Verilerin Toplanması

Bu çalışma için temel olarak Birincil ve ikincil veriler olmak üzere iki tür veri toplanmıştır. Konu hakkında, güvenilir ve geçerli bilgiyi elde etmek için ulaşılabilen

tüm veri kaynaklarından faydalanılmaya çalışılmıştır. Birincil veriler uygulanan anket metodu ile nicel olarak ve katılımcı gözlem ve mülakat metodu nitel olarak toplanmıştır. Her iki metodu kullanan birçok yazar için nitel (kalitatif) veriler, nicel (kantitatif) verilerin elde edilmesinde yardımcı yöntem olarak da önemli katkılar sağlamıştır (Davies, 2003:97-111). İkincil veriler literatür taramasına dayalı olarak elde edilmiştir.

İkincil Veri Toplama Yöntemi

Kumar‟a (1999:27) göre ikincil veri toplama yöntemi, önceden ortaya çıkarılmış ve basılı hale getirilmiş verilerin taranmasına dayalı bir yöntemdir ve “Literatür taraması” olarak da bilinir. Türkiye ve İran‟da birçok kişi, kurum ve kuruluş tarafından hazırlanmış kaynağı belli olan yayımlanmış veya yayımlanmamış kitap, makale, bildiri, tez çalışması, konuşma metni ve ilgili internet siteleri taranmıştır. Veri tabanlarından internetten ulaşılabilen konu ile ilgili uluslararası dergilerde yer alan makaleler taranmıştır. Türkiye‟ye ait verilerin bir kısmı Kültür ve Turizm Bakanlığı, Türkiye İstatistik Kurumu, YÖK, ÖSYM, Dünya Turizm Örgütü, Dünya Bankası, IMF ve diğer kamu kurum – kuruluş – kişilerin (araştırmacıların) yayınladığı ve yapmış olduğu çalışmalar incelenerek elde edilmiştir. İran‟a ait verilerin bir kısmı Teknoloji-Araştırmalar ve Bilimler Bakanlığının İstatistik Merkezinden ve İran Turizm Kurumu‟ndan elde edilmiştir. Araştırmanın genel çerçevesinin çizilmesinde ve ilgili kavramların tespit edilip tanımlanmasında ikincil veriler önem taşımaktadır.

Birincil Veri Toplama Yöntemi

Birincil veriler araştırmaya özgü sonuçlara ulaşmak için gereklidir. Birincil verilerin elde edilmesinde kalitatif (nitel) ve kantitatif (nicel) yaklaşımların ikisi de aynı anda kullanılmıştır.

Nicel (kantitatif) araştırma yöntemi olarak anket kullanılmıştır. Alan araştırmasında nicel (kantitatif) yöntemlerden elde edilmeyen ve nicel yöntemlerle elde edilen verileri yorumlayabilmek ve açıklayabilmek amacıyla nitel (kalitatif) araştırma yöntemleri de kullanılmıştır. Araştırmada kullanılan nitel yöntemler “mülakat” ve “katılımcı gözlem” yöntemleridir.

a)Nicel (kantitatif) araştırma yöntemi

Anket: Yüz yüze anket uygulaması soruların cevaplayıcı tarafından

anlaşılamaması veya yanlış anlaşılması gibi durumların ortaya çıkmasında araştırmacının müdahalesi ve açıklamalarda bulunmasını kolaylaştırdığı ve anketlerin cevaplanma oranını daha da yükselttiği için tercih edilmiştir. Araştırmacı İran vatandaşı ve Türkiye‟de doktora öğrencisi olduğundan iki ülkede de verileri kendisi toplamıştır. Yüz yüze anket uygulamasını tercih etmesindeki diğer bir sebep ise, posta ile gönderilen anketlerin büyük bir kısmının geri gelmediğinin bilinmesidir (De Vaus, 1996:111-113). Bu çalışmanın uluslararası bir araştırma olmasından dolayı telefon ile anket uygulanması seçeneği ekonomik olmadığı için elenmiştir. .

Bu araştırmada anket kullanılmıştır. Bu anket çalışması, lisans düzeyinde turizm eğitimi alan öğrencilere eğitim kurumdan beklentilerinin tatmin düzeylerini ölçmeye yöneliktir.

Konu ile ilgili yayınların taranması sonucunda araştırma konusuyla ilgili daha önce Türkiye‟de yapılmış araştırmalar olduğu tespit edilmiştir. Ünlüönen‟in 2000 yılında yapmış olduğu çalışmada lisans düzeyinde turizm eğitimi alan öğrencilerin eğitim veren kurumdan beklentilerinin tatmin düzeyi ölçülmüştür. 2004 yılında aynı araştırma tekrar edilerek geçen 4 yılda öğrencilerin eğitim veren kurumdan tatmin düzeylerinde bir değişiklik olup olmadığını tespit edilmiştir.

