• Sonuç bulunamadı

YENİKÖY 1 Ali YILMAZ

Yaş:72

Tahsili: Okuma yazması var. Meslek: Dokumacı

Bir “Evden Kaçış” Macerası:

ALİ: tēzi nūri, bākiniñ ġardaşı, hā, sen nūriniñ ġızısıñ, almayyā sen dė gittiñ mi? Hā, gezmē gittiñ. bāzı bibirlerini hep çekiyōlā ya canım.

2

camc; āmat, bizim oranıñ bir;ik cam dakTı, almayyā mı gitTi ondan Kerė nōldu? ġapattı bi şeylē etti.

4

Z: avni o ...

ALİ: ha, avni o avni, o avni, avni benim dediğim. avniyi dė bilirim ben bubañı da 6

bilirim. avni şimşek. soñura işini ġaybetti o.

S: babamlan görüşǖ müñ amca?

8

ALİ: bubañlan bāzı, bāki bizim dosTumuz, ta eveli bubamgiliñ dosTu. burdan, båbadağından. her senė gelir o, bu sene geldi mi bilmeyyorun. be9är? evlendi? eyi 10

eyi, tamam tamam, evi dė vā? şehreminde. S: sebeplensiñ fakir garibam bi gadımmış. 12

ALİ: eyi canım eyi. yeñ;o zuman. geçen senė tā be9ärdin de mi? her senė gelir o båbadağına.

14

ALİ: beş;ay oldu ben d; evleneli, üş buçuk sene oldu dört sen;oldu işTe biziñki öleli. (. . . )

16

ALİ: tab1 siz yumşak görününce, benim bi ōlanlan bi ġızım vā çok yumşa9 gövünǖ. benimki oy; yaş güccük benden. o då o zuman nūri hemen; emen yaşı yakım;bene 18

onuñ.

Z: otuzlu o

20

E: askerlik yaptıñız siz onla ya!

ALİ: nūri benim yanımda değildin heralda! ben d;otuzluyun 22

E: seniñ o misafirliğė gittiğiñ kaş senesiydi?

ALİ: ohooo, benim müsafirliğė gittiğim, aşā yo9ara, bin do9uz yüz 9ır9 9ır9 bir veya 9ır9;iki

2

biñ doķuz yüz ķırķ, ķırķ bir, o9ul yeñ; açıldı, ben båbadağ yeñiköyden mustaf; ōlu ali yılmaz. dokuz yüz otuz doğumlu. tab1 båbam çarşamba günü, “ipliğ; 4

elleycez;ōlum” dedi, “böyün okulu gi'mė” dedi, ben dė “gitcen” dedim. o; zman çentėlē tātıdan. bi attı çenteyė ā9amdan, o du mēdimanda... oldu çente. ben ġaşTım, 6

tab1 git ba9alım, kelleci, mollāmat, altındere, göveşliği vādı9, orda bubamıñ bacanayı vā. yāni anamıñ ġardaşlığı da bacana9 deyōlā birbirlerine "e, 8

hoşgeldiñ;ōlum" "hoşbulduk" bizė ırābet eyi. o güzün o salamur üzümlē geliyō, yiyiyoz. ordå ismet vādır, bubamıñ da ismet, tabi biz üş güm; beş gün durdu9 bu 10

arada. deyō 9u bubamıñ bacınā, “ismet yavrum goş, heralda deyō ābeyñ gitcek, bi yō tā sevsiñ senė” deyyoru. ben dė deyon ki o zuman, esas ha, öl١ tekerlėmė değil, “ah, 12

ah ābem, misāfir amcañ böyün d١ buralı. ġāveyė gidiyorun, dosTumuz ço9, araplā süqālesi olduğu gibi süqālemiz çay ġāve bol. bu iş on gün devām etti. ondan sōra 14

bunuñ gitcē yo9 deye bu iş sēreldi. ġāveyė gidiyom ben ceptė metelik yo9 zāten. ġāveci çay veriyō veresi; içiyom ben. vēmė ... ā9ıdaş, boş gidēken dönüp dönüp 16

ba9ıyo, para mı mā ya;u? bev; ver1se içiyon vēmesse ordå oturuyon, nihāyet ar9ıdaş, uzatmıyalım, benim durduğum ev de, toprag;ev, işTe şuray gibi burdan hattā dā 18

aşāda. ev yo9arda da, oray aşāda, orda yatıp 9al9ıyom ben, tabi ba9ım bize biraz seyreldi. bubamgil dė ā9amı aramayyoru, biz altı yedi ġardaşız. bi yazı yazmışlā 20

ar9adaş eviñ ardına, kapınıñ ardına yāni, “ey saş9ın ōlu düşkün/ müsāfirlik olur; üş gün/ sen geleli oldu om; beş gün” deyyoru, “hiş ġımıldadığıñ yo9” deyyoru, ben 22

düşündüm, düşündüm, insanōlu, ġızanlı9 ya! "ey hānė sābi, eşekten olū ġatır, insanōlu ne bil1 hatır, vādığı yerde om;beş gün dü ġalır, bi yıl da ġalır” dedim, eviñ 24

çu9urdu ya. anā! ġāvėden geldim, yav;aç yarı to9um ben ha. yalıñız 1san acıkTığı zaman ġur;ekmeğ;olsu da fırma1 gibi geçiyō. ben şindi düşündüm, ne eden ne eden 2

böl١ yatakTa ġaldırdım ba9Tım iki tanė boş govav2 vā, birini şōraya ġodum, birini huraya ġodum, bi dė harman düveni vā, harman. siz bilmessiñiz de bem bilirin. onuñ 4

üstüne yatā ettim. efendim düyyā Keyfi bi dirsek geldim ben ġandılı da ya9Tım, gandıl da vā hene bu benim ded1m, dā ekim; ayında, yarın dedim bahar gel1, oğul 6

çı9ā govanı götüvǖlē dedim, ar9asından harman geliv düven gidē dedim. bu su burdan çekilmessė ben nereyė giden dedim. “neh!” demiş dēzem. dā bunuñ ded1nė demiş 8

sekiz ay vā demiş. “e, ne edelim ġarı?” demiş mēmed; ali dayım ıvahmetlik, “e ne edelim, zāten toprağ; ev, eski, saça9, esKi. eviñ saçānı ġazalım, bu öl;olmayınca 10

gitmeycek, şindi bunlā, ben ertesi sabah ġāveyė gitdim, acıkTım, ġānım, geldim, acıktım belKi doyurūlā, geldim, ik;amelė vurup duru çapaya. ġānımı doyurdum, 12

alasmāladı9 malasmāladı9 demedim, dutTum yola. altındereyė varrım, bi vakid;oldu. ben dedim şindi dedim köyü gidēsem 9ō9avın gece. ōdu bubamıñ asker ā9ıdaşı vā, 14

bayvam dayı deye, vardım, “säqāmün aläyküm”, “aläyküm seqam” säqam bilė vidiğim yo9 ya, öl١ deyelim, e bayram dayı bubamıñ seqamı vā bē āşam burdu ġalcan. "ey; 16

ōlum" bubamıñ seqam; oldū mu vā! ġaldık, şimdi adam bene bi tas yoğurt getirdi, ġocumam; bi avaş ġaşık iki tāne külünçe, yāni dar3 çörē, adam dedi ki “şu” dedi. 18

“külünçeyi pölmüdey;yi dedi. yoğurdu du gaymānı ġırmıdan yi” dedi. hadi dedim külünçey ġolayını buldum, düşündüm düşündüm, onu ikiy ġıvırdım, bi höl١ ısırıyon, 20

balcan aşı dürümbeci ısırā gibi bi höl١ ısırıyon, qākin şu yoğurdu netcez? üstTen iki bāma9 ġayma9 vā yoğurduñ. yerl;ineğinden bem bunu ne eden, ne eden, ne eden, 22

düşünǖken ülē dedim, avaş ġaşīnan ġıyından ġaymānı ġaldırsam da, bi dė yoğurduñ

1 hurma

2 kovan 3 darı

üsTünü 9apısam, yoğurduñ ... ötekini indivivevvin üsTün kapayıvısam olū mu? bi dayandım bem buna iki külek hiş geldi. acı9mışım ya.. .tab1 yayan. adam yarım sēt 2

soñrå geldi, a, ġaymak duruyor emme yoğurt tası aşağ; immiş, yaraya endi ya yoğurt tası! “üle, sen nettiñ?” dedi. dedim “ne edem dayı” dedim “çörē pölmüdey; yi” dediñ, 4

“yoğurduñ ġaymānı ġırmıday yi” dediñ! “nettiñ?”dedi, “çörey ikiyė ġıvırdım” dedim, “ısırdım ısırdım yidim.” “e, bunu nasıl ettiñ?”dedi. ba9 bi dė benden urencek! nolcek 6

epey düşündüm düşündüm eñ eysi mi buna ġaymak ġalın, öl١ gırılmayo avaş gaşīñ, ġaymak yimmedik ġaldı yalıñız, bu oldu, ben etirāfından aldım dedim, üstünü 8

ġapadım yoğurduñ öñündey;yarısını yidim, ġalanıñ da endirivēdim üstünü ġapayıvidim dedim ġapayınca tab1 ġaymak biraz bol geldi, tabi tasıñ üstü geñiş, altı 10

dar, yalıñız, hep mi yimediñ? dedi. derelileriñ bişird1 yimmez. aş bişirmek bilmezlē. o gün için “ben” dedim, “duruġosuñ, sabālan yivin” dedim. yāni on du yiycen, gözüm 12

var onda yine. sabālan geldi ar9ıdaş, on; du yidim iki külünçeylen. eh, bayram dayı alasmālădı9, bi elini öptüm, dēzemiñ elini d;öptüm, dutTum yola. geldim yeñiköy. 14

evi girmē 9or9uyon, ōda hamitleriñ āmıdı var; ıdın. sen onu bil1siñ o āmıd ācına, bil1 miñ? ...

16

hah, hah, gücüğ; aliniñ ev yapdī yēde. oraya geldim, annaca, anacım görüvėdi. “ū, şādi gelmiş” dedi, “gel ōlum gel, gel” dedi. vavdım māsır çı9rīna 18

oturdum. māsır dışarda. nasıl ya! varmamla māsır çı9rīna oturdum, māsırı sarā9an yan gözl١ höl١ ba9ıyon daya9 gel1 mi ki deye. o9ul zāten gitti. bu böl;etti bu iş bitti. 20

bu iş ar9ıdaş dōru. içindė tekevlimė olsu da yāni tek tük. şindi ovdan, o şey geldi hanı ōlanları vā hāFız cām; imamı. ne muhammeddin o, muhammed adı. tamam ya;u dedi. 22

bi defter ġalem buluñ geliñ ordan dedi su geçiyōdun dedi. su geçiyōdu ama avı9 suy geçiyō tev9os suyu geşmeyō 9u, tamam ya;u! bunu niyāziyė ġalem;ilen yazdırcādı o. 24

şindi onlam bi gün abdullāñ oraya gelir o. onå şeriF;ali dayımgil beslemiş yāni iş;işletmişlē. sabā namazına gelir o, ben dė gidiyon, ē, sabah namazına gittik, 2

9abristana gittik cumay günü günlēden, e, tab1 buyvuñ evė gidelim demek düşdü, ona. “hasan” dedi “tezġah ne olca9?” dedi. sabah namazın varın tezġah giriyō. tezġah 4

böyün abdullāñ işlemmeyiver1 dedim ben o duymadı öl١ ded1mize. aryıldı9 zāten ben dė rahme'lik o da 9al9ādın. hani do9una9 yo9 dedim, benlem; bir 9al9dı, namaz ġılıy- 6

ōduv o dedim ben. vardı9 namaz ġılıyōmuş. bi sāt ġadā oturdu9 9al9dı9 o qaFı bil1din o. “tezġah çalışmıyoru ya” dedi bu bene. “tezġāñ acelesi mi var ya” dedim ne! 9al9! 8

işçi ... arama dedi. beni tezġā yolladı. sabālan...bak bizim hasangiliñ dosTuydun. “ba9” dedi “ben 9aş gündür burdayın” dėdi “hiş bi yō eve gidelim, çay; içelim 10

demedi” dedi biz güveşliğė vardı9 mı evė alī gidēdin bize. top ġarşılı9 güdē dē mi ar9ıdaş?... båbası. profösör, profösür dokTor

12

e, siz hoşgeldiñiz, siz deñizlide mi duruyōsuñuz? hañgi mahallede oturuyōsuñuz?

Z: a99ona9da.

14

ALİ: ha, biz de tilkiniñ ba9ıra sıştī yēdė duruyoz biz de

Z: orda da vā ev, muhtar şerif vā ya

16

ALİ: ha, aşāda, tamam, işē vādır orda. namaz ġıldī neydi o? aklıma gelmedi, ilbadı camisinė geliyor;o. ġur, ne ġur o? o guru d;orda. hacı ġur, bizimki bazar yerinde bizim 18

yer. sen çayı kimė getiriyoñ? niyetliyin ben, ben niyetliyin. ya...hemen giderin ben.

20

Z: ġoc şü'rü...

ALİ: hā bol sesli adam. o da bekär ġaldı dē mi? ġar; ondan eveli öldü onuñ. tamam 22

bol sesli, aşāçarşılāda1 bıdırdā görǖdün. föter şapga geyē uzum;boylu. orda benim şäytan cämali var;ıdı benim asker ā9ıdaşı. bil1 miñ ne ben? ba9ırlıda evi vā. burhan 24

yeñiçiçek, cämal yeñiçiçek geçen sene cämal gitti. bu böl١ av9ıdaş 26

1 aşağı çarşı: Babadağ’da mahalle adı

(. . .)

ALİ: bizim ev şindi tam bazar yerinde işte orda kirā veriyoz onlan, bi ataqya var;ıdın benim orda... nūri topġara var;ıdın. şindi felc; olmuş zavallı, benim orda on sene 2

om;bir senė durdu. bu aq9olluydun bu öle oldūnu bilsem, evė ġatmazdım. zāten namaz hiç yo9. cumā mumā yo9 olum nūri yetmiş;altıda deprem;oldu. 4

benim;ordaydın o. ar9ıdaş çı9, sem; burdaykän benim bu ev yı9ılır,bem bu ev yı9ılırsa bi da yapımıycam ar9ıdaş dedim nōriye ben. “9ır9 yaşına girdim mi 6

başlaycan namaza” hunu bak, bi o aşāya hindi, yeñi yapılıyō ba9ırlı cāmisi bi yō oraya namaza gitmiş de biriniñ çorabı 9o9muş, e çorabı 9o9tūsa cumā namazı gıldıñ 8

mı ötü yanna gidivē çorabı morabı mān1;etme dedim, 9ır9 yaşına gircek ondan sōru da bi yō...başladı bi şeylē başladı. bi ev yapTı, onu da hep fayızlen yapmış. sattı, 10

borç vedi, hele bevket vēsin bir ödeyememiş de o ne evlē ne ben, şey ettilē. orda duruyoru ev aldīdı, o geçenlerde şevkedi gövdüm “ya;u ābeñ nasıl” dedim. geçen 12

ded1sem bir ay anc;oldu, felc;oldu dedi. onuñ hanımı ba9 çoğ; eyidir. ġavdaşım olsuñ, sevgiy biliyō musuñuz bilmeyyon çok eyidir.

