Değerlendirme aşamasında verilerin toplanması

testi, değerlendirme aşamasında, uygulanan mesleki gelişim programının çıktılarının değerlendirilmesi (sonuç ve izleme) amacıyla tercih edilmiştir. Bu aşamada başarı testi mesleki öğrenme topluluğunun öğrenci başarısı üzerindeki etkisini ölçmek için kullanılmıştır. Ders gözlemleri ise mesleki öğrenme topluluğu sürecinde elde edilen kazanımların

öğretmenlerin sınıf içi uygulamalarına etkisini ve bu etkinin zamana bağlı nasıl değişim gösterdiğini tespit etmek amacıyla yapılmıştır. Ek olarak, gözlemlerden sonra uygulama sürecinin genel bir değerlendirmesini yapmak amacıyla, katılımcılarla görüşmeler yapılarak çalışmanın veri toplama süreci sonlandırılmıştır. Genel çerçevedeki bu açıklamalar ışığında gözlem ve görüşmelerle ile ilgili bilgiler ayrı başlıklar halinde incelenecektir. Ayrıca gözlem ve görüşme tekniği ihtiyaç analizi kısmında detaylı olarak açıklandığından tekrara düşmemek adına bu kısım uygulama kapsamında gözlem ve görüşmenin amacı ve içeriğinin

açıklanmasıyla sınırlı tutulacaktır.

3.3.3.1.Değerlendirme aşamasında gözlem verilerinin toplanması. İzleme

değerlendirme aşamasında yapılan ders gözlemi, mesleki öğrenme topluluğu sürecinde elde edilen kazanımların öğretmenlerin sınıf içi uygulamalarına etkisini ve bu etkinin zamana bağlı olarak nasıl bir değişim gösterdiğini tespit etmek için yapılmıştır. Bu kapsamda yapılan sınıf içi gözlemler uygulamalar bittikten dört ay sonra yapılmıştır. Gözlemler, uygulama

aşamasında kullanılan, sınıf içi gözlem formu (Ek-2) kullanılarak yapılmıştır. Gözlem, araştırmacının amacını gerçekleştireceği uzunlukta olmalıdır (Patton, 2014). Bu bakımdan bir haftalık ders gözlemi kalıcı etkiyi göstermek açısından yeterli görüldüğünden gözlem süresi 1 haftayla sınırlı tutularak çalışmanın değerlendirme aşaması görüşmelerle devam ettirilmiştir.

3.3.3.2. Değerlendirme aşamasında görüşme verilerinin toplanması. İzleme

değerlendirme aşamasında görüşme, uygulama sürecinin genel bir değerlendirmesini yapmak ve uygulama sürecinde elde edilen kazanımların kalıcılığıyla ilgili veri toplamak amacıyla yapılmıştır. Görüşme soruları önceden hazırlanmış olmasına karşın duruma göre sorularda esneklik gösterilmiştir. Görüşme formu 9 sorudan oluşmaktadır. Sorular, literatürden (Avcı, 2013; Bulut, 2011; Kösterelioğlu, 2012; Oturak Eyecisoy, 2014; Yadigaroğlu, 2014)

faydalanarak, araştırmacı tarafından hazırlanmıştır. Hazırlanan sorular, biri eğitim yönetimi biri de sosyal bilgiler eğitimi konusunda uzman iki akademisyen tarafından; açık ve anlaşılır olma, kapsayıcılık ve amaca hizmet etme açılarından değerlendirilmiş ve öneriler

doğrultusunda görüşme formuna son şekli verilmiştir. Görüşmeler, öğretmenlerin verdikleri cevaplara bağlı olarak 45-60 dakika aralığında sürmüştür. Ayrıca araştırmanın temel

noktalarının görüşme yapılan herkesle konuşulmasını sağlamak için, görüşme kılavuzu (Patton, 2014) oluşturulmuş ve kullanılmıştır. Kılavuz, çok sayıda katılımcıyla yapılacak görüşmelerin daha kapsamlı ve sistematik olmasına katkı sağlayacağı düşünüldüğünden tercih edilmiştir. Araştırma kapsamında oluşturulan görüşme formunun geçerliğini artırmak adına form uzman görüşüne sunulmuştur (Yıldırım ve Şimşek, 2005). Uzman görüşleri dikkate alınarak, hazırlanmış sorularda bazı değişiklikler yapılmış veya forma yeni sorular eklenmiştir. Örneğin; “Mesleki Öğrenme Topluluğu uygulama sürecinde edindiğiniz kazanımlar nelerdir?” sorusu, yönlendirme içerdiğinden “Mesleki Öğrenme Topluluğu sürecindeki uygulamaları mesleki gelişiminiz açısından değerlendirebilir misiniz?” şeklinde düzenlenmiştir. Ayrıca taslak görüşme formunda yer almayan “Topluluk kapsamındaki paylaşımlarınızın uygulamalar bittikten sonra devam etme durumunu değerlendirebilir misiniz” ifadesi uzman önerisi doğrultusunda görüşme formuna eklenmiştir. Bu süreçlerden sonra son şekli verilen görüşme formu çerçevesinde 6 katılımcı ile görüşmeler

cevap araştırmacı tarafından tekrar edilerek söylenmek istenen şeyin doğru anlaşılıp anlaşılmadığı teyit edilmiştir. Bu şekilde görüşmenin geçerliğini artırmak amaçlanmıştır (Yıldırım ve Şimşek, 2005).