Bu araştırmada Ünlüönen‟in 2000 ve 2004 yılında uyguladığı anket, araştırmaya özgü konular dikkate alınarak revize edilerek lisans düzeyinde turizm eğitimi alan öğrencileri temsilen Türkiye‟de Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi, Turizm İşletmeciliği Eğitimi ve İran‟da Allame Tabatabai İşletme Fakültesi Turizm İşletmeciliği ve Otel İşletmeciliği bölümleri öğrencilerine uygulanmıştır.

Öğrencilerin beklentilerinin tatmin edilme düzeyini ölçmeye yönelik anket 2 bölümden oluşmaktadır.

Birinci bölümde, öğrencilerin demografik ve konuyla ilgili diğer özellikleri ve düşünceleri hakkında çoktan seçmeli sorular yöneltilmiştir.

İkinci bölümde, öğrencilerin eğitim aldıkları kurumlardan beklentilerinin ne derecede gerçekleştiğini “çok kötü” ve “çok iyi” arasında puan verecekleri 5‟li Likert ölçeği sunulmuştur.

Nitel araştırma yöntemleri ile elde edilen veriler nicel yöntemlerle elde edilecek verilerin doğru değerlendirilmesinde yol gösterici olabilir. Anketten elde edilecek verilerin kullanılmasıyla yapılan testler sonucunda değişkenler arasında istatistiksel ilişki bulunması, neden-sonuç ilişkisinin varlığını kanıtlamaz. Buna karşılık, değişkenler arasında istatistiksel bir ilişki bulunamaz ise neden-sonuç ilişkisinin de olmadığını gösterir (Serper, 2000:213). İstatistik testler araştırma hipotezini kanıtlamada yetersiz kalabilir. Bu nedenle Nitel (Kalitatif) yöntemlerle elde edilen veriler anketle elde edilecek verilerin doğru değerlendirilmesinde önemli ipuçları sunduğundan önem taşımaktadır.

b) Nitel (Kalitatif) Veri Toplama Yaklaşımı

Araştırmadaki nitel araştırma metodu, mülakat ve katılımcı gözlem olmak üzere iki farklı yöntemlerden oluşmaktadır.

Mülakat(Görüşme) : Arıkan‟a (2004:104) göre mülakat, ilgili kişi veya gruplarla

karşılıklı olarak konuşmak, soru sormak ve alınan bilgileri kaydetmekle yapılan çalışmadır. Görüşülen kişiye konu hakkında daha fazla konuşma imkânı tanıdığından daha fazla bilgiye ulaşma imkanı tanıyabilmesi bu yöntemin en önemli katkılarından birisidir (Ural ve Kılıç, 2006:66). Mülakat yönteminde, doğrudan gözlemlenemeyen, anket sonucunda ortaya çıkmayan, kişilerin fikir ve duygularını ifade eden, araştırma sırasında meydana gelen değişiklikleri gösteren verilerin elde edilmesi amacı öğrenciler ve öğretim elemanları ile mülakat yapılarak, araştırma problemi üzerine ilgili kişilerin görüşleri alınmıştır. Kumar‟a (1999:109) göre mülakatlarda temel konulara değinilmesinin ardından görüşme gidişatına uygun olarak sorular üretilip yöneltiliyorsa mülakat yapılandırılmamıĢ soru tekniği ile gerçekleştirilmiş olur. Bu araştırmada, mülakatlarda, yapılandırılmamıĢ soru tekniği kullanılmıştır. Bu tekniğin görüşme öncesinde herhangi bir ön hazırlık yapılmamış, sorular özel olarak önceden belirlenmemiştir. Bu araştırmada zaten bir anket (soru formu) kullanılmaktadır. Konuyla ilgili forma dahil edilememiş veya konuyla ilgili olabilecek ancak araştırmacının öngöremediği değişkenler yapılandırılmamış mülakatla elde edilmeye çalışılmıştır.

Öğrencilerle yapılan mülakatların bir kısmı, öğrencilerin ders aralarında verilen molalarda anketlerin dağıtılıp toplanması ile eşgüdümlü olarak gerçekleştirilirken bir kısmı anket uygulanmasından önce gerçekleştirilmiştir. Araştırmacı kendisi de turizm

işletmeciliği eğitimi anabilim dalı doktora öğrencisi olması ve yüksek lisansını da turizm alanında yapmış olması sebebiyle çalışmasında öğrencilerden destek görmüş, onların güvenini kazanmış ve özellikle öğrencilerin daha ilgili ve samimi mülakat vermelerini sağlamıştır.

Araştırmacı 2002 yılından bu yana Türkiye‟de turizm alanında lisansüstü eğitim görmektedir. Bu süre zarfında eğitim aldığı öğretim üyelerinin görevli oldukları turizm eğitimi veren fakülte ve yüksek okullarda lisans düzeyinde verilen turizm eğitimini gözlemleme ve bazı derslere katılma imkanı bulmuştur. 2003 ve 2005 yılları arasında Türkiye‟de turizm sektöründe çalışarak edinmiş olduğu yaşamsal tecrübeler katılımcı gözlem metoduyla bu araştırmada değerlendirilmiştir.