14 .

ALİ: benim tecellem bu dedi. sevgi o, bi 1san istemiş, biz bunuñ ġabadayılığını, 16

posunu vuruldu9 dedi. ne bilen böleydiğini bunuñ dedi. gündüz ġazammış gecė yimiş, gündüz ġazammış gecė yimiş. benim ordå pastānecilik yapTı, pulis te hiç 18

9al9maz. ondan sōra ... para vimek zāten yo9. o, berbatlā fāik mi dedi, samambazarında2 evi var; ıdı, onuñ iş bañ9ası yapıldı hana. onuñ ōlu gel1, her gün 20

içē, ġarı bu baş çı'māca9 dey boşandı, şimdi båbadağında beker yaşayyo, ādem epey yaşlı, benden ufa9 da, ölleyne her gün. o gelir a... ne olca9 bu ya? nolca9, işini hep 22

ġaybetti. ha, metin, şindi onuñ biri bizim enişT; olū. sem bil1 miñ o fā1ñ ōluna? metin ded1ñ kim seniñ? fā1ñ;ōlu. güccük bizim enişte. bakkal;osmanıñ güveysi. ötek;işTe, o 24

1 bahane

şindi båbadağda duruyō. båbası fāikdir onuñ yav. hah, biri tekin, biri metin, tamam. dayıma sorādı9, ... fāik değilmiş, berbatlā faiğ;imiş. bakkal osman var;ıdın, dayım. de 2

gidi de. gitti adamlā velhāsılı. bu bizim enişt; olan bi yō båbădağında. bi ara mendilcilik yapdı. bi ara. o då aq9ollu olmuş, ben görmedim de bizim ramazan 4

gumüş.

X: Ne ediyō o şimdi? 6

ALİ: heş bi şey etmeyō tahm1nimė göre. X: böyük aqkolikdi de....

8

ALİ: güccük d١ aşā yo9ara güccük d١ öleymiş. öl١ bi şeylē. ondan soñura bizim ġız çok sosyet;olmuş. bizim ramazan oraya gelmiş bi yō da. o zuman vaziyet, işmiş dė 10

gelmiş dedi. onlā bi ev aldıydı aliksanlam bir añlaşımadılā, ġat, soñra aliksan, bi şeylē oldulā. bi seFer gittiydim oraya ben

12

şindi d1narda benim bi asker ā9ıdaşı vā. aq;osman dedim, benim d1narda bi asker ā9ıdaşım vā. aPdullah çavuş. soyadı ne? ya, soyadını unutTum. hañ9ı köyden? 14

yav hañ9ı köy oldūnu buna unutTum...şu birisinė varcāsıñ, biñ do9uz yüz yirmi dokuz doğumlu, aPdullah, o yirmi dokuz doğumluydu. aPdullah çåvuş dediñ mi 16

adam sene ordan buluver1. olū mu ya;u! beni mi ġovlatcañ deyyoru geliboludu askerlik yapdı. gelibolu bolayırda ben aPdullah çavuş...hiş adam benė hiş tanıtmadı. 18

şindi biz orda yatıyoz, yeñi geldi dā. ben dė veliniñ yanına gittim bizim. veli dörd;aylık, üç aylık bilen var; ıdı yāni. veli yarın bizim izin çı9dı geliboluyu gidelim 20

dedi. ülē benim iziy yok bi şey yok. zaten f1rāra gi’mişim bi gün eveli. ben hī deyividim. ġaldım orda. sabālan gittik. topçulāda ġaldım. ben bolayırdayın onlā 22

ġuruçeşmėde. burdan;uğuzlā ġadā vā. yayan gittim. eh deyividik biz. sabālan bizim tümen; oldū gibi orda. demek bizim tümenden çı9mış 9ompile. ilk şevt; izin dā, 24

güveşlikli ırahme’liğ; oldu, cevdeT; aydın, otuz do9uz yaşınd; öldü asker arkadaşım vardın. ali yılmaz, varınca fala9ay yatcāsıñ dedi. hı ben şindi gelip batı zindan oldu. 26

āşam...on sekiz gişiyiz biz, on sekiz gişi bölükde. baş9;1san yo9. “geliboluyu f1rār edenlē çı9sın ba9alım” dedi. aPdullah çåvuş. geliboluyu benden baş9a sağa döndüm 2

solu döndüm hiç 9al9an yo9. mecbur ġaldım 9al9tım. “üle ali yılmaz sen nerė gittin yav?” dedi, “ya;u çavuşum, benim ġuruçeşmėde amcamıñ ōlu vā, param ġalmadı. - 4

yalanı düzcez- param ġalmayınca ben ondan on lira par; alan deyė gittim ödünç, o da bizi izin çı9ca9, “yarın geliboluyu gitcez ge bu tādil yat, ġal da bärāber oray gidelim” 6

dedi, ben dė “hı”, demiş bulundum, varınca da şu ar9ıdaş, cevdet aydın varınca falakaya yatcāsıñ, dedi, geliboludu bi öğün e'mek yidim emme, o då gerildi ġaldı” 8

dedim bē geşmedi dedim. “ali yılmaz, bē” dedi “d1narlıyın” dedi. “hemşeriyiz” dedi. “sem;bene izin istiseñ bē sene izin vēme min” dedi. “burdu iş mi vā” dedi, “ya, 10

çavuşum ben gelcen deyė gittim” dedim. “o då öle deyince bi seFer geliboluy gittim, o då zından oldu” dedim. to9at mokat vurmadı. bem bu adamı arayyon av9ıdaş, 12

benim bi dā köylüm vā yanımda cambaz sālih deye, sālih 1mancı o devlet hastānesine gelmiş bir hastaları vav; ımış bi ba9mış sālih 1mancı, yirmi senė sora filen askerden 14

geldikden giriyor, sālih 1mancıyı bilmiş o. sālih 1mancı onu bilimemiş. gelmiş, “säqāmün aleyküm” demiş, “aleyküm säqam” oturmuş yanlarına. “biz dört gişi zıñg; 16

oynayōdu9” deyoru cambaz sālih. ġarson geldi deyoru çayın;işdi, çı9arıp paracīnı da vėdi adam deyoru. bizi sērediyō deyoru. eh, oyum bitdi deyoru, “üle ar9ıdaş” demiş 18

“ya;u sen sālih 1mancı değil miñ?” ya, ben demiş behzat, gāveye gelişim değil, ben demiş seni tanıdım, läFhā gördüm onu geldim. seni dė bildim, seni hėç oralı değilsiñ 20

demiş. ar9ıdaş demiş “tanıyamadım”, “eyi düşün, üle ben” demiş, “hani” demiş, “ali yılmaz, geliboluyu f1rār etti, apdıllah çavış var;ıdın o adam benim” demiş filen. “bi 22

mahcūb;oldum adamdan” deyyoru, gel olum, hunu ba9 soğu9 sıca9 ne v1cesañız. o zuman bi seFere görmüş o. ben hiş gumedim. ha99aTen adam eyiydin yāni. onuñ 24

için onu ben devamlı al;osmana soruyon, o bi arayıp bulup gelmedi, kövünü dü bilmeyyon ar9ıdaş kövünü bilsem ginė golay. yalıñız tab1 ali rızānıñ orda birisi 26

vardın o bildi işde filan köyd١ dedi. biñ do9uz yüz yirmi dokuz doğumlu deyince o bildi. bir ay ba9arın, ik; ay ba9arın, ne olca9. ölmediyse ben tān1

; aşı y1sem, o da tān; 2

aşı y1.

1 tarhana

YENİKÖY - 2