Okul Yönetimi

Okul ile işletme arasındaki ilişkilerin geliştirilmesinde okul yönetimine büyük sorumluluklar düşmektedir. Özellikle okul müdürünün bir çok kararı anında alabilmesi gerekmektedir. Bu bakımdan okul müdürünün yaptığı görevlerin, işbirliğine yönelik olarak yeniden tanımlanması zorunludur. Buna göre okul müdürlerinin görevleri ve sorumlulukları şunlardır:

- İşbirliğine dayalı programla ilgili formları hazırlamak - Beceri eğitimini nitelikli personele yaptırmak

- Sözleşmeyi imzalamak

- Beceri eğitiminin yapılmasını sağlamak

HIZLI TEKNOLOJİK DEĞİŞMELERE UYGUN PROGRAMLARI KISA SÜREDE HAZIRLAMA GELİŞMELERİ İZLEME, İŞGÜCÜ İHTİYAÇLARINI BELİRLEME OKUL DANIŞMA ve MESLEK KURULUŞLARI ile ÇALIŞMA MEZUNLARI İZLEME ve SİSTEMDE GEREKLİ DÜZELTMEYİ YAPMA GELİŞTİRİLEN PROGRAMLARI YÜRÜTECEK ÖĞRETMENLERİ YETİŞTİRME PARASAL KAYNAK OLUŞTURMA SANAYİ İHTİYAÇLARINI BELİRLEME ULUSAL ve ULUSLARARASI MESLEK STANDARTLARINA DAYALI DEĞERLENDİRME, BELGE, DİPLOMA VERME MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI’NIN GÖREVLERİ

- Ders geçme işlemlerini yapmak

- İzin ve devamsızlıkların takip edilmesini sağlamak - Sigorta işlemlerini yapmak

- Öğrencilerin seçimini yapmak - İş Pedagojisi kursları düzenlemek

- Koordinatör öğretmeni görevlendirmek ve denetlemek - Usta öğreticilerin eğitimine yardımcı olmak

- Eğitimle ilgili gerekli tedbirleri almak - Toplantılara katılmak (Doğan, 1993:22-23).

2.3.2.4. Koordinatör Öğretmen

Okul endüstri işbirliği bilindiği gibi iş alanlarının gereksinim duyduğu insangücünü yetiştirme ihtiyacından doğmuştur. Nitelikli meslek elemanı yetiştirmenin önkoşulu; bireylerin eğitilmiş personel tarafından uygun fiziki ve araç-gereç ortamlarda eğitilmelerini sağlamaktır. Eğitim personeli arasında öğretmen öncelik taşır. Çünkü eğitim programı ve öğrenci üzerinde en fazla etkisi olan öğe öğretmendir.

İşbirliğine dayalı eğitim programlarında koordinatör öğretmenlere temsil ettiği okul ile öğrencilerin beceri eğitimlerini yaptığı işletme arasında “köprü” olma görevi verilmiştir. Bu nedenle, koordinatör öğretmen programın planlanması ve yürütülmesinden sorumlu en önemli kişidir. Yani, programın başarısı büyük ölçüde koordinatör öğretmene bağlıdır.

Koordinatör öğretmenlerin görev ve sorumluluklarına ilişkin bir çok görüş bulunmaktadır. Bu görüşleri şu başlıklar altında toplamak mümkündür (Külahçı, 1983:3).

Şekil 3: Koordinatör Öğretmenin Görevleri (Külahçı, 1983:3). • İşyerlerini saptamak ve seçimini yapmak.

• Programa katılacak öğrencileri seçmek • Öğrencileri işyerine yerleştirmek • Danışma kurullarını organize etmek ve

çalıştırmak

• Sanayi koordinatörü/eğitici personel ile programın yeterliliğini belirlemek • Danışmanlık yapmak

• Öğrenci hakkında rapor hazırlamak • Öğrenci sorunlarını belirlemek ve özel

sorunları olanları rehberliğe göndermek • Eğitim programını hazırlamak

• Öğrencinin işletme performansını artırmak • Öğrencilere ve velilere bilgi vermek • Alanıyla ilgili derslere girmek ve öğrenci

başarısını ölçmek.

