Araştırma “Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazı Farkındalığını Değerlendirme Kontrol Listesi” ile “Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazmaya Hazırlık Becerilerini Değerlendirme Kontrol Listesi” nin geçerlik ve güvenirlik çalışmasını yapmak ve “60-72 Aylık Çocukların Yazı Farkındalığı ve Yazmaya Hazırlık Becerilerini Desteklemeye Yönelik Okuma Yazma Hazırlık Çalışma Programının” etkisini belirlemek amacıyla, 2009-2010 eğitim öğretim yılında Ankara’da yapılmıştır.
Araştırmada “Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazı Farkındalığını Değerlendirme Kontrol Listesi” ve “Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazmaya Hazırlık Becerilerini Değerlendirme Kontrol Listesi” geçerlik- güvenirlik çalışmasının yapıldığı çalışma grubu ve deneysel çalışmanın yapıldığı çalışma grubu olmak üzere iki çalışma grubu bulunmaktadır.
Geçerlik güvenirlik çalışmasına ilişkin çalışma grubunun sayısı kontrol listelerinde yer alan maddeler dikkate alınarak oluşturulmuştur. “Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazı Farkındalığını Değerlendirme Kontrol Listesi”nin AFA ve DFA yapılabilmesi için 400 çocuk ile çalışılmıştır.
“Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazmaya Hazırlık Becerilerini Değerlendirme Kontrol Listesi” nin güvenirlik çalışmasını yapmak için 55 çocuk ile çalışılmıştır.
“Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazı Farkındalığını Değerlendirme Kontrol Listesi” nin ve “Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazmaya Hazırlık Becerilerini
Değerlendirme Kontrol Listesi” nin güvenirlik çalışmasını yapmak amacıyla 36 çocuk ile test tekrar test yapılmıştır.
Araştırmanın ikinci boyutu deneysel desenli bir çalışmadan oluşmaktadır. Araştırmanın bu boyutu için 15 deney 15 kontrol olmak üzere 30 çocuk ile çalışılmıştır. “60-72 Aylık Çocukların Yazı Farkındalığı ve Yazmaya Hazırlık Becerilerini Desteklemeye Yönelik Okuma Yazma Hazırlık Çalışma Programı” uygulanmadan önce ve uygulandıktan sonra yazı farkındalığını belirlemek amacıyla “Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazı Farkındalığını Değerlendirme Kontrol Listesi” yazmaya hazırlık becerilerini belirlemek amacıyla “Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazmaya Hazırlık Becerilerini Değerlendirme Kontrol Listesi” kullanılmıştır. Ayrıca deney grubundaki çocuklara uygulanan eğitim programının kalıcılığını belirlemek amacıyla, son test uygulandıktan 15 gün sonra “Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazı Farkındalığını Değerlendirme Kontrol Listesi” ve “Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazmaya Hazırlık Becerilerini Değerlendirme Kontrol Listesi” kullanılarak kalıcılık testi uygulanmıştır. Elde edilen verilerin istatistiksel analizi yapılmış ve aşağıdaki sonuçlara ulaşılmıştır.
5.1.1. “Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazı Farkındalığını Değerlendirme Kontrol Listesi” nin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmasına İlişkin Sonuçlar
“Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazı Farkındalığını Değerlendirme Kontrol Listesi” nin geçerlik çalışmasını yapmak amacıyla kontrol listesinde bulunan madde sayısı dikkate alınmış ve AFA için 200 çocuk ile DFA için 200 çocuk ile çalışılmıştır.
“Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazı Farkındalığını Değerlendirme Kontrol Listesi” için yapılan açımlayıcı faktör analizi sonuçları incelendiğinde, kontrol listesinde yer alan 17 maddenin iki faktör altında toplandığı ve sadece bir faktörde yüksek yük değerlerine sahip oldukları görülmüştür. Analiz sonucunda “Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazı Farkındalığını Değerlendirme Kontrol Listesi”nin öz değeri 7.69 ve 4.84 olan iki faktörden oluştuğu tespit edilmiştir. Birinci faktörün açıkladığı varyans %45.26 iken, ikinci faktörün açıkladığı varyans %28.45’ tir. Kontrol listesinin toplam faktör
boyutlarının varyansı ise %73.71 olarak bulunmuştur. Birinci faktör “Kitap Kavramları” ikinci faktör “Yazı Kavramları” olarak isimlendirilmiştir.
Doğrulayıcı faktör analizi sonucunda birinci faktör için yapı güvenirliği .92, açıklanan varyans .62; ikinci faktör için yapı güvenirliği .97, açıklanan varyans .84 olarak bulunmuştur. “Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazı Farkındalığını Değerlendirme Kontrol Listesi”nde yer alan 17 maddenin iki boyuttan oluştuğuna ilişkin doğrulayıcı faktör analizi uyum iyiliği istatistiklerine bakılmıştır. “Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazı Farkındalığını Değerlendirme Kontrol Listesi”ne ilişkin DFA ile hesaplanan Ki- kare ( χ2 ) = 6102.71, (χ2/sd)=52.16, GFI=0.98 ve AGFI=0.97 olarak bulunduğu görülmektedir. DFA ile hesaplanan uyum istatistikleri dikkate alındığında, ölçeğin daha önce belirlenen iki faktörlü yapısının toplanan verilerle genel olarak uyum sağladığına karar verilmiştir.
“Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazı Farkındalığını Değerlendirme Kontrol Listesi”nin güvenirliğine ilişkin bilgileri elde etmek amacıyla, kararlılık ve iç tutarlılık anlamında güvenirlik analizleri yapılmıştır.
Öncelikle kararlılık özelliği incelenmiş ve test-tekrar-test yöntemi (n: 36) kullanılmıştır. Testin kararlılığı için kanıt gösterilebilecek iki uygulama arasındaki korelasyon .60 bulunmuştur.
Testin iç tutarlılık anlamında güvenirliği KR-20 güvenirlik katsayısı yardımıyla incelenmiştir. “Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazı Farkındalığını Değerlendirme Kontrol Listesi”nin, KR-20 güvenirlik katsayısı 0.72 bulunmuş ve testin iç tutarlılığa sahip olduğu tespit edilmiştir.
“Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazı Farkındalığını Değerlendirme Kontrol Listesi” ile yapılan ölçümün geçerli ve güvenilir olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
5.1.2. “Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazmaya Hazırlık Becerilerini Değerlendirme Kontrol Listesi” nin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmasına İlişkin Sonuçlar
Testin güvenirliğine ilişkin bilgileri elde etmek amacıyla, kararlılık ve iç tutarlılık anlamında güvenirlik analizleri yapılmıştır. Öncelikle kararlılık özelliği incelenmiş ve test-tekrar-test yöntemi (n: 36) kullanılmıştır. Testin kararlılığı için kanıt gösterilebilecek iki uygulama arasındaki korelasyon .90 bulunmuştur.
Kontrol listesi kullanılarak yapılacak ölçümün güvenirliği için bağımsız puanlayıcılar arası uyuma bakılmıştır. Yedi uzmanın 55 çocuk ile yapılan puanlamasına başvurulmuştur. Bağımsız puanlayıcıların görüşleri Spearman Brown Sıra Farkları Korelasyon Katsayıları(Spearman rho) ile belirlenmiştir.
Puanlayıcılar arası güvenirlik katsayıları genel olarak incelendiğinde, uzmanlar arasındaki en düşük korelasyonun .32; en yüksek korelasyonun ise 1.00 olduğu görülmektedir. Bu korelasyon katsayıları orta ve yüksek düzeyde olmakla birlikte, bütün korelasyon katsayılar sosyal bilimlerde kullanılan tüm anlamlılık düzeylerinde anlamlı olduğu ve puanlayıcılar arasında güvenirliği sağladığı bulunmuştur.
“Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazmaya Hazırlık Becerilerini Değerlendirme Kontrol Listesi” ile yapılan ölçümün geçerli ve güvenilir olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
5.1.3. “Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazı Farkındalığını Değerlendirme Kontrol Listesi” den Elde Edilen Ön test, Son test ve Kalıcılık Testi Sonuçları
Deney ve kontrol grubundaki çocukların “Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazı Farkındalığını Değerlendirme Kontrol Listesi” nin genelinden, birinci faktöründen (Kitap Kavramları) ve ikinci faktöründen (Yazı Kavramları) aldıkları ön test puanları arasında anlamlı farklılık olmadığı tespit edilmiştir (p>.05).
Diğer taraftan deney ve kontrol grubundaki çocukların “Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazı Farkındalığını Değerlendirme Kontrol Listesi”nin genelinden, birinci faktöründen (Kitap Kavramları) ve ikinci faktöründen (Yazı Kavramları) aldıkları son test puanlarının deney grubundaki çocukların lehine anlamlı farklılık olduğu görülmüştür (p<0.01).
Deney grubundaki çocukların “Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazı Farkındalığını Değerlendirme Kontrol Listesi” nin genelinden, birinci faktöründen (Kitap Kavramları) ve ikinci faktöründen (Yazı Kavramları) aldıkları ön test ve son test puanları karşılaştırıldığında puanlar arasında farkın anlamlı olduğu fark puanları sıra ortalamaları ve toplamları dikkate alındığında, gözlenen bu farkın pozitif sıralar, yani son test puanı lehinde olduğu bulunmuştur (p<0.01).
Kontrol grubundaki çocukların “Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazı Farkındalığını Değerlendirme Kontrol Listesi” nin genelinden, birinci faktöründen (Kitap Kavramları) ve ikinci faktöründen (Yazı Kavramları) aldıkları ön test ve son test puanları karşılaştırıldığında puanlar arasında farkın anlamlı olduğu fark puanları sıra ortalamaları ve toplamları dikkate alındığında, gözlenen bu farkın pozitif sıralar, yani son test puanı lehinde olduğu bulunmuştur (p<0.01).
Deney grubundaki çocukların “Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazı Farkındalığını Değerlendirme Kontrol Listesi”nin genelinden aldıkları son test ve kalıcılık puan ortalaması arasındaki farkın istatistiksel olarak anlamlı olmadığı saptanmıştır (p>05).
“Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazı Farkındalığını Değerlendirme Kontrol Listesi’nin birinci faktörün son test ile kalıcılık testi puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmamıştır (p>05). Kontrol listesinin ikinci faktörüne ait son test ve kalıcılık testi puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık görülmemiştir (p>05).
5.1.4. “Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazmaya Hazırlık Becerilerini Değerlendirme Kontrol Listesi” den Elde Edilen Ön test, Son test ve Kalıcılık Testi Sonuçları
Deney ve kontrol grubundaki çocukların “Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazmaya Hazırlık Becerilerini Değerlendirme Kontrol Listesi” den aldıkları ön test puanları arasında anlamlı farklılık olmadığı tespit edilmiştir (p>.05). Diğer taraftan deney ve kontrol grundaki çocukların “Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazmaya Hazırlık Becerilerini Değerlendirme Kontrol Listesi”den aldıkları son test puanlarının deney grubundaki çocukların lehine anlamlı farklılık olduğu görülmüştür(p<.05).
Deney grubundaki çocukların “Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazmaya Hazırlık Becerilerini Değerlendirme Kontrol Listesi”den aldıkları ön test ve son test puanları karşılaştırıldığında puanlar arasında farkın anlamlı olduğu, fark puanları sıra ortalamaları ve toplamları dikkate alındığında, gözlenen bu farkın pozitif sıralar, yani son test puanı lehinde olduğu saptanmıştır (p<0.01).
Kontrol grubundaki çocukların “Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazmaya Hazırlık Becerilerini Değerlendirme Kontrol Listesi”den aldıkları ön test ve son test puanları karşılaştırıldığında puanlar arasında farkın anlamlı olduğu görülmektedir. Fark puanları sıra ortalamaları ve toplamları dikkate alındığında, gözlenen bu farkın pozitif sıralar, yani son test puanı lehinde olduğu tespit edilmiştir (p<0.01).
Deney grubundaki çocukların “Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazmaya Hazırlık Becerilerini Değerlendirme Kontrol Listesi”nin genelinden aldıkları son test ve kalıcılık puan ortalaması arasındaki farkın istatistiksel olarak anlamlı olmadığı saptanmıştır. Kontrol listesinin son test ile kalıcılık testi puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmamıştır (p>.05).