Tutum Ġle Ġlgili AraĢtırmalar

Çabuk ve Karacaoğlu (2003) Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi öğrencilerinin çevre duyarlılıklarını belirlemek amacıyla 439 öğrenci ile bir çalıĢma yürütmüĢlerdir. Bu çalıĢmada öğrencilerin çevre duyarlılıkları üzerinde, cinsiyet, yaĢ, devam ettikleri program ve sınıf değiĢkenlerinin etkisi araĢtırılmıĢtır. AraĢtırmada; bayan öğrencilerin erkek öğrencilere göre, 4. Sınıfta öğrenim gören öğrencilerin alt sınıfta öğrenim gören öğrencilere göre, sırasıyla Halk Eğitimi Programı, Okul Öncesi Öğretmenliği Programı, Eğitim Programları ve Öğretim Programı ve Sınıf Öğretmenliği Programı öğrencilerinin diğer programlardaki (Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Programı, Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Programı ve Rehberlik ve Psikolojik DanıĢmanlık Programı) öğrencilere göre çevre duyarlıkları daha yüksek bulunmuĢtur. Öğrencilerin yaĢ gruplarına göre çevre duyarlılıkları arasında istatistiki olarak anlamlı bir fark bulunmamıĢtır ancak yaĢ grubu 22 ve yukarısı olanların ortalaması 21 ve aĢağı olanların ortalamasından daha yüksek olduğu sonucuna ulaĢılmıĢtır. Bu araĢtırmanın davranıĢ boyutunda ise öğrencilerin büyük bir kısmının ozon tabakasına zarar veren deodorant gibi tüketim mallarının kullanılmaması ve toplu taĢım araçlarının kullanılması ve hava kirliliği konusunda diğer insanları uyarmaları açısından sorumlu çevresel davranıĢ göstermedikleri belirlenmiĢtir.

Erten, Özdemir ve Güler (2003) bu çalıĢmalarında okul öncesi eğitim kurumlarında çalıĢan personelin çevreyi korumaya yönelik bilgilerinde, tutumlarında ve davranıĢlarında görülen eksiklerin kaynaklarının araĢtırılması amacıyla anaokullarında görev yapan 145 öğretmene bilgi, tutum ve davranıĢ ölçeği uygulamıĢlardır. AraĢtırmada genel anlamda okul öncesi öğretmenlerin çevreye karĢı olan tutumları ve

çevre bilgileri yüksek olmakla birlikte birçok temel çevre bilgilerini bilmedikleri ortaya çıkmıĢtır. Örneğin ozon tabakasına ve küresel ısınmaya neden olan gazların neler olduğu, kimyasal gübrelemenin zararlı olup olmadığı vb. Yine bu araĢtırma tutum ve bilgilerin davranıĢ oluĢturmada tek belirleyici faktör olmadığını da göstermektedir. Örneğin kullanılmıĢ kâğıtları diğer çöpler arasına atılmıĢ olarak görmek beni çok üzüyor diyen öğretmenler % 87,6 olmasına karĢılık, evlerinde kullanılmayan kağıtları ayıran ve toplanan yere haber veren öğretmenlerin oranı sadece % 12’dir. Bu araĢtırmada çevre bilincine ait tutumların ve çevreye ait bilgilerin yüksek olması kiĢilerin çevreye yararlı davranıĢlar göstermesine yetmediği sonucu ortaya çıkmıĢtır.

ġama (2003) “Öğretmen Adaylarının Çevre Sorunlarına Yönelik Tutumları” isimli araĢtırmasında, öğrencilerin tutumları ile onların cinsiyetleri, öğrenim gördükleri sınıf düzeyi, bölümleri, en uzun süre yaĢadıkları yerleĢim birimi, babalarının eğitim düzeyi – mesleği ile ailelerinin gelir düzeyi arasındaki iliĢkiyi değerlendirmeye çalıĢmıĢtır. AraĢtırmanın örneklemini Gazi Üniversitesi’nin 1. ve 4. sınıfında okuyan 442 öğrenci oluĢturmuĢtur. AraĢtırma sonucunda kız öğrencilerin çevresel tutumlarının erkek öğrencilere göre daha olumlu olduğu görülmüĢtür. Öğrencilerin sınıf düzeylerinin ise çevre tutumu üzerinde bir etkisi görülmemiĢtir. YaĢanılan yer ile tutum arasında anlamlı farklılık büyük Ģehrin lehine bulunmuĢtur. Baba eğitim düzeyi yükseldikçe çevreye yönelik tutumların arttığı, baba mesleğinin statüsü yükseldikçe çevreye yönelik tutumların da daha olumlu olduğu ve son olarak gelir düzeyi orta grupta olan öğrencilerin çevreye karĢı tutumlarının gelir düzeyi alt grupta olan öğrencilere göre daha olumlu olduğu araĢtırma bulgularından çıkan sonuçlar arasındadır.

Tuncer, Sungur, Tekkaya ve Ertepınar (2004) yaptıkları çalıĢmada Ankara’nın kırsal ve kentsel alanlarında yaĢayan 6. sınıf öğrencilerinin, çevreye yönelik tutumlarını araĢtırmıĢlardır. ÇalıĢmaya kırsal ve kentsel alanlardaki okullara devam eden 136 öğrenci katılmıĢtır. Öğrencilerin tutumları 45 maddelik likert tipi bir ölçekle ölçülmüĢtür. AraĢtırmada kırsal alanda yaĢayan öğrenciler ile kentsel alanda yaĢayan öğrenciler arasında çevresel tutum ölçeğinin, çevresel sorunlarda farkındalık, bireysel sorumlulukta farkındalık ve ulusal çevre sorunlarında farkındalık olmak üzere üç boyutunda kentsel alanda yaĢayan öğrencilerin lehine anlamlı bir farklılık bulunmuĢtur. Sadece çözümler hakkındaki genel tutumlarda anlamlı bir farklılık bulunmamıĢtır.

Ancak bir farklılık bulunmamasına rağmen kentsel alanda yaĢayan öğrencilerin tutum puanları ortalaması kırsal alanda yaĢayan öğrencilerin tutum puanları ortalamasından yüksek çıkmıĢtır.

Erten (2005) araĢtırmasında okul öncesi öğretmen adaylarının çevreyi koruma konusunda ne kadar bilinçli olduklarını tespit etmiĢ ve çevrenin korunmasına yönelik davranıĢlar ve bu davranıĢlara etki eden değiĢkenleri ele almıĢtır. Ayrıca bu araĢtırmada öğretmen adaylarının çevrenin korunmasına yönelik bilgilerinin ve tutumlarının davranıĢ üzerinde etkili olup olmadığı da araĢtırılmıĢtır. Bu araĢtırma 2003 eğitim- öğretim yılında Ankara’daki devlet üniversitelerinin Ġlköğretim Bölümü Okul Öncesi Öğretmenliği’nde okuyan 352 öğrenci ile yürütülmüĢtür. Ankette, cinsiyet, çocukluklarının geçtiği yerleĢim yeri, boĢ zamanlarında neler yaptıkları, çevre konularında arkadaĢ ve aileleri ile konuĢup konuĢmadıkları, geçmiĢte ve bugün hayvan ve bitkilerle ilgilenme durumları ve çevre derslerine karĢı olan ilgileri gibi bağımsız değiĢkenlerden oluĢan kiĢisel sorular ve öğrencilerin çevre hakkındaki bilgilerini, çevreye yönelik tutumlarını ve çevreyi korumaya yönelik davranıĢlarını ölçen bilgi- tutum ve davranıĢ ölçeği yer almaktadır. AraĢtırma sonucunda öğrencilerin hiçbirinin boĢ zamanlarında çevre etkinliklerinde bulunmadıkları, Ģu an öğrencilerin sadece % 4,5’nin bitki ve hayvanlarla ilgilendikleri sonucu ortaya çıkmıĢtır. Bu sonuç öğrencilerin çevreyi korumaya yönelik duyarlılıklarının derecesini göstermesi açısından manidar bulunmuĢtur. Berck ve Klee’nin (1992) yapmıĢ oldukları araĢtırmaya göre, çocukluklarında bitki ve hayvanlarla ilgilenen ve doğada çocukluk yaĢantıları olan kiĢilerin ileriki yaĢamlarında çocukluk dönemlerinde bu davranıĢları yapmayan kiĢilere göre çevre sorunlarına daha duyarlı oldukları sonucu bu araĢtırmanın bulgularıyla desteklenmiĢtir. Bu araĢtırmada, genel anlamda okul öncesi öğretmen adaylarının çevreye yönelik tutumları ve çevre bilgileri yüksek olmakla birlikte birçok temel çevre bilgilerini de bilmedikleri görülmüĢtür. AraĢtırmada verilen bir takım örnekler, tutum ve bilgilerin sanıldığı kadar davranıĢların oluĢmasında tek belirleyici değiĢkenler olmadığını tutum-bilgi ve davranıĢlar arasında tutarsızlıkların olduğunu göstermiĢtir. Graesel (1997) göre, verimli ve kalıcı öğrenmenin önkoĢulu, daha sonra bilginin hangi ortamlarda kullanılacağının öğretilmesidir. AraĢtırmacı bulduğu sonuçlardan öğrencilerin çoğunun çevreyi koruma konusunda atıl bilgiye sahip olduklarını göstermiĢtir.