KOORDİNATÖR ÖĞRETMENİN

GÖREVLERİ

KOORDİNASYON ÖĞRETİM, DANIŞMANLIK, REHBERLİK

• Öncelikle programa inanmak, değer vermek

• Okul yönetimi, öğrenci, veli ve diğer öğretmenler ile ilişkileri geliştirmek • Çevre ve toplum işbirliğini geliştirmek • İşveren ve işçi temsilcileri ile işbirliği

yapmak

• Medya ve yerel yönetim ile işbirliği yapmak

• Toplumun ve öğrencilerin ihtiyaçlarını belirlemek

• Finansman sorununu gidermek için gayret göstermek

• Belli aralıklarla programı değerlendirmek • İlgili kanun ve yönetmelikleri bilmek • Öğrencilerin istihdamlarını sağlayıcı

planlar yapmak ve mezunları izlemek • Yönetimde liderliği sağlamak

• Öğrencilerin eğitsel görevlerini belirlemek

2.3.2.5. Eğitici Personel

Eğitim faaliyetlerinin etkinliğinde çeşitli faktörler söz konusu olmakla beraber en önemlilerinden biri eğitimci personeldir. Bu faktör diğerlerine anlam kazandırır ve ürünün alınmasına büyük etkisi vardır.

Okul ve işletmelerin ortaklaşa yürüttükleri öğretimin en önemli özelliği, okullarda öğretilmesi mümkün olmayan becerilerin işbaşında öğretilmesini sağlamaktır. İlgili yasa gereğince işletmelerde beceri eğitimi yapacak öğrencilerin eğitimin şu personel yürütebilmektedir.

• Ustalık yeterliğine sahip usta öğreticiler

• Gerekli durumlarda okullardan sağlanacak branş öğretmenleri • Emekli atölye ve meslek dersi öğretmenleri

• Mühendis veya teknisyenler

İşbirliğine dayalı olarak yürütülen eğitimin amacına ulaşması büyük ölçüde eğitim personelinin sayı ve nitelikçe yeterli olmasına bağlıdır. Personelin kişisel ve mesleki yeterliği, meslek alanında aldığı hizmet öncesi ve hizmet içi eğitimle paralellik gösterir. Öğrencilerin işletmedeki eğitim sorumluluğunu üstlenmek, meslek alanında iyi eğitim görmüş ve deneyim kazanmış olmanın yanı sıra eğitim formasyonuna sahip olmayı da gerektirir.

Eğitici personelde aranan özellikleri, yani görev ve sorumlulukları şu şekilde sıralayabiliriz:

- İşletmelerde yapılacak beceri eğitiminin planlamak, uygulamak, değerlendirmek ve

geliştirmek amacıyla kurum ve işletme yetkililerince yapılacak toplantılara katılmak.

- Teorik konular da dikkate alınarak koordinatör öğretmenle birlikte eğitim

uygulamasına ait planlar yapmak ve eğitime başlanılan ilk hafta içinde planları işletme yetkilisi ile kurum müdürünün onayına sunmak.

- Öğrenci/kursiyerlerin, işletmelerde yapacakları uygulamalı eğitime devam

durumlarını günü gününe izleyerek sonuçlarını işletme yetkililerine bildirmek.

- Eğitim hizmetlerini mevzuatına göre yürütmek, bu konuda kurum ve işletmelerin yapacakları hizmet içi eğitim etkinliklerine katılmak.

- Eğitim etkinliklerinde, çalışma takvimine uymak.

- Göreve gelememeleri durumunda, özürlerini zamanında işletme yetkililerine

bildirmek.

- Beceri eğitiminde her öğrencinin, mesleğin özelliğine göre yaptığı temrin, iş, proje, deney veya hizmetin değerlendirilmesini çizelge üzerinde yapmak, öğrenci ile birlikte imzalamak ve bu dokümanın yer alacağı birer iş dosyası tutmasını sağlamak.

- İşletmenin genel işleyişi, üretimi, iş akışı, iş güvenliği konularında öğrencilere bilgi vermek (MEB, Mesleki ve Teknik Eğitim Yönetmeliği, 2004:100).

2.3.2.6. İşletmeler

İşletme; kişi veya kurumun ihtiyaçlarını karşılamak üzere üretim faktörlerini bir araya getirerek mal veya hizmet üretip bunları pazarlamak suretiyle kar elde etmek için faaliyet gösteren kuruluştur.

İşletmeler, bireyin ve toplumun ihtiyaçlarını karşılamak üzere faaliyetlerini sürdürürken kendi iş kollarında eğitilmiş insan gücüne gereksinim duyarlar. İş alanlarının istihdam edeceği işgücünü hazırlama görevi bilindiği gibi mesleki ve teknik öğretim kurumlarının sorumluluğundadır. Ancak, bu kurumlar sahip oldukları eğitim ortamlarının sınırlılığı nedeniyle bu görevi tek başına yerine getirememektedirler. Bunun için iş hayatının sahip olduğu teknolojik olanaklardan eğitim kurumlarının yararlandırılması gündeme getirilmiş, nitelikli insan gücünün hazırlanmasında okul ile işletmenin ortaklaşa çalışabileceği bir sistem kurulmuştur (Doğan, 1997:30).

