1.Ekvator Prensipleri
Eşitlikçi Prensipler (EP), uluslararası finans kuruluşları tarafından gönüllü olarak oluşturulmuş. Proje finansmanında, çevresel ve sosyal risklerin değerlendirmesi ve yönetilmesine yönelik olarak bir yöntem arayışı içinde olan dokuz uluslararası bankanın konuyu tartışmak üzere Dünya Bankası ve IFC ile Ekim 2002’de yapmış olduğu bir toplantı, Ekvator Prensiplerini (EP) oluşturan ilk adım olarak kabul edilebilir128.
Bu prensipleri benimsediğini beyan eden finansman kurumları; “Ekvator Prensipleri Finansman Kurumu (EPFK)” olarak bilinip, belirlenmiş sosyal ve çevresel prosedür ve politikalara uymayacak ya da uyamayacak olan yatırım projelerine kredi vermemeyi taahhüt etmektedirler. Bugün sürdürülebilir proje finansmanı ve yönetiminde “altın standart” olarak kabul edilen Ekvator Prensipleri, aşağıda verilen prensipleri129 (P-1 ila P- 10) içermektedir:
• “P-1 Gözden Geçirme ve Kategorilere Ayırma” • “P-2 Çevresel ve Sosyal Değerlendirme”
• “P-3 Uygulanabilir Çevresel ve Sosyal Standartlar”
• “P-4 Çevresel ve Sosyal Yönetim Sistemi ve EP Eylem Planı” • “P-5 Paydaş Katılım Planı”
• “P-6 Şikâyet Mekanizması” • “P-7 Bağımsız Değerlendirme” • “P-8 Taahhütler”
• “P-9 Bağımsız İzleme ve Denetim” • “P-10 Hesap Verebilirlik ve Şeffaflık”
IFC ve EBRD, başta olmak üzere uluslararası finans kuruluşları “ölçemediğini geliştiremezsin” veya “ölçen bilendir” gibi ilkeler uyarınca, projelerde Ekvator Prensipleri’ne ne ölçüde uyulduğunun tespiti için ortaya bazı ölçütler atmıştır.
128 webdosya.csb.gov.tr/csb/dokumanlar/ced0244.pptx (Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, ulusal ve uluslararası ÇED çalışmalarının bir mukayesesi)
2.IFC Performans Standartları
IFC finansman kaynaklarından yararlanan taraflar, yatırım süresince aşağıdaki sekiz Performans Standardını (IFC-PS) harfiyen uygulamak zorundadır.
• PS-1: Çevresel ve Sosyal Risk ve Etkilerin Değerlendirilmesi ve Yönetimi • PS-2: İş ve Çalışma Koşulları
• PS-3: Kaynak Verimliliği ve Kirliliğin Önlenmesi • PS-4: Toplum Sağlığı, Güvenliği ve Emniyeti
• PS-5: Arazi Alımları ve Zorunlu Yeniden Yerleştirme
• PS-6: Biyolojik Çeşitliliğin Korunması ve Canlı Doğal Kaynakların Sürdürülebilir Yönetimi
• PS-7: Yerli Halklar • PS-8: Kültürel Miras
Kültürel Miras Yönetimi ile alakalı olan Performans Standardı 8, mevcut ve gelecek nesiller için kültürel mirasın öneminden hareketle hazırlanmıştır. Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşmesine uygun olarak bu Performans Standardının amacı, müşterilerin proje faaliyetleri sırasında kültürel mirasın korunmasını sağlamaktır. Ayrıca, projede kültürel mirasların kullanılmasıyla ilgili olarak bu Performans Standardında öngörülen şartlar kısmen Biyolojik Çeşitliliğin Korunmasına Dair Sözleşmeden alınmıştır.
Amaçlar
• Proje faaliyetlerden kaynaklanan olumsuz etkilerden kültürel mirasları korumak ve kültürel mirasların yaşatılmasını desteklemek.
• Kültürel mirasların kullanılmasından elde edilen kazançların eşit bir şekilde paylaşılmasını yaygınlaştırmak.
Uygulama Alanı
Bu Performans Standardının uygulama alanı, çevresel ve sosyal risk ve etkileri belirleme sürecinde tespit edilir. Performans Standardında öngörülen şartları yerine getirmek için gereken faaliyetler, Performans Standardı 1’de açıklanan ve müşterinin Çevresel ve Sosyal Yönetim Sistemiyle yönetilir. Müşteri, proje ömür süresince, projenin kültürel miras üzerindeki potansiyel etkilerini değerlendirecek ve bu Performans Standardının hükümlerini uygulayacaktır. Bu Performans Standardında
kullanılan kültürel miras terimi, arkeolojik (tarih öncesi), paleontolojik, tarihi, kültürel, sanatsal ve dini değere sahip menkul veya gayrimenkul nesne, mülk, alan, yapı veya yapılar grubu gibi somut kültürel miras türlerini, kutsal yerleşim yeri, kaya, göl ve şelale gibi kutsal değerler taşıyan, eşsiz doğal özellikler veya somut nesneleri ve toplulukların geleneksel yaşam tarzlarını ortaya koyan kültürel bilgi, yenilik ve uygulamalar gibi ticari amaçlarla kullanılması önerilen, somut olmayan kültür türlerini ifade eder.
Şartlar
Projelendirme ve Uygulama Sırasında Kültürel Mirasların Korunması
Kültürel mirasların korunması için müşteri, projenin gerçekleştirildiği ülkenin Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşmesindeki yükümlülüklerini uygulayan kanunları dahil, yürürlükteki kanunlara uyacaktır. Ayrıca, kültürel mirasların korunması, sahada araştırılması ve belgelendirilmesi için dünyada kabul edilen uygulamaları kullanarak kültürel mirasları belirleyecek ve koruyacaktır. Risk ve etkileri belirleme sürecinde kültürel mirasların etkilenebileceği belirlenirse, müşteri, kültürel mirasların belirlenmesi ve korunmasına yardımcı olmak için yetkin profesyonellerle çalışacaktır.
Tesadüfi Keşif Prosedürleri (Rastlantısal Buluntu Prosedürü)
Müşteri, proje tasarımını ve proje yerini kültürel miraslar üzerindeki önemli olumsuz etkileri engelleyecek şekilde belirlemekle sorumludur. Çevresel ve sosyal risk ve etkileri belirleme sürecinde, proje için önerilen yerde yapılacak inşaat veya projenin işletilmesi sırasında kültürel mirasların bulunma ihtimali olup olmadığını belirlenmelidir. Bu gibi durumlarda müşteri, Çevresel ve Sosyal Yönetim Sistemi kapsamında tesadüfi keşifleri yönetmek için tesadüfi keşif prosedürleri oluşturacaktır. Bu prosedürler, daha ileriki bir aşamada kültürel mirasların keşfedilmesi halinde işletilecektir. Müşteri, tesadüfen keşfettiği bir kültürel mirasa yetkin profesyoneller tarafından değerlendirilinceye ve bu Performans Standardına uygun tedbirler oluşturuluncaya kadar herhangi bir şekilde dokunmayacaktır.
İstişare
Projenin kültürel mirasları etkileyebileceği durumlarda müşteri, projenin gerçekleştirildiği ülkede kültürel amaçlar için uzun yıllardan beri söz konusu kültürel mirasları kullanan veya kullandığını hatırlayan Etkilenen Topluluklara danışacaktır.
Müşteri, önemli kültürel mirasları belirlemek ve karar verme sürecinde bu tür kültürel miraslardan Etkilenen Toplulukların görüşlerini dikkate almak için Etkilenen Topluluklarla istişarede bulunacaktır. Kültürel mirasları korumakla sorumlu olan ulusal veya yerel düzenleyici kurumlar da istişare sürecine katılacaktır.
Topluluk Erişimi
Proje alanında Etkilenen Toplulukların uzun yıllardan beri kültürel amaçlar için kullanılan veya kullanıldığı hatırlanan kültürel miraslar varsa veya proje ile daha önceden erişilebilen kültürel miraslara erişim engelliyorsa müşteri, halkala istişareler doğrultusunda kültürel mirasa erişimin devam etmesine izin verecek veya sağlık, güvenlik ve emniyete ilişkin hususları dikkate alarak, alternatif bir erişim yolu sağlayacaktır.
Kopyalanabilen Kültürel Mirasların Taşınması
Müşteri, kopyalanabilen ve kritik olmayan somut kültürel miraslarla karşılaştığında, etkileri engellemeyi amaçlayan hafifletme tedbirleri uygulayacaktır. Müşteri, etkileri engelleyemediği durumlarda aşağıdaki hafifletme hiyerarşisini uygulayacaktır:
1. Olumsuz etkileri en aza indirecek ve kültürel mirasın değeri ve işlevini sürdürmesini sağlayan restorasyon tedbirlerini yerinde (in situ) almak. Buna, kültürel mirası destekleyen ekosistem süreçlerinin sürdürülmesi veya eski haline getirilmesi dahildir;
2. Yerinde (in situ) restorasyon mümkün olmadığında, destekleyici ekosistem süreçleri dahil, kültürel mirasın işlevini farklı bir yerde geri kazandırmak; 3. Tarihi ve arkeolojik eser ve yapıları, “Projelendirme ve Uygulama Sırasında
Kültürel Mirasların Korunması” bölümündeki ilkelere göre taşımak;
4. Kültürel mirasın değeri ve işlevini korumasını sağlamak için olumsuz etkilerin azaltılamadığı veya kültürel mirasın restore edilemediği ve Etkilenen Toplulukların uzun yıllardan beri kültürel amaçlarla somut kültürel mirası kullandığı durumlarda, somut kültürel mirasın kaybını tazmin etmek.
Kopyalanamayan Kültürel Mirasların Taşınması130
130Kopyalanamayan kültürel miraslar geçmişte yaşayan halkaların sosyal, ekonomik, kültürel, çevresel ve iklimsel koşulları, değişen ekolojileri, uyum sağlama stratejileri ve çevre yönetiminin ilk türlerini kapsayabilir. Bu durumda, kültürel miras temsil ettiği dönem için eşsiz nitelikte veya kültürel miras
Kültürel miraslar genelde yerinde bırakılarak en iyi şekilde korunur. Kültürel mirasların başka bir yere taşınması tamir edilemeyecek hasara veya yıkıma yol açabilir. Müşteri, aşağıdaki şartların tamamı yerine getirilmedikçe, kopyalanamayan kültürel mirasları başka bir yere taşımayacaktır:
1. Kültürel mirası taşımak dışında teknik veya finansal açıdan uygulanabilir başka bir alternatif yoksa;
2. Projenin sağlayacağı yararlar, kültürel mirası taşımanın yaratacağı kayıptan çok daha önemliyse;
3. Kültürel miras, eldeki en iyi teknikler kullanılarak yerinden taşınacaksa. Kritik Kültürel Miras
Kültürel miras aşağıdaki özelliklerden biri veya her ikisine de sahipse, kritik kültürel miras kabul edilir: uzun yıllardan beri kültürel amaçlarla kültürel mirası kullanan veya kullandığı hatırlanan toplulukların dünyada kabul edilen mirasları veya projenin gerçekleştirildiği ülkenin kültürel miras olarak kabul edilmesini önerdikleri miraslar dahil, yasal koruma altındaki kültürel miras alanları.
Müşteri, kritik kültürel mirasları başka bir yere taşımamalı, önemli ölçüde değiştirmemeli veya hasar vermemelidir. İstisnai durumlarda, kritik kültürel miraslar üzerindeki etkiler engellenemediğinde müşteri, Performans Standardı 1’de açıklandığı şekilde Etkilenen Topluluklarla Önceden Bilgilendirilmiş İstişare ve Katılım (ICP Informed Consultation and Participitation) sürecini işletecektir. İyi niyete dayanan bu müzakere sürecinin sonuçları belgelenecektir. Müşteri, kritik kültürel mirasların değerlendirilmesi ve korunmasına yardımcı olmak amacıyla dış uzmanlarla çalışacaktır.
Yasal koruma altındaki kültürel miras alanları, kültürel mirasların korunması ve yaşatılması için önemlidir. Yürürlükteki kanunlara göre bu tür alanlarda gerçekleştirilmesine izin verilen projeler için ek tedbirlerin alınması gereklidir. Önerilen projenin yasal koruma altındaki bir alan veya yasaların belirlediği bir tampon
aynı alanda birkaç çağı barındırmaktan dolayı eşsiz veya nispeten eşsiz niteliktedir. Dünya mirası alanları ve ülkelerin koruma altına aldıkları alanlar buna örnektir.
bölgesinde yer aldığı durumlarda müşteri, kritik kültürel miraslar için, “Kritik Kültürel
Miras” bölümünde öngörülen şartlara ek olarak aşağıdaki şartları yerine getirecektir:
1. Kültürel miraslar için öngörülen ulusal veya yerel düzenlemelere veya koruma altındaki alana ait yönetim planlarına uymak;
2. Koruma altındaki alanın sponsorları ve yöneticileri, yerel topluluklar ve önerilen projenin diğer başlıca paydaşlarıyla istişarede bulunmak;
3. Koruma altındaki alanın koruma amacını yaygınlaştırmak ve arttırmak için uygun şekilde ek programlar uygulamak.
Projede Kültürel Mirasların Kullanılması
Projede yerel topluluklara ait bilgi, yenilik ve uygulamalar dahil olmak üzere kültürel mirasların ticari amaçlarla kullanılmasının önerildiği durumlarda müşteri, söz konusu toplulukları iç hukukta tanınan hakları, önerilen ticari faaliyetin kapsamı ve niteliği ve ticari faaliyetin potansiyel sonuçları hakkında bilgilendirecektir. Müşteri, Performans Standardı 1’de açıklandığı şekilde, Etkilenen Topluluklarla iyi niyete dayanan ve sonuçların belgelendiği Bilgilendirilmiş İstişare ve Katılım sürecini işletilmesi ve söz konusu bilgi, yenilik veya uygulamaların ticarileştirilmesinden elde edilen kazançları bu toplulukların örf ve geleneklerine uygun olarak adil ve eşit bir şekilde paylaştırması şartıyla ticari faaliyeti gerçekleştirebilir.
3.EBRD Performans Gerekleri
Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD) tarafından ortaya konmuş olan ve aşağıda sıralanan Performans Gerekleri (EBRD-PR) esas itibarıyla IFC-PS dizini ile büyük ölçüde örtüşmektedir.
PR-1: Çevresel ve Sosyal Değerlendirme ve Yönetim PR-2: İş ve Çalışma Koşulları
PR-3: Kirlilik Önleme ve Azaltma
PR-4: Toplum Sağlığı, Güvenliği ve Emniyeti
PR-5: Arazi Alımları ve Zorunlu Yeniden Yerleştirme ve Ekonomik İkame
PR-6: Biyolojik Çeşitliliğin Korunması ve Canlı Doğal Kaynakların Sürdürülebilir Yönetimi
PR-7: Yerli Halklar PR-8: Kültürel Miras
PR-9 Finansal Aracı Kurumlar PR-10 Şeffaflık ve Paydaş Katılımı
EBRD mevcut ve gelecek nesiller için kültürel mirasın önemini kabul eder. Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına ilişkin Sözleşmeye ve Manevi Mirasın Muhafazası hakkında Sözleşmeye uygun olarak bu Performans Koşulu yeri doldurulamaz kültürel mirası korumayı ve müşterilere iş faaliyetlerinin gidişatında kültürel miras üzerindeki olumsuz etkileri önlemek veya hafifletmek için rehberlik etmeyi amaçlar. İlaveten bir projenin kültürel miras kullanımına ilişkin bu Performans Koşulunun gereksinimleri kısmen Biyolojik Çeşitlilik hakkındaki Sözleşme ile belirlenen standartlara dayanır. Banka, Rio Beyannamesi ile paralel olarak kültürel mirasın yönetimine ve sürdürülebilir kullanımına tedbirli bir yaklaşımı destekler. Kültürel Miras ekonomik ve sosyal kalkınma için bir varlık olarak ve bir halkın kültürel kimliği, uygulamaları ve devamlılığının ayrılmaz bir parçası olarak değerli tarihsel ve bilimsel bilginin kaynağı olarak önemlidir. Bu koruma ve muhafaza amaçlarını takip ederken Bankaya geçerli uluslararası sözleşmeler ve diğer enstrümanlar rehberlik eder ve Banka bunların uygulamasını destekler. EBRD aynı zamanda bir projenin nüfus alanındaki kültürel mirasa ilişkin kanunlara ve yönetmeliklere ve uluslararası anlaşmalar ve sözleşmeler altında faaliyet ülkesinin yükümlülüklerine de tüm tarafların saygı duyması gereğini kabul eder. Bu kanunlar kültürel miras veya eski eserler kanunları, planlama ve yapım rızası kanunları, muhafaza alanı veya koruma altındaki alan yönetmelikleri ve yapılı tarihsel ortamı yöneten diğer kanunlar veya yönetmelikler veya yerli halkların korunmasına ilişkin kanunlar olabilir.
Amaçlar
Bu Performans Koşulunun (“PK”) amaçları:
1. EBRD tarafından finanse edilen projeler kapsamında kültürel mirasın muhafazasını desteklemek;
2. Proje faaliyetlerinin olumsuz etkilerinden kültürel mirası korumak;
3. İş faaliyetlerinde kültürel mirasın kullanılmasının faydalarının eşit paylaşımını teşvik etmek;
4. Mümkün olan her yerde kültürel miras bilincini ve takdirini teşvik etmektir. Bu PK EBRD tarafından finanse edilen projelerin olası olumsuz etkilerini uygun ve orantılı bir şekilde önlemek vasıtasıyla kültürel mirası korumak ve önlemek uygulanabilir olmadığında azaltmak ve hafifletmek için müşterilere bir çerçeve çizer. Aşağıdakiler gibi:
1. Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına ilişkin Anlaşma, 1972 (UNESCO Dünya Mirası Sözleşmesi)
2. Manevi Kültürel Mirasın Korunması Anlaşması, 2003 (UNESCO Manevi Miras Anlaşması)
3. Sualtı Mirasının Korunması hakkında Anlaşma, 2001 (UNESCO Sualtı Mirası Anlaşması)
4. Toplum için Kültürel Mirasın Değeri hakkında Avrupa Konseyi Çerçeve Anlaşması, 2005
5. Kültürel Önem taşıyan Yerlerin Korunması Avustralya ICOMOS Sözleşmesi (Bura Sözleşmesi) (Avustralya ICOMOS)
Uygulama Kapsamı
Bu Politika bir projenin yeri doldurulamaz kültürel mirası etkilemesi olasılığı bulunduğunda uygulanır. Bu PK’nun hükümleri kültürel mirasın yasal olarak korunmuş veya daha önceden örselenmiş olup olmasına bakılmaksızın uygulanır. Bu PK’nun amaçları için, kültürel miras deyimi kişilerin mülkiyetten bağımsız olarak sürekli olarak gelişen değerlerinin, inançlarının, bilgi ve geleneklerinin bir yansıması ve ifadesi olarak belirledikleri geçmişten miras kalan bir grup kaynaklar olarak tanımlanır. Sınırları miras uzmanları arasında dikkate değer çatışmaya konu olan maddi (fiziki) ve maddi olmayan mirası kapsar. Kültürel miras yerel, bölgesel veya ulusal düzeyde veya uluslararası toplum içinde değer biçilebilir.
1. Fiziksel kültürel miras arkeolojik, paleontolojik, tarihsel, mimari, dini, estetik veya diğer kültürel öneme sahip taşınabilir ve taşınmaz cisimlere, yerlere, yapılar grubuna ve doğal özellikler ve manzaraya ilişkindir. 2. Maddi olmayan kültürel miras toplumların, grupların veya bazı durumlarda
bireylerin kendilerinin kültürel mirasının bir parçası olarak kabul ettikleri ve nesilden nesile aktarılan uygulamalar, beyanlar, ifadeler, bilgi beceriler olduğu kadar aletler, cisimler, sanat eserleri ve onlara eşlik eden kültürel alanlar anlamına gelir.
EBRD kültürel miras değerini veya önemini temsil eden alanların veya cisimlerin onaylanmış bir projenin fiili uygulaması sırasında beklenmedik yerlerde ortaya çıkabileceğini kabul eder.
Bu nedenle, Bir proje, eğer:
1. Fiziksel oramda belirgin kazılar, yıkımlar, toprağın taşınmasını, su basmasını veya diğer değişiklikleri gerektiriyorsa,
2. Faaliyet ülkesi tarafından kabul edilen bir kültürel miras alanında veya civarında yer alıyorsa veya Yerli Halkların kültürü, bilgisi ve uygulamaları üzerinde olumsuz etkiler yapabilecekse bu PK’nun hükümlerine tabi olacaktır. Diğer durumlarda bu PK’nun uygulanabilirliği çevresel ve sosyal değerlendirme sürecinde Banka tarafından belirlenecektir. Kültürel mirasın muhafazası veya yönetimini desteklemek için özel olarak tasarlanan projeler Banka tarafından ayrı ayrı incelenir. Uygulanabilirse, Banka bu PK’nun gerekliliklerinin müşterinin genel
çevresel ve sosyal eylem planının (ÇSEP) ve/veya yönetim sisteminin bir parçası olarak nasıl ele alınacağı ve yönetileceği konusunda müşteri ile anlaşacaktır.
Çevresel ve sosyal değerlendirme ve yönetim koşulları PK1 ve PK10’da ana hatlarıyla verilmiştir.
Kültürel Miras üzerindeki Risklerin ve Etkilerin İncelenmesi
Çevresel ve sosyal değerlendirmenin erken bir aşamasında (PK1’e bakınız) müşteri herhangi bir kültürel mirasın projeden dolayı olumsuz etkilenme olasılığının olup olmadığını saptayacak ve herhangi bir tesadüfi buluntu olabilirliğini değerlendirecektir. (Paragraf 16’ya bakınız) Bunu yaparken, müşteri ilgili bakanlıklarla, uzmanlar ve yerel bölge halkıyla uygun görüldüğü şekilde görüşecektir. Kültürel kaynaklar çalışmasının yoğunluğu tedbirli bir yaklaşımla tutarlı ve ilgili paydaşların kaygılarını yansıtan, riskleri ve etkileri tam olarak nitelendirmeye yeterli olmalıdır.
Manevi Miras üzerindeki Etkiler
Manevi Kültürel Miras üzerindeki muhtemel etkiler maddi kültürel miras üzerindeki etkilerden daha az belirgin olmasına rağmen eşit önemde olabilirler. Ortam geleneksel becerilerin, bilgi ve inançların sürdürülmesi için elzemse, herhangi bir yeniden iskân veya ayırma geleneksel bilginin, inançların kaybını ve/veya azınlık lehçe ve dillerinin kaybını tetikleyebilir ve nihayet bir toplumun parçalanmasına yol açabilir.
Etkilerin Önlenmesi
Müşteri bir projeyi kültürel mirasa önemli zararı önleyecek şekilde yerleştirmek ve tasarlamaktan sorumludur. Proje gelişiminin erken aşamalarında muhtemel etkiler saptanmışsa, tasarım ve yer seçim aşamaları sırasında olumsuz etkileri önlemeye öncelik verilmelidir.
Önlenemeyen Etkilerin Değerlendirilmesi
Etkilerin önlenemediği durumlarda müşteri hazırlık incelemesinin sonuçlarına dayanarak muhtemel etkileri değerlendirmek ve gerekirse tasarımda gerekli değişiklikler için gereken çalışmaları üstlenecektir. Bu çalışmaların kapsamı üzerinde olay bazında EBRD ile mutabık kalınacaktır. Çalışmalar nitelikli ve deneyimli kültürel miras uzmanları tarafından ister PK 1’e göre genel çevresel ve sosyal
değerlendirmenin bir parçası olarak veya ayrı olarak yürütülecektir. EBRD harici uzmanların katılımını talep edebilir.
Kültürel miras üzerindeki etkilerin değerlendirilmesi ve hafifletilmesi ulusal ve/veya yerel kanunların ilgili hükümlerine, yönetmeliklere ve koruma altındaki alan yönetim planlarına, uluslararası kanun altında ulusal yükümlülüklere ve uluslararası kabul görmüş iyi uygulamalara göre yapılacaktır. EBRD’nın faaliyet ülkelerinin çoğunluğunda kanunlar fiziksel kültürel miras alanlarının yıkımını ve cisimlerin kaldırılmasını yasaklar. Uluslararası kabul görmüş iyi uygulamalar bunlarla sınırlı olmamak üzere arkeolojik ve paleontolojik alan etüdüne, bulunan cisimlerin laboratuar incelemelerini, yeni bulguları belirten sergilemeyi ve belgelendirmeyi kapsar.
Kültürel Miras üzerindeki Etkilerin Yönetimi
Alan etütlerinin sonuçlarına, kültürel mirasın öneminin uzman değerlendirmesine, ulusal mevzuatın ve ilgili uluslararası anlaşmaların gereksinimlerine olduğu gibi etkilenen toplumlarla müzakerelerin sonuçlarına dayanarak müşterinin kültürel miras üzerindeki olumsuz etkileri azaltmak ve hafifletmek için önlemlerle birlikte söz konusu önlemler için uygulama programı ve gerekli bütçeyi geliştirmesi gerekecektir. Bu tür hafifletme önemleri proje için Çevresel ve Sosyal Eylem Planına veya özel bir Kültürel Miras Yönetim Planına dâhil edilebilir. Müşteri ayrıca hafifletme önlemlerinin uygulamasını denetlemek için eğitimli ve nitelikli personelin hazır bulunmasını ve projede çalışan herhangi bir yüklenicinin gerekli becerilere ve deneyime sahip olmasını sağlayacaktır.
Tesadüfî Bulgular Prosedürleri
Müşteri proje uygulaması sırasında beklenmedik şekilde karşılaşılan fiziksel kültürel miras olarak tanımlanan tesadüfî bulguları yönetmek için hazırlıkların yerinde olmasını sağlayacaktır. Bu tür hazırlıklar bulunan cisimler veya alanların ilgili yetkili makamlara bildirilmesini, keşfedilmekte olan tesadüfî bulgular olasılığı için proje personelinin uyarılması ve daha fazla bozulma veya imhayı önlemek için bulgu alanlarının çitle çevrilmesini içermelidir. Müşteri belirlenmiş ve nitelikli bir uzman tarafından bir değerlendirme yapılana ve ulusal mevzuat ve bu PK’na uygun önlemler belirlenene kadar hiçbir tesadüfî bulguyu bozmayacaktır.
Bir projenin kültürel mirası etkileyebileceği durumlarda, müşteri önemli kültürel mirası belirlemek ve söz konusu kültürel miras hakkında etkilenen bölge halkının görüşlerini müşterinin karar verme sürecine eklemek için çoktandır var olan kültürel amaçlarla hatırlanan kültürel mirası kullanan veya geçmişte kullanmış ev sahibi ülke içindeki etkilenen topluluklarla görüşecektir. Müşteri kapsam, yer, projenin süresi ve kültürel miras üzerinde etkisi olabilecek faaliyetler hakkında etkilenen bölge halkına şeffaf ve uygun bir dille bilgi verecektir. Söz konusu müzakereyi PK 10’un gereksinimleri izlemelidir ve PK 10’a göre projeler çevresel ve sosyal etkileri hakkında daha geniş bir müzakere sürecinin bir parçası olabilir.