HACETTEPE ÜNĠVERSĠTESĠ
T.C.
SELÇUK ÜNĠVERSĠTESĠ – HACETTEPE ÜNĠVERSĠTESĠ SOSYAL BĠLĠMLER ENSTĠTÜSÜ
RENOVASYON KAPSAMINDA
KONYA-HĠCH OTEL’ĠN MEKAN
ANALĠZĠ
HALĠME CEYLAN
YÜKSEK LĠSANS TEZĠ
Ġç Mimarlık ve Çevre Tasarımı Ana Bilim Dalı
Mayıs-2019 KONYA Her Hakkı Saklıdır
i
TEZ BĠLDĠRĠMĠ
Bu tezdeki bütün bilgilerin etik davranıĢ ve akademik kurallar çerçevesinde elde edildiğini ve tez yazım kurallarına uygun olarak hazırlanan bu çalıĢmada bana ait olmayan her türlü ifade ve bilginin kaynağına eksiksiz atıf yapıldığını bildiririm.
DECLARATION PAGE
I hereby declare that all information in this document has been obtained and presented in accordance with academic rules and ethical conduct. I also declare that, as required by these rules and conduct, I have fully cited and referenced all material and results that are not original to this work.
Ġmza
Halime CEYLAN Tarih:
iii ÖZET
YÜKSEK LĠSANS TEZĠ
RENOVASYON KAPSAMINDA KONYA-HĠCH OTEL’ĠN MEKAN ANALĠZĠ Halime CEYLAN
Selçuk Üniversitesi – Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü Ġç Mimarlık ve Çevre Tasarımı Anabilim Dalı
DanıĢman: Doç.Dr. Rabia KÖSE DOĞAN 2019, 139 Sayfa
Jüri
Doç.Dr. Rabia KÖSE DOĞAN Prof.Dr. Meltem YILMAZ Dr.Öğr. Üyesi Emre DEMĠREL
Tez çalıĢması kapsamında, tarihi yapılarda yeniden iĢlevlendirme süreci ele alınmıĢtır. Koruma, restorasyon, renovasyon kavramları açıklandıktan sonra butik oteller üzerinden yapılan renovasyon çalıĢmaları incelenmiĢtir. Butik otel kavramıyla birlikte Konya‟da konut iĢlevinden otel iĢlevine dönüĢtürülen geleneksel Konya Evi örneği olan Mevlana Civarında bulunan Hich Hotel analiz edilmiĢtir.
Tez çalıĢması beĢ bölümden oluĢmaktadır. GiriĢ bölümünde çalıĢmanın amacı, kapsamı ve yöntemi yer almaktadır.
Ġkinci bölümde; genel kavramlar baĢlığı altında koruma, restorasyon, renovasyon ve butik otellerde renovasyon örneklerini anlatılmıĢtır. Her kavram tanımı bilimsel veriler üzerinden açıklanmıĢtır. Renovasyon kavramı baĢlığı altında iç mekanda renovasyon da yeni iĢleve göre oluĢan fonksiyonlarda iç mekan korunmanın önemi anlatılmıĢtır. Butik otellerde renovasyon örneğinde; Four Seansons Hotel, A‟jia Hotel ve Sumahan Otel‟ine dönüĢtürülmesi ele alınmıĢtır. Tarihi yapıların, önceki ve sonraki iĢlevlerinin incelenmesi yapılmıĢtır. Ayrıca yapıların iç mekan tasarımlarında yapılan çözümler incelenmiĢtir.
Üçüncü bölümde, butik otel kavramı, tasarımında olması gerekenleri ve dikkat edilecek faktörleri ele alınmıĢtır. Butik otel tasarımda renovasyon da oluĢabilecek etkilerine yer verilmiĢtir. Ayrıca Konya‟yı özetle coğrafyası ve iklimine yer verilerek, Konya‟da bulunan butik oteller hakkında genel bilgi verilmiĢtir.
iv
Dördüncü bölümde, Konya-Karatay‟da yer alan Mevlana Müzesi ve Asmalı Mescit Camii‟sine komĢu olan Hich Otel‟in renovasyon analizi yapılmıĢtır. Otel olarak yeniden kullanılan Hich Otel‟in konumu, yapının önceki ve sonraki durum analizi yapılmıĢtır. Ardından iç mekanda yapılan çözümlerin değerlendirilmesi, otel iĢleviyle ihtiyaca göre yapılan müdahaleleri proje üzerinden anlatılarak inceleme yapılmıĢtır. En son olarak da otelin iĢlevinde seçilen malzeme ve donatı değerlendirilmesi yapılmıĢtır.
BeĢinci bölümde ise tez çalıĢmanın sonucu olarak butik otel olarak yeniden iĢlev kazandırılarak yaĢama dönmüĢ tarihi yapıların iĢlev uyumunun önemli olduğunu ve iç mimari çözümlerinde renovasyondaki önemini bilimsel olarak ortaya konmuĢtur.
Bu tez çalıĢması kapsamında incelenen, yeniden iĢlevlendirme çalıĢması bu alanda uygulanacak iç mimari projelere örnek teĢkil edecek niteliktedir. Geleneksel Türk Evinin butik otele dönüĢümü sürecinde, koruma ve sürdürülebilirlik özellikleri ele alınmıĢtır. Çevresi kültürel zenginliklerle dolu olan, fiziksel ömrü tükenen Türk Evlerinin yeniden iĢlevlendirilerek, geleceğe güvenli aktarılmasını sağlamak amaçlanmaktadır.
v ABSTRACT MASTER’S THESIS
LOCATION ANALYSĠS OF KONYA-HĠCH HOTEL WĠTHĠN THE SCOPE OF RENOVATION
Halime CEYLAN
SELÇUK UNIVERSITY – HACETTEPE UNIVERSITY SOCIAL SCIENCES INSTITUTE
Department of Interior Architecture and Environmental Design Advisor: Doç.Dr. Rabia KÖSE DOĞAN
2019, 139 Pages Jury
Doç.Dr. Rabia KÖSE DOĞAN Prof.Dr. Meltem YILMAZ Dr.Öğr. Üyesi Emre DEMĠREL
Within the scope of the thesis study, the re-functioning process in historical buildings was discussed. After explaining the concepts of conservation, restoration and renovation, renovation works carried out through boutique hotels were analysed. With the concept of boutique hotel, the Hich Hotel located around Mevlana Museum was analysed through the example of the traditional Konya House, which was transformed from a residence into a hotel function in Konya.
The thesis consists of five chapters. The introduction part includes the aim, scope and method of the study.
In the second part, conservation, restoration, renovation and boutique hotel renovations are explained under the title of general concepts. The definition of each concept is explained through scientific data. In the concept of renovation, the importance of preserving the interior in the functions created according to the new function under the title of renovation in the interior space is explained. In the case of renovation of boutique hotels, the transformation of Four Seasons Hotel, Ajia Hotel and Sumahan Hotel was discussed. Previous and later functions of historical buildings were examined. In addition, the analyses of the interior design of the structures were investigated.
vi
In the third part, the concept of boutique hotel, the necessities of boutique hotel design and the factors to be considered are discussed. The part also contains elements that can affect the renovation in the hotel design,. In addition, by giving a brief overview to the geography and climate of Konya, general information about boutique hotels in Konya was given.
In the fourth chapter, renovation analysis of the Hich Hotel, which is adjacent to Mevlana Museum and Asmalı Masjid Mosque in Konya-Karatay, was carried out. Location of the Hich Hotel that was re-used as a hotel, the previous status of the building and the current situation analysis were made. Afterwards, the evaluation of the solutions made in the interior, the hotel function and the interferences made according to the needs were explained through the project. Lastly, the selected materials and equipment were evaluated.
Moreover, in the fifth chapter, as a result of the thesis, the functional adaptation of the historical buildings brought into life by reintroducing as a boutique hotel and the importance of the renovation in interior architectural solutions have been scientifically revealed.
Within the scope of this thesis, the re-functioning study will be an example of the interior architecture projects to be applied in this field. The conservation and sustainability features of the traditional Turkish house in the process of transformation into a boutique hotel were discussed. It is aimed to enable Turkish Houses, which are full of cultural richness and whose physical life is exhausted, to be re-functionalized and to be transferred safely to the future.
vii ÖNSÖZ
Tez çalıĢmam süresince her zaman anlayıĢını, ilgisini ve yardımlarını hiçbir zaman esirgemeyen, değerli bilgi birikimini paylaĢarak destek veren emeği geçen saygıdeğer danıĢman hocam Doç. Dr. Rabia KÖSE DOĞAN ‟a ve her zaman yanımda olan aileme teĢekkür ederim.
.
