Yapı Geçerliği

a) Açımlayıcı Faktör Analizi (AFA)

“Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazı Farkındalığını Değerlendirme Kontrol Listesi”nde ait geçerlik çalışması kapsamında faktör yapılarını belirlemek amacıyla okul öncesi eğitim kurumuna devam eden 60- 72 aylık 200 çocuğa açımlayıcı faktör analizi yapılmıştır. Altındağ ilçesinden Aydınlıkevler İOÖ (n: 28) ve Telsizler İÖO (n: 12) 40 çocuk, Çankaya İlçesinden Nebahat Keskin İÖO (n: 20) ve Ulubatlı Hasan İOÖ (n:20) 40 çocuk, Keçiören İlçesinden Fevziatlıoğlu İÖO (n:20) ve Kamilocak İÖO (n: 20) 40 çocuk, Mamak ilçesinden Açıkalın İÖO (n: 31) ve 29 Ekim İÖO (n: 9) 40 çocuk, Yenimahalle ilçesinden Fatih İÖO (n: 20) ve Gazi Osman Paşa İÖO (n: 20) 40 çocuk olmak üzere toplam 200 çocuk ile çalışılmıştır.

Uzman görüşünde bir madde atılımış ve analize 19 madde ile devam edilmiştir. İlk aşamada öz değeri birden büyük yedi faktör belirlenmiştir. Bu faktörlere ait ve öz değerleri Tablo 21’de belirtilmiştir.

Tablo 21: Faktörler ve Öz değerleri

Faktör1 Faktör 2 Faktör 3 Faktör 4 Faktör 5 Faktör 6 Faktör 7

Tablo 21 incelendiğinde “Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazı Farkındalığını Değerlendirme Kontrol Listesi”ne ait faktörlerin öz değerleri görülmektedir. “Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazı Farkındalığını Değerlendirme Kontrol Listesi”ne ait öz değerler incelendiğinde iki faktörün öz değerinin diğer faktörlerden daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Bu nedenle, test iki faktörle sınırlandırılarak ve temel bileşenlere göre Varimax dik döndürme tekniği kullanılarak analiz tekrarlanmıştır. Faktör analizinin ilk sonuçları incelendiğinde iki (9. ve 10.) maddenin faktör yük değerinin 0.30’un altında kaldığı görülmüştür. Bu maddeler testten çıkartılmış ve kalan 17 madde için faktör analizi tekrar yapılmıştır.

“Okul Öncesi Dönemde Yazı Farkındalığı Kontrol Listesi” nin açımlayıcı faktör analizi (döndürülmüş temel bileşenler) sonuçlarına Tablo 22’de yer verilmiştir.

Tablo 22: “Okul Öncesi Dönemde Yazı Farkındalığı Kontrol Listesi” Açımlayıcı

Faktör Analizi (Döndürülmüş Temel Bileşenler) Sonuçları

Maddeler Faktör Ortak Varyans Döndürülmüş Faktör Yük Değeri Faktör 1 Faktör 2 M14 0.071 0.891 0.368 M18 0.000 0.808 -0.589 M17 0.353 0.703 0.391 M3 0.482 0.608 0.386 M1 0.647 0.590 0.063 M2 0.662 0.581 0.025 M6 0.584 0.544 0.346 M4 0.644 0.531 0.273 M16 0.756 0.486 -0.087 M12 0.000 0.309 0.951 M13 0.000 0.474 0.881 M19 0.373 0.327 0.721 M11 0.408 0.284 0.716 M8 0.579 0.028 0.648 M7 0.603 0.002 0.630 M5 0.615 0.003 0.621 M15 0.656 0.045 0.585 Açıklanan Varyans: Toplam: %73.71 Faktör 1: % 45.26 Faktör 2: % 28.45

Tablo 22 incelendiğinde “Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazı Farkındalığını Değerlendirme Kontrol Listesi”nde yer alan 17 maddenin iki faktör altında toplandığı ve sadece bir faktörde yüksek yük değerlerine sahip oldukları görülmektedir. Analiz sonucunda “Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazı Farkındalığını Değerlendirme Kontrol Listesi”nin öz değeri 7.69 ve 4.84 olan iki faktörden oluştuğu tespit edilmiştir. Birinci faktörün açıkladığı varyans %45.26 iken, ikinci faktörün açıkladığı varyans %28.45’ tir. Kontrol listesinin toplam faktör boyutlarının varyansı ise %73.71’dir.

Faktör döndürme sonucunda kontrol listesinin birinci faktörünün sekiz maddeden (1, 2, 3, 4, 6, 14, 16, 17, 18) , ikinci faktörünün dokuz maddeden (5, 7, 8, 11, 12, 13, 15, 19) oluştuğu görülmektedir. Birinci faktörde yer alan maddelerin faktör yük değeri 0.486 ile 0.891 değiştiği, ikinci faktörde yer alan maddelerin faktör yük değerinin 0.585 ile 0.951 değiştiği saptanmıştır.

Birinci faktörü oluşturan maddeler:

1. madde: “ Kitabın ön yüzünü gösterir misin?” 2. madde: “ Kitabın arka yüzünü gösterir misin?” 3. madde: ”Kitabın adı nerede, gösterir misin”? 4. madde: “Kitabın adı ne işe yarar söyler misin?” 6. madde: “İlk önce nereyi okuyacağımı gösterir misin?” 14. madde: “Bu sayfada kaç sözcük var? Bana sayar mısın?” 16. madde: “Bu sayfada bana büyük harf gösterir misin?” 17. madde: “Bu sayfada bana küçük harf gösterir misin?”

18. madde: “Bu sayfada bir cümle gösterir misin?” ifadelerinden oluşmaktadır. Faktörde biraya gelen maddeler incelendiğinde bu faktöre “Kitap Kavramları” adı verilmiştir.

İkinci faktörü oluşturan maddeler:

5. madde: “Kitabı sana okumak istiyorum. Nereyi okuyacağımı gösterir misin? 7. madde: “Bu sayfada önce nereyi okuyacağım?”

8. madde: “Bu sayfada en son nereyi okuyacağım?” 11. madde: “Bana bu sayfada bir sözcük gösterir misin?” 12. madde: “Bu sayfada bana kısa bir kelime gösterir misin?”

13. madde: “Bu sayfada bana uzun bir sözcük gösterir misin?” 15. madde: “Bu sayfada bana bir harf gösterir misin?”

19. madde: “Bu harfin küçüğünü gösterir misin?” ifadelerinden oluşmaktadır. İkinci faktörde toplanan maddeler incelendiğinde bu faktöre “Yazı Kavramları” adı verilmiştir.

b) Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA)

Doğrulayıcı faktör analizi, geleneksel yöntemle yapılan faktör analizlerinden farklı olarak, daha önce araştırmacı tarafından belirlenmiş faktör yapısının test edilmesi amacıyla kullanılır. Orijinal olarak geliştirilen ölçek çalışmalarında faktör analizlerine ek olarak yapılmaktadır (Şimşek, 2007). Modelin uygunluğunu değerlendirmek amacıyla kullanılan farklı uyum ideksleri bulunmaktadır (Akt. Erdoğan, Bayram, Deniz, 2007: 10). Araştırmada Ki-Kare Uyum Testi (Chi-Square Goodness, χ2), İyilik Uyum İndeksi (Goodness of Fit Index, GFI), Düzeltilmiş İyilik Uyum İndeksi (Adjusted Goodness of Fit Index, AGFI) dikkate alınmıştır.

“Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazı Farkındalığını Değerlendirme Kontrol Listesi”nin daha önce 200 çocuk üzerinde gerçekleştirilen geçerlik ve güvenirlik çalışması sırasında uygulanan temel bileşenler analizi (TBA) sonucunda belirlenen iki faktörlü yapısının, bu araştırmada elde edilen verilerle ne derece uyum gösterdiğini değerlendirmek amacıyla Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) uygulanmıştır. DFA, TBA uygulanan 200 çocuğa benzer özellikler taşıyan 200 farklı çocuğa uygulanmıştır. Altındağ ilçesinden Hayme Hatun İÖO(n: 20) ve Polis Amca İOÖ(n: 20) 40 çocuk, Çankaya İlçesinden Hamdullah Suphi İÖO(n: 20) ve Dikmen İÖO(n: 20) 40 çocuk, Keçiören İlçesinden Hüseyin Güllüoğlu İÖO (n: 20) ve Mecidiye İÖO (n: 20) 40 çocuk, Mamak ilçesinden 29 Ekim İÖO(n: 20) ve Gülveren İÖO (n: 20) 40 çocuk, Yenimahalle ilçesinden Emin Sağlamer İÖO(n: 20) ve Mimar Sinan İÖO (n: 20) 40 çocuk olmak üzere toplam 200 çocuk ile çalışılmıştır. Doğrulayıcı faktör analizinin modeli, Şekil 1’ de verilmiştir.

Şekil 1: “Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazı Farkındalığını Değerlendirme Kontrol Listesi”ne İlişkin Model

Modifikasyonlar sonrasında, DFA sonucunda elde edilen ki- kare ( χ2 ) = 6102.71, serbestlik derecesi (sd) =117) olarak bulunmuş olup, modelin istatistiksel olarak anlamlı (p<.001) olduğu saptanmıştır.

Ki- kare (Chi Square) orijinal değişiken matrisinin varsayılan matristen farklı olup olmadığını test etmektedir. Bu test regresyon katsayılarının işaretlerine ve anlamlılık düzeyine bakmakta ve modelin ayrı ayrı parçaları hakkında bilgi vermektedir. Aynı zmanda bu testle modelin tamamının doğruluğu da ölçülebilir. Bu testte ki – kare değerinin mümkün olduğunca düşük olması beklenir. Ki- kare değerinin anlamsız çıkması modelin kabul edildiği anlamına gelmemektedir, bazı diğer uyum indekslerine de bakmak gerekmektedir. Ki kare değerinin anlamlı ve yüksek çıkması da modelin reddedildiği anlamı taşımamaktadır. Çalışma grubunun küçük olması Ki- kare değerini olumsuz yönde etkilemektedir (Ayyıldız, Cengiz, Ustasüleyman, 2006).

Programın ön gördüğü minimum modifikasyonlar dikkate alındığında “Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazı Farkındalığını Değerlendirme Kontrol Listesi”ne birinci dereceden doğrulayıcı faktör analizi sonuçları Tablo 23’de verilmiştir.

Tablo 23: Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazı Farkındalığını Değerlendirme

Kontrol Listesi”ne İlişkin Standardize Edilmiş Regresyon Katsayıları, t Değerleri

BOYUTLAR MADDE- LER STANDARDİZE EDİLMİŞ REGRESYON KATSAYILARI t DEĞERİ (p<.05) AÇIKLANAN VARYANSIN MİKTARI Birinci Faktör (C=.92*;V.E= .62**) M1 0.18 2.92 0.06 M2 0.83 27.42 0.03 M3 0.87 37.91 0.02 M4 0.14 6.02 0.02 M6 0.87 35.69 0.02 M14 1.11 40.28 0.03 M16 0.59 7.89 0.08 M17 1.23 48.04 0.03 İkinci Faktör (C=.97*; V.E=.84 **) M5 0.34 3.66 0.09 M7 0.93 51.58 0.02 M8 0.96 56.32 0.02 M11 0.96 71.79 0.01 M12 1.03 70.33 0.02 M13 1.03 67.53 0.02 M15 0.89 47.08 0.02 M18 0.84 44.12 0.02 M19 1.23 67.21 0.02

*pc : Yapı Güvenirliligi = (∑ standardize reg.agr.) 2 / (∑ standardize reg.agr.) 2 + ∑ölçüm hataları

**V.E :Açıklanan Varyans = (∑ standardize reg.agr.) 2 / (∑ standardize reg.agr.) 2 + ∑ölçüm hataları

(Fornell ve Larcker, 1981 : 46).

Tablo 23 incelendiğinde, faktörlerde yer alan maddelerin istatistiksel olarak anlamlı olduğu bulunmuştur. Doğrulayıcı faktör analizi sonucunda birinci faktör için yapı güvenirligi .92, açıklanan varyans .62; ikinci faktör için yapı güvenirligi .97, açıklanan varyans .84 olarak bulunmuştur. Hair, Rolph, Ronald, William (1998: 611) ile Şimşek (2007: 18)’e göre yapı güvenirliği ve açıklanan varyansın .50 ve daha yukarısında olması gerekmektedir. Bu bulgular ışığında iki faktörlü yapının doğrulandığını görülmektedir.

Şekil 1 ve Tablo 23’e göre, “Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazı Farkındalığını Değerlendirme Kontrol Listesi”nde yer alan 17 maddenin iki boyuttan oluştuğuna ilişkin doğrulayıcı faktör analizi uyum iyiliği istatistiklerine bakılmıştır. “Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazı Farkındalığını Değerlendirme Kontrol Listesi”ne ilişkin DFA ile hesaplanan Ki- kare ( χ2 ) = 6102.71, (χ2/sd)=52.16, GFI=0.98 ve AGFI=0.97 olarak bulunduğu görülmektedir. GFI (Good of Fit Indeks-Uyum İyiliği İndeksi) hesapanan değerler arasındaki kovaryans miktarını göstermektedir. GFI değeri 0-1 arasında değişmektedir, GFI değerinin 0.90’nı geçmesi mükemmel uyum göstergesi olarak alınmaktadır. AGFI değerinin ise 0.80’e eşit ya da üstünde olması beklenmektedir (Cevher Kalburan, 2009: 73). Bu bilgiler ışığında “Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazı Farkındalığını Değerlendirme Kontrol Listesi”nin faktöriyel yapısını gösteren modelin gözlenen değişkenleriyle faktörleri arasındaki ilişkiyi gösteren katsayılar incelendiğinde, tüm katsayıların yeterli düzeyde olduğu sonucuna varılmıştır. DFA ile hesaplanan uyum istatistikleri dikkate alındığında, ölçeğin daha önce belirlenen iki faktörlü yapısının toplanan verilerle genel olarak uyum sağladığına karar verilmiştir.

6.1.1.2. “Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazı Farkındalığını Değerlendirme Kontrol Listesi”nin Güvenirlik Çalışmasına İlişkin Bulgular

“Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazı Farkındalığını Değerlendirme Kontrol Listesi”nin güvenirliğine ilişkin bilgileri elde etmek amacıyla, kararlılık ve iç tutarlılık anlamında güvenirlik analizleri yapılmıştır.

Öncelikle kararlılık özelliği incelenmiş ve test-tekrar-test yöntemi kullanılmıştır. Bu çalışma grubu, Altındağ ilçesi Telsizler İÖO, Keçiören ile Fevziatlıoğlu İOÖ, Yenimahalle İlçesi Fatih İÖO, Çankaya İlçesi Nebahat Keskin İÖO ve Mamak İlçesi Açıkalın İÖO Anasınıflarına devam eden ve tesadüfi olarak seçilmiş 36 çocuktan oluşmaktadır. Her iki okulda da iki uygulama arasındaki süre iki hafta olarak belirlenmiştir. Tablo 24’ de bu çalışmaya katılan çocukların, her iki test uygulamasından aldıkları puanlara ilişkin sayısal değerler verilmiştir. Çizelgede ilk ve son ölçümlere ilişkin kişi sayıları, toplam düzeyinde ortalama, standart sapma ve iki ölçüm arasındaki korelasyon değeri görülmektedir.

Tablo 24: “Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazı Farkındalığını Değerlendirme

Kontrol Listesi”nin Test Tekrar Test Güvenirlik Sonuçları

Uygulama n ss r

İlk uygulama 36 7.58 2.14

0.60** Son uygulama 36 8.78 2.50

Tablo 24 incelendiğinde, iki uygulamada elde edilen gerek ortalamalar, gerekse standart sapmalar birbirine yakın bulunmuştur. Testin kararlılığı için kanıt gösterilebilecek iki uygulama arasındaki korelasyon .60 olup, böyle bir test için oldukça yüksek görünmektedir.

Testin iç tutarlılık anlamında güvenirliği KR-20 güvenirlik katsayısı yardımıyla incelenmiştir. KR-20 aynı zamanda elde edilen test puanları arasındaki içtutarlılığı incelemek amacıyla kullanılır. Test maddelerinin ölçtüğü özelliklerin, örneklediği davranışların benzeşik olması bu tür yükseltmektedir. Test maddelerine verilecek yanıtların doğru/yanlış, evet/hayır gibi iki seçenekli olması durumunda KR-20 kullanılır. Psikolojik test için hesaplanan güvenirlik katsayısının .70 ve daha üstü olması güvenirlik için yeterli görülmektedir (Büyüköztürk, 2009: 171). “Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazı Farkındalığını Değerlendirme Kontrol Listesi”nin, KR-20 güvenirlik katsayısı 0.72 bulunmuştur. Bu değer, testin iç tutarlılığa sahip olduğu şeklinde yorumlanabilir. Bu sonuçlara göre araştırmada yapılan ölçümün güvenilir olduğunu söylemek mümkündür.

6.1.2. “Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazmaya Hazırlık Becerilerini Değerlendirme Kontrol Listesi’nin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmasına İlişkin Bulgular

Araştırmanın ikinci amacına ulaşabilmek için “Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazmaya Hazırlık Becerilerini Değerlendirme Kontrol Listesi” geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı mıdır? sorusuna yanıt aranacaktır.

6.1.2.1 “Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazmaya Hazırlık Becerilerini Değerlendirme Kontrol Listesi’nin Geçerlik Çalışması

6.1.2.1.1. Kapsam Geçerliği

“Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazmaya Hazırlık Becerilerini Değerlendirme Kontrol Listesi”nin oluşturulmasında öncelikle konuyla ilgili literatür taraması yapılmıştır. Okul öncesi eğitim dönemindeki çocuğun yazma gelişimi ve yazmaya hazır olabilmesi için gerekli olan beceriler taranmıştır. Daha önce konu ile ilgili yurt içinde ve yurt dışında yapılan Akyol, (2008); Calp ( 2003); Çelenk (2007); Easterly (2002); Ferah (2007); Güneş (2007); Havens (2002); MEB (2006); Üstün (2007); Yangın (2007) araştırmalar ve bu araştırmalarda kullanılan ölçme araçları ve konuyla ilgili kaynaklar incelenmiştir. Türkiye’de uygulanan MEB (2006) 36-72 Aylık Çocuklar İçin Okul Öncesi Eğitim Programı, hem de MEB (2005) İlköğretim Türkçe Dersi Öğretim Programı ve Kılavuzu yazmaya hazırlık ölçütleri dikkate alınarak “Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazmaya Hazırlık Becerilerini Değerlendirme Kontrol Listesi”nin 6 ölçüt ve 10 maddeden oluşan ilk hali hazırlanmış ve kapsam geçerliğinin yapılması için uzman görüşleri alınmıştır.

Uzman görüşlerini değerlendirmek amacıyla Lawshe Tekniği kullanılmıştır. Lawshe Tekniği, Lawshe tarafından geliştirilmiş olup tekniğin uygulanması için en az 5 en fazla 40 uzman görüsüne gereksinim bulunmaktadır. Lawshe Tekniğinde maddelere ilişkin uzman görüşleri toplanarak kapsam geçerlilik oranları (KGO) elde edilmektedir. Kapsam geçerlilik oranının formülü aşağıda verilmiştir:

KGO = Kapsam Geçerlik Oranı

NG= Maddeye gerekli diyen uzman sayısı

N= Madde hakkında bilgi alınan toplam uzman sayısı

Lawshe Tekniğinde kullanılan bu formüle göre KGO, bir maddenin ölçekte kalması yönünde görüs bildiren uzman sayısının maddeye ilişkin görüş belirten uzman sayısına oranını 1 eksiği ile elde edilmektedir. KGO değeri 0’ a eşit ya da negatiflik içeriyorsa bu madde öncelikle elenmektedir. KGO değerleri pozitif olan maddelerin

anlamlılıkları test edilir. Hesaplama kolaylığı açısından P<0.05 düzeyinde anlamlılık düzeyinde KGO’larının minimum değerleri Veneziano ve Hooper (1997) tarafından tabloya dönüştürülmüştür. Uzman sayısına ilişkin minimum değerler maddenin istatistiksel olarak anlamlılığını ifade etmektedir. Tablodaki minimum değerlere sahip olan maddeler ölçeğe alınır; minimum değerlere sahip olmayan maddeler ise elenir (Yurdugül, 2005. 2).

Tablo 25: Lawshe Tekniğinde Uzman Sayısına Göre Kapsam Geçerlilik Oranları

(KGO) İçin Minimum Değerler

Uzman Sayısı Minimum Değer Uzman Sayısı Minimum Değer

5 0,99 13 0,54 6 0,99 14 0,51 7 0,99 15 0,49 8 0,78 20 0,42 9 0,75 25 0,37 10 0,62 30 0,33 11 0,59 35 0,31 12 0,56 40+ 0,29 *P<0.05 anlamlılık düzeyinde

“Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazmaya Hazırlık Becerilerini Değerlendirme Kontrol Listesi”nin kapsam geçerliği için, Ankara Üniversitesi, Gazi Üniversitesi, Hacettepe Üniversitesi, Niğde Üniversitesi ve Milli Eğitim Bakanlığından görev yapan sekiz alan uzmanının görüşüne başvurulmuştur. Sınıf Öğretmenliği alanında ilk okuma yazma ve okuma yazma alanlarında çalışmaları bulunana dört uzmandan görüş alınmıştır. Okul öncesi eğitim alanından ise okul öncesi dönem çocuklarında okuma yazmanın gelişimi ve okuma yazma hazırlık çalışmaları ile ilgili çalışmaları bulunan üç alan uzmanı ile bir okul öncesi öğretmeninden olmak üzere dört uzmandan görüş alınmıştır. Uzmanlar her bir maddeyi amacına uygunluk açısından “Uygun / Kalsın; Uygun Değil /Çıkarılsın; Uygun/ Ancak Düzeltme Önerisi” seklinde üçlü derecelendirme ile değerlendirmişlerdir.

 Uygun / Kalsın: Eğer maddenin ölçmek istenen yapıyı ölçtüğünü düşünüyorlarsa bu seçeneği işaretlemeleri istenmiştir.

 Uygun Değil /Çıkarılsın: Maddenin istenilen özelliği ölçmediği ve bu nedenle çıkarılması gerektiğini düşünüyorlarsa bu seçeneği işaretlemeleri istenmiştir.

 Uygun/ Düzeltme Önerisi: Madde konu kapsamına uygun ancak bazı düzenlemeler gerekiyorsa bu seçeneği işaretlemeleri istenmiştir.

“Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazmaya Hazırlık Becerilerini Değerlendirme Kontrol Listesi’nin Lawshe Tekniginde Uzman Sayısına Göre Kapsam Geçerlilik (KGO) Oranları Tablo 26’ da verilmiştir.

Tablo 26: “Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazmaya Hazırlık Becerilerini

Değerlendirme Kontrol Listesi’nin Lawshe Tekniginde Uzman Sayısına Göre Kapsam Geçerlilik (KGO) Oranları

Maddeler NG N KGO 1 8 8 1,00 2 8 8 1,00 3 8 8 1,00 4 8 8 1,00 5 8 8 1,00 6 8 8 1,00 7 8 8 1,00 8 8 8 1,00 9 8 8 1,00 10 8 8 1,00 11 8 8 1,00

Tablo 26 incelendiğinde görüşü alınan uzmanların kontrol listesinin bütün maddelerine ilişkin olumlu yönde görüş bildirdiği görülmektedir. Uzman görüşleri doğrultusunda, kalem tutma becerisi, kalemi uygun şekilde kavrama ve kalemi uygun mesafede tutma olarak iki maddeye ayrılmış, kağıt tutma becerisine ise, kağıdın tutuş pozisyonuna ilişkin madde eklenmiştir. Çizgi yönü başlığı altında verilen ölçütte yer alan dört maddenin birleştirilerek, üç çizgi becerisinin kendi içinde değerlendirilerek puanlandırılmasına karar verilmiştir.

“Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazmaya Hazırlık Becerilerini Değerlendirme Kontrol Listesi”nin ön uygulaması, Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim

Fakültesi Anaokulunda altı yaş grubundaki 10 çocukla yapılmış ve kontrol listesine son hali verilmiştir.

6.1.2.2.“Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazmaya Hazırlık Becerilerini Değerlendirme Kontrol Listesi’nin Güvenirlik Çalışması

Testin güvenirliğine ilişkin bilgileri elde etmek amacıyla, kararlılık ve iç tutarlılık anlamında güvenirlik analizleri yapılmıştır. Öncelikle kararlılık özelliği incelenmiş ve test-tekrar-test yöntemi kullanılmıştır. Bu çalışma grubu Altındağ ilçesi Telsizler İÖO, Keçiören ilçesi Fevziatlıoğlu İOÖ, Yenimahalle İlçesi Fatih İÖO, Çankaya İlçesi Nebahat Keskin İÖO ve Mamak İlçesi Açıkalın İÖO anasınıflarına devam eden ve tesadüfi olarak seçilmiş 36 çocuktan oluşmaktadır. İki uygulama arasındaki süre iki hafta olarak belirlenmiştir. Tablo 27’de ilk ve son ölçümlere ilişkin kişi sayıları, toplam düzeyinde ortalama, standart sapma ve iki ölçüm arasındaki korelasyon değeri görülmektedir.

Tablo 27: “Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazmaya Hazırlık Becerilerini

Değerlendirme Kontrol Listesi’nin Test Tekrar Test Güvenirlik Sonuçları

Uygulama n ss r

İlk uygulama 36 6.97 1.86 _0.90*

Son uygulama 36 6.89 1.94

Tablo 27 incelendiğinde, iki uygulamada elde edilen gerek ortalamalar, gerekse standart sapmalar birbirine çok yakın bulunmuştur. Testin kararlılığı için kanıt gösterilebilecek iki uygulama arasındaki korelasyon .90 olup, kontrol listesinde ölçülen özelliğin oldukça kararlı bir yapı oluşturduğu düşünülmektedir.

“Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazmaya Hazırlık Becerilerini Değerlendirme Kontrol Listesi’nin puanlayıcılar arası güvenirliğinin tespit edilmesi amacıyla üçü sınıf öğretmenliği alanından, dördü okul öncesi eğitim alanından olmak üzere toplam 7 uzmanın puanlamasına başvurulmuştur. Keçiören ilçesi Fevziatlıoğlu İÖO (n: 11), Yenimahalle ilçesi Emin Sağlamer İÖO (n:11), Çankaya İlçesi Dikmen Merkez Necla Kızılbağ İÖO (n: 11), Altındağ İlçesi Hayme Hatun İÖO (n: 11), Mamak İlçesi Açıkalın İÖO (n: 11) olmak üzere toplam 55 çocuğun yazmaya hazırlık becerileri aynı anda bağımsız puanlayıcılar tarafından gözlemlenmiştir. Bağımsız puanlayıcıların görüşleri Spearman Brown Sıra Farkları Korelasyon Katsayıları(Spearman rho) ile

belirlenmiştir. Yüksek ve .05 düzeyinde anlamlı korelasyonlar uzmanların görüşlerinin ortak olduğu dolayısıyla da puanlayıcılar arası güvenirliğin sağlandığı şeklinde yorumlanmıştır.

Her bir madde için tek tek güvenirlik sonuçları incelenmiştir;

1. maddede (oturma) 7. uzmanın diğer uzmanlarla negatif ilişki içinde olduğu; ancak diğer uzmanların birbiri ile pozitif ve anlamlı ilişki içinde olduğu belirlenmiştir. Tek bir uzmanın bu madde ile ilgili negatif korelasyon veren sonuçlar vermesi, o uzmanın madde ile ilgili yeterli bilgiye sahip olmadığı dolayısıyla da analizden çıkartılması gerektiği anlamına gelmektedir. Bu nedenle bu uzmanın 1. madde için verdiği görüşler dışarıda tutulduğunda 1. maddenin puanlayıcılar arası güvenirliğe sahip olduğu sonucu çıkmaktadır. Diğer 6 uzmanın birbirleri arasındaki korelasyonlar anlamlı olmakla birlikte .32 ile 1.00 arasında değişmektedir.

2. maddede (kalem tutma) 7 uzman arasındaki korelasyon katsayısı .78 ile .96 arasında değişmektedir. Korelasyonların tamamı her anlamlılık düzeyinde anlamlıdır.

3. maddede (kalemi uygun mesafede tutma) 7 uzman arasındaki korelasyon katsayısı .44 ile .94 arasında değişmektedir. Korelasyonların tamamı her anlamlılık düzeyinde anlamlıdır.

4. maddede (kağıt tutma) 7 uzman arasındaki korelasyon katsayısı .64 ile .93 arasında değişmektedir. Korelasyonların tamamı her anlamlılık düzeyinde anlamlıdır.

5. maddede (kağıdı destekleme) 3. uzmanın diğer uzmanlarla negatif ilişki içinde olduğu; ancak diğer uzmanların birbiri ile pozitif ve anlamlı ilişki içinde olduğu belirlenmiştir. Tek bir uzmanın bu madde ile ilgili negatif korelasyon veren sonuçlar vermesi, o uzmanın madde ile ilgili yeterli bilgiye sahip olmadığı dolayısıyla da analizden çıkartılması gerektiği anlamına gelmektedir. Bu nedenle bu uzmanın 5. madde için verdiği görüşler dışarıda tutulduğunda 5. maddenin puanlayıcılar arası güvenirliğe sahip olduğu sonucu çıkmaktadır. Diğer 6 uzmanın birbirleri arasındaki korelasyonlar anlamlı olmakla birlikte .70 ile 1.00 arasında değişmektedir.

6. maddede (kağıtla göz arasında mesafe) 7 uzman arasındaki korelasyon katsayısı .76 ile .96 arasında değişmektedir. Korelasyonların tamamı her anlamlılık düzeyinde anlamlıdır.

7. maddede (soldan sağa doğru yazma) 7 uzman arasındaki korelasyon katsayısı .90 ile 1.00 arasında değişmektedir. Korelasyonların tamamı her anlamlılık düzeyinde anlamlıdır.

8. maddede (yukardan aşağıya yazma) 7 uzman arasındaki korelasyon katsayısı .93 ile 1.00 arasında değişmektedir. Korelasyonların tamamı her anlamlılık düzeyinde anlamlıdır.

9. maddede (1.çizgi) 7 uzman arasındaki korelasyon katsayısı .67 ile 1.00 arasında değişmektedir. Korelasyonların tamamı her anlamlılık düzeyinde anlamlıdır.

10. maddede (2. çizgi) 7 uzman arasındaki korelasyon katsayısı .81 ile 1.00 arasında değişmektedir. Korelasyonların tamamı her anlamlılık düzeyinde anlamlıdır.

11. maddede (3. çizgi) 7 uzman arasındaki korelasyon katsayısı .91 ile 1.00 arasında değişmektedir. Korelasyonların tamamı her anlamlılık düzeyinde anlamlıdır. Puanlayıcılar arası güvenirlik katsayıları genel olarak incelendiğinde, uzmanlar arasındaki en düşük korelasyonun .32; en yüksek korelasyonun ise 1.00 olduğu görülmektedir. Bu korelasyon katsayıları orta ve yüksek düzeyde olmakla birlikte, bütün