Bu bölümde araĢtırmanın modeli, çalıĢma grubu, veri toplama araçları, verilerin toplanması, verilerin analizi üzerinde durulmuĢtur.
3.1. AraĢtırmanın Modeli
Bu araĢtırmada nitel araĢtırma desenlerinden olan olgu bilim deseni kullanılmıĢtır. Veriler 2017- 2018 eğitim öğretim yılında Elazığ ilinde görev yapan 10 sınıf öğretmeni, 10 idareci ve 10 akademisyenlerden görüĢme yöntemiyle elde edilmiĢtir.
Olgu bilim desenleri farkında olduğumuz fakat derinlemesine bir anlayıĢa sahip olmadığımız olgular üzerinde yoğunlaĢmaktadır. Olgular karĢımıza kavramlar, deneyimler, olaylar, durumlar, algılar ve yönelimler biçiminde çıkabilir. Tamamen yabancı olmadığımız ama derinlemesine de algılayamadığımız olguları araĢtırmak istediğimizde olgu bilim deseninin kullanımı uygun ortam oluĢturur (Yıldırım ve ġimĢek, 2008, s. 72).
GörüĢme nitel araĢtırmalar arasında kullanımı en yaygın olan yöntemlerdendir. Bunun sebebi kiĢilerin görüĢlerini, tecrübelerini, duygularını ve verileri ortaya çıkarma konusunda etkili olmasıdır (Yıldırım ve ġimĢek, 2008, s. 127).
Eğitimcilerin görüĢlerini belirlemek amacıyla sınıf öğretmenleri, idareci ve akademisyenlere yarı yapılandırılmıĢ mülakat uygulanmıĢtır.
“Yarı yapılandırılmıĢ görüĢmeler; hem sabit seçenekli cevaplamayı hem de ilgili alanda derinlemesine gidebilmeyi birleĢtirir.” (Büyüköztürk ve diğerleri, 2010, s.163)
31 3.2.AraĢtırmanın ÇalıĢma Gurubu
AraĢtırmanın çalıĢma gurubunu, 2017-2018 eğitim- öğretim yılında Elazığ ilinde görev yapan 30 eğitimci (sınıf öğretmenleri, idareciler, ,akademisyenler) oluĢturacaktır. Bunlardan 10‟u sınıf öğretmeni, 10‟u idareci ve 10‟u akademisyendir. Akademisyenlerin 3‟ü sınıf öğretmenliği, 3‟ü Türkçe Öğretmenliği, 3‟ü BÖTE ve 1‟i Eğitim Bilimleri bölümünde akademisyendir.
Nitel araĢtırma yönteminin kullanıldığı bu araĢtırmada görüĢme yapılacak eğitimciler belirlenirken amaçsal örneklemelerden olan maksimum çeĢitlilik örneklem yöntemi kullanılmıĢtır.
Amaçsal örnekleme çalıĢmanın amacına göre seçilen durumları derinlemesine araĢtırmayı sağlar. Maksimum çeĢitlilik örneklemede ise araĢtırma kendi içinde benzerlik gösteren farklı durumlar üzerinde yapılır (Büyüköztürk ve diğerleri, 2010, s. 89).
ÇalıĢma grubunu oluĢturanların sayısı tabloda verilmiĢtir. Tablo 2. ÇalıĢma Gurubunu OluĢturan Eğitimci Sayısı
EĞĠTĠMCĠLER CĠNSĠYET KADIN ERKEK n SINIF ÖĞR. 5 5 10 ĠDARECĠ 3 7 10 AKADEMĠSYEN 3 7 10 TOPLAM 11 19 30
3.3. Veri Toplama Araçları
AraĢtırma verilerinin toplanması amacıyla kurumsal boyutun oluĢturulması için konuyla ilgili alan yazın taranarak araĢtırma, makale, tez, kitap, dergi vb. incelenmiĢtir. AraĢtırmanın problemlerine cevap aramak ve ilgili verileri toplamak için nitel yöntem kullanılmıĢtır. Nitel veriler sınıf öğretmenleri, idareciler ve akademisyenlerle görüĢme
32
yapılarak toplanmıĢtır. Veriler araĢtırmacı tarafından hazırlanan yarı yapılandırılmıĢ mülakat formu ile toplanmıĢtır. Mülakat soruları oluĢturulurken öncelikle ilgili literatür dikkate alınarak taslak sorular hazırlanmıĢ ve taslak sorular 3 eğitimciye ( 1 sınıf öğretmeni, 1 idareci ve 1 akademisyen) yöneltilerek pilot uygulama yapılmıĢtır. Soruların geçerliliğini ölçmek için pilot uygulama yapıldıktan sonra Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri ve Temel Eğitim Bölümleri Öğretim Üyelerinin önerileri ıĢığında sorulara son Ģekli verilip mülakat formu hazırlanmıĢtır. Mülakat sorularının yer aldığı form iki bölümden oluĢmaktadır. 1. Bölüm demografik bilgilere yönelik sorular, ikinci bölüm ise çalıĢma grubuna yöneltilmek için hazırlanmıĢ soruları içermektedir. ÇalıĢma grubuna yöneltmek için hazırlanmıĢ sorular Ģunlardır;
