Verilerin Analizi

Araştırmanın bu bölümünde çalışma kapsamında elde edilen verilerin analizi ile ilgili bilgiler sunulmuştur. Çalışmanın verileri gözlem, görüşme, ölçek ve başarı testi aracılığı ile elde edilmiştir. Verilerin analiz süreci ve yöntemiyle ile ilgili ayrıntılı bilgiler ayrı başlıklar altında incelenecektir. Verilerin analiz yöntemi ile ilgili genel bilgiler Tablo 20’de

gösterilmiştir. Tablo 20

Verilerin analiz yöntemi ile ilgili bilgiler

Kullanıldığı Aşama

Veri Toplama

Tekniği/Aracı Analiz Yöntemi Kullanım Amacı

İhtiy

aç

Ana

lizi

Gözlem Betimsel analiz (Dereceli puanlama _anahtarı) -Durum tespiti

Görüşme İçerik analizi -Durum tespiti

Ölçek

Betimsel analiz

Bağımsız Örneklemler için t-Testi Bağımsız Örneklemler için Tek Faktörlü Varyans Analizi

-Durum tespiti

Uy

g

ula

ma

Gözlem Tematik analiz Süreç değerlendirilmesi Görüşme İçerik Analizi Süreç değerlendirilmesi

Değ

er

lendi

rme

Gözlem Tematik analiz

-Mesleki gelişim programının öğretmenlerin mesleki gelişimine etkinin değerlendirilmesi (sonuç değerlendirmesi).

-Kalıcı etki değerlendirilmesi

Görüşme İçerik analizi

-Mesleki gelişim programının öğretmenlerin mesleki gelişimine etkinin değerlendirilmesi

-Kalıcı etki değerlendirilmesi

Başarı testi

Bağımlı/Bağımsız Örneklemler için t-Testi

Bağımsız Örneklemler için Tek Faktörlü Varyans Analizi Wilcoxon-Mann-Whitney U testi

Mesleki gelişim programının öğrenci başarısı üzerindeki etkisinin ölçülmesi

3.4.1.İhtiyaç analizi aşamasında elde edilen verilerinin analizi. Çalışmanın ihtiyaç

analizi veri toplama sürecinin bitiminde yapılarak sonraki aşamaya geçilmiştir. Verilerin analiz süreci ve yöntemiyle ile ilgili ayrıntılı bilgiler aşağıda ayrı başlıklar altında incelenmiştir.

3.4.1.1.Ölçek verilerinin analizi. Ölçek geliştirme kapsamında elde edilen veriler,

“Açımlayıcı Faktör Analizi (AFA) ve Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA)” olmak üzere iki aşamalı bir yapıda analiz edilmiştir. Verilere “Açımlayıcı Faktör Analizi” yapmak için SPSS 23.0 programı, “Doğrulayıcı Faktör Analizi yapmak için ise AMOS 23.0 paket programı kullanılmıştır. AFA madde grubunda temelde yer alan yapıyı belirlemek için, DFA ise kuram ya da önceki çözümsel sonuçlar temelinde öngörülen ilişki örüntüsünü doğrulamak için kullanılmıştır (DeVellis, 2017).

Sosyal Bilgiler Öğretmen Yeterlikleri Belirleme Ölçeği’nden elde dilen veriler, SPSS 23.0 programı kullanılarak analiz edilmiştir. Ölçekten elde edilen verilere grup sayısına göre “Bağımsız Örneklemler için t-Testi” ve “Bağımsız Örneklemler için Tek Faktörlü Varyans Analizi (One Way Anova)” uygulanmıştır. Mesleki kıdem, okul türü, branş ve eğitim düzeyi değişkenlerine göre genel yeterlik düzeyleri puanlarında anlamlı bir farkın olup olmadığını belirlemek için Bağımsız Örneklemler için Tek Faktörlü Varyans Analizi (One Way Anova) uygulanmıştır. Ayrıca elde edilen verilerle ilgili betimsel analizler de yapılmıştır.

3.4.1.2.Gözlem verilerinin analizi. Gözlem formu aracılığıyla elde edilen veriler,

Microsoft Excel ofis programından yararlanılarak analiz edilmiştir. Analiz sonucunda her bir katılımcının gözlem boyunca performans göstergelerinden aldıkları toplam puanlar

hesaplanarak ihtiyaç alanları tespit edilmeye çalışılmıştır. Gözlem formunda yer alan performans göstergeleri 1, 2 ve 3 olmak üzere 3 seviyede puanlanmıştır. Bu puanlama yapılırken değerlendirme aracı olarak da dereceli puanlama anahtarı (Ek-4) kullanılmıştır. Dereceli puanlama anahtarı, uzman görüşleri doğrultusunda literatürden (MEB, 2006; 2018) ve araştırma kapsamında geliştirilen Sosyal Bilgiler Öğretmen Yeterlikleri Belirleme

Ölçeği’nden faydalanılarak oluşturulmuştur. Kullanılan dereceli puanlama anahtarı; mesleki bilgi, mesleki beceri ile tutum ve değerler olmak üzere üç bölümü içermektedir. Bu üç bölüm; öğretim sürecini planlama ve oluşturma, öğrenciye yaklaşım, alan ve eğitimi bilgisi, iletişim ve işbirliği, yöntem, teknik ve araç gereç kullanımı ve öğretim sürecini yönetme olmak üzere altı kategori ve 40 performans göstergesine yönelik üç seviyede puanlamayı içermektedir. Ayrıca sosyal bilgiler Öğretmen Yeterlik Ölçeği’nde yer alan mevzuat bilgisi ile milli manevi ve evrensel değerler, bu alanlarda öğretmen yeterlikleri yüksek çıktığı için, gözlem formuna dâhil edilmemiştir.

3.4.1.3.Görüşme verilerinin analizi. Analiz aşamasında yapılan görüşmeler kayıt

altına alınarak elde edilen kayıtların dökümü yapılmıştır. Dökümü yapılan görüşmeler içerik analizine tabi tutulmuştur. Elde edilen veriler, kendi içinde anlamlı bölümler oluşturacak şekilde sınıflandırılmış ve verilerden anlamca ilişkili olanlar bir araya getirilerek kodlamalar yapılmıştır. Bu kodlar, farklı bir araştırmacı tarafından da incelenmiş ve araştırmacının görüşleri doğrultusunda kodlara son şekli verilmiştir. Kodlama işlemi sonuçlandıktan sonra kodlardan kategoriler oluşturulmuş ve son olarak da kategorileri bir bütün halinde kuşatan temalar oluşturulmuştur (Patton, 2014).

3.4.2.Uygulama aşamasında elde edilen verilerinin analizi. Çalışmanın uygulama

aşamasında veriler, gözlem ve görüşme teknikleri aracılığı ile elde edilmiştir. Veri toplama süreci sonunda alde edilen veriler analiz edilerek sonraki aşamaya geçilmiştir. Verilerin analiz süreci ve yöntemiyle ile ilgili ayrıntılı bilgiler aşağıda ayrı başlıklar altında incelenmiştir.

3.4.2.1.Gözlem verilerinin analizi. Yarı yapılandırılmış gözlem formu aracılığıyla

elde edilen veriler, süreç içerisindeki her gözlemden sonra, tematik olarak analiz edilmiştir. Analiz soncunda her bir katılımcının gözlemlenen süreçteki güçlü ve geliştirilmeye açık yanları tespit edilerek sonraki süreçte yapılacak uygulamalar için öneriler getirilmiştir. Öğretmenlerin sınıf içi pratiklerinin değerlendirilmesine yönelik genel bir çerçeve

oluşturulması amacıyla katılımcılarla birlikte yarı yapılandırılmış gözlem formu (Ek-2) hazırlanmıştır. Yarı yapılandırılmış gözlem formu, planlama, uygulama ve değerlendirme olmak üzere üç tema ve dokuz performans göstergesinden oluşmaktadır.

3.4.2.2.Görüşme verilerinin analizi. Uygulama aşamasında yapılan odak grup

görüşmelerinin görüntülü kayıtları alınarak kayıtların dökümü yapılmıştır. Dökümü yapılan görüşmeler içerik analizine tabi tutulmuştur. Elde edilen veriler, her bir katılımcı için ayrı ayrı ve uygulama sürecine yönelik olmak üzere iki şekilde analiz edilmiştir. Katılımcıların her birinden elde edilen verilerin ayrı analiz edilmesi süreç içerisindeki gelişimi görmek adına tercih edilmiştir. Uygulama sürecine yönelik bütüncül bir bakış açısı geliştirmek amacıyla da uygulama verilerinin bir arada analiz edilmesinin faydalı olacağı düşünülmüştür.

3.4.3.Değerlendirme aşamasında elde edilen verilerinin analizi. Çalışmanın

değerlendirme aşamasında veriler gözlem, görüşme ve başarı testi aracılığı ile elde edilmiştir. Verilerin analiz süreci ve yöntemiyle ile ilgili ayrıntılı bilgiler aşağıda ayrı başlıklar altında incelenmiştir.

3.4.3.1.Gözlem verilerinin analizi. Yarı yapılandırılmış gözlem formu aracılığıyla

elde edilen veriler tematik olarak analiz edilmiştir. Analiz soncunda uygulamanın kalıcı etkisine yönelik genel bir değerlendirme yapılarak katılımcılara sonraki uygulamaları için öneriler getirilmiştir. Gözlemlerde, öğretmenlerin sınıf içi pratiklerinin değerlendirilmesine yönelik genel bir çerçeve oluşturulması amacıyla, mesleki öğrenme topluluğu sürecinde katılımcılarla birlikte geliştirilen yarı yapılandırılmış gözlem formu (Ek-2) kullanılmıştır. Yarı yapılandırılmış gözlem formu, planlama, uygulama ve değerlendirme olmak üzere üç tema ve dokuz performans göstergesinden oluşmaktadır.

3.4.3.2.Görüşme verilerinin analizi. Değerlendirme aşamasında yapılan görüşmelerin

kayıtları alınarak kayıtların dökümü yapılmıştır. Dökümü yapılan görüşmeler içerik analizine tabi tutulmuştur. Elde edilen veriler, kendi içinde anlamlı bölümler oluşturacak şekilde

sınıflandırıldıktan sonra anlamca ilişkili olan veriler bir araya getirilerek kodlamalar

yapılmıştır. Bu kodlar, farklı araştırmacı tarafından da incelenmiş ve araştırmacının görüşleri doğrultusunda kodlara son şekli verilmiştir. Kodlama işlemi sonuçlandıktan sonra kodlardan kategoriler oluşturulmuş ve son olarak da kategorileri bir bütün halinde kuşatan temalar oluşturulmuştur.

3.4.3.3.Başarı testi ile elde edilen verilerinin analizi. 7. sınıf öğrencilerine uygulanan

başarı testinden elde dilen veriler SPSS 23.0 programı kullanılarak analiz edilmiştir. Başarı testinden elde edilen verilere, grup sayısına ve normal dağılıma göre, “Bağımlı/Bağımsız Örneklemler için t-Testi, veya Wilcoxon-Mann-Whitney U testi” ve “Bağımsız Örneklemler için Tek Faktörlü Varyans Analizi (One Way Anova)” uygulanmıştır.