergisi oran›n› (20-(20 x % 60)) = % 8 ola- rak uygulayacakt›r. Örnek flirketimizin 2011 y›l›nda 250.000.000.-TL kar el- de etti¤ini varsayarsak flirketin 2011 y›l› vergi hesaplamas› afla¤›da oldu¤u gi- bi olacakt›r.
Yukar›daki hesaplamaya göre örnek flirketimize, yat›r›m tutar›n›n (30/100) % 30’lik k›sm›na denk gelecek flekilde katk› sa¤lanm›fl, bakiye % 10 (10.000.000.-TL) katk› oran› hakk›n› takip eden vergilendirme dönemlerinde kurumlar vergisini %8 oran›nda hesaplayarak kullanmaya devam edecektir.
Bölgesel Uygulama Büyük Ölçekli Yat›r›mlar Bölgeler Yat›r›ma Katk› Kurumlar Vergisi Yat›r›ma Katk› Kurumlar Vergisi
Oran› (%) Veya Gelir Vergisi Oran› (%) Veya Gelir Vergisi
‹ndirim Oran› (%) ‹ndirim Oran› (%)
I 10 25 25 25
II 15 40 30 40
III 20 60 40 60
IV 25 80 45 80
Normal Vergi Hesab› ‹ndirimli Vergi Hesab› Fark / Katk› Tutar›
Vergi Matrah› 250.000.000.-TL 250.000.000.-TL 0,00
Vergi Oran› % 20 % 8 (20 x % 60) =12
Hesaplanan Vergi 50.000.000.-TL 20.000.000.-TL 30.000.000.-TL
Di¤er taraftan arazi, arsa, royalti, yedek parça ve amortismana tabi olma- yan di¤er harcamalar indirimli vergi uygulamas›ndan yararlanamaz.
6- Yat›r›m Yeri Tahsisi: Yat›r›m yeri tahsisi destekli yat›r›mlar için Maliye Bakanl›¤›’nca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde yat›r›m yeri tah- sis edilebilecektir.
5. Tekstil, Haz›r Giyim ve Deri ve Deri Mamulleri Sektörlerine Sa¤- lanan Tafl›nma Deste¤i
Yukar›da sa¤lanan destek yat›r›m destekleri d›fl›nda 2009/15199 say›l›
Kararda; “Tekstil, konfeksiyon ve haz›r giyim, deri ve deri mamulleri sektö- rüne tafl›nma deste¤i” alt›nda ayr› bir destek unsuru da yer almaktad›r. Kara- r›n 12. maddesinde yer alan bu destek ile I. ve II. bölgelerde faaliyette bulu- nan tekstil, konfeksiyon ve haz›r giyim iflletmeleri ile deri ve deri mamulleri iflletmelerinin 31.12.2010 tarihine kadar III. ve IV. bölgelerdeki illere tafl›n- malar› ve en az elli kiflilik istihdam sa¤lamalar› halinde kendilerine yukar›da belirtilen destek unsurlar›ndan; yat›r›m yeri tahsisi, sigorta primi iflveren his- sesi deste¤i ve vergi indirimi deste¤i sa¤lanmaktad›r. Sigorta primi iflveren hissesi deste¤i ile vergi indirimi deste¤inin süresi befl y›l olup bu iflletmeler için uygulanacak vergi indirimi normal vergi oran›n›n % 75’i kadard›r. Tesis- lerinin tafl›ma ifllemini 2009 y›l›na kadar tamamlayacak olan iflletmelerin, ta- fl›nma giderleri bütçeden karfl›lanmas› öngörülmüfltür.
6. Sonuç
Bu yaz›m›z ile 16.07.2009 tarih ve 27290 say›l› Resmi Gazete’de yay›m- lanan 2009/15199 say›l› Yat›r›mlarda Devlet Yat›r›mlar› Hakk›nda Karar›n genel bir özeti yap›lmaya çal›fl›lm›fl olup çok yönlü olarak ç›kart›lan bu kara-
lanacaklar› konusundaki detayl› bilgiyi bu konudaki uzman kiflilerden almala- r› ve al›nan bilgiler do¤rultusunda yat›rmalar›n› gerçeklefltirmeleri gerekmek- tedir.
KAYNAKÇA
Bakanlar Kurulu Karar› (16.07.2009) 2009/15199 say›l› Bakanlar Ku- rulu Karar›. Ankara