1. Kağıttan okumaya iliĢkin görüĢleri nelerdir? 2. Ekrandan okumaya iliĢkin görüĢleri nelerdir?
3. Kağıttan okuma ile ekrandan okumanın ilkokul öğrencilerine uygunluğu hakkında görüĢleri nelerdir?
4. Kalemle yazmaya iliĢkin görüĢleri nelerdir? 5. Klavyeyle yazmaya iliĢkin görüĢleri nelerdir?
6. Elektronik kalemle yazma hakkında yeterli bilgiye sahipler midir? 7. Kalemle yazma, klavye ile yazma veya elektronik kalemle yazmanın ilkokul öğrencilerine uygunluğu hakkında neler düĢünmektedirler?
3.4. Verileri Toplama Süreci
AraĢtırma için seçilen eğitimciler belirlendikten sonra kendileriyle görüĢme yapmak için gerekli izinler alınmıĢtır. GörüĢme yapmayı kabul eden eğitimciler için uygun zaman ve mekan belirlenip görüĢmeler farklı zaman aralıklarında yapılmıĢtır. GörüĢmelerin tümü araĢtırmacı tarafından ve birebir olarak gerçekleĢtirilmiĢtir. GörüĢmeler esnasında ses kaydı yapılmıĢtır. AraĢtırma süresince yaklaĢık 5 saatlik kayıt yapılmıĢtır. AraĢtırmada 10 sınıf öğretmeni, 10 idareci ve 10 akademisyen ile görüĢülerek veriler toplanmıĢtır.
GörüĢme birebir yapılmıĢ olup görüĢme anında görüĢme içeriğinin sadece bazı bilim insanlarıyla paylaĢılacağı, isimlerinin yayınlanmayacağı bunun yerine herkesin ayrı ayrı herhangi bir kod isimle belirtileceği, görüĢmenin ses kayıt cihazı ile kayıt edileceğini, görüĢmenin sonunda istemedikleri herhangi bir bölüm olursa istedikleri
33
takdirde silinebileceği görüĢme metnine yazılmayacağını hatta görüĢmeyi yaptığına piĢman olan eğitimcilerin istemeleri halinde görüĢmelerinin tamamının silinebileceği belirtilip etik kurallar dikkate alınmıĢtır. Ġzinler sesli olarak kayıt altına alınmıĢtır.
3.5. Verilerin Analizi
AraĢtırmanın verileri nitel olarak elde edilmiĢ olup içerik analizi tekniği ile çözümlenmiĢtir. Yıldırım ve ġimĢek (2008, s. 227)‟e göre “içerik analizinde temelde yapılan iĢlem, birbirine benzeyen verileri belirli kavramlar ve temalar çerçevesinde bir araya getirmek ve bunları okuyucunun anlayacağı bir biçimde düzenleyerek yorumlamaktır.” Kayıt altına alınan görüĢmeler yazılı hale getirilerek gerekli analizler yapılmıĢtır. GörüĢme notları bilgisayar ortamına aktarılıp çalıĢmanın nesnelliği için veriler 2 araĢtırmacının ortak görüĢleri alınarak kategorilere ayrılmıĢtır. Farklı araĢtırmacıların çalıĢmadaki kategorileri incelemeleri sağlanmıĢtır. Verilerin analizine iliĢkin % 96 tutarlılık elde edilmiĢtir. Bu bulgu araĢtırmanın güvenirlik ve geçerliliği açısından önemlidir. Ayrıca araĢtırmada bulgular verilirken doğrudan alıntılara yer verilmiĢtir bu da güvenirliği arttırması açısından önemlidir. Veriler iĢlenirken çalıĢma grubundaki eğitimcilerin kimlikleri gizli tutulmuĢtur. Sınıf öğretmenleri Ö1,Ö2,Ö3…, akademisyenler A1,A2,A3….. ve idareciler Ġ1,Ġ2,Ġ3…. Ģeklinde kodlanmıĢtır
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM