YÖNTEM Katılımcılar

Çalışmaya İzmir ilinde yaşayan, herhangi bir sağlık problemi olmayan, fitness veya crossfit’e yeni başlayan (<1 ay), 25 sedanter erkek katılmıştır. Fiziksel aktiviteye katılımın risk faktörlerini tanımlamak ve düzenli fiziksel aktivite programına başlamadan önce bir doktora başvurup başvurmamalarını belirlemek için Kanadalı egzersiz uzmanları tarafından geliştirilen Fiziksel Aktiviteye Hazır Olma Anketi (Physical Activity Readiness Questionnaire, PAR- Q)'nin revize edilmiş versiyonu kullanıldı (Shephard, Cox, & Simper, 1981). Katılımcılar çalışmaya karşılıklı görüşmeler yolu ile davet edilmişlerdir. Çalışmaya katılmaya gönüllü olan bireylere çalışmayla ilgili detaylı bilgilerin yer aldığı bilgi formu okutulup gönüllü olduklarına dair izin bildirgesi imzalatılmıştır. Çalışmada yer alacak olan katılımcılar; Fitness grubu (FG, n=12) ve Crossfit grubu (CG, n=13) olmak üzere 2 gruba ayrılmışlardır. Çalışmaya herhangi bir kronik rahatsızlığı olanlar, yağ metabolizmasını etkilediği bilinen ilaçları kullananlar, kas ve eklem problemi olanlar alınmamıştır.

Antrenman Protokolü

Crossfit antrenmanları 8 hafta boyunca, haftada 3 gün gerçekleştirilmiştir. Antrenman programları öncesinde katılımcılara öncelikle teknik eğitim verilerek doğru açılarda çalışmaları sağlanmıştır. Program boyunca katılımcılar uzman eğitmenler tarafından çalıştırılmıştır. Antrenman programı 15 dakika ısınma, 20-30 dakika ana bölüm ve 15 dakika soğumadan oluşmak üzere toplamda 50-60 dakika arasında gerçekleştirilmiştir. Antrenmanlar akşam 18:30 ile 19:30 saatleri arasında uygulanmıştır. İlk 4 hafta “Cindy” adlı crossfit modeli uygulandı. Bu

4th International Eurasian Conference Sport Education and Society, International Juried Arts Mixed Exhibition on National Cultures 6-8 December 2019, Denizli, TURKEY

www.iecses.org 4.Uluslararası Avrasya Spor Eğitim ve Toplum Kongresi Bildiri Kitabı 154

çalışma; 20 dakika boyunca dinlenmeden 5 barfiks, 10 şınav ve 15 adet kendi vücut ağırlıkları ile yarım squat hareketlerinden meydana gelmektedir (Kliszczewicz ve ark., 2014). Son 4 haftada Cindy modeli ile aynı içeriğe sahip ancak 30 dakika süre ile uygulanan Chelsea modeline geçildi (Yüksel ve ark., 2017).

Fitness antrenmanları American College of Sports Medicine (ACSM, 1998)’nin sağlık ve fitness amaçlı önerilerine uygun olarak 8 hafta boyunca haftanın 3 günü uygulanmıştır. FG’ye uygulanacak antrenman yüklerini belirlemede, 10 tekrar maksimal yöntemi (10 TM) kullanılarak 1 tekrar maksimum yükler tahmin edilmiştir (Baechle ve Earle, 2012). Ölçümler esnasında katılımcılardan çok iyi motive olmaları ve eklem açısını tam olarak kullanmaları istenmiştir. Uzman eğitmenlerce uygulanan 10 TM yönteminde tekrar edilebilen son tekrar sayısı tablo değeri, kaldırılan ağırlıkla çarpılarak kişinin 1 tekrar maksimal kuvveti bulunmuştur. Egzersizler 9 farklı hareketten oluşmaktadır (pec-deck machine, lat pull down, shoulder press, leg curl, leg extension, biceps curl, triceps pushdown, abdominal crunch, hyper extension).

Antropometrik Ölçümler: Çalışmaya başlamadan önce tüm katılımcıların boy

uzunluğu Seca 769 (Hamburg, Almanya) ile ölçüldü. 8 hafta önce ve 8 hafta sonra katılımcıların vücut kompozisyonu ölçümleri, biyoelektrik empedans metodu ile çalışan vücut kompozisyonu analizörü (Tanita 300 MA, Tokyo-Japonya) ile yapıldı.

Sırt Kuvveti Testi: Gönüllülerin sırt kuvveti Takei (Japonya) marka sırt ve bacak

dinamometresi kullanılarak belirlenmiştir. Katılımcılar dizleri gergin pozisyonda dinamometre masasına ayaklarını koyduktan sonra, kollar gergin, sırt düz ve gövde hafifçe öne eğik bir pozisyonda, elleri ile kavradıkları dinamometre barını maksimum hızda dikey olarak yukarı kaldırdılar. Bu test üç kez uygulanarak en iyi değer kaydedilmiştir (Aslan, Büyükdere, Köklü, Özkan ve Özdemir, 2011).

Bacak Kuvveti Testi: Gönüllülerin bacak kuvveti Takei (Japonya) marka sırt ve bacak

dinamometresi kullanılarak belirlenmiştir. Bu testte katılımcılar, dizleri bükülü pozisyonda dinamometre masasının üzerine ayaklarını yerleştirerek, kollar gergin, sırt düz ve gövde hafifçe öne eğikken, elleri ile kavradığı dinamometre barını bacaklarını kullanarak maksimum hızda dikey bir şekilde yukarı çekerek gerçekleştirdi (Aslan, Büyükdere, Köklü, Özkan ve Özdemir, 2011).

4th International Eurasian Conference Sport Education and Society, International Juried Arts Mixed Exhibition on National Cultures 6-8 December 2019, Denizli, TURKEY

www.iecses.org 4.Uluslararası Avrasya Spor Eğitim ve Toplum Kongresi Bildiri Kitabı 155

El Kavrama Kuvveti Testi: Test, Takei (Japonya) marka el dinamometresi

kullanılarak uygulandı. El kavrama kuvveti ölçümü denekler ayakta iken yapıldı. Test 3 kez tekrarlandı ve en iyi değer kaydedildi (Aslan, Büyükdere, Köklü, Özkan ve Özdemir, 2011).

İstatistiksel Analiz

İstatistiksel analizler SPSS 23.00 istatistik paket programı ile yapılmıştır. Verilerin normal dağılıma uygunlukları Shapiro-Wilk W testi ile analiz edilmiştir. Ön ve son testlerinin karşılaştırılmasında Wilcoxon testi kullanılmıştır. Grupların karşılaştırılmasında Mann Whitney U testi kullanılmıştır. Katılımcıların tanımlayıcı verileri minimum, maksimum, ortalama ve standart sapma olarak gösterildi. Anlamlılık değeri p<0.05 olarak kabul edilmiştir.

BULGULAR

Tablo 1’de katılımcıların yaş, boy ve vücut ağırlığı, yağ oranı, VKİ’nin minimum, maksimum ve ortalama değerleri gösterilmiştir.

Tablo 1. Katılımcıların tanımlayıcı parametreleri Parametreler

FG (n=12) CG (n=13)

Min-Maks. Ort. ± Ss Min-Maks. Ort. ± Ss

Yaş (yıl) 23.00-31.00 27.0±2.14 22.00-30.00 24.92±3.37

Boy (cm) 178-195 182.25±6.62 175-190 181.2±7.34

Vücut ağırlığı (kg) 75.23-102.4 89.94±8.41 79,32-106,71 90.34±7,72 VKİ (kg/m2_{) 23.7-26.8 26.9±17.11 25.8-29.4 27.5±13.48}

Tablo 2’de katılımcıların ön ve son test değerleri karşılaştırılmıştır. Buna göre her iki grupta da katılımcıların vücut ağırlığı, vücut kütle indeksi, sağ el kavrama, sol el kavrama, sırt kuvveti ve bacak kuvveti değerlerinde son değerlerde istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar bulunmuştur (p<0.05). Gruplararası karşılaştırmada ise vücut ağırlığı, sırt ve bacak kuvvetlerinde anlamlı farklılıklar bulunmuştur (p<0.05).

4th International Eurasian Conference Sport Education and Society, International Juried Arts Mixed Exhibition on National Cultures 6-8 December 2019, Denizli, TURKEY

www.iecses.org 4.Uluslararası Avrasya Spor Eğitim ve Toplum Kongresi Bildiri Kitabı 156

Tablo 2. Katılımcıların ön ve son test değerlerinin karşılaştırılması

Parametreler n Ön test Son test p

Vücut ağırlığı (kg) FG 12 89.94±8.41 88.61±12.8** .015* CG 13 90.34±7.72 90.01±15.1 .029* VKİ (kg/m2₎ FG 12 26.9±17.11 26.1±19.12 .016* CG 13 27.5±13.48 27.4±11.8 .032* Sırt kuvveti (kg) FG 12 105.15±6.59 121.51±11.41** .001* CG 13 112.35±18.45 125.35±53.9 .003* Bacak kuvveti (kg) FG 12 119.65±56.61 129.21±9.62** .001* CG 13 114.32±12.4 121.5±6.2 .003*

Sağ el kavrama kuvveti (kg)

FG 12 42.7±5.12 45.12±1.6 .012*

CG 13 42.6±74.52 44.8±5.12 .015*

Sol el kavrama kuvveti (kg)

FG 12 37.19±3.28 41.19±4.87 .012*

CG 13 36.12±6.12 39.6±7.8 .016*

*ön test-son test arasındaki farklılık; ** gruplararası farklılık

TARTIŞMA VE SONUÇ

Literatürde, fitness antrenmanlarının vücut kompozisyonu ve kuvvet parametreleri üzerindeki olumlu etkilerini ortaya koyan çalışma sayısı oldukça fazladır ve elde ettiğimiz bulgular literatür tarafından desteklenmektedir. Wycherley ve arkadaşları (2010) yaptıkları çalışmada tip 2 diyabetli obez kadın ve erkek hastalar üzerinde 16 hafta boyunca, haftada 3 gün,

4th International Eurasian Conference Sport Education and Society, International Juried Arts Mixed Exhibition on National Cultures 6-8 December 2019, Denizli, TURKEY

www.iecses.org 4.Uluslararası Avrasya Spor Eğitim ve Toplum Kongresi Bildiri Kitabı 157

fitness antrenman programı uygulanmış, katılımcıların BKİ, vücut ağırlığı ve yağ oranları düşerken maksimal kuvvetlerinde artış bildirilmiştir. Benzer bir çalışmada 8 hafta boyunca hafta 3 gün uygulanan fitness antrenmanının vücut komposizyonunu olumlu yönde etkilemesinin yanı sıra özellikle bacak kaslarının kuvvetini ve dayanıklılığını geliştirdiğini rapor etmiştir (Levinger ve ark., 2005).

Yüksel ve ark (2017), beden eğitimi ve spor yüksekokulunda öğrenim gören 18-24 yaş aralığındaki 33 katılımcıya farklı kuvvet antrenmanları uygulamıştır. Katılımcılar definasyon ve crossfit gruplarına ayrılmıştır. Antrenmanlar 6 hafta boyunca haftada 3 gün uygulanmıştır. 6 haftanın sonunda her iki grupta da vücut kompozisyon parametreleri üzerinde anlamlı azalma rapor edilmiştir (p<0.05). Murawska-Cialowicz ve ark (2015), 3 ay boyunca haftada 2 gün 60 dakikalık Crossfit antrenman programının, yaş ortalaması 24.0±1.82 vücut ağırlığı ortalaması 59.25±5.7 kg olan kadınlarda vücut kompozisyonu üzerinde anlamlı azalma tespit etmiştir (p=0.05). Heinrich ve ark (2015), 35-65 yaş arasındaki gönüllülere 5 hafta boyunca haftada 3 gün yüksek yoğunluklu fonksiyonel antrenman uygulamışlardır. Sonuç olarak yağsız vücut kütlesinde anlamlı artış, vücut yağ oranında anlamlı azalma rapor edilmiştir. Ayrıca, alt ekstremite kuvveti ve gücünde anlamlı farklılık meydana gelmiştir. Literatürdeki çalışmalar incelendiğinde elde ettiğimiz sonuçların diğer çalışmalar ile paralellik gösterdiğini söylemek mümkündür.

KAYNAKLAR

Aslan, C. S., Büyükdere, C., Köklü, Y., Özkan, A., & Özdemir, F.N.Ş. (2011). Elit altı sporcularda vücut kompozisyonu, anaerobik performans ve sırt kuvveti arasındaki ilişkinin belirlenmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(1), 1612-28.

Baechle T.R, Earle R.W (2012). Weight Training 4th Edition: Steps to Success: Human Kinetics.

Claudino, J.G., Gabbett, T.J., Bourgeois, F., de Sá Souza, H., Miranda, R.C., Mezêncio, B., Amadio, A.C. (2018). Crossfit overview: systematic review and meta- analysis. Sports medicine-open, 4(1), 11.

4th International Eurasian Conference Sport Education and Society, International Juried Arts Mixed Exhibition on National Cultures 6-8 December 2019, Denizli, TURKEY

www.iecses.org 4.Uluslararası Avrasya Spor Eğitim ve Toplum Kongresi Bildiri Kitabı 158

Falk Neto, J. H., & Kennedy, M. D. (2019). The Multimodal Nature of High-

Intensity Functional Training: Potential Applications to Improve Sport

Performance. Sports, 7(2), 33.

Heinrich, K. M., Becker, C., Carlisle, T., Gilmore, K., Hauser, J., Frye, J., & Harms, C. A. (2015). High‐intensity functional training improves functional movement and body composition among cancer survivors: a pilot study. European journal of cancer care, 24(6), 812-817.

Hoffman, J. (2006). Norms for fitness, performance, and health. Human Kinetics.

Hu, J., Wallace, D. C., & Tesh, A. S. (2010). Physical activity, obesity, nutritional health and quality of life in low-income hispanic adults with diabetes. Journal of community health nursing, 27(2), 70-83.

Kliszczewicz, B., Snarr, R. L., Esco, M. (2014). Metabolic and cardiovascular response to the CrossFit workout ‘Cindy’: A pilot study. Journal of Sport and Human Performance, 2(2), 1-9.

Levinger, I., Bronks, R., Cody, D. V., Linton, I., Davie, A. The effect of resistance training on left ventricular function and structure of patients with chronic heart failure. International Journal of Cardiology 2005, 105:159-163

Medicine ACSM (1998). The recommended quantity and quality of exercise for developing and maintaining cardiorespiratory and muscular fitness, and flexibility in healthy adults. Med Sci Sports Exerc, 30:975-91.

Murawska-Cialowicz, E., Wojna, J., & Zuwala-Jagiello, J. (2015). Crossfit training changes brain-derived neurotrophic factor and irisin levels at rest, after wingate and progressive tests, and improves aerobic capacity and body composition of young physically active men and women. J Physiol Pharmacol, 66(6), 811-821.

Shephard, R., Cox, M.H., Simper, K. (1981). An analysis of" Par-Q" responses in an office population. Canadian journal of public health= Revue canadienne de sante publique, 72(1), 37-40.

4th International Eurasian Conference Sport Education and Society, International Juried Arts Mixed Exhibition on National Cultures 6-8 December 2019, Denizli, TURKEY

www.iecses.org 4.Uluslararası Avrasya Spor Eğitim ve Toplum Kongresi Bildiri Kitabı 159

US Department of Health and Human Services. (2002). Physical activity fundamental to preventing disease. Washington, DC: US Department of Health and Human Services, Office of the Assistant Secretary for Planning and Evaluation, 2-19.

Wycherley, T. P., Noakes, M., Clifton, P. M., Cleanthous, X., Keogh, J. B., Brinkworth, G. D. A high-protein diet with resistance exercise training improves weight loss and body composition in overweight and obese patients with type 2 diabetes. Diabetes Care 2010, 33:969-976.

Yüksel, O., Erzeybek, M.S., Kaya, F., Gülaç, M. (2017). Farklı Kuvvet Antrenmanlarının Kadın Sporcularda Beden Kompozisyonuna Etkileri. Turkiye Klinikleri Journal of Sports Sciences, 9(3), 101-107.

4th International Eurasian Conference Sport Education and Society, International Juried Arts Mixed Exhibition on National Cultures 6-8 December 2019, Denizli, TURKEY

www.iecses.org 4.Uluslararası Avrasya Spor Eğitim ve Toplum Kongresi Bildiri Kitabı 160 42-12-iecses-4th-441-FC-Oral / Sözel

FUTBOLCU VE BASKETBOLCULARIN HAMSTRİNG KAS KUVVETLERİNİN