3.3.3.3.Başarı testi verilerinin toplanması. Test, bireylerin çeşitli özelliklerini ölçmek

amacıyla kullanılan belirli sayıda madde (soru) veya işlemden oluşan araçtır (Baykul, 2010, s. 313-314). Bireylerin bu özelliklerinin bir bölümü, zekâ, yetenek gibi ağırlıklı olarak

psikolojik kökenli ve bir diğer bölümü de daha çok öğrenme ürünleri olan eğitimle ilgili özelliklerdir (Baykul, 2010, s. 314). Başarı testleri, öğrenme ürünlerini belirlemek için eğitim çalışmalarında yaygın olarak kullanılmaktadır. Bir kişi veya grubun belli bir öğretim

programının uygulaması sonucunda elde ettiği kazanımları ölçen testler olarak tanımlanan başarı testleri, genel olarak kısa cevap, sınıflama, yazılı, iki aşamalı ve çoktan seçmeli testler şeklinde sınıflanabilir (Karataş, Köse ve Coştu, 2003). Testler eğitim sürecinin çeşitli

aşamalarında farklı amaçlarla kullanılabilir. Başarı testi bu çalışmada mesleki öğrenme topluluğunun öğrenci başarısı üzerindeki etkisini ölçmek için kullanılmıştır.

Topluluktaki öğretmenlerle birlikte geliştirilen başarı testi (Ek-10), öğrenme alanının kazanımları çerçevesinde, Bloom (1956) taksonomisi dikkate alınarak hazırlanmıştır. Sorular bilgi (2), kavrama (11), analiz (3) ve değerlendirme (1) basamaklarından oluşmaktadır. Toplam 17 soru bulunan testte, 10 çoktan seçmeli, 3 açık uçlu, 2 eşleştirme, 1 boşluk

doldurma ve 1 doğru/yanlış olmak üzere 5 tür soru bulunmaktadır. Geliştirilen başarı testinin kapsam geçerliğini sağlamak için kullanılan belirtke tablosu aşağıda verilmiştir (Tablo 19).

Tablo 19 Belirtke tablosu

Öğrenme Alanı Alt Öğrenme _Alanı Kazanımlar Puan

K ül tür v e M iras Beylikten Cihan Devletine

SB.7.2.1. Osmanlı Devleti’nin siyasi güç olarak ortaya çıkış sürecini ve bu süreci etkileyen faktörleri açıklar.

17

İnsanı Yaşat ki Devlet Yaşasın

SB.7.2.2. Osmanlı Devleti’nin fetih siyasetini örnekler üzerinden analiz eder.

13

Avrupa’da Uyanış

SB.7.2.3. Avrupa’daki gelişmelerle bağlantılı olarak Osmanlı Devleti’ni değişime zorlayan süreçleri kavrar.

30

Değişen Dünyada Değişen Osmanlı

SB.7.2.4. Osmanlı Devleti’nde ıslahat hareketleri sonucu ortaya çıkan kurumlardan hareketle toplumsal ve ekonomik değişim hakkında çıkarımlarda bulunur.

20

Osmanlı’dan Kalan Mirasımız

SB.7.2.5. Osmanlı kültür, sanat ve estetik anlayışına örnekler verir.

20

Kapsam geçerliği sağlanan başarı testi uzman görüşüne sunulmuştur. Uzman görüşleri doğrultusunda düzenlemeler yapıldıktan sonra testin pilot uygulaması yapılmıştır. Bu

aşamadan sonra başarı testi, topluluğa katılan öğretmenlerin dersine girdiği 7. sınıflara ön ve son test olmak üzere iki kez uygulanmıştır. Ön ve son testler, yarı deneysel desenlerden “ön ve son test eşleştirilmiş kontrol gruplu desen” (Büyüköztürk ve diğerleri, 2015) tercih

edilmiştir. Bu desende hazır gruplardan ikisi belli değişkenler üzerinde eşleştirilmeye çalışılsa da bu durum dâhil edilen grupların denk olduğu anlamına gelmez (Büyüköztürk ve diğerleri, 2015). Buna rağmen bu desen seçkisiz atamanın yapılamayacağı durumlarda kullanılabilecek önemli bir alternatif desendir (Büyüköztürk ve diğerleri, 2015). Bu bilgiler ışığında

çalışmanın doğası gereği topluluğa katılan öğretmenlerin 7. sınıfları deney, katılmayan öğretmenlerin 7. sınıfları ise kontrol grubu olarak atanmıştır.