İşletmelerin görev ve sorumluluklarını şu şekilde sıralayabiliriz:

- Öğrencilerin işletmede yapacakları mesleki eğitim, bu eğitime katılacak öğrenci sayısı ve eğitimin uygulanışı ile ilgili esasları düzenleyen protokolü işletme belirleme komisyonu ile birlikte imzalamak ve eğitimi, çalışma takvimine uygun olarak yaptırmak.

- Mesleki eğitimin, ilgili meslek alan/dalları öğretim programlarına uygun olarak işletme belirleme komisyonu tarafından belirlenecek yerde yapılmasını sağlamak.

- İşletmede mesleki eğitim yapılacak alan/dalların her biri için öğrencilerin beceri eğitiminden sorumlu olmak üzere ustalık veya mesleki yeterliğe sahip ve iş pedagojisi eğitimi görmüş yeterli sayıda ve nitelikte usta öğretici veya eğitici personel görevlendirmek.

-Yeterli sayıda ve nitelikte usta öğretici veya eğitici personel bulunmaması durumunda, kurum müdürlükleri ile koordineli olarak açılacak iş pedagojisi kurslarına ilgili personelin katılımını sağlamak.

- Mesleki eğitim için gerekli olan temrin malzemesi ile araç-gereci temin etmak. - İşletmede mesleki eğitim gören öğrenciye, yaşına uygun asgari ücretin %30 undan az olmamak üzere ödenecek ücret tutarı, ücret artışı ve diğer olanakları kapsayan eğitim sözleşmesini, öğrenci velisi ve kurum müdürü ile birlikte imzalamak.

- Öğrencilerin devam durumlarını izleyerek devamsızlıklarını ve hastalık izinlerini süresi içinde ilgili kurum müdürlüğüne bildirmek.

- Öğrencilerin ilgili döneme ait puan çizelgelerini, dönem sonundan beş gün önce kapalı zarf içinde ilgili kurum müdürlüğüne teslim etmek.

- Öğrenciler tarafından tutulan iş dosyasını, istenmesi durumunda veya yıl sonu beceri sınavından önce ilgili kurum müdürlüğüne teslim etmek.

- Öğrencilere telafi eğitimi süresince ve kurumda yapılacak sınavlar için belirtilen günlerde ücretli izin vermek.

- Öğrencilere yarıyıl ve yaz tatili süresince toplam bir ay ücretli izin vermek.

- Öğrencilere bir ders yılı içinde devamsızlıktan sayılmak ve en çok devamsızlık süresini geçmemek üzere, ilgili kurum müdürlüğünün de görüşünü alarak ücretsiz mazeret izni vermek.

- Mesleki eğitim başladıktan sonra personel sayısının azalması durumunda da eğitime alınmış olan öğrencileri, mezun oluncaya kadar işletmede eğitime devam ettirmek.

- Öğrenci/kursiyerlerin iş kazaları ve meslek hastalıklarından korunması için gerekli önlemleri almak ve tedavileri için gerekli sevk işlemlerini yapmak.

- Eğitimi yapılan meslek alan/dallarının öğretim programlarında bulunduğu halde işletmedeki olanaksızlıklar nedeniyle işlenemeyen konuların öğretimi için kurum müdürü ile iş birliği yapmak.

öğrencilerin başarı, devam-devamsızlık ve disiplin durumlarının izlenmesi ve rehberlikte bulunulması amacıyla görevlendirilen koordinatör öğretmene gerekli kolaylığı sağlamak. Öğrenci, çırak ve kursiyerleri, günde sekiz saatten fazla, meslekleri dışındaki işler ile Ağır ve Tehlikeli İşler Tüzüğüne aykırı işlerde çalıştırılamazlar. Bunlar, personele sunulan sosyal hizmetlerden yararlandırılırlar (MEB, Mesleki ve Teknik Eğitim Yönetmeliği, 2004:70).

2.3.2.7. Öğrenciler

İşletmeye giden öğrencilerin hem okulun hem de işletmenin birer elemanıdır. Bu nedenle hem okulun hem de işletmenin kurallarına uymak zorundadırlar.

Okul ile işletmelerin ortaklaşa yürüttükleri eğitim programı, ilgili yasa çerçevesinde, öğrencilere hem okulda hem de işyerinde eğitim imkanı vermektedir. Öğrenciler okulda programın teorik yönüne ilişkin davranışları kazanırken işletmede mesleki becerilerini geliştirme olanağı bulurlar. İşletmelerde meslek eğitimi programında eğitilen öğrencilerin sorumlulukları çok boyutlu ve çeşitlidir. Öğrencinin okul yönetimi ve koordinatör öğretmenine, beceri eğitimini yürüttüğü işletme yönetimi ve usta öğreticisine, kendisine ve ailesine karşı sorumlulukları vardır. (Doğan, 1997:24).

2.3.2.8. Veliler

Veliler ise çocukların seçtiği mesleklerinde onlara destek olmakla ve yol göstermekle sorumludurlar.