Halime CEYLAN KONYA-2019
viii ĠÇĠNDEKĠLER ÖZET ... ii ABSTRACT ... v ÖNSÖZ ... vii ĠÇĠNDEKĠLER ... viii ġEKĠL LĠSTESĠ ... x
TABLO LĠSTESĠ ... xvi
1. GĠRĠġ ... 1 1.1. AraĢtırmanın Amacı ... 1 1.2. AraĢtırmanın Kapsamı ... 1 1.3. ÇalıĢmanın Yöntemi... 2 2. GENEL KAVRAMLAR ... 3 2.1. Koruma Kavramı ... 3 2.1.1. Koruma Tanımı ... 3 2.1.2. Koruma Önemi ... 4 2.2. Restorasyon Kavramı ... 5 2.2.1. Restorasyon Tanımı ... 5 2.2.2. Restorasyon Teknikleri ... 6 2.2.3. SağlamlaĢtırma ... 6 2.2.4. Bütünleme (Reintegrasyon) ... 7
2.2.5. Yeni Yapma (Rekonstrüksiyon) ... 7
2.2.6. Temizleme ... 8
2.2.7. TaĢıma ... 8
2.3. Renovasyon Kavramı ... 9
2.3.1. Renovasyon Tanımı ... 10
2.3.2. Ġç Mekanda Renovasyon Kavramı ... 11
2.3.3. Butik Otellerde Renovasyon ... 14
2.4. Butik Otellerde Renovasyon Örnekleri ... 14
2.4.1. Four Seasons Hotel (Ġstanbul/ Sultanahmet) ... 15
2.4.2. A‟jia Otel (Ġstanbul / Kanlıca) ... 23
2.4.3. Sumahan Butik Otel (Ġstanbul / Çengelköy) ... 26
3. BUTĠK OTEL KAVRAMI VE KONYA’DAKĠ BUTĠK OTELLER ... 32
3.1. Butik Otel Kavramı ... 32
3.1.1. Butik Otel Tanımı ... 32
3.1.2. Butik Otel Tasarımı ... 33
3.1.3. Butik Otel Tasarımında Dikkat Edilecek Faktörler ... 34
3.1.4. Butik Otel Tasarımında Renovasyon Etkileri ... 38
ix
3.2.1. Konya‟nın Coğrafyası, Ġklim Özellikleri ve Evleri ... 39
3.2.2. Konya‟da Butik Oteller ... 40
4. KONYA HĠCH HOTEL’ĠN RENOVASYON ANALĠZĠ ... 43
4.1. Konya Hich Hotel‟in Renovasyon Analizi ... 43
4.1.1. Yapının Konumu ... 43
4.1.2. Yapı Hakkında Genel Bilgi ... 44
4.1.3. Yapının Renovasyon Değerlendirilmesi ... 61
4.1.4. Renovasyon Sonrası Hich Hotel‟in Ġç Mekan Analizi ... 66
4.1.5. Malzeme ve Donatı Seçim Analizi ... 114
4.1.6. Hich Otel‟in Oda Analizleri ... 118
5. SONUÇ ... 132
KAYNAKLAR ... 135
x ġEKĠL LĠSTESĠ
ġekil.2.1. Sultanahmet Cezaevi binası……….…...15
ġekil.2.2. Four Seasons Hotel Ayasofya üsten görünümü……….….16
ġekil.2.3. Restorasyon öncesi ve sonrası A Blok‟tan görünüĢ………...….17
ġekil.2.4. Restorasyon öncesi ve sonrası A Blok‟tan görünüĢ………...…….……17
ġekil.2.5. Restorasyon Öncesi ve Sonrası GiriĢ Kapısı…………...………...17
ġekil.2.6. Restorasyon öncesi ve sonrası Tevkifhane Sokak‟a bakan giriĢ kapısı...18
ġekil.2.7. Suit Oda Islak hacim………...…....18
ġekil.2.8. Suit oda………...19
ġekil.2.9. Otel Odası………..….…19
ġekil.2.10. Suit Odası……….………….19
ġekil.2.11. Four Seasons Oteli Tüp geçitlerin göründüğü kesitlerden biri…...20
ġekil.2.12. Suit Oda tavan detaylar……….20
ġekil.2.13. Bar – Teras………...….21
ġekil.2.14. GiriĢ Holü – Lobi……….………...21
ġekil.2.15. Koridorlar……….………...22
ġekil.2.16. Bahçe peyzajı – Restoran………...22
ġekil.2.17. Avlu – Restoran …...23
ġekil.2.18. Restoran ………..………….…...23
ġekil.2.19. A‟jia Hotel dıĢ cephe görünüĢü ……….………...24
ġekil.2.20. A‟jia Hotel eski iĢleve ait bir görünüĢ ……….….24
ġekil.2.21. A‟jia Hotel konumu……….………..25
ġekil.2.22. Suit oda……….……….…25
ġekil.2.23. Suit oda ……….…….…...26
ġekil.2.24. GiriĢ holü – Lobi ……….…...26
ġekil.2.25. Sumahan Hotel dıĢ cephe görünüĢü……….……….27
ġekil.2.26. Suit oda ………...…..28
ġekil.2.27. Suit oda………..29
ġekil.2.28. Loft suit oda – Bahçe çıkıĢ kapısı …………....………....29
ġekil.2.29. Otel giriĢ alanı – Asansör ve Çelik Konstrüksiyon…….……….……...30
ġekil.2.30. Lobi ………...30
ġekil.2.31. Otel odası ıslak hacim ………...31
ġekil.2.32. Sumahan Otel dıĢ cephe görünümü ………...31
xi
ġekil.3.1. Otel Yatak Odası Mekan Çözümleri………...38
ġekil.3.2. PaĢapark Hotel ………...40
ġekil.3.3. Araf Hotel ………...41
ġekil.3.4. Dervish Hotel ………...41
ġekil.3.5. Safa Royal Müze Hotel ………...42
ġekil.4.1. Hich Hotel Konumu ………...43
ġekil.4.2. Vanlı- Altınok Evi Kuzeyden görünüĢ………...44
ġekil.4.3. Vanlı- Altınok Evi Kuzey cephenin çizimi ………...45
ġekil.4.4. Vanlı- Altınok Evi zemin kat planı………. …………...45
ġekil.4.5. Vanlı- Altınok Evinin batı cephesinin çizimi ………..………...46
ġekil.4.6. Vanlı- Altınok Evi güney cephesinin görünüĢü………. ………...46
ġekil.4.7. Zemin kat sofanın kuzeyden görünüĢü ………...……...47
ġekil.4.8. Zemin kat sofanın güneyden görünüĢü ………...47
ġekil.4.9. Vanlı- Altınok Evi Birinci kat planı………...………..……...48
ġekil.4.10. Birinci kat sofanın güneybatısındaki odanın ahĢap yüklük, dolap ve gusülhanenin görünüĢü ………..…..………..……...49
ġekil.4.11. Tavanda yer alan ahĢap süslemelerin görünüĢü ………...49
ġekil.4.12. Birinci kat sofanın doğusundaki merdiven üstü mekânın görünüĢü ………50
ġekil.4.13. Vanlı-Altınok Evinin Bodrum kat planı………....50
ġekil.4.14. Bodrum giriĢi önündeki ocaklı mekânın merdivenli giriĢ kapısı ocağın görünüĢü ………..……...51
ġekil.4.15. Bodrum katın sofa mekânın genel görünüĢü………...51
ġekil.4.16. Kuzey cephedeki cumbanın görünüĢü………..52
ġekil.4.17. Yapının çıkma konsolunda ve sofa tavan göbeğinin çizimi……….…….…52
ġekil.4.18. Mustafa Yıldırım Evi Kuzey cephesi………...……...53
ġekil.4.19. Mustafa Yıldırım Evi Zemin Kat Planı……….……....54
ġekil.4.20. Mustafa Yıldırım Evi ve Vanlı – Altınok Evi kuzey cephe görüntüsü…….55
ġekil.4.21. Mustafa Yıldırım Evi Güney Cephesi – Avlu………...55
ġekil.4.22. Bodrum kat planı………..…...56
ġekil.4.23. Bodrum kat………...…..……..….56
ġekil.4.24. Zemin kata bulunan ıslak hacim ve mutfak sonradan eklenmiĢtir…………57
ġekil.4.25. Mustafa Yıldırım Evi Zemin Kat Planı………....……….57
ġekil.4.26. Mustafa Yıldırım Evi 1. Kat Planı………58
xii
ġekil.4.28. Merdiven……….…….….59
ġekil.4.29. Kapı ve pencereler………..……..…60
ġekil.4.30. Oda içlerinde dolaplarda gizlenen gusülhane……….………..60
ġekil.4.31. A ve B Blok Konakların restorasyondan önceki durumu………...61
ġekil.4.32. A ve B Blok Konakların restorasyondan sonraki durumu……...62
ġekil.4.33. A blok evinin benzeri tarihi KöprübaĢı Karakol Binası………...62
ġekil.4.34. A ve B blok yapıların Celal Sokak‟tan görünüĢü………...63
ġekil.4.35. Celal Sokak‟tan A blok giriĢi ve bahçe giriĢ kapısı……….……….63
ġekil.4.36. Amil Çelebi Sokak‟tan bahçe kapısı……….64
ġekil.4.37. A ve B blokların renovasyondan önceki avlular………...…64
ġekil.4.38. A ve B blokların bahçesi………...65
ġekil.4.39. Bar alanında kitaplık ve kuĢ-kedi evleri………....65
ġekil.4.40. A ve B blokların bahçeden giriĢ kapıları……….…..66
ġekil.4.41. Restoran/Kafe‟nin giriĢ kapısı – yönlendirme levhası ve Mutfak giriĢ kapısı……….………...66
ġekil.4.42. A blok giriĢi – GiriĢ holü……….……….………....67
ġekil.4.43. A blok zemin kat Z01 numaralı oda………..68
ġekil.4.44. A blok Resepsiyon plan………...……..…..….69
ġekil.4.45. A blok Resepsiyon………...………...…69
ġekil.4.46. Merdiven – GiriĢ holü/ Aydınlatma ………..…...………70
ġekil.4.47. Orta sofadan resepsiyona geçiĢ kapısı (restorasyondan önceki durumu)…..70
ġekil.4.48. Orta sofa resepsiyona geçiĢ kapısı – bahçe kapısı………..…..71
ġekil.4.49. A blok banyo-Z03 numaralı oda………...…72
ġekil.4.50. A blok ġifa odası………..….…72
ġekil.4.51. ġifa Odası ………..….….73
ġekil.4.52. Konsol-Masa ……….…..74
ġekil.4.53. ġifa Odası yatak ………..74
ġekil.4.54. Gömme gardırop- banyo ………...75
ġekil.4.55. Karo odası rölöve planı ………...…..75
ġekil.4.56. Karo Odası mevcut planı……….…..76
ġekil.4.57. Karo Odası yatak – kitaplık……….……….….76
ġekil.4.58. Karo Odası – Gardırop………....………..77
ġekil.4.59. A blok 1. Kat sofa ………..….77
xiii
ġekil.4.61. A blok 1.kat Zaman odası Rölöve projesi…..………..……...…..78
ġekil.4.62. A blok 1.kat Zaman odası……….……..……..……79
ġekil.4.63. Zaman Odası……….…….……….…..80
ġekil.4.64. Zaman Odası……….……80
ġekil.4.65. Zaman Odası yatma ve dinlenme alanları……….…80
ġekil.4.66. Zaman Odası banyo giriĢ kapısı- çalıĢma masası……….81
ġekil.4.67. Zaman Odası banyo………..…...…..82
ġekil.4.68. Kıta odası Rölöve planı………...…….………...….………….…82
ġekil.4.69. Kıta odası ………..…….…….83
ġekil.4.70. Kıta Odası………..…....83
ġekil.4.71. Kıta Odası………...84
ġekil.4.72. Kıta Odası Banyo giriĢi- Gardırop………..………..84
ġekil.4.73. Kaya Odası Rölöve planı………..………..……..85
ġekil.4.74. Kaya Odası planı ………..………....85
ġekil.4.75. Kaya Odası ………...……..………..86
ġekil.4.76. Kaya Odası ……….………..86
ġekil.4.77. Kaya Odası kitaplık – Islak hacim alanı……….………..87
ġekil.4.78. ÇalıĢma Alanı………..…..……87
ġekil.4.79. B blok giriĢ Sofa‟nın önceki durumu……….……...….88
ġekil.4.80. B blok giriĢ Sofa‟nın sonraki durumu……….………..…88
ġekil.4.81. B blok zemin kat Sofa………...………...…..89
ġekil.4.82. B blok zemin kat Sofa –kapı / kitaplık……….…….89
ġekil.4.83. B blok zemin kat KeĢif ve Hicret Odaların Renovasyon öncesi plan……...90
ġekil.4.84. B blok zemin kat KeĢif ve Hicret Odaların Renovasyon sonrası plan…..…90
ġekil.4.85. Kesif Odası………...….91
ġekil.4.86. KeĢif Odası Kitaplık ve Lavabo………...……….91
ġekil.4.87. B blok zemin kat KeĢif odası ıslak hacmi………...………...92
ġekil.4.88. B blok zemin kat Hicret Odası……….…...92
ġekil.4.89. B blok zemin kat Hicret Odası giriĢi……….………93
ġekil.4.90. B blok zemin kat Hicret Odası oturma alanı……….……93
ġekil.4.91. B blok zemin kat Hicret Odası………...…93
ġekil.4.92. B blok zemin kat Asi ve Araq Odası Renovasyon önceki planı…………...94
ġekil.4.93. B blok zemin kat Asi ve Araq Odası Renovasyon sonraki planı…...94
xiv
ġekil.4.95. B blok zemin kat Asi odası oturma-çalıĢma bölümü………...….95
ġekil.4.96. B blok zemin kat Asi odası ıslak hacim ve holü………...96
ġekil.4.97. B blok zemin kat Araq odası……….96
ġekil.4.98. B blok zemin kat Araq odası………...…..…97
ġekil.4.99. B blok merdiven boĢluğu pencere önceki ve sonraki durumu…….……...97
ġekil.4.100. B blok 1. Kat sofa, Kitaq odası giriĢ kapısı – merdiven kemeri……...98
ġekil.4.101. B blok 1. Kat sofa, Kitaq odası giriĢ kapısı – merdiven kemeri önceki durumu……….98
ġekil.4.102. B blok 1. Kat sofa Atlas odası giriĢ kapısı – Merdiven kemeri…...…...99
ġekil.4.103. B blok 1. Kat sofa Atlas ve Kitaq odaların Renovasyon öncesi plan...100
ġekil.4.104. B blok 1. Kat sofa Atlas ve Kitaq odaların Renovasyondan sonrası plan………...100
ġekil.4.105. B blok Kitaq odası………..………...101
ġekil.4.106. B blok Kitaq odası………..…...101
ġekil.4.107. B blok Kitaq odası merdiven boĢluğuna bakan mevcutta olan pencereler………..………...102
ġekil.4.108. B blok Kitaq odası merdiven boĢluğuna bakan mevcutta olan pencerelerin otel kullanımında tasarımı………...102
ġekil.4.109. B blok Kitaq odası ıslak hacmi………...……..103
ġekil.4.110. B blok Atlas odası yatak ve giriĢ bölümü………...…..103
ġekil.4.111. B blok Atlas odası dinlenme ve çalıĢma bölümü………..104
ġekil.4.112. B blok Atlas ıslak hacim alanı………..……....104
ġekil.4.113. B blok Hun ve Metot Odaların Renovasyon öncesi Planı…...…..……....105
ġekil.4.114. B blok Hun ve Metot Odaların Renovasyon sonrası Planı ………..…....105
ġekil.4.115. B blok Hun Odası GiriĢ, Oturma ve ÇalıĢma Alanı …………....……...106
ġekil.4.116. B blok Hun Odası………..……....106
ġekil.4.117. B blok Hun Odası………..……....107
ġekil.4.118. B blok Hun Odası Yüklük ve Kitaplık………..……....107
ġekil.4.119. B blok Hun Odası ıslak hacim………..……....108
ġekil.4.120. B blok Metot Odası……….……..……....108
ġekil.4.121. B blok Metot Odası ………..………....109
ġekil.4.122. B blok Metot Odası ıslak hacmi………..……...109
ġekil.4.123. B blok zemin kattan bodrum kat restoran/kafeye inen merdiven……….110
xv
ġekil.4.125. B blok bodrum kat restoran/kafe………..………….……111
ġekil.4.126. B blok bodrum kat restoran/kafe……….…….….111
ġekil.4.127. B blok bodrum kat restoran çalıĢma alanı ve piyano…………..……..…112
ġekil.4.128. B blok bodrum kat restoran çalıĢma ve kitap okuma alanı……...112
ġekil.4.129. A blok zemin kattan bodruma kata inen restoran giden hol…………..…113
ġekil.4.130. A blok bodruma kat lavabo-wc………..………...……113
ġekil.4.131. Gömme kitaplık – gardırop………..……...……..114
ġekil.4.132. ÇalıĢma ve Oturma alanı………...…...…….115
ġekil.4.133. Gömme kitaplık – Gardırop………...…………...………115
ġekil.4.134. Yatak baĢı aydınlatma ve Lambader…...………..116
ġekil.4.135. Sehpa üstü Konya haritası – Kartpostal………..…….……….116
ġekil.4.136. Yatak ve Perde………...………..……….117
xvi TABLO LĠSTESĠ
Tablo.4.1. ġifa Oda Mekan Analizi .……….…...119
Tablo.4.2. Karo Oda Mekan Analizi ….……….………...120
Tablo.4.3. Zaman Oda Mekan Analizi ……….……….…...121
Tablo.4.4. Kıta Oda Mekan Analizi .……….…...122
Tablo.4.5. Kaya Oda Mekan Analizi ……….………..……….…...123
Tablo.4.6. KeĢif Oda Mekan Analizi ……….………..……….…...124
Tablo.4.7. Hicret Oda Mekan Analizi .……….……….…...125
Tablo.4.8. Arap Oda Mekan Analizi .………...……….…...126
Tablo.4.9. Asi Oda Mekan Analizi ….……….……….…...127
Tablo.4.10. Kitap Oda Mekan Analizi …...………..……….…...128
Tablo.4.11. Atlas Oda Mekan Analizi .………..………..………….…...129
Tablo.4.12. Hun Oda Mekan Analizi ….……..……….…...130
1. GĠRĠġ
1.1. AraĢtırmanın Amacı
AraĢtırmada; tarihi veya iĢlevini yitirmiĢ yapıların renovasyon esnasında, yapının kimliğine zarar vermeden, koruma ilkeleri doğrultusunda yapılan tasarımlar değerlendirilmektedir.
ÇalıĢmanın içeriğinde, koruma, restorasyon, restorasyon teknikleri ve renovasyon tanımları açıklanmaktadır. Renovasyon yapılarına uygun örnekler irdelenmektedir. GeçmiĢliğe tanıklık etmiĢ fabrika, konak, han gibi yapıların özgün iĢlevlerini yitirmesi sonucu, bu yapıların mekansal dönüĢümü ile günümüze farklı bir iĢlevle (butik otel olarak) aktarılması, gereklilikleri ve faydaları ele alınmıĢtır. Butik otel kavramını fonksiyonlarını ve tasarım ilkeleri açıklanmaktadır. Yeniden iĢlevlendirme ile yapılan butik otellerin değerlendirilmesi ele alınmaktadır. Butik otel olarak yeniden kullanımını mekânsal dönüĢümünü ve iç mekan çözümlerini incelemektedir.
ÇalıĢmanın amacı; eski ve özgün iĢlevini yitirilmiĢ yapıların, mekânsal dönüĢümlerle yeni nesillere (günümüze) butik otel olarak farklı bir iĢlevin tasarım kriterleri açısından uygunluğunun değerlendirilmesi ve sonuçların ortaya konmasıdır. Bu tezde butik otellerde renovasyon üzerine Hich Otel‟i örnek olarak incelenmiĢtir. Renove edilen binanın mimari karakterine etkisi, iĢlevine uygun fonksiyonelliğini, mekan iliĢkisi değerlendirmektedir.
1.2. AraĢtırmanın Kapsamı
AraĢtırma kapsamında özgün iĢlevini yitirmiĢ yapıların; kültürel, tarihsel ve mimari özelliklerini korunarak yeniden iĢleve getirebilmek için bazı faktörler ele alınmıĢtır. Bu kapsamda yapılan yapıların kullanımını gerektiren nedenler, faydaları, uygun iĢlev seçimi ve sürekliliğini etkileyen faktörler, mekânsal ve hacimsel boyutları yanı sıra iĢlevsel kurgusuyla incelenmiĢtir. Ve konuya iliĢkin baĢarılı uygulama örnekler verilmiĢtir.
Bu araĢtırmada seçilen butik oteller renovasyon açısından irdelendi. Butik otel fonksiyon iĢlevi verilmesi ve bu dönüĢüm sürecinde mekânsal oluĢumların mevcut örnekler üzerinden analiz edilerek, sonuçların ortaya konmaktadır. Ġç mekânsal çözümlemelerine ve iĢlevsel bağlantı analizleri yapılmıĢtır. Konsept kapsamında;
seçilen donatı-mobilya, butik otel örneklerinde kullanılan malzeme ve tefriĢ unsurları incelenmiĢtir.
Bu bağlamda yapılan araĢtırmalar doğrultusunda farklı iĢlevde olan yapıların butik otel olarak iĢleve getirilen yapıların analizi yapılmıĢtır. Yapının; konumu, tarihsel bilgileri, mimari özellikleri açısından günümüzdeki uygunluğu değerlendirilerek çalıĢma kapsamı içine alınmıĢtır.
1.3. ÇalıĢmanın Yöntemi
Bu araĢtırmada yeniden iĢlevlendirilmiĢ yapıların butik oteller üzerinde tasarım etkisini temel olarak alınmıĢtır. ÇalıĢmada litaratür kaynaklardan yararlanarak gerekli ön bilgiler araĢtırılmıĢtır. Tarihi yapıların korunmanın önemi ve yöntemleri ele alınmıĢtır. ÇalıĢmanın ilk bölümünde; araĢtırmanın amacı, kapsamı ve yöntemleri belirtilmiĢtir. Ġkinci bölümde; koruma, restorasyon, restorasyon teknikleri ve renovasyon kavramları belirtilmektedir. Renovasyon kavramı içerisinde; iç mekanda ve butik otellerde renovasyon kavramları ele alınmaktadır. ÇalıĢmanın amacına uygun olan örnek üç butik otelin önceki ve sonraki iĢlevlerini değerlendirilmiĢtir. Yapıların butik otel uygunluğu iç mekan çözümleri, malzeme kullanımı ve kullanıcı gereksinimleri incelenmiĢtir. Üçüncü bölümde; butik otel kavramı ve Konya‟daki butik oteller irdelenmiĢtir. Butik otel tasarımını ve tasarımda dikkat edilecek renovasyon etkilerini bilimsel veriler ile irdelenmiĢtir. Butik otelde iĢleve uygun malzeme, donatı gibi seçimlerin tasarımdaki etkilerine ele alınmıĢtır. Konya‟ nın konumu, iklimi ve bölgenin kültürel değerlerini baz alınarak bölgede bulunan butik oteller incelenmiĢtir.
Dördüncü bölümde; butik oteller üzerinde renovasyon analizi için Türkiye örneği Hich Butik Otel değerlendirilmiĢtir. Hich Otel‟in mevcut durumu, yapının tarihi ve önceki iĢlevi, konumu, kent dokusu ile iliĢkisi, iç mekan çözümler ve kullanım uygunluğu irdelenmiĢtir. Butik otelin dönemin yaĢamını yansıtacak ve dokularını korunmasını göz önünde bulundurarak, donatı-mobilya, aydınlatma, zemin, tavan malzemeler seçimlerinde verilen önemler incelenmiĢtir. Bu kapsamda gerekli literatür araĢtırmaları ve yapının iĢlevsel dönüĢümünü gerçekleĢtiren otel sahibi ile görüĢülerek bir alan çalıĢması yapılmıĢtır. Yapının önceki aĢamalarda elde edilen bilgiler ve mevcut yapıya ait veriler toplanarak, butik otellerin iĢlevsel yeniden kullanımı analiz edilmiĢtir.
2. GENEL KAVRAMLAR
2.1. Koruma Kavramı
Korumak, sözlük anlamı olarak ''Bir kimseyi veya bir Ģeyi dıĢ etkilerden, tehlikeden, zor bir durumdan uzak tutmak, esirgemek, muhafaza etmek, vikaye etmek, sıyanet etme'' olarak tanımlanmaktadır (TDK, Türkçe Büyük Sözlük). Mete Tapan‟a göre ise koruma; doğa veya kültür varlıklarını gelecek nesillere aktarabilmek için gerekli her türlü ekonomik, fiziksel (teknik), sosyal, bilimsel çabayı gösterme iĢlemidir. Koruma iĢleminin ana hatlarını tanımlayan bu açıklama ulusal ve uluslararası birçok kurum tarafından kabul edilen ''koruma'' iĢleminin kısa ve net bir tanımı sayılabilir.
Anıtsal yapılar toplumun sosyal, ekonomik, kültürel ortak gereksinimini karĢılamak amacıyla inĢa edilmiĢ, sosyo-kültürel ve sosyo-ekonomik erkin simgesel göstergesi olarak yapılmıĢ oldukları gibi, zaman içinde de toplumlar, kentler ve uygarlık için simge haline dönüĢebilen, gerek simgesel özellikleri gerekse kütlesel, fiziksel özellikleriyle öne çıkan, toplum tarafından benimsenmiĢ, özen gösterilerek korunması istenilen yapılardır (Binan,2012).
2.1.1. Koruma Tanımı
Koruma, bir yapının aslını bozmadan onararak özgün haline uygun duruma getirmektir. Koruma kavramı ve nedenleri, toplumların belirgin karakterlerine paralel bir geliĢim göstermiĢtir. Önceleri, insanlar dini inançları için gerçekleĢtirdikleri putlara ve kutsal yerlere gelecek kaygısı olmaksızın, koruyucu bir özen ile yaklaĢmıĢtırlar. Zaman geçtikçe, koruma nedenlerine din yanında sanatsal kaygılar da eklenmiĢtir. KiĢilerin anılara olan bağlılığı ise koruma nedenlerinde değiĢmeyen etken olmuĢtur (Güçlü,1990).
GeçmiĢteki iĢlevini yitirmiĢ yapıların farklı bir iĢlevle hayatlarını devam ettirebilmelerini sağlamaktadır. Bu nedenle tarihi yapılarda iĢlev değiĢikliği özgün iĢlevleri ile yaĢama katılamayan yapıların yeniden iĢlevlendirilerek kentsel yaĢama katılması yaĢatılmasını sağlayan bir koruma anlayıĢıdır.
Korumadaki en doğru olarak nitelendirdiğimiz anıtsal yapıları korumak ve çağdaĢ gereksinimler doğrultusunda kullanabilmek koruma politikalarının vazgeçilmez ögesi olarak kabul edilmektedir (Tapan,2014).
2.1.2. Koruma Önemi
Kültürü yaĢayabilmenin, onu yeniden yaĢatabilmenin yolları açık tutulmalıdır. Asıl korunacak olan bu yaratmadır. Bu da geçmiĢle bugünün, bugünle geleceğin iliĢkilerinin sağlıklı, canlı, alıĢ-veriĢ içinde; katkılara, yeni üretimlere açık tutulmasıyla olanaklıdır (BektaĢ,1992).
„Koruma‟, bölgenin yaĢanılmıĢlarını geleceğe aktarılmasının en önemli araçlarından biridir. Kentli, yaĢantısının bir parçası olan doğal ve fiziksel çevreyi koruyarak, yaĢadığı çevreye değer verdiğini gösterir. Çevresindeki değerleri korumak, onları sakınmak için ortaya koyduğu eserleri onu daha hızlı kentli yapacaktır. Bu sebeple kültür değerlerimizi koruyabilmemiz için, ülkenin politik alanda tercihlerinin de „koruma‟ endeksli olması kaçınılmazdır.
Eski yapıların korunması, o ülkedeki kültürel evrimin nasıl geliĢtiğini gösteren önemli bir unsurdur. Tarihsel olayların, sosyal ve ekonomik geliĢmelerin nasıl olduğunun önemli göstergeleri korumacılığın yardımıyla ortaya çıkar. Yapıda somut, elle tutulan, gözle görülen bir duruma gelerek açıklanabilir, tanımlanabilir olur. Bu nedenledir ki, koruma öze sadık olarak yapılmalı, özden uzak olmamalıdır (Taban, 2014).
YaĢamakta olduğumuz kültürün eski kültürlerin üstüne inĢa edildiğini göstermek için, yeni bir yapıyı eskisinden daha iyi yapabilmek için, tarihimize, doğamıza sahip çıkabilmemiz için, kültürel ve doğal varlıklarımızı „korumamız‟ gerekmektedir. Toplumsal yaĢamın en önemli özelliği insanların birbirlerine saygı göstermeleridir. Bu saygı da çevreye gösterilen doğaya, kültüre ve yapıya saygıyla eĢdeğer olmalıdır.
Tarihi kültürel mirası korumanın amacı, özgünlüğü ve kimliği oluĢturan özelliklerini bozmadan estetik ve kültürel değerleri ortaya çıkarmaktır. Sanatsal, kültürel, teknik ve ustalık gerektiren bir eylem olan mimari koruma, koruma etiğine uygun olarak bilimsel araĢtırma ve değerlendirmelere dayanan, insanoğlunun kültürel üretimine saygılı bir uygulamadır. Bu sebeple mimari koruma, mimari mirasın bütünlüğünün bir parçası olduğu sosyal ve kültürel bağlam ile birlikte dikkate almalıdır.
2.2. Restorasyon Kavramı
Restorasyon kelimenin sözlükteki anlamı „yenileme‟ olarak tanımlanmıĢtır. Restorasyon; yapıyı özgün halini, dokusunu bozmadan onarma sürecidir. Genellikle bu onarımlar yapının bulduğu döneme özgü malzeme ve teknikler kullanılarak yapılır.
Restorasyon projelerinden en önemli kaynak rölövedir. Bir rölöve ne kadar sağlıklı ise, restorasyonun da o denli „doğru‟ yapılma olasılığı vardır. Cephesi ya da iç mekanlarındaki mimari elemanlar aynen korunacak bir yapının 1/1‟lerine kadar detaylarının rölöve ve restorasyon projelerinde çizilmiĢ olması gerekir. Ancak bu çalıĢmalar yapıldıktan sonra, bunların nasıl, hangi restorasyon tekniğiyle uygulanacağı açıkça ortaya konur ve restorasyona baĢlanır. Ayrıca restorasyon boyunca da denetimin nasıl ve hangi yöntemlerle yapılacağı belirlenir (Taban, 2014).
2.2.1. Restorasyon Tanımı
Restorasyon; mimari eserin veya bir sanat eserinin (tablo veya heykel gibi) zaman içinde zarar görmüĢ bozulmuĢ kısımlarını, o eserin sanat değerine ve dokusuna zarar vermeden yapılan onarımdır.
Restorasyon önemli olan yapının korunmasıdır; yeniden kullanım bir araç olarak düĢünülmelidir (Venedik Tüzüğü 5).
Yeni iĢlev verilen binalarda çağdaĢ kullanımla ilgili servis mekanlarının (ısıtma, havalandırma, aydınlatma, asansör vb.), bina içine yerleĢtirilmesi yapının deprem yönetmeliğine uygun hale getirilmesi, yangına karĢı önlem alınması, sakatların binaya girebilmeleri için engellerin kaldırılması gibi konuların proje aĢamasında çözümlenmesi uygun olacaktır (Ahunbay,2007).
Restorasyon bir sanat yapıtını ya da insanlık tarihine tanıklık eden herhangi bir nesneyi korumak ve gereğinde, olabildiğince ilk durumuna getirmek amacıyla, bu yapıtı, bu nesneyi sağlamlaĢtırmaya ve bunların yıpranma sürecini durdurmaya yönelik iĢlemlerin tümüdür (Hasol,2005).
Restorasyon; koruma ve onarım bakımından çok yönlü bir uygulama dalıdır. Restorasyon günümüzde ilerleme göstermiĢtir. Tarihi yapıların günümüze aktarılmasın da daha az müdahale ve değiĢiklikler yapılmalı ki, yapının dokusu, kültürün özellikleri bozulmasın.
Verilecek müdahale kararlarında; yapının mimari ve estetik özelliklerini uygulamalardan kaçınılmalı; tarihi yapının farklı bir iĢleve cevap verecek niteliği kazanmasının sağlanmasına önem verilmelidir. Mevcut yapının özellikleri değiĢtirilmeden, yapıdan maksimum derecede yararlanılmalıdır(Uğursal, 2011).
2.2.2. Restorasyon Teknikleri
„Tarihi ve kültürel varlıklarımızın geleceğe aktarılması İnsan eli eksik
olmayacak ki, evin bakımı yapılabilsin… İçinde yaşam sürecek ki, onarım yaşamayla birlikte olup gitsin…’ Ģeklinde özetlemiĢtir (BektaĢ, 1992).
Restorasyon uygulamalarına geçmeden önce yapılan araĢtırmalar ve belgeleme çalıĢmaları (anıtın tarihi, estetik ve teknik yönden incelenmesi, rölövesinin hazırlanması ve bozulmalarının saptanması) binanın ayrıntılı olarak tanınmasını sağlar. Ön araĢtırmalar sonunda elde edilen hasar nedenlerini ortadan kaldıracak veya etkilerini azaltacak koruma tekniklerinin seçilerek uygulamasına temel oluĢturur (Ahunbay, 2007).
Tarihi yapılar belli bir programlar çerçevesinde incelenir ve hasar bulgularına göre gerekli bakım ve onarımlar yapılarak restorasyon sağlanır.
Tarihi eserlerin korunmasında; sağlamlaĢtırma, bütünleme, yenileme, yeniden yapma (rekonstrüksiyon), temizleme, taĢıma gibi teknikler kullanılır.
2.2.3. SağlamlaĢtırma
SağlamlaĢtırma, taĢınmazın fiziksel varlığını sürdürebilmesi sorun olduğunda baĢvurulan koruma yöntemdir. TaĢınmazdaki soruna bağlı olarak çeĢitli uygulama biçimleri içerir. Sorun, taĢınmazın zemininde, taĢıyıcı sisteminde, yapı elemanlarında, yapı malzemesinde ortaya çıkabilir. SağlamlaĢtırma yöntemine karar vermek için, önce mevcut durumun analizi yapılmalıdır. TaĢınmazın zemini, temel biçimi, taĢıyıcı sistemi, yapı malzemesi tanımlanmalı, bugüne kadar maruz kaldığı afetler, yıkımlar, restorasyonlar belirlenmelidir. Bu çalıĢmalar sonrasında nasıl bir sağlamlaĢtırma yöntemi uygulanacağına karar verilebilir. SağlamlaĢtırma, taĢınmazın, zemin sorunlarının önlenmesi, taĢıyıcı nitelikteki yapı elemanlarındaki kırık, çatlak vb. yapısal
hasarların giderilmesi, yok olmuĢ bölümlerin tamamlanması, yapı malzemesindeki hasarların giderilmesi eylemlerini içerebilir.
2.2.4. Bütünleme (Reintegrasyon)
Bir bölümü hasar görmüĢ yahut yok olmuĢ yapı ve öğeleri ilk tasarımlarındaki bütünlüğe kavuĢturacak biçimde geleneksel, ya da çağdaĢ malzeme kullanarak tamamlama iĢlemine ''bütünleme-reintegrasyon'' denilmektedir (Ahunbay,2007).
Bütünleme yapabilmek için ilk tasarıma iliĢkin sağlıklı veriler gereklidir; örneğin bir son cemaat yerinin yarısı yıkılmıĢsa, tekrar eden öğelerin varlığından ve simetriden yararlanılarak bütünleme yapılabilir. Bütünleme ancak gerçek yapısal verilere ya da belgelere dayandırıldığında kabul edilebilen bir uygulamadır. Güvenilir verilere dayanmadan, yalnız varsayım ve analojilerden hareket edilerek yapılan bütünlemelerin hatalı olması kaçınılmazdır. Yeni bölümlerin özgün olandan ayrılabilmesi için farklı bir yüzey dokusu uygulanması olumlu sonuç verebilir. Onarım sonrasında anıtın uygun bir yerine restorasyonun yapıldığı tarih, yaptıran ve yapan mimarla ilgili bir yazıt konulur (Ahunbay, 2007).
2.2.5. Yeni Yapma (Rekonstrüksiyon)
Tümüyle yıkılmıĢ, yok olmuĢ, ya da çok harap durumda olan bir anıtın veya sitin elde bulunan belgelere dayanılarak yeniden yapılması ancak özel durumlarda kabul edilen bir uygulamadır. Yeni yapı, yerine yapıldığı anıtın tarihi dokusuna, özgün malzeme ve iĢçiliğine sahip değildir. Bir kopya, tarihi yapının kütle ve mekanlarını ancak biçimsel olarak canlandırabilir, anıtın yerini alması olanaksızdır; kısaca tarihi değer taĢımaz (Ahunbay, 2007).
Bazı durumlarda yeniden yapıma gitmek kaçınılmaz olabilir. Bir kentin siluetinin önemli bir parçası, tarihi bir kompozisyonun öğesi olan yapıların yeniden yapılması gerekebilir. Rekonstrüksiyonun gerçekleĢebilmesi için yeniden yapımı olanaklı kılacak teknik verilerin, fotoğraf, rölöve ve benzeri grafik belgelerin var olması gerekir. Yıkılan yapıya/ yapılara ait korunmuĢ parçaların, kapı, pencere, tavan bezemesi, silmeler vb. özenle ayrılarak saklanması, sağlanabilen tüm özgün parçaların yeni yapıda kullanılması rekonstrüksiyonun tarihi yapıyla iliĢkilerini güçlendireceğinden yararlıdır(Ahunbay, 2007).
Bir anıtın tıpkısını inĢa etme uygulaması tarihi açıdan bir anlam taĢımasa da, bir yapım tekniğini sürdürme, geleneği yaĢatma bakımından korumaya yönelik olabilmektedir. Mevcut bir yapının baĢka bir yerde tıpkısını yapmak türünden uygulamalar ise, ancak özel durumlarda gerçekleĢmektedir (Ahunbay,2007).
2.2.6. Temizleme
Anıtların ve kentsel sitlerin genel etkisini bozan, tarihi ve estetik değer taĢımayan eklerden arındırılması iĢlemidir (Ahunbay,2007).
Venedik Tüzüğü‟nün 11. Maddesinde temizleme ile ilgili olarak „ Anıta mal edilmiĢ farklı dönemlerin geçerli katkıları saygı görmelidir; zira onarımın amacı üslup birliği değildir. Bir anıt üst üste çeĢitli dönemlerin izlerini taĢıyorsa, en alttaki durumu açığa çıkarmak ancak bazı özel durumlarda yok edilen malzemenin önemi azsa, açığa çıkarılan malzeme büyük tarihi, arkeolojik ya da estetik değer taĢıyorsa ve korunma durumu böyle bir davranıĢı gerekli gösterecek kadar iyi ise haklı çıkarılabilir. Ġlgili unsurların öneminin değerlendirilmesi ile ilgili yargı ve neyin yok edileceği üzerinde karar vermek, sadece bu iĢi üzerine almıĢ kimseye bırakılamaz ‟denilmektedir (Ahunbay, 2007).
2.2.7. TaĢıma
Bayındırlık etkinlikleri (yol, baraj yapımı), jeolojik yapı, ya da doğal afetler bir anıtın, ya da tarihi yerleĢmenin bulunduğu yerde korunmasını zorlaĢtırabilir, hatta olanaksız kılabilir. Bu durumda anıt veya yerleĢmenin önceden belirlenen uygun bir konuma taĢınarak orada yaĢamını sürdürmesi gerekebilir. TaĢıma iĢlemi, anıtın boyutlarına, malzemesine ve yapım tekniğine göre çeĢitli tekniklerle gerçekleĢtirilmektedir. En kolay olanı anıtın tüm elemanlarının numaralanarak sökülmesi, baĢka bir yerde kurulmasıdır. AhĢap yapılar bu uygulama için çok elveriĢlidir. Yerinde korunamayacak taĢ anıtlar taĢınmadan önce ayrıntılı rölöveleri yapılır ve fotoğrafları çekilir.
Ġç ve dıĢ cepheler üzerindeki her taĢ sırası ve her taĢ numaralandırılır; taĢların birbirleriyle iliĢkisini göstermek üzere her sırayı kat eden yatay ve her taĢın komĢularıyla iliĢkisini belirleyen düĢey çizgiler çizilir; genel durum ve ayrıntı fotoğrafları çekilir. Sonra yapı özenle, taĢ taĢ sökülür ve yeni konumunda yatay sıralar
karıĢmayacak biçimde düzenli olarak istiflenir. Söküm sırasında dağılan, yeniden kullanılamayacak durumda olan blokların yerine benzer malzemeden yenisi hazırlanır ve önceki numaralama düzenine uygun olarak parçalar hazırlanan temel üzerinde birleĢtirilir. Bu teknik kesme taĢtan yapılmıĢ anıtların taĢınmasında uygulanmaya elveriĢlidir. Moloz taĢla yapılmıĢ binaları bu teknikle taĢımak olası değildir. Söküm sırasında dağılan taĢları tekrar aynı iliĢkiler içinde birleĢtirmek çok zahmetli, hatta olanaksızdır. Bu durumda anıtın parçalanmadan bir bütün olarak taĢınması olasılığının araĢtırılması uygun olur. Anıtın en az hasarla taĢınmasına olanak veren bu teknik ileri mühendislik bilgisi gerektirir. Anıtın taĢınacağı uzaklık, aradaki yol durumu, anıtın boyutları, ağırlığı, taĢıma sistemini etkiler (Ahunbay,2007).
2.3. Renovasyon Kavramı
Yeniden iĢlevlendirme eski binaların yıkımdan kurtarılması için bir araçtır. Venedik Tüzüğü‟nün 5.maddesinde „Anıtların Korunması her zaman onları herhangi bir yararlı toplumsal amaç için kullanmakla kolaylaĢtırabilir. Bunun için bu çeĢit bir kullanım arzu edilir, fakat bu nedenle yapının planı ya da süslemeleri değiĢtirilmemelidir. Ancak bu sınırları içinde yeni iĢlevin gerektirdiği değiĢiklikler tasarlanabilir ve buna izin verilebilir‟ denilerek yeniden kullanımla ilgili temel yaklaĢım ana çizgileriyle belirtmiĢtir (Ahunbay, 2007).
Kültürel mirası korumak, ancak kültür yapılarının günümüz ihtiyaçlarına cevap verecek Ģekilde yeniden iĢlevlendirilmesi ile mümkündür. ÇağdaĢ restorasyonun temel konuları olan, konutlar, eski sanayi yapıları, kıĢlalar, saraylar, medreseler, hamamlar ve bunun gibi anıtsal yapılar yeniden iĢlevlendirilerek restore edilirler (Zeren, 2010).
Mimari bir yapıyı yok olmaya bırakmayıp yeniden kullanmayı gerektiren iki neden vardır; ilki, binaların ilk iĢlevlerini kaybetmeleri, iĢlevsel olarak eskimeleri. Ġkincisi, sosyal ve kültürel değiĢimlerle iliĢkili olarak han, medrese gibi bina türlerinin yapılıĢ amacına uygun kullanılmayarak orijinal iĢlevini kaybetmesi ve binanın günün teknolojik, teknik ve iĢlevsel gereksinmelerini karĢılayamamasıdır (Ahunbay, 2007).
GeçmiĢten bugüne yaĢam standartları ve alıĢkanlıklar ile ilgili birçok Ģey değiĢmiĢtir ve kiĢilerin gereksinimleriyle beraber yapılar da yeni boyutlar kazanmıĢtır. Eski mimaride yapılmıĢ olan bir konut artık bireylerin ihtiyaçlarına cevap veremediği gibi hamam, kervansaray, han, tabhane gibi günümüzde iĢlevsel bir karĢılığını bulunmayan yapılar kendilerini zamana ve beklemeye terk etmiĢlerdir. ĠĢlevini yitirmiĢ
bir mimari yapı ne olursa olsun unutulmaya mahkûmdur ve değerini günümüze taĢıyamayan „boĢ‟ bir yapı olmaktan öteye gidemez. Bu sebeple çağa ayak uydurmak için yeniden iĢlevlendirme yöntemi ile yapıların güncellenmesi gerekir. Fakat yeniden iĢlevlendirme, salt olarak restorasyon çeĢitleri olan bütünleme, sağlamlaĢtırma ve yeniden yapma gibi fiziksel müdahale biçimlerinden oldukça uzaktadır; bir strüktürü yeniden iĢlevlendirmek, onun baĢtan aĢağı bir mimari tasarım sürecine sokmak demektir. Çünkü bu uygulamanın zorlayıcı bir yanı olan bu yeniden canlandırma olarak da anlamlandırılabilecek yeniden iĢlevlendirme kavramı, eski yapıların mimari özgünlüğünü bozmadan gerçekleĢtirilecek bir çalıĢmadır ve tasarımları sınırlıdır (Kuban, 2001).
Yapının iĢlev değiĢikliği mimari estetik ve tarihi değerleri ile koruma altına alınmıĢ yapıların özgün iĢlevinin farklı bir iĢleve değiĢtirilmesidir. Tarihi yapıların mimari, estetik, sosyal ve kültürel değerlerini koruyarak, bu yapılarda iĢlevine göre ihtiyaç gerekliliklerine cevap verecek Ģekilde, mekânsal gereklilikleri yerine getirecek müdahaleleri de içeren yeni kullanım olanaklarının oluĢturulmasıdır. Bu durumda yapılara dönem Ģartlarına göre uygun iĢlevlerin verilmesi gerekmektedir.
2.3.1. Renovasyon Tanımı
Renovasyon kelimesinin anlamı: 1.anlamı ; yenilemek
2.anlamı ; bir süreçte kullanılan etkinliğini yitirmiĢ özdekleri, nitel özelliklerini yeniden kazandırıp etkinleĢtirerek sürece katma (URL 1).
3.anlamı; binayı restore edip yeni bir fonksiyon kazandırmak anlamına da gelir. örneğin eski bir fabrikayı yenileyip sinema salonu yapmak gibi (URL 2).
Yeniden kullanım, çevresel, toplumsal, kültürel, ekonomik, teknolojik vb. nedenler sonucu iĢlevini yitirmiĢ mevcut yapıların günümüz gereksinimlerine cevap verebilecek nitelikte kimlik değiĢimi ve yeni bir amaçla kullanımı için iĢlev kazandırılmasıdır (Apaydın BaĢa, B. 2007).
Sanat yapıtlarına toplumu etkileyici ve sonunda onları eğitici, onları yüceltici birer anlam kazandırmanın en etkin yolu onları; yaĢayan birer varlık konumuna getirebilmektir. Hiç kuĢku yoktur ki bu amaç, söz konusu yapıta iĢlevsel bir içerik kazandırmak, onu topluma yararlı kılmak toplumun ve çevrenin onunla bütünleĢmesini, onunla yaĢamasını sağlamak olmalıdır (Altınoluk, 1998).
Yeniden iĢlevlendirilmesi büyük zorlamalar getirecek olan tarihi binaların müzeye dönüĢtürülmesi yoluna gidilmektedir. Özel mülkiyete geçmiĢ olan hamam, tekke gibi vakıf yapılarının yeniden iĢlevlendirilmeleri, önemli bir sorun olarak karĢımıza çıkmaktadır. Yeni kullanım zorlamasıyla eklenen ara katlar, duvarlara açılan yeni geçitler özgün mekansal özellikleri zedelemektedir (Ahunbay,2007).
Çevresel özellikleri nedeniyle korunması istenen yapıların yeniden kullanımlarında, yeni iĢlevin dıĢ görünümü bozmadan gerçekleĢtirilmesi arzu edilir. Bu binaların kurtarılması için tek ekonomik yol olan yeniden kullanım sırasında, iç düzenlemede daha esnek uygulamalara gidilmesi söz konusudur. Yangın, bakımsızlık nedeniyle döĢeme ve tavanlarını yitirmiĢ ve ilk tasarıma ait yeterli veri bulunamayan 2. grup yapılarda, yeni bir iç düzenleme yapılmasına izin verilebilir. Çok önemli plan ve iç mekan değerlerine sahip olan yapılarda ise yeni kullanıma elveriĢli, serbest iç düzenlemeler uygulanmaktan çok tarihi mekanların anısını sürdüren düzenlemelere gidilmesi uygun olur (Ahunbay, 2007).
Yapıya çeĢitli birimlerden oluĢan yeni bir iĢlev yüklenirken, ilk olarak verilecek fonksiyonun esas biriminin analiz edilip, o birime ait eleman etütlerinin yapılması gerekmektedir. Analiz ve etütler sonunda mevcut mekanın yeterli olup olmayacağı tespit edilmelidir. Mekan boyutlarının yeni fonksiyon için yeterli olmadığı durumlarda, yatayda ve düĢeyde çeĢitli duvar ve bölücü elemanlar kaldırılarak mekan oluĢturma yoluna gidilebilir. Bu çözüm tescilli yapıların var olan mekansal özelliklerini olumsuz etkileyeceği için bu tür yapılarda uygulanmaması daha doğru bir yaklaĢım olacaktır (Altınoluk, 1998).
ĠĢlevini yitirmiĢ yapıların renove edilmesi, çağdaĢ bir korumadır. Koruma, kullanım dıĢı kalan ve iĢlevin ihtiyaçlarına karĢılık veremeyen yapıları, yok olmaktan kurtaran, devam etmesini sağlayan ve dönemin yaĢama katılmasını sağlayan bir çalıĢmadır. Yapıya edilecek müdahaleler çağdaĢ modern malzemelerle yenilenmelidir. Bu sayede yapı hem geçmiĢi koruyacak hem de yeni iĢleviyle de çağa uyumunu ortaya koyarak baĢarılı bir renovasyon çalıĢması olacaktır.
2.3.2. Ġç Mekanda Renovasyon Kavramı
Ġç mimari proje tasarımda mekânsal iĢlevselliği ile beraber form, doku, renk, ıĢık, mobilya gibi ergonomik ve estetik değerlerini düĢünülerek çözümlenmelidir. Renove edilen yapılarda, mevcut özelliklere sadık kalınarak ve zaman içinde edinilen
değiĢiklikler esas alınarak projelendirilmelidir. Renovasyon olan mekanların görsel algısı; aydınlatma, mekânsal organizasyon ve renk–doku boyutunda doğru planlanmalıdır. Mevcut yapı, iç mimari tasarımlarında arka planda olmamalıdır. Yapının tüm detayları analiz ederek tasarımda etkin olarak kullanmalıdır. Ve seçilen malzemeler de aynı oranda olmalıdır. Yapının dokusunu ve özelliğini bozacak aykırı tasarımlar olmamalıdır.
Binalar ait oldukları çağın sosyal, kültürel ve ekonomik yapısına göre Ģekillenirler ve o çağın kültürünü yansıtırlar. Çağ içerisinde meydana gelen değiĢimler ve insan ihtiyaçlarının karĢılanması için gerekli olgular binanın üretimini doğrudan etkiler. Bu nedenle mevcut binalar zamanla beklenen performansı karĢılayamaz duruma gelirler. Öter‟e göre, bu durumda hem kültürel mirası korumak hem de günün koĢullarında binaları kullanabilmek için baĢvurulan metotlardan en önemlisi binanın yeniden iĢlevlendirilerek kullanılmasıdır (Öter, 1996).
ĠĢlev (fonksiyon), ihtiyaçların belirlediği istekler ve onların programlanması anlamında kullanılmaktadır ve bir yapının farklı amaçlarla kullanılan bölümleri arasında, kullanmanın gerektirdiği bir sıralanmayı da ifade eder. Bir eylemin birbirini izleyen olaylarla belirlenmesi gibi, bir yapının tasarısı da birbirini izleyen bölümlerle kurgulanır (Kuban, 2001).
Yeniden iĢlevlendirilen yapıda, mevcut yapısal elemanlar, alt taĢıyıcı sistemle desteklenebilir, duvar ve çatıda onarım yapılması gerekebilir. Bu tip müdahalelerde önemli olan nokta, mekanın kimliğine uygun, mekana saygı gösteren bir müdahale yoluna gidilmesidir. Yeni iĢlevden doğan zorunlulukla mekan içinde asma kat oluĢturulması ya da bölücü duvar gibi elemanlarla bölüntü yapılması durumunda, müdahalelerin yapının orijinal durumunun taĢıdığı kimlik özelliklerini geri dönüĢü mümkün olmayacak bir Ģekilde ortadan kaldırmıyor olmasına dikkat edilmelidir. (KaĢlı, 2009).
Yapılar, iĢlevleri doğrultusunda hacimsel ve mekânsal olarak Ģekillenirler. Yapının mekansal kurgusuna bağlı olarak sahip olduğu algılanma biçimi, mekanın kimliğinin yansımalarından birisidir (Uçar, 2013).
Tek mekânlı bir yapıyla, birbirini tekrarlayan mekânlardan oluĢan bir yapı için belirlenecek iĢlevler, birbirinden farklı olacaktır. Tek mekânlı bir yapı için belirlenecek ihtiyaçlar, yine tek mekânda gerçekleĢtirilebilecek iĢlevler olmalıdır. Özellikle mevcut yapının tescilli olması durumunda, yapının içine ilave bölücü duvar eklemek yapının bütünlüğünü bozacağından, kültür merkezi, sergi salonu, tiyatro, konser salonu gibi yeni
iĢlevler bu tip yapılar için çok daha uygun kullanımlardır. Bunun tersine tekrarlayan mekânlardan oluĢan bir yapının, tek mekan gerektiren bir iĢlevle değerlendirilmeye çalıĢılmasında, yapının strüktürel sistemine kadar çeĢitli müdahaleleri gerektiren bir dizi operasyon gerekecektir (Selçuk, 2006).
Bu ihtiyaçlar doğrultusunda; bir otelin odaları, bir müzenin giriĢi - çıkıĢı, sergileme ya da bir hastane binasının çeĢitli birimleri arasında tanımlanabilir ve kimi zaman değiĢmeyen iliĢkiler vardır. Bu iliĢkilerin olumlu bir sıralama içinde ortaya konması, iĢlevsel oluĢum olarak adlandırılabilir.
Her mekana verilecek olan yeni fonksiyonların, mekan ve mekanlar arası iliĢkisel bağlantılarının, görsel, iĢitsel ve iletiĢimsel veriler dikkate alınarak düĢülmüĢ olması gerekmektedir (Arcan, 1992).
Bir yapıyı yeniden iĢlevlendirilirken iĢlev kurguları, yapının dönemin izlerini taĢıyan özgün mekânsal çözümleri ile örtüĢmesi gerekmektedir. Bu Ģekilde iç mekan çözümlemelerin de yapıya yapılacak müdahale en aza indirgenmiĢ olacaktır.
Renove edilen yapıların ihtiyaç programına göre doğru analiz yaparak projelendirilmelidir. Ġç mimarlara asıl burada büyük iĢ düĢmektedir. Ġç mimari renovasyon projeleri tarihi yapının özgünlüğünü bozmadan ve uygun nitelikte, mobilya, aydınlatma, malzeme vb seçimlerin yapıya uygun olması gerekmektedir. Ayrıca çevreye uygun nitelikte bir konspet çerçevesinde yapılmalıdır.
Yapısal elemanların müdahalelerinin yanı sıra yapı içi sirkülasyon kavramı da önem arz etmektedir. Yeni iĢlev ile orijinal iĢlevin çakıĢamadığı, mekan içindeki dolaĢım trafiğinin farklılaĢtığı durumlarda, ek dolaĢım elemanlarının gerekliliği ortaya çıktığında, yeniden iĢlevlendirilen korumaya değer bir yapıdaki mekansal müdahalelerde en belirgin müdahalelerin dolaĢım elemanlarına yapıldığı söylenebilir. Eklenecek dolaĢım elemanlarına örnek olarak, dikey dolaĢıma eklenecek bir asansör, yönetmelikler gereği eklenecek bir yangın merdiveni ya da engelli ulaĢımını sağlayacak rampalar verilebilir. Yeni iĢlev doğrultusunda eklenen bu dolaĢım elemanlarının mekan içinde geri dönüĢü mümkün olacak Ģekilde yer almasına dikkat edilmelidir. (KaĢlı, 2009)
Yapının dıĢ kabuğu ve iç mekanı birbirinden ayrı değerlendirilemez. Yapının mekansal öğeleri koruyarak; iç mekanlarında bulunan bezemeler, süslemeler gibi birçok önemli detay yerinde uygulanmalıdır. Tarihi yapılarda yenilenme kurgusu önemlidir. Tarihi bir yapının yenilenmesinde yeni bir kimlik kazandırarak tasarlanmalıdır.
2.3.3. Butik Otellerde Renovasyon
GeçmiĢin izlerini taĢıyan bir çevrede yaĢayarak toplumsallaĢan bir kimse, kültürün sürekliliğini benimseyecek ve tarih bilincine sahip olacaktır. Burada öngörülen süreklilik yeni yaĢamın içinde geçmiĢin izlerini taĢımasıdır (Tekeli, 1988).
ĠĢlevini yitirmiĢ yapı mirasının gelecek nesillere aktarılması için, yapıları özgünlüğünü korumanın dıĢında uygun bir iĢlevle Ģehir yaĢamına kazanması sağlanabilir. Yapılara en uygun iĢlev seçimi, renovasyon evresinde uygulanacak olan mekânsal dönüĢüm bağlamında önem kazanmaktadır. Kentin konumuna göre durum analizi yapılarak butik iĢlev uygunluğu analiz edilmelidir. Renovasyon ile kazandırılan yapılar kimi zaman bir butik otele dönüĢtürülmektedir. Butik otele mekânsal dönüĢümünde yapının kimliğini koruyarak sağlanmalıdır.
Binanın dıĢ görünümü, hatta bazı iç mekanları otelle ilgili restorasyon çalıĢmalarında korunacaktır. Ancak kültür sürekliliği binanın salt fiziksel korunmasıyla sağlanamaz. Binanın vermiĢ olduğu hizmetin de korunmasıyla sağlanamaz. Binanın vermiĢ olduğu hizmetin de korunabilmesi kültür sürekliliğini bütünleĢtirir (Taban, 2014).
Renove edilecek yapıların iĢlev seçimi, yapının mekânsal dönüĢüm açısından önemli bir etkendir. Uygun iĢlev seçimini etkileyen unsur, renove evresinde mekan müdahaleleri kapsamında önemlidir. Bu unsurlar;
- ġehir merkezlerin artan nüfus yoğunluğu,
- Yeni yapı inĢa edilecek boĢ arazilerin kalmaması, - Çevre ile uyum,
- Çevreye canlılık verme,
- Kentin, kültür ve yaĢam kalitesini arttırmasıdır.
Hacimsel ve mekânsal kurgu olarak yapıya uygun iĢlev seçimi göz önünde bulundurulmalıdır.
2.4. Butik Otellerde Renovasyon Örnekleri
Yeniden iĢlev kazandırma çalıĢması yapılan örneklerin analizinde, göze çarpan ilk tasarım yaklaĢımı, binanın özgün kimliğinin ve iĢlevinin mümkün olduğu kadar korunması, o binanın sahip olduğu özelliklerin vurgulanmıĢ olmasıdır. Mimari açıdan özellikli binalarda ise, minimal bir tasarım yaklaĢımı sergilenmektedir. Yeni
kullanımlara açılan bu binaların eski fonksiyonun iĢlemesinin panolarla veya bir modülün çalıĢtırılmasıyla kullanıcıya sunulması gerekmektedir (Altınoluk, 1998).
Yeniden kullanım kavram temelinde „mekansal dönüĢüm‟ vardır. Buna en iyi mekânsal dönüĢümde butik otellerdir. Ülkemizde tarihi yapıların yeniden iĢlevlendirilmesiyle butik oteller bulunmaktadır.
2.4.1. Four Seasons Hotel (Ġstanbul/ Sultanahmet)
Sultanahmet Cezaevi tarihi yarımada bölgesinde 1918/1919 tarihlerinde yapılmıĢ ilk hapishane binasıdır. Yapının mimarı kesin olarak bilinmemekle birlikte, Cumhuriyet döneminin ilk mimari akımı olan Milli Mimari anlayıĢını yansıtan Mimar Kemalettin, kimi dokümanlarda ise Mimar Vedat Bey‟in de ismi geçmektedir. Cezaevi, gösteriĢiz bir cepheye sahip, binanın dört duvarının dıĢarıyı gösteren geniĢ pencereleri detaylı bir metal ızgaralarla kaplanmıĢ ve ek metal levhalar eklenmiĢtir.
ġekil.2.1. Sultanahmet Cezaevi binası
Kaynak: http://www.eskiistanbul.net/5521/sultanahmet-cezaevi
Otel konumu, Sultanahmet semtinde tarihi ve kültürel yerlere yakın mesafeli bir turizm merkezidir. Bu bakımından yapının otel olarak yeniden iĢlevlendirilmesi konum açısından uygun olduğu görülmektedir. Bulunduğu bölge itibariyle otele hava, deniz ve demiryolu bağlantıları ile ulaĢım avantajı bulunmaktadır. Fakat otele ait bir otoparkın olmaması konum açısından olumsuzluk oluĢmaktadır (ġekil.2.2).
ġekil.2.2. Four Seasons Hotel Ayasofya üsten görünümü
Kaynak: http://m.istanbulairporttaxis.com/four-seasons-hotel-istanbul-at-sultanahmet-airport-transfer
Hapishanenin mevcut dıĢ kabuk ve yapı kullanımının izlerini taĢıyan çevre ile butik otele dönüĢtürülen yapı yeni bir kimlik oluĢturulmuĢtur. Turizmin giderek öncelikli tüketim malzemesi haline gelen kimlik kavramı, tarihi ve mimari özelliği olan yapılarda öne çıktığı için müĢteriler için özel bir tercih nedeni haline gelmektedir. Bu durum „Deluxe‟ standartta bir otel olarak hizmet veren iĢletme açısından avantaj sağlamaktadır. Ancak bu tip otellerde daha kazançlı olması için yer alması gereken alıĢveriĢ birimleri gibi birimler ve kamuya yönelik servis bölümleri bulunmamaktadır (ġekil.2.2).
Cezaevinin otele dönüĢtürülme sürecinden önce Anıtlar Yüksek Kurulu‟nca 1967 yılından itibaren çeĢitli kullanım önerileri için almıĢ olduğu kararlar doğrultusunda dıĢ cephesi aynı kalmak Ģartı ile içeride uygun değiĢliklerin yapılmasına izin verilmiĢtir. Bu doğrultuda değerlendirildiğinde yapılmıĢ olan dönemin üslup, malzeme ve teknolojik özelliklerini taĢıyan bölümlerin yıkılmadan kullanımı, niteliksiz eklerin temizlenmesi, yapının güçlendirilmesi, gerekli teknik ve donanımın hazırlanması dönüĢüm öncesinde dikkate alınan konular olmuĢtur (Apaydın, 2007).
ġekil. 2.3. Restorasyon öncesi ve sonrası A Blok’tan görünüĢ
Kaynak: ÇavuĢ, 2013
ġekil. 2.4. Restorasyon öncesi ve sonrası A Blok’tan görünüĢ
Kaynak: ÇavuĢ, 2013
ġekil. 2.5. Restorasyon Öncesi ve Sonrası GiriĢ Kapısı
ġekil. 2.6. Restorasyon öncesi – sonrası Tevkifhane Sokak’a bakan giriĢ kapısı
Kaynak: ÇavuĢ, 2013
TaĢıyıcı sistem açısından tarihi yapı niteliğinde olmasından dolayı çeĢitli sınırlandırmalar olması kaçınılmazdır. Ancak yığma sistem ile inĢa edilmiĢ olan cezaevinin tekrar eden hücre tipinden dolayı taĢıyıcı sisteminin odalar teĢkiline uygunluğu otel olarak yeniden kullanımda kolaylık sağlamıĢtır.
Hücrelerinin oran ve ölçüleri, „koğuĢ‟ ünitesinin „hücre‟ boyutuna getirilmesine ve her hücreye bir banyo eklenerek, oda birimine dönüĢtürülmesine olanak sağlamıĢtır (ġekil.2.7). Ancak her odaya banyo eklenmesinde ortaya çıkacak yük artımından dolayı orijinal volta döĢemeler betonarme döĢemeyle değiĢtirilmiĢtir.
ġekil. 2.7. Suit oda ıslak hacim
Kaynak: https://www.otelfiyat.com/otel/four-seasons-hotel-at-sultanahmet-istanbul
Otelde toplam 65 oda bulunmaktadır. Bunların 16 tanesi standart oda, 16 tanesi superior oda, 22 tanesi deluxe oda, 7 tanesi bir odalı suit, 2 tanesi deluxe suit, 2 tanesi presidential suittir. Odalar 42 ile 120 m2 arasında değiĢmektedir. Odalar, 5 yıldızlı otel odası standartlarındadır.
ġekil. 2.8. Suit odası
Kaynak: https://www.otelfiyat.com/otel/four-seasons-hotel-at-sultanahmet-istanbul ġekil. 2.9. Otel odası
Kaynak: https://www.otelfiyat.com/otel/four-seasons-hotel-at-sultanahmet-istanbul#&gid=1&pid=35
ġekil. 2.10. Suit odası
ġekil. 2.11. Four Seasons Oteli Tüp geçitlerin göründüğü kesitlerden biri
Kaynak: Cezaevi‟nden Otel‟e, Yapı Dergisi, s.97
Otel giriĢi ile aynı kotta olmak kaydıyla, restoran ve mutfağın avluda yer alma sistemi, uzun uğraĢlar sonucunda avlunun tamamen doldurulması ile olası olduğu kanıtlanarak, sadece restoran kitlesinin avluda yer alması, mutfağın ise alta alınması ile karĢılanabilmiĢtir. Bu kapsamda, restoran ve balo salonunun, avlu altında yer alması ve avlu üzerinde, tek öğe olarak kalan ıĢıklığın, bu iki hacmin ortak holünü aydınlatması yönündeki çalıĢmalar, ne yazık ki restoranın “çalıĢmayacağı” savıyla reddedilmiĢtir. Böylece, gerek boyutu ve formu, gerekse aksiyal yerleĢimi ile avlu bütünlüğünün korunmasına yönelik saydam piramidal ıĢıklık, yerini, opak çatılı, ağır ve yersiz bir kitleye terk etmek zorunda kalmıĢtır. Bu kitle ile bütünlüğü zaten yeterince bozulmuĢ olan avlu, bu mekanın açıktaki uzantıları ile büyümesinin yanı sıra, artan kısmın, peyzaj değerlenmesindeki çizgisel öğeler ve kaplama malzemelerindeki çeĢitliliğin de katkısı ile parçalanmıĢtır (Özüekren, 1997).
ġekil.2.12 Suit oda tavan detaylar
Kaynak: http://metexdesign.com/en/project/four-seasons-hotel-sultanahmet-istanbul
Yapının otel olarak renove edilerek iĢlevsel olarak uygun olmasına rağmen kapsamlı bir mekansal dönüĢümü beraberinde getirmiĢtir. Tüm bu mekansal
değiĢiklikler otelin türü ve sınıfına göre düĢünülmüĢ olup Anıtlar Yüksek Kurulu ile Kültür Tabiat Varlıkları Bölge Koruma Kurulu kararlarına bağlı olarak yapılmıĢtır.
ġekil.2.13. Bar- teras
Kaynak: http://metexdesign.com/en/project/four-seasons-hotel-sultanahmet-istanbul
Four Seasons Otel Ġç Mimari Tasarımı: GiriĢi ara bir sokakta bulunan Four Seasons Otel yapı rengi, formu ve odalar teĢkiline uygun pencere düzeyindedir. Otele girildiğinde ana mekan giriĢ holü ve ardından lobi mekanları karĢılamaktadır. Ana mekan burada diğer mekanlara dağılımı sağlayan geçiĢ mekanı olarak kullanılmaktadır. Bu giriĢ holünden devamı da avluya çıkılmaktadır. GiriĢle ana mekan arasında görsel ve mekansal bir süreklilik bulunmaktadır. Otelin önceki iĢlevi yapının cephesinden giriĢine, giriĢinden ana mekanına kadar hissedilmektedir.
ġekil 2.14. GiriĢ Holü - Lobi
ġekil.2.15. Koridorlar
Kaynak: https://www.otelfiyat.com/otel/four-seasons-hotel-at-sultanahmet- istanbul#&gid=1&pid=35 Yapının mekânsal dönüĢümüne bakıldığında hapishane iĢlevi ile otel iĢlevinin kullanımlarının birbiriyle uyumu görülmektedir. Ġki iĢlevin de mekansal oluĢumunda hücre tipi odalar, uzun koridorlar ve ortak kullanım alanları bulunmaktadır. Bu bağlamda mevcut mekanlar olduğu gibi kullanılmıĢtır. Bunun yanı sıra otel iĢlevinde bodrum kata yerleĢtirilmiĢ servis mekanları, eklenen sirkülasyon alanları ve avluya yapılan restoran gibi yeni mekansal çözümler de bulunmaktadır. Hapishane iĢlevinde mahkumların volta attığı alan olarak kullanılan otel iĢlevinde avlu ana restoran olarak kullanılmaktadır. Bahçe peyzaj düzenlenmesi, cam ve çelik malzemeleriyle restoran tasarlanmıĢtır. Oda tasarımları her odada farklı tasarımlar bulunmaktadır. Bazıları köĢe odalardır. Bazıları da ara katta dublex olarak ĢekillenmiĢtir. Bu nedenle her odanın formuna göre farklı çözümler yapılmıĢtır.
ġekil. 2.16. Bahçe peyzajı- Restoran
Kaynak: https://www.tripadvisor.com.tr/LocationPhotoDirectLink-g293974-d294663-i222964426-Four_Seasons_Hotel_Istanbul_at_Sultanahmet-Istanbul.html
ġekil.2.17. Avlu – Restoran
Kaynak: https://www.otelfiyat.com/otel/four-seasons-hotel-at-sultanahmet-istanbul ġekil.2.18. Restoran
Kaynak: https://www.otelfiyat.com/otel/four-seasons-hotel-at-sultanahmet-istanbul
2.4.2. A’jia Otel (Ġstanbul / Kanlıca)
A‟jia Hotel Ġstanbul Boğaziçi‟nin Kanlıca semtinin Çubuklu Caddesi‟nde bulunan butik otellerden biridir. Tarihi yapı Rasim PaĢa Yalısı olarak bilinmektedir. Ġlk iĢlevi konut olan yapının yeniden iĢlevlendirilerek 2004 yılında butik otel ve restoran iĢlevi ile kullanıma açılmıĢtır. Yapının tarihi dıĢ görünüĢü ve taĢıdığı tüm özellikleri koruyarak restorasyon yapılmıĢtır. Yenileme ve sağlamlaĢtırma çalıĢmaları yapılmıĢtır. Yapının dıĢ görünümü, tarihi kimliğiyle farklı bir karaktere sahiptir. Yapının iç mekanı; yalın ve sade bir tasarım bulunmaktadır.