Özmen, Çetinkaya ve Nehir (2005) yaptıkları bu çalıĢmada üniversite öğrencilerinin çevre sorunlarına yönelik tutumlarını ve etkileyen etmenleri saptamayı amaçlamıĢlardır. Bu amaç için Celal Bayar Üniversitesinin Tıp Fakültesi, Sağlık Yüksek Okulu ve Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu’nda farklı bölümlerde okuyan toplam 742 öğrenciye çevresel tutum ölçeği uygulanmıĢtır. AraĢtırma bulgularından Ģu sonuçlara ulaĢılmıĢtır; öğrencilerin anne ve babalarının eğitim düzeyleri ile “Çevresel Tutum Ölçeği” puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmuĢtur. Üniversite mezunu ebeveynlerin çocuklarının “Çevresel Tutum Ölçeği” puan ortalamaları daha yüksektir. Öğrencilerin yaĢları ile “Çevresel Tutum Ölçeği” puan ortalamaları arasında anlamlı fark saptanmıĢ; 20 yaĢ ve üzeri öğrencilerin “Çevresel Tutum Ölçeği” puan ortalamaları, 20 yaĢ altı öğrencilerden daha yüksek bulunmuĢtur. Cinsiyet ile “Çevresel Tutum Ölçeği” puan ortalamaları arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlıdır. Kız öğrencilerin “Çevresel Tutum Ölçeği” puan ortalamaları erkek öğrencilere göre daha yüksektir. “Çevresel Tutum Ölçeği” puan ortalamaları arasındaki iliĢki incelendiğinde; yaĢamları boyunca en uzun il merkezinde yaĢamıĢ öğrencilerin “Çevresel Tutum Ölçeği” puan ortalamaları diğerlerine göre istatistiksel olarak daha yüksek bulunmuĢtur. Öğrencilerin çevre ile ilgili konulara duyarlı olma durumları ile “Çevresel Tutum Ölçeği” puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı düzeyde fark belirlenmiĢtir. Çevre ile ilgili konularda duyarlı olduğunu belirten öğrencilerin “Çevresel Tutum Ölçeği” puan ortalamaları, duyarlı olmadığını ya da duyarlılığının konuya göre değiĢtiğini belirten öğrencilere göre daha yüksek bulunmuĢtur. Öğrencilerin anne ve babalarının eğitim düzeyleri ile “Çevresel Tutum Ölçeği” puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmuĢtur. Üniversite mezunu ebeveynlerin çocuklarının “Çevresel Tutum Ölçeği” puan ortalamaları daha yüksektir. Bu sonuçta çevre - eğitim iliĢkisinin olumlu bir göstergesi olarak değerlendirilebilir.

Uzun ve Sağlam (2005b) “Sosyo-Ekonomik Durumun Çevre Bilinci ve Çevre Akademik BaĢarısı Üzerindeki Etkisi” isimli araĢtırmada Ankara ilinde öğrenim gören 258 lise öğrencisine uyguladıkları “Çevre Bilinci Ölçeği” ve “Çevre BaĢarı Testi” ile sosyo-ekonomik durumun çevre bilinci ve çevre akademik baĢarıya olan etkisini tespit etmeyi amaçlamıĢlardır. Elde edilen sonuçlara göre orta sosyo-ekonomik düzeye sahip olan öğrencilerin çevre bilincinin, yüksek ve düĢük sosyo-ekonomik düzeye sahip öğrencilere göre daha yüksek olduğu tespit edilmiĢtir. AraĢtırmacılar bu sonucu okullarda verilen çevre eğitiminin etkili olmamasına, yüksek sosyo-ekonomik düzeyde

olan öğrencilerin çevre ve çevre sorunlarına karĢı umursamaz olmalarına, düĢük sosyo- ekonomik düzeyde olan öğrencilerin de eğitim imkanlarındaki kısıtlılık ve yoksulluktan dolayı doğaya karĢı yıkıcı bir tavır içinde olmaları Ģeklinde yorumlamıĢlardır. Orta sosyo-ekonomik düzeye sahip olan öğrencilerin çevre bilinçlerinin yüksek çıkmasını ise Ankara’nın bir memur kenti olması ve ebeveynlerin bilinç düzeylerinin daha yüksek olabileceği Ģeklinde yorumlamıĢlardır.

Erol (2005) “Sınıf Öğretmenliği Ġkinci Sınıf Öğrencilerinin Çevre ve Çevre Sorunlarına Yönelik Tutumları” isimli yüksek lisans tezinde üniversite öğrencilerinin çevre ve çevre sorunlarına karĢı ilgi ve tutumları ile çevre hakkındaki bilgilerini çeĢitli değiĢkenler açısından belirlemeyi amaçlamıĢtır. AraĢtırmada, öğrencilerin kiĢisel bilgi ve çevre sorunlarına karĢı ilgilerini ve düĢüncelerini belirlemeyi amaçlayan sorulardan oluĢan bir bölüm, çevre ve ekoloji ile ilgili bilgilerini ölçen bir bölüm ve tutumlarını ölçen bir bölüm olmak üzere üç bölümden oluĢan bir anket Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Sınıf Öğretmenliği 2. sınıf öğrencilerine uygulanmıĢtır. AraĢtırmada, öğrencilerin büyük çoğunluğunun (% 96) bir çevreci grubun çalıĢmalarına katılmadığı, öğrencilerin genel olarak çevreye karĢı tutumlarının olumlu olduğu ancak kız öğrencilerin çevreye karĢı tutumlarının erkek öğrencilere göre daha yüksek olduğu, öğrencilerin yaĢları ile çevreye yönelik tutumları arasında 22 ve üzeri yaĢlardaki öğrencilerin 21 ve altı yaĢlardaki öğrencilere göre daha yüksek olduğu, çalıĢan annelerin çocuklarının çevreye yönelik tutumlarının çalıĢmayan annelerin çocuklarına göre daha olumlu olduğu sonucuna ulaĢılmıĢtır. AraĢtırma sonuçlarına göre, öğrencilerin çevreye karĢı tutumları, onların yaĢadıkları yerleĢim birimine, coğrafi bölgeye, babalarının mesleklerine, anne ve babalarının eğitim düzeylerine, oturdukları eve, ailenin gelir düzeyine ve daha önce çevreyle ilgili ders alıp almamalarına göre anlamlı bir farklılık göstermemiĢtir.

Atasoy ve Ertürk (2006) araĢtırmalarında 6., 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin çevresel tutum ve bilgilerini tespit etmeyi amaçlamıĢlardır. Bu amaç için 1118 öğrenciye çevre tutum ölçeği ve çevre bilgi testi uygulanmıĢtır. AraĢtırmanın tutum ölçeği ile ilgili sonuçları Ģöyledir; Ġlköğretim öğrencilerinin çevre tutumu açısından yeterli olmadıkları gözlenmiĢtir. AraĢtırmada öğrencilerin çevre tutumları ile 6. sınıf ile 8. sınıf ve 7. sınıf ile 8. sınıf arasında 8. sınıfın lehine anlamlı bir farklılık bulunmuĢtur. Yani öğrencilerin sınıf düzeyi yükseldikçe çevreye yönelik tutumları da artmıĢtır. Öğrencilerin sosyo-

ekonomik düzeyleri ile çevre tutumu arasında ise istatistiki açıdan anlamlı bir farklılık bulunmamıĢtır. Çevre tutum ile cinsiyet arasında kız öğrencilerin lehine anlamlı bir farklılık bulunmuĢtur.

Erol ve Gezer (2006) üniversite öğrencilerinin çevre ve çevre sorunlarına karĢı tutumlarını belirlemek ve bu tutumlara etki eden sosyo-ekonomik özelliklerin etkisini ortaya koymak amacıyla Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Sınıf Öğretmenliği Bölümü’nde eğitim gören 225 öğretmen adayı ile bir araĢtırma yapmıĢlardır. Bu araĢtırmada, öğrencilerin çevre ve çevre sorunlarına karĢı tutumlarının genel olarak zayıf olduğu sonucuna ulaĢılmıĢtır. Ayrıca kız öğrencilerin erkek öğrencilere, yaĢı 21 yaĢından büyük olan öğrencilerin yaĢı 21 yaĢından küçük olan öğrencilere, anne eğitim düzeyi yüksek olan öğrencilerin eğitim düzeyi düĢük olan öğrencilere, annesi çalıĢan öğrencilerin çalıĢmayan öğrencilere göre çevre sorunlarına yönelik tutumlarının daha yüksek olduğu sonucuna ulaĢılmıĢtır. En uzun yaĢanılan yerleĢim biriminin çevreye yönelik tutum üzerinde anlamlı bir etkisinin olmadığı ancak büyük Ģehirlerde yaĢayan öğrencilerin tutum puanlarının daha yüksek olduğu araĢtırma sonuçları arasındadır. Baba eğitim durumu, baba mesleği, anne eğitim durumu, lisede çevre dersi alma/almama durumu ve ailenin gelir düzeyi durumu çevreye yönelik tutumda anlamlı bir farklılık oluĢturmamıĢtır.

Gezer, Çokadar, Köse ve Bilen (2006) araĢtırmalarında öğrencilerin çevreye yönelik tutumlarını belirlemek amacıyla, Buldan ilçe merkezindeki biri anadolu lisesi diğerleri düz ve meslek lisesi olmak üzere 3 lisede toplam 335 öğrenciye çevre tutum ölçeği uygulamıĢlardır. Uygulama sonucunda düz lisede okuyan öğrencilerin çevreye yönelik tutumlarının Anadolu Lisesi ve Meslek Lisesi öğrencilerine göre daha olumlu olduğu sonucuna ulaĢılmıĢtır. AraĢtırmacılar bu sonucu açıklayacak bir bulgu gösterememiĢlerdir. AraĢtırmanın bir diğer sonucu ise kız öğrencilerin çevreye yönelik tutumlarının erkek öğrencilere göre daha iyi olduğu sonucuna ulaĢılmıĢtır. AraĢtırmada öğrencilerin genel olarak çevreye yönelik tutumlarının olumlu olduğu da araĢtırma bulgularından elde edilen sonuçlar arasındadır.

Gökçe, Kaya, Aktay ve Özden (2007) ilköğretim öğrencilerinin çevreye yönelik tutumlarını cinsiyet, akademik baĢarı düzeyi, baba ve annenin eğitim düzeyi ve ailenin gelir düzeyi açısından incelemiĢlerdir. AraĢtırmanın örneklemini EskiĢehir ilinde 18

ilköğretim okulunda öğrenim gören 789; 8. sınıf öğrencisi oluĢturmuĢtur. AraĢtırmaya katılan öğrencilerin tutum ölçeğinden alabilecekleri minimum puan 38, maksimum puan 102 dir. Bu araĢtırmaya katılan öğrencilerin çevreye yönelik tutum ölçeğinden aldıkları puanların aritmetik ortalaması ise 86,86’dır. Buna göre genelde öğrencilerin çevreye yönelik tutum puanlarının yüksek olduğu söylenebilir. AraĢtırmanın bir diğer sonucu ise kız öğrencilerin erkek öğrencilere göre çevreye yönelik tutumlarının daha yüksek olmasıdır. Akademik baĢarı puanı yüksek olan öğrencilerin çevreye yönelik tutum puan ortalamaları, orta ve düĢük düzeyde olan öğrencilere göre daha yüksektir. AraĢtırmada baba eğitim düzeyinin çevreye yönelik tutum üzerinde istatistiki açıdan bir etkisi olmasa da tutum puanları ortalamasının en yüksek olduğu grup yüksekokul, yüksek lisans ve doktora grubu çıkmıĢtır. Anne eğitim düzeyinin tutum üzerinde istatistiki açıdan bir etkisi bulunmamıĢtır. Son olarak ailenin gelir düzeyinin de çevreye yönelik tutum üzerinde bir etkisinin olmadığı sonucuna ulaĢılmıĢtır.

DeniĢ ve Genç (2007) yaptıkları çalıĢmada çevre bilimi dersi alan ve almayan Sınıf Öğretmenliği öğrencilerinin çevreye iliĢkin tutumları ve baĢarılarını değerlendirmiĢtir. AraĢtırmada öğrencilerin çevreye yönelik tutumlarında çevre bilimi dersi alan ve almayan öğrenciler arasında anlamlı bir farklılığın bulunmadığı, dersi alan ve almayan öğrencilerin olumlu bir çevre tutumuna sahip oldukları, kız öğrencilerin erkek öğrencilere göre çevreye yönelik tutumlarının daha yüksek olduğu, sonucuna ulaĢılmıĢtır.

Küçüktüvek (2007) “Kadınların Çevre Korumaya Yönelik Mevcut Bilgi ve Tutumlarının Saptanması” adlı yüksek lisans tezinde Afyonkarahisar ili merkezinde yaĢayan farklı eğitim düzeyine sahip kadınların çevre korumaya yönelik mevcut bilgi ve tutumlarını saptamayı amaçlamıĢtır. 300 kadınla yapılan araĢtırma sonucunda; Kadınların eğitim düzeylerinin, çevre ve çevre korumaya yönelik tutumları üzerinde etkili olduğu saptanmıĢtır. Kadınlara; uygulanacak etkili bir çevre eğitimi programının, çevre bilinci oluĢturmada fayda sağladığı saptanmıĢtır.

AkbaĢ (2007) “Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarında Çevre Olgusunun AraĢtırılması” adlı yüksek lisans tezinde fen bilgisi öğretmen adaylarının çevre ve ekoloji kavram bilgilerini ve çevreye karĢı duyarlılıklarını araĢtırmıĢtır. Bu amaçla, öğrencilerin 1. sınıfta sahip oldukları çevre bilgileri ile dört yıllık eğitim sonunda sahip

oldukları çevre tutum ve bilgileri karĢılaĢtırılmıĢtır. AraĢtırma Atatürk Üniversitesi Eğitim Fakültesi Fen Bilgisi Öğretmenliği Bölümü 1. ve 4. sınıfta öğrenim gören 224 öğrenci ile yürütülmüĢtür. AraĢtırma sonucunda çevre ve ekoloji kavram bilgileri ile çevreye yönelik tutum bakımından cinsiyete ve aile gelir düzeyine göre bir farklılık görülmemiĢtir. 4. sınıf öğrencilerinin 1. sınıf öğrencilere göre çevre ve ekoloji kavram bilgileri ve çevreye yönelik tutumlarının daha yüksek olduğu tespit edilmiĢtir. Bunun nedeni de 4. sınıfta öğrencilerin çevre ve ekoloji ile ilgili ders aldıkları Ģeklinde ifade edilmiĢtir. Üniversiteye baĢlamadan önceki eğitim dönemlerinde çevre dersi alıp almama durumu ile çevre ve ekoloji bilgi düzeyleri arasında anlamlı bir farklılık bulunmamıĢtır. Bu sonuca göre öğrencilerin üniversiteye baĢlamadan önce aldıkları çevre derslerinin çevre ve ekoloji bilgilerinin artmasında bir etkisinin olmadığı ifade edilmiĢtir.

Uzun (2007) “Ortaöğretim Öğrencilerinin Çevreye Yönelik Bilgi ve Tutumları Üzerine Bir ÇalıĢma” adlı doktora tezinde cinsiyet, yaĢ, sınıf düzeyi, okul türü, sosyo- ekonomik durum gibi değiĢkenlere bağlı olarak öğrencilerin çevreye yönelik bilgi ve tutumlarını değerlendirmeyi aynı zamanda Çevre ve Ġnsan dersi ile gönüllü çevre kuruluĢlarının çevreye yönelik bilgi ve tutuma etkisini incelemeyi ve son olarak da çevresel tutum ile çevre bilgisi arasında bir iliĢkinin var olup olmadığını belirlemeyi amaçlamıĢtır. Bu amaca yönelik olarak hazırlanmıĢ Çevre Bilgi Testi ve “Çevresel DüĢünce ve Çevresel DavranıĢ” alt ölçeği olmak üzere iki alt ölçekten oluĢan Çevresel Tutum Ölçeği’ni 2004-2005 eğitim-öğretim yılında Ankara ili Çankaya ilçesinin 9. ve 10. sınıflarında öğrenim gören 1013 öğrenciye uygulamıĢtır. Elde edilen sonuçlara göre öğrencilerin, çevre bilgisi ve çevresel düĢünce puanlarının olumluya yakın düzeyde oldukları ancak çevreye yönelik davranıĢlar açısından ise olumsuza yakın bir seviyede oldukları tespit edilmiĢtir. Öğrencilerin çevreye yönelik bilgi ile düĢünce ortalamaları arasında orta düzeyde pozitif ve anlamlı bir iliĢki saptanmıĢken; öğrencilerin çevresel düĢünce ile çevresel davranıĢ puanları ve çevre bilgisi ile çevresel davranıĢ puanları ortalamaları arasında tespit edilen iliĢki istatistiksel olarak anlamlı bulunmamıĢtır. Cinsiyete bağlı olarak yapılan değerlendirmede, kız öğrencilerin çevreye yönelik bilgi, düĢünce ve davranıĢ puan ortalamaları, erkek öğrencilere göre daha yüksek bulunmuĢtur. Yapılan istatistiksel analiz sonucunda çevreye yönelik bilgi ve düĢünce puanları ile cinsiyet arasında kız öğrencilerin lehine anlamlı bir fark bulunurken davranıĢ puanları ile cinsiyet arasında anlamlı bir fark bulunmamıĢtır. Öğrencilerin yaĢ

düzeyleri ile çevreye yönelik bilgi ve düĢünce puanları arasındaki farklılık yaĢı yüksek olan 17 yaĢ grubu lehine anlamlı iken, çevresel davranıĢ puanlarındaki fark ise anlamlı bulunmamıĢtır. Sosyo-ekonomik düzeye göre yapılan değerlendirmede ise “yüksek” sosyo-ekonomik düzeye sahip öğrencilerin çevresel düĢünce ve çevre bilgisi puanları “orta” ve “düĢük” sosyo-ekonomik düzeydeki öğrencilerin puanlarına göre yüksek ve anlamlı bulunmuĢtur. Yine “orta” sosyo-ekonomik düzeye sahip öğrencilerin ortalamaları da “düĢük” sosyo-ekonomik düzeydeki öğrencilerin ortalamalarından yüksek bulunmuĢtur. Ayrıca “alt” sosyo-ekonomik düzeydeki öğrencilerin çevresel davranıĢ puanları, “üst” sosyo-ekonomik düzeydeki öğrencilerin ortalamalarından anlamlı Ģekilde yüksek bulunmuĢtur. Sınıf düzeyine göre belirlenen gruplar arasında ise anlamlı farklılık çevreye yönelik bilgi ve düĢünce için 10. sınıfta öğrenim gören öğrencilerin lehine bulunmuĢtur. Çevresel davranıĢ ortalamaları için ise anlamlı bulunmamıĢtır. Öğrencilerin Çevre ve Ġnsan dersini alma durumlarına göre yapılan değerlendirmede, çevreye yönelik bilgi ve davranıĢ ortalama farkları, dersi alan öğrencilerin lehine anlamlı bulunurken, çevresel düĢünce puanları açısından anlamlı bulunmamıĢtır. Gönüllü çevre kuruluĢlarının çalıĢmalarına katılma durumuna göre yapılan değerlendirmede, öğrencilerin çevreye yönelik bilgi, düĢünce ve davranıĢ ortalamaları arasında, çalıĢmalara katılanların lehine, olmasına rağmen farklılık istatistiksel olarak anlamlı bulunmamıĢtır.

Purutçuoğlu (2008) “Üniversite Öğrencilerinin Demografik Özellikleri ve Materyalist Eğilimleri Ġle Çevreye Yönelik Tutum ve DavranıĢları Arasındaki ĠliĢkinin Ġncelenmesi” isimli doktora tezinde üniversite öğrencilerinin demografik özelliklerini, materyalist eğilimlerini, çevreye yönelik tutum ve davranıĢları üzerindeki etkisini ve ayrıca materyalist eğilimler ile çevreye yönelik tutum ve davranıĢlar arasındaki iliĢkiyi