Araştırmanın evrenini Ankara ilinde bulunan, Altındağ, Çankaya, Keçiören, Mamak, Yenimahalle olmak üzere toplam beş merkez ilçede 2009-2010 eğitim öğretim yılında Milli Eğitim Bakanlığına bağlı ilköğretim okullarının anasınıfına devam eden 60- 72 aylık çocuklar oluşturmaktadır.
Araştırma için yapılan geçerlik ve güvenirliği için çalışma grubunun büyüklüğünü tespit etmek amacıyla alanyazın taraması yapılmıştır. Alanyazın taranmasında madde ile cevaplayıcı oranlarının Cattell (1978)’e göre her madde için 3 ila 6 kişi arasında, Gorsuch (1983)’a göre her madde için en az 5 kişi, Everitt (1975)’e göre her madde için en az 10 kişi olması gerektiği görülmüştür (Akt. McCallum ve diğerleri, 1999: 84-85). Jinchul (2004: 70) ise, bu oranın her madde için 5 kişiden fazla olması gerektiğini ifade etmektedir.
“Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazı Farkındalığını Değerlendirme Kontrol Listesi”nin geçerliği ve güvenirliği için çalışma grubunun büyüklüğünün kontrol listesinin madde sayısının 10 katı olarak belirlenmiştir. Kontrol listesindeki madde sayısı dikkate alınarak, analize 20 madde ile başlanması nedeniyle açımlayıcı faktör analizi için 200 çocuk, doğrulayıcı faktör analizi için 200 çocuk araştırmanın geçerlik güvenirlik çalışması için çalışma grubunu oluşturmuştur.
“Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazmaya Hazırlık Becerilerini Değerlendirme Kontrol Listesi”nin güvenirlik çalışmasını yapmak için çalışma grubunun büyüklüğü kontrol listesindeki madde sayısının 5 katı olarak belirlenmiştir (n: 55).
Araştırma’nın çalışma grubundaki okullar ve bu okullarda çalışılan çocuk sayısı Tablo 2’de verilmiştir.
Tablo 2 : “Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazı Farkındalığını Değerlendirme
Kontrol Listesi”nin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları için Belirlenen Okulların İsimleri ve Çocuk Sayıları
İlçe İsmi İlköğretim Okullarının İsimleri Çocuk Sayısı
Altındağ Aydınlıkevler İOÖ 28 Telsizler İÖO 12 Hayme Hatun İÖO 20 Polis Amca İOÖ 20
Çankaya Nebahat Keskin İÖO 20
Ulubatlı Hasan İOÖ 20 Hamdullah Suphi İÖO 20
Dikmen İÖO 20 Keçiören Fevziatlıoğlu İÖO 20
Kamilocak İÖO 20 Hüseyin Güllüoğlu İÖO 20
Mecidiye İÖO 20
Mamak Açıkalın İÖO 31
29 Ekim İÖO 29 Gülveren İÖO 20
Yenimahalle Fatih İÖO 20
Gazi Osman Paşa İÖO 20 Emin Sağlamer İÖO 20 Mimar Sinan İÖO 20
Toplam 400
Tablo 3 ve Tablo 7 arasında “Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazı Farkındalığını Değerlendirme Kontrol Listesi”nin geçerlik ve güvenirlik çalışmasındaki çocukların cinsiyetlerine, kardeş sayılarına, doğum sırasına, daha önce okul öncesi eğitim kurumuna devam etme durumuna ve anne babalarının öğrenim düzeylerine göre dağılımlarına yer verilmiştir.
Tablo 3 : “Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazı Farkındalığını Değerlendirme
Kontrol Listesi”nin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmasındaki Çocuklarının Cinsiyetlerine Göre Dağılımı
Cinsiyet n %
Erkek 205 51
Kız 195 49
Tablo 3 incelendiğinde “Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazı Farkındalığını Değerlendirme Kontrol Listesi”nin geçerlik ve güvenirlik çalışmasındaki çocukların % 51’nin erkek, % 49’nun ise kız olduğu görülmektedir.
Tablo 4 : “Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazı Farkındalığını Değerlendirme
Kontrol Listesi”nin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmasındaki Çocuklarının Kardeş Sayılarına Göre Dağılımı
Kardeş Sayısı n %
Tek çocuk 173 43
İki kardeş 181 45
Üç kardeş ve daha fazla kardeş 46 12
Toplam 400 100
Tablo 4 incelendiğinde “Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazı Farkındalığını Değerlendirme Kontrol Listesi”nin geçerlik ve güvenirlik çalışmasına katılan çocukların % 43’ünün tek çocuk, % 45’nin iki kardeş, % 12’sinin ise üç kardeş ve daha fazla kardeşe sahip olduğu görülmektedir.
Tablo 5 : “Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazı Farkındalığını Değerlendirme
Kontrol Listesi”nin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmasındaki Çocuklarının Doğum Sırasına Göre Dağılımı
Doğum Sırası n %
İlk çocuk 237 59
İkinci çocuk 134 34
Üçüncü çocuk ve sonrası 29 7
Toplam 400 100
Tablo 5 incelendiğinde “Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazı Farkındalığını Değerlendirme Kontrol Listesi”nin geçerlik ve güvenirlik çalışmasına katılan çocukların % 59’nun ilk çocuk, % 34’ünün ikinci çocuk olduğu, % 7’sinin ise üçüncü çocuk ve sonrası olduğu görülmektedir.
Tablo 6: “Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazı Farkındalığını Değerlendirme
Kontrol Listesi”nin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmasındaki Çocuklarının Daha Önce Okul Öncesi Eğitim Kurumuna Devam Etme Durumlarına Göre Dağılımı
Çocuklarının Daha Önce Okul Öncesi Eğitim Kurumuna
Devam Etme Durumu n %
Evet 102 26
Hayır 298 74
Toplam 400 100
Tablo 6 incelendiğinde “Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazı Farkındalığını Değerlendirme Kontrol Listesi”nin geçerlik ve güvenirlik çalışmasına katılan çocukların % 26’sının daha önce okul öncesi eğitim kurumua gittiği, % 74’ünün ise daha önce okul öncesi eğitim kurumuna gitmediği görülmektedir.
Tablo 7: “Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazı Farkındalığını Değerlendirme
Kontrol Listesi”nin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmasındaki Çocukların Anne ve Babalarının Öğrenim Durumlarına Göre Dağılımı
Öğrenim Durumu n Anne % n Baba %
İlkokul mezunu 91 23 57 14 Ortaokul mezunu 46 11 48 12 Lise mezunu 164 41 146 36 Yüksekokul mezunu 58 15 82 21 Üniversite mezunu 41 10 67 17 Toplam 400 100 400 100
Tablo 7 incelendiğinde “Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazı Farkındalığını Değerlendirme Kontrol Listesi”nin geçerlik ve güvenirlik çalışmasına katılan çocukların annelerinin % 23’nün ilkokul, % 11’nin ortaokul, %41’nin lise, % 15’nin yüksekokul, %10’nun ise üniversite mezunu olduğu görülmektedir. Çocukların babalarınının % 14’nün ilkokul, % 12’sinin ortaokul, % 36’sının lise, %21’nin yüksekokul, % 17’sinin ise üniversite mezunu olduğu görülmektedir.
“Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazmaya Hazırlık Becerilerini Değerlendirme Kontrol Listesi”nin güvenirlik çalışmasını yapmak için çalışma grubunun büyüklüğü kontrol listesindeki madde sayısının 5 katı olarak belirlenmiştir (n: 55). Tablo 8’de “Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazmaya Hazırlık Becerilerini Değerlendirme Kontrol Listesi”nin güvenirlik çalışma grubunu oluşturan çocukların devam ettikleri okullara göre sayıları belirtilmiştir.
Tablo 8: “Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazmaya Hazırlık Becerilerini
Değerlendirme Kontrol Listesi”nin Güvenirlik Çalışması İçin Belirlenen Okulların İsimleri ve Çocuk Sayıları
İlçe İsmi İlköğretim Okullarının İsimleri Çocuk Sayısı
Altındağ Hayme Hatun İÖO 11
Çankaya Dikmen İÖO 11
Keçiören Fevziatlıoğlu İÖO 11
Mamak Açıkalın İÖO 11
Yenimahalle Emin Sağlamer İÖO 11
Toplam 55
Tablo 9 ile tablo 13 arasında “Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazmaya Hazırlık Becerilerini Değerlendirme Kontrol Listesi”nin güvenirlik çalışmasına katılan çocukların cinsiyetlerine, kardeş sayılarına, doğum sırasına, daha önce okul öncesi eğitim kurumuna devam etme durumuna ve anne babalarının öğrenim durumlarına göre dağılımlarına yer verilmiştir.
Tablo 9: “Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazmaya Hazırlık Becerilerini
Değerlendirme Kontrol Listesi”nin Güvenirlik Çalışmasındaki Çocuklarının Cinsiyetlerine Göre Dağılımı
Cinsiyet n %
Erkek 26 47
Kız 29 53
Toplam 55 100
Tablo 9 incelendiğinde “Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazmaya Hazırlık Becerilerini Değerlendirme Kontrol Listesi”nin güvenirlik çalışmasına katılan çocukların % 26’sının erkek, % 29’nun ise kız olduğu görülmektedir.
Tablo 10: “Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazmaya Hazırlık Becerilerini
Değerlendirme Kontrol Listesi”nin Güvenirlik Çalışmasındaki Çocuklarının Kardeş Sayılarına Göre Dağılımı
Kardeş Sayısı n %
Tek çocuk 15 27
İki kardeş 31 57
Üç kardeş ve daha fazla kardeş 9 16
Toplam 55 100
Tablo 10 incelendiğinde “Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazmaya Hazırlık Becerilerini Değerlendirme Kontrol Listesi”nin güvenirlik çalışmasına katılan çocukların % 15’nin tek çocuk, % 31’nin iki kardeş, % 9’nun ise üç kardeş ve daha fazla kardeş olduğu görülmektedir.
Tablo 11: “Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazmaya Hazırlık Becerilerini
Değerlendirme Kontrol Listesi”nin Güvenirlik Çalışmasındaki Çocuklarının Doğum Sırasına Göre Dağılımı
Doğum Sırası n %
İlk çocuk 28 51
İkinci çocuk 22 40
Üçüncü çocuk ve sonrası 5 9
Toplam 55 100
Tablo 11 incelendiğinde “Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazmaya Hazırlık Becerilerini Değerlendirme Kontrol Listesi”nin güvenirlik çalışmasına katılan çocukların % 51’nin ilk çocuk, % 40’nın ikinci çocuk, % 9’nun ise üçüncü ve sonrası çocuk olduğu görülmektedir.
Tablo 12: “Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazmaya Hazırlık Becerilerini
Değerlendirme Kontrol Listesi”nin Güvenirlik Çalışmasındaki Çocukların Daha Önce Okul Öncesi Eğitim Kurumuna Devam Etme Durumlarına Göre Dağılımı
Çocuklarının Daha Önce Okul Öncesi Eğitim Kurumuna
Devam Etme Durumu n %
Evet 13 24
Hayır 42 76
Tablo 12 incelediğinde “Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazmaya Hazırlık Becerilerini Değerlendirme Kontrol Listesi”nin güvenirlik çalışmasına katılan çocukların, % 24’nün daha önce okul öncesi eğitim aldığı, % 76’sının ise daha önce okul öncesi eğitim almadığı görülmektedir.
Tablo 13: “Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazmaya Hazırlık Becerilerini
Değerlendirme Kontrol Listesi”nin Güvenirlik Çalışmasındaki Çocukların Anne ve Babalarının Öğrenim Durumlarına Göre Dağılımı
Öğrenim Durumu Anne Baba
n % n % İlkokul mezunu 3 5 - - Ortaokul mezunu 8 16 5 9 Lise mezunu 22 40 20 36 Yüksekokul mezunu 13 24 16 29 Üniversite mezunu 9 16 14 26 Toplam 55 100 55 100
Tablo 13 incelendiğinde“Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazmaya Hazırlık Becerilerini Değerlendirme Kontrol Listesi”nin güvenirlik çalışmasına katılan çocukların annelerinin %5’nin ilkokul, % 16’sının ortaokul, % 40’nın lise, % 24’nün yüksekokul ve % 16’sının ise üniversite mezunu olduğu görülmektedir. Çalışmaya katılan çocukların babalarının % 9’nun ortaokul, % 36’sının lise, % 29’nun yüksekokul, % 26’sının ise üniversite mezunu olduğu görülmektedir.
Araştırmada geçerlik güvenirlik çalışması yapıldıktan sonra 2009-2010 eğitim öğretim yılı bahar yarıyılında Ankara il merkezine bağlı ilköğretim okulları anasınıfları arasından tesadüfi örneklem yoluyla Keçiören ilçesinde bulunan Mecidiye İlköğretim Okulu Anasınıfı seçilmiştir. Deney ve kontrol grubundaki çocukların benzer demografik özellikler taşıması ve aynı fiziksel çevre koşullarından olması gerekliliği nedeniyle aynı okulun sabah ve öğleden sonra gruplarına devam eden 34 çocuk araştırmaya alınmıştır. Çocuklardan sabahçı olan 17’si araştırmanın deney grubunu oluşturmuş ve bu çocuklara yazı farkındalığı ve yazma becerilerini desteklemeye yönelik “Okuma Yazmaya Hazırlık Programı” uygulanmıştır. Mecidiye İlköğretim Okulunda öğleci gruptan 17 çocuk ise, araştırmanın kontrol grubunu oluşturmuş ve bu çocuklara MEB (2006) 36-72 Aylık Çocuklar İçin Okul Öncesi Eğitim Programının uygulanmasına devam edilmiştir. Araştırma süresinde deney grubundan 1 ve kontrol grubundan 2 çocuk okuldan
ayrılmıştır. Ayrıca deney grubundaki 1 çocuk eğitim süresince okula devam etmemiştir, bu nedenle araştırma sonunda deney grubundan 15, kontrol grubundan 15 çocuktan veri toplanmış ve değerlendirmeye alınmıştır.
Çalışma grubuna dahil edilen deney ve kontrol grubundaki çocuklara ilişkin cinsiyet, daha önce okul öncesi eğitim alıp almama durumu, anne baba mesleği, anne baba öğrenim düzeyi, kardeş sayısı ve doğum sırasına ilişkin demografik bilgiler Tablo 14 ile Tablo 17 arasında verilmiştir.
Tablo 14: Deney ve Kontrol Grubu Çocuklarının Cinsiyetlerine Göre Dağılımı
Cinsiyet Deney Kontrol
n % n %
Erkek 8 53 7 47
Kız 7 47 8 53
Toplam 15 100 15 100
Tablo 14 incelendiğinde deney grubundaki çocukların % 53’nün erkek, % 47’sinin kız olduğu, kontrol grubundaki çocukların ise % 47’sinin erkek, % 53’nün kız olduğu görülmektedir.
Tablo 15: Deney ve Kontrol Grubu Çocuklarının Kardeş Sayılarına Göre Dağılımı
Kardeş Sayısı Deney Kontrol
n % n %
Tek çocuk 5 33 2 13
İki kardeş 10 67 11 74
Üç kardeş ve daha fazla kardeş - - 2 13
Toplam 15 100 15 100
Tablo 15 incelendiğinde deney grubundaki çocukların %33’ünün tek çocuk, % 67’sinin iki kardeş olduğu, kontrol grubundaki çocukların % 13’nün tek çocuk, % 74’nün iki kardeş ve % 13’nün 3 ya da daha fazla kardeş olduğu görülmektedir.
Tablo 16: Deney ve Kontrol Grubu Çocuklarının Doğum Sırasına Göre Dağılımı
Doğum Sırası Deney Kontrol
n % n %
İlk çocuk 8 53 6 40
İkinci çocuk 7 47 7 47
Üçüncü çocuk ve sonrası - - 2 13
Toplam 15 100 15 100
Tablo 16 incelendiğinde deney grubundaki çocukların %53’nün ilk çocuk, % 47’sinin ikinci çocuk olduğu, kontrol grubundaki çocukların %40’nın ilk çocuk, %47’sinin ikinci çocuk, %13’nün üçünücü çocuk ve sonrası olduğu görülmektedir.
Tablo 17: Deney ve Kontrol Grubu Çocuklarının Daha Önce Okul Öncesi Eğitim
Kurumuna Devam Etme Durumlarına Göre Dağılımı
Çocuklarının Daha Önce Okul Öncesi Eğitim Kurumuna Devam Etme Durumu
Deney Kontrol
n % n %
Evet 5 33 4 27
Hayır 10 67 12 73
Toplam 15 100 15 100
Tablo 17 incelendiğinde deney grubundaki çocukların % 33’ünün daha önce okul öncesi eğitim kurumuna giderken % 67’sinin daha önce okul öncesi eğitim kurumuna gitmediği görülmektedir. Deney grubundaki çocukların % 27’sinin daha önce okul öncesi eğitim kurumuna gittiği, %63’ü ise daha önce okul öncesi eğitim kurumuna devam etmediği görülmektedir.
Tablo 18: Deney ve Kontrol Grubu Çocuklarının Anne ve Babalarının Öğrenim
Durumlarına Göre Dağılımı
Öğrenim Durumu
Deney Kontrol
Anne Baba Anne Baba
n % n % n % n % İlkokul mezunu 1 7 1 7 6 40 1 7 Ortaokul mezunu 3 20 3 20 3 20 1 7 Lise mezunu 7 46 6 40 3 20 8 54 Yüksekokul mezunu 3 20 1 7 1 7 2 13 Üniversite mezunu 1 7 4 26 2 13 3 20 Toplam 15 10 15 100 15 100 15 100
Tablo 18 incelendiğinde deney grubundaki çocukların annelerinin %7’sinin ilkokul, % 20’sinin ortaokul, %46’sının lise, % 20’sinin yüksekokul ve % 7’sinin üniverisite mezunu olduğu görülmektedir. Deney grubundaki çocukların babalarının % 7’sinin ilkokul, %20’sinin ortaokul, % 40’nın lise, %7’sinin yüksekokul, % 26’sının üniversite mezunu olduğu görülmektedir. Kontrol grubundaki çocukların annelerinin, %40’nın ilkokul, %20’sinin ortaokul, %20’sinin lise, % 7’sinin yüksekokul, % 13’ünün üniversite mezunu olduğu görülmektedir. Kontrol grubundaki çocukların babalarının %7’sinin ilkokul, % 7’sinin ortaokul, %54’ünü lise, % 13’ünün yüksekokul, % 20’sinin ise üniversite mezunu olduğu görülmektedir.