Sosyal Bilgiler Programı

Sosyal Bilgiler dersinin çevre eğitiminde ayrı bir yeri ve önemi vardır. Bu, hem Sosyal Bilgiler dersinin tanımı ve amaçlarından hem de iyi ve etkin bir vatandaĢ yetiĢtirme amacı olan Sosyal Bilgiler dersinin varlık sebebinden kaynaklanmaktadır. Bu özelliklere sahip bireyleri yetiĢtirmede Sosyal Bilgiler dersi çok önemli bir görevi üstlenmektedir. Sosyal Bilgiler öğretim programının genel amaçlarının bir kısmı bu özelliklere sahip bireylerin yetiĢtirilmesini amaçlamaktadır. Özellikle çevre eğitimi açısından Sosyal Bilgiler programının; 2,6,11,14 ve 17. genel amaçları; öğrencilerin çevre konusunda sahip oldukları hakları bilmesini ve kullanmasını, içinde yaĢadığı çevreyi tanımasını, özelliklerini bilmesini, çevre ile karĢılıklı ve sağlıklı bir etkileĢim içine girmesini, bilim ve teknolojiyi sürdürülebilir geliĢmeye uygun bir Ģekilde kullanmasını, toplumsal bir varlık olarak kendisini ve çevresini olumsuz etkileyecek olaylara ve sorunlara karĢı duyarlı olmasını ve bu dünyanın bir parçası olduğu bilincini vererek bu sorunların çözümü noktasında etkin bir katılım göstermesini hedeflemiĢtir. Sosyal Bilgiler programı’nın sözü geçen maddeleri aĢağıda verilmiĢtir:

2. madde: Türkiye Cumhuriyeti vatandaĢı olarak, vatanını ve milletini seven, haklarını bilen ve kullanan, sorumluluklarını yerine getiren, ulusal bilince sahip bir vatandaĢ olarak yetiĢir.

6. madde: YaĢadığı çevrenin ve dünyanın coğrafi özelliklerini tanıyarak, insanlar ile doğal çevre arasındaki etkileĢimi açıklar.

11. madde: Bilim ve teknolojinin geliĢim sürecini ve toplumsal yaĢam üzerindeki etkilerini kavrayarak bilgi ve iletiĢim teknolojilerini kullanır.

14. madde: Katılımın önemine inanır, kiĢisel ve toplumsal sorunların çözümü için kendine özgü görüĢler ileri sürer.

17. madde: Ġnsanlığın bir parçası olduğu bilincini taĢıyarak, ülkesini ve dünyayı ilgilendiren konulara duyarlılık gösterir (MEB, 2005: 6). Çevre eğitimi açısından Sosyal Bilgiler dersinin ne kadar önemli bir ders olduğunu Sosyal Bilgilerin tanımında da açıkça görmekteyiz (Karatekin, 2011).

Sosyal Bilgiler, bireyin toplumsal varoluĢunu gerçekleĢtirebilmesine yardımcı olmak amacıyla; tarih, coğrafya, ekonomi, sosyoloji, antropoloji, psikoloji, felsefe, siyaset bilimi ve hukuk gibi sosyal bilimleri ve vatandaĢlık bilgisi konularını yansıtan; öğrenme alanlarının bir ünite ya da tema altında birleĢtirilmesini içeren; insanın sosyal ve fiziki çevresiyle etkileĢiminin geçmiĢ, bugün ve gelecek bağlamında incelendiği; toplu öğretim anlayıĢından hareketle oluĢturulmuĢ bir ilköğretim dersidir (MEB, 2005: 46). Yine Erden’e göre Sosyal Bilgiler; ilköğretim okullarında iyi ve sorumlu vatandaĢ yetiĢtirmek amacıyla, Sosyal Bilimler disiplinlerinden seçilmiĢ bilgilere dayalı olarak, öğrencilere toplumsal yaĢamla ilgili temel bilgi, beceri, tutum ve değerlerin kazandırıldığı bir çalıĢma alanı olarak tanımlanmıĢtır (Erden, Tarihsiz: 8). Bu tanımlarda çevre eğitimi açısından Sosyal Bilgiler dersinin önemi iki açıdan karĢımıza çıkmaktadır. Birincisi Sosyal Bilgiler dersinin insanın sosyal ve fiziki çevresi ile etkileĢimini geçmiĢ, bugün ve gelecek bağlamında incelemesidir. Bu etkileĢimin tarihi, siyasi, ekonomik ve kültürel boyutları olduğu gibi çevresel boyutları da vardır. Bu nedenle Sosyal Bilgiler dersinde bu boyutların da ele alınması gerekmektedir. Ġkinci önemi ise Sosyal Bilgiler dersinin iyi ve sorumlu vatandaĢlar yetiĢtirme amacını taĢımasıdır. Ġyi ve sorumlu vatandaĢ çevresine ve çevre sorunlarına karĢı duyarlı aynı zamanda da bu sorunların çözümünde sorumluluk alan vatandaĢtır. (Karatekin, 2011). Dolayısıyla Sosyal Bilgiler dersinin amacı ile çevre eğitiminin amaçları örtüĢmektedir. Ġlköğretimde çevre eğitimi açısından bu kadar önemli bir yeri olan Sosyal Bilgiler

dersinin eski ve yeni programlarına bakıldığında yetersiz kaldığı açıkca görülmektedir. AĢağıda bu programlar çevre eğitimi açısından ayrıntılı bir Ģekilde incelenmiĢtir.

1968 yılından itibaren ilkokullarda, 1975 yılından 1985 yılına kadar ortaokullarda okutulan Sosyal Bilgiler dersi, 1985 tarihinden 1998’e kadar ortaokullarda tek disiplinli bir anlayıĢla Milli Tarih, Milli Coğrafya ve VatandaĢlık Bilgisi dersleri olarak verilmiĢtir. 1997-1998 eğitim-öğretim yılından itibaren tekrar 4, 5, 6 ve 7. sınıflarda Sosyal Bilgiler dersi olarak okutulmaya devam etmiĢtir (Safran, 2008: 14). T.T.K.B’nın 30/5/1990 Tarih ve 62 Sayılı kararı ile kabul edilen ve yine T.T.K.B’nın 15/03/1993 Tarih ve 80 Sayılı kararı ile değiĢiklik yapılan Sosyal Bilgiler dersi programının çevre eğitimi ile ilgili genel amaçları Ģunlardır;

1. VatandaĢlık görevleri ve sorumlulukları yönünden;

i) Çevresindeki eski ve yeni sanat, kültür eserlerini, müze ve anıtlar gibi milli değerlerimizi tanır, onları korumak gerektiğini öğrenirler.

3. Çevreyi, yurdu ve dünyayı tanıma yeteneklerini geliĢtirmek yönünden a) Çevrelerini ve yurdu tanır; Türkiye’nin yakın ve uzak komĢu ülkeler ve dünya milletleriyle olan iliĢkileri hakkında genel bilgi kazanırlar.

c) Ġnsanların birbirleriyle ve coğrafi çevreleriyle karĢılıklı etkilerini, insan topluluklarının yaĢama Ģekillerini ve geçinme yollarını incelerler; yurdun ekonomik kalkınmasında bilgili ve etkili birer vatandaĢ haline gelirler.

d) Coğrafya olaylarının sebeplerini araĢtırmayı ve bu olaylar arasındaki bağlılık ve iliĢkileri bulup çıkarmayı öğrenirler.

e) Çevre korunmasının günümüz ve gelecek yıllar için önemini kavrarlar. 4. Ekonomik yaĢama fikrini ve yeteneklerini geliĢtirmek yönünden b) Tutumlu olma alıĢkanlığı elde ederler.

c) Üretim, tüketim, dağıtımla ilgili temel bilgileri öğrenirler.

ç) Yakın çevrenin ekonomik değerleri ve milli kaynaklarımızı tanır ve bunları korumanın bir ödev olduğunu kavrarlar.

d) Ġnsan topluluklarının yaĢama Ģekillerini ve geçinme yolları ile bunlar arasındaki ekonomik bağlılıkları inceleyebilirler (MEB, 1997: 329-331). 1990 tarihli Sosyal Bilgiler dersi programında sınıf düzeyine göre çevre eğitimi ile ilgili konular aĢağıdaki tabloda gösterilmiĢtir (MEB,1997: 337-355).

Tablo 16:1990 Tarihli Sosyal Bilgiler Dersi Programında Sınıf Düzeyine Göre Çevre Eğitimi Ġle Ġlgili Konular

4. Sınıf Üniteleri Konular 5. Sınıf Üniteleri Konular I. Ünite

YaĢadığımız Yer Osmanlı Devleti I. Ünite

II. Ünite Ġlimiz ve Bölgemiz

Ġkinci Bölüm

1. Ġlimiz ve bölgemizin yer Ģekilleri

2. Ġlimiz ve bölgemizin iklim özellikleri ve bitki örtüsü

3. Ġlimiz ve bölgemizdeki ekonomik hayat

Dördüncü Bölüm

1. Yurdumuzdaki coğrafi bölgeler

II. Ünite

Dünyamız, Yurdumuz ve KomĢularımız

Birinci Bölüm

1. Türkiye’miz

2. Türkiye’nin jeopolitik önemi

Üçüncü Bölüm

1. BaĢlıca geçim kaynaklarımız ve çalıĢma alanlarımız

2. Milli gelir kaynaklarımızın korunması ve geliĢtirilmesi

III. Ünite Yurdumuz Türkiye

Birinci Bölüm

1. Yurdumuzun doğal durumu (yer Ģekilleri, iklim, bitki örtüsü, akarsu ve gölleri, deniz ve kıyıları)

2. Yurdumuzda sel baskınları, erozyon ve deprem

3. Çevre korunması (çevre nedir? Çevre sorunları ve sebepleri, çevre korunmasında vatandaĢlara düĢen görevler) III: Ünite Osmanlı Devleti’nin Duraklama ve Gerileme Devri IV. Ünite Tarih, Tarihte Anadolu, Türkler ve Ġslamiyet IV. Ünite

Cumhuriyete Nasıl KavuĢtuk V. Ünite

Türklerin Anadolu’ya YerleĢmesi

V. Ünite

Türk Dünyasına Toplu BakıĢ VI. Ünite

Ġkinci Dünya SavaĢı, Demokratik Hayat ve

T.T.K.B’nın 10/7/1985 Tarih ve 11 Sayılı kararı ile kabul ettiği Milli Coğrafya dersi Programı’nın çevre eğitimi ile ilgili genel amaçları Ģunlardır;

1. Halkımızın çeĢitli coğrafi bölgelerdeki yaĢayıĢ Ģekillerini, yurdumuzun imkân ve servetlerini, turistik zenginliklerini ve coğrafyasından kaynaklanan meselelerini öğretmek, vatanını ve milletini sevdirmek.

2.Yurdumuzun imkân ve kaynaklarını tanıtmak, sınırsız olmayan bu tabii servetlerimizin israfından kaçınma fikrini aĢılamak ve Türkiye tabiatını korumaları gerektiğini zihinlerine yerleĢtirmek (MEB, 1997: 383).

Tablo 17: 1985 Tarihli Milli Coğrafya Dersi Programında Sınıf Düzeyine Göre Çevre Eğitimi Ġle Ġlgili Konular

6. Sınıf Konular 7. Sınıf Konular Birinci Bölüm Coğrafya ve Dünyamız Birinci Bölüm Türkiye’nin Coğrafi Bölgeleri Ġkinci Bölüm Dünyamız ve Yeryüzündeki Türkler

1. Türkiye’ye genel bakıĢ (yüzey Ģekilleri, iklimi, bitki toplulukları, akarsu ve gölleri, beĢeri ve ekonomik özellikleri) 2 Türkiye’nin ekonomisini etkileyen coğrafi faktörler

Ġkinci Bölüm Türkiye’nin Ekonomik Coğrafyası 1. Madenler 2. Sanayi 3. Tarım ve Hayvancılık Üçüncü Bölüm Türkiye’miz Üçüncü Bölüm Türkiye’nin Jeopolitik Önemi

1997 tarihinde çıkarılan bir kanunla sekiz yıllık zorunlu ilköğretime geçildikten sonra Milli Tarih ve Milli Coğrafya dersleri kaldırılmıĢ ve yerine yeni Sosyal Bilgiler dersi programı uygulamaya geçmiĢtir. 1998 tarihli yeni Sosyal Bilgiler programı T.T.K.B’nın 02.04.1998 Tarih ve 62 Sayılı kararı ile kabul edilmiĢ ve Nisan 1998 Tarih ve 2487 Sayılı Tebliğler Dergisinde yayınlanmıĢtır (Tebliğler Dergisi, 1998: 531). Hazırlanan 1998 tarihli Sosyal Bilgiler dersi programının çevre eğitimi ile ilgili amaçları bir önceki Sosyal Bilgiler dersi programının çevre eğitimi ile ilgili amaçları ile aynıdır.

1998 tarihli Sosyal Bilgiler dersi programı ve 2005 tarihinde uygulamaya geçen yeni Sosyal Bilgiler dersi programında sınıf düzeyine göre çevre eğitimi ile ilgili üniteler, özel amaçlar, kazanımlar ve konular aĢağıdaki tablolarda gösterilmiĢtir (Tebliğler Dergisi, Nisan 1998; MEB, 2010 c; MEB, 2010 d; MEB, 2010 e; MEB, 2010 f).

Tablo 18: 1998 Tarihli Sosyal Bilgiler Dersi Programında Sınıf Düzeyine Göre Çevre Eğitimi Ġle Ġlgili Özel Amaçlar

4. Sınıf Üniteleri Amaçlar 5. Sınıf Üniteleri Konular I. Ünite

Aile, Okul ve Toplum Hayatı

1. Okulun çevresinin güzelleĢtirilmesi ve korunmasının önemini kavrayabilme

2. Okulun korunması ve çevresinin güzelleĢtirilmesi için yapılan etkinliklere katılmaktan zevk alıĢ

I. Ünite Vatan ve Millet II. Ünite Yakın Çevremiz II. Ünite Cumhuriyete Nasıl KavuĢtuk III. Ünite Ġlimiz ve Bölgemizi Tanıyalım

1. Ġlimiz ve bölgemizin yeryüzü Ģekillerini tanıyabilme

2.Yurdumuzun coğrafi bölgelerini tanıyabilme 3. Ġlimiz ve bölgemizin doğal özelliklerini tanıyabilme(iklim, bitki örtüsü, akarsu, göller 4. Ġlimiz ve bölgemizde ekonomik hayatı oluĢturan alanları tanıyabilme

5. Ġlimiz ve bölgemizin bulunduğu çevrenin korunması ve güzelleĢtirilmesinin önemini kavrayabilme

6. Ġlimizin bulunduğu çevrenin korunması ve güzelleĢtirilmesi için yapılan etkinliklere katılmaya istekli oluĢ

7. Ormanları korumanın önemini kavrayabilme 8. Ağaç dikme çalıĢmalarına katılmaya gönüllü oluĢ 9. Doğal parklarımızın önemini kavrayabilme

III: Ünite Güzel yurdumuz

Türkiye

1. Yurdumuzun yeryüzü Ģekilleri bilgisi

2.Yurdumuzun yeryüzü Ģekillerinin yaĢantımız üzerindeki etkilerini açıklayabilme

3. Yurdumuzdaki iklim çeĢitleri ile ilgili sınıflamalar bilgisi 4. Yurdumuzdaki iklim çeĢitlerinin etki alanları bilgisi 5. Yurdumuzun doğal bitki örtüsü bilgisi

6. Yurdumuzdaki doğal bitki örtüsünün önemini kavrayabilme 7. Yurdumuzun akarsularını tanıyabilme

8. Yurdumuzun akarsularının özellikleri bilgisi 9. Yurdumuzun akarsularından sağlanan yararları açıklayabilme

10. Yurdumuzun göllerini tanıyabilme 11. Yurdumuzun göllerinin özellikleri bilgisi

12. Yurdumuzun göllerinden sağlanan yararları açıklayabilme 13. Türkiye’den doğup sınır aĢan akarsular bilgisi

14. Yurdumuzdan doğup sınır aĢan akarsuların önemini kavrayabilme

15. Yurdumuzu çevreleyen denizleri tanıyabilme 16. Yurdumuzu çevreleyen denizlerin özellikleri bilgisi 17. Yurdumuzun boğazlarını tanıyabilme

18. Yurdumuzun boğazlarının özellikleri bilgisi 19. Doğal çevrenin önemini kavrayabilme 20. Çevre sorunları ile ilgili sınıflamalar bilgisi

21. Çevre sorunlarının doğurduğu sonuçları açıklayabilme 22. Çevre sorunlarının çözümünde alınacak önlemleri açıklayabilme

23. Çevre sorunlarının çözümünde üzerine düĢen görevleri yapmaya istekli oluĢ

farkında oluĢ

25. Doğal afetlerden korunma yolları bilgisi

26. Orman yangınlarının ülkemize verdiği zararın farkında oluĢ

27. Ormanların yurdumuz için önemini kavrayabilme

IV. Ünite Tarih, Ġlk Yurdumuz ve Tarihte Anadolu IV. Ünite Ġslamiyet’in DoğuĢu, YayılıĢı ve Türkler

6. Sınıf Üniteleri Amaçlar 7. Sınıf Üniteleri Amaçlar

I. Ünite Demokratik Hayat

I. Ünite Türkiye’nin Coğrafi Bölgeleri

1. “Türkiye’nin Coğrafi Bölgeleri” ünitesinde geçen kavramların anlam bilgisi

2. Karadeniz Bölgesi bölümlerinin özellikleri bilgisi

3. Karadeniz Bölgesi bölümlerinin özelliklerini kavrayabilme 4. Marmara bölümlerinin özellikleri bilgisi

5. Marmara bölümlerinin özelliklerini kavrayabilme 6. Ege bölümlerinin özellikleri bilgisi

7. Ege bölümlerinin özelliklerini kavrayabilme 8. Akdeniz bölümlerinin özellikleri bilgisi

9. Akdeniz bölümlerinin özelliklerini kavrayabilme 10. Güneydoğu Anadolu bölümlerinin özellikleri bilgisi 11. Güneydoğu Anadolu bölümlerinin özelliklerini kavrayabilme

12. Doğu Anadolu bölümlerinin özellikleri bilgisi

13. Doğu Anadolu bölümlerinin özelliklerini kavrayabilme 14. Ġç Anadolu bölümlerinin özellikleri bilgisi

15. Ġç Anadolu bölümlerinin özelliklerini kavrayabilme

II. Ünite Coğrafya ve

Dünyamız

1. “Coğrafya ve Dünyamız” ünitesinde geçen kavramların anlam bilgisi

2. Coğrafya’nın konusu bilgisi

3. Coğrafya öğrenmenin gerekliliğini kavrayabilme 4. Dünyanın özellikleri bilgisi

5. Kıtaları tanıyabilme 6. Kıtaların özellikleri bilgisi 7. Okyanusları tanıyabilme 8. Okyanusların özellikleri bilgisi

9. Dünyamızda insanlığı etkileyen baĢlıca olaylar bilgisi

II. Ünite Ġstanbul’un Fethi

10. Dünyamızda insanlığı etkileyen baĢlıca olayların önemini kavrayabilme(Dünyamızda bazı canlı türlerinin yok olmasının doğal dengeye etkisi, doğal kaynakların bilinçsizce tüketilmesi, savaĢ, açlık ve israf, nükleer, biyolojik ve kimyasal silahlar ile mayınların kullanımı III. Ünite Türkiye Tarihi III: Ünite Avrupa’da Yenilikler IV. Ünite Moğollar ve Diğer Türk Devletleri IV. Ünite 17 ve 18. Yüzyıllarda Osmanlı Devleti V. Ünite Türkiye’miz

1. Kırsal yerleĢim yerlerinden kentlere göçün nedenleri bilgisi

2. Kırsal yerleĢim yerlerinden kentlere göçün sonuçlarını kavrayabilme

3. Yurdumuzdaki nüfus artıĢının sonuçlarını açıklayabilme

4. Yurdumuzdaki yerleĢim yerleriyle ilgili sorunlar bilgisi (kentlerimizin baĢlıca sorunları “hava kirliliği, çarpık kentleĢme, su ihtiyacı, atık suların

boĢaltılması, atık suların arındırılması, yeĢil alanların yetersizliği”)

5. Yurdumuzda yerleĢim yerleriyle ilgili sorunların giderilmesinin önemini açıklayabilme

6. Yurdumuzdaki yerleĢim yerleriyle ilgili sorunlara çözüm önerilerinde bulunabilme

7. Yurdumuzdaki tarım, hayvancılık, su ürünleri, madenler ve enerji kaynakları, sanayi, ulaĢım ve turizm bilgisi. V. Ünite 19 ve 20. Yüzyıllarda Osmanlı Devleti VI. Ünite Osmanlı Devletinin KuruluĢu VI. Ünite Osmanlı Kültür ve Uygarlığı VII. Ünite Yurdumuzun KomĢuları ve Türk Dünyası

1. Uluslar arası kuruluĢlar bilgisi

Tablo 19: 2005 Tarihli 4. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersi Programında Yer Alan Çevre Eğitimi Ġle Ġlgili Kazanım ve Konular

Ünite / Öğrenme Alanı Kazanım Konu Etkinlik

I.Ünite Kendimi Tanıyorum

Birey ve Toplum II. Ünite: GeçmiĢimi

Öğreniyorum / Kültür ve Miras III: Ünite YaĢadığımız Yer / Ġnsanlar Yerler ve Çevreler

1. Çevresinde meydana gelen hava olaylarını gözlemleyerek

bulgularını resimli grafiklere aktarır. Hava Nasıl oralarda Hava olayları ve yaĢam, Gözlem yapıyorum 2. Çevresinde gördüğü doğal ve beĢeri unsurları ayırt eder. Çevremizde gördüklerimiz Doğal mı, beĢerimi Doğa

sevgisi

Geleceğimiz ne olacak 3. Efsane, destan, öykü, türkü ve Ģiirlerden yararlanarak yaĢadığı

yerin coğrafi özellikleri ile ilgili çıkarımlarda bulunur. Efsane ve Ģiirlerde yaĢayan yerler

Coğrafi özellikler

4. Doğal afetler karĢısında hazırlıklı olur. Güvenli yaĢam Aile afet planı

Deprem

IV. Ünite Üretimden Tüketime / Üretim, Dağıtım, Tüketim

5. Ġstek ve ihtiyaçlarını ayırt eder.

6. Ġhtiyaçlarından hareket ederek insanların temel Ġhtiyaçları hakkında çıkarımlarda bulunur.

Ġhtiyaç mı istek mi? Ġhtiyaç ve isteklerim 7. Mevcut kaynaklarla ihtiyaçlarını iliĢkilendirir.

8. Satın alacağı ürünleri belirli standartlara göre değerlendirir.

Kaynağım ne? AlıĢveriĢteyim

Kaynaklarımız

Kendi bütçemi hazırlıyorum. 9. Bilinçli bir tüketici olarak haklarını kullanır. Bilinçli tüketici miyiz? Pazara gidelim

AfiĢ hazırlıyorum Bilinçli tüketici 10. Kullandığı bazı ürünlerin üretim, dağıtım ve tüketim ağını

oluĢturur.

Üretim, dağıtım ve tüketim macerası

Tablo ve grafik okuyorum Üretim, dağıtım ve tüketim

V. Ünite Ġyi ki Var /

Bilim, Teknoloji ve Toplum

11. Teknolojik ürünlerin hayatımızda ve çevremizde yaptığı

değiĢiklikleri dikkate alarak geçmiĢle bugünü karĢılaĢtırır. Hayatımız hızlanıyor Öncesi ve sonrası Nasıl değiĢtiler? 12. Teknolojik ürünleri kendisine, baĢkalarına ve doğaya zarar

VI. Ünite Hep Birlikte / Gruplar, Kurumlar ve

Sosyal Örgütler

13. Ġnsanların belli bir amaç çerçevesinde oluĢturdukları sosyal örgüt, resmi kurum ve grupları fark eder.

14. Ön bilgi ve yaĢantısını kullanarak çevresindeki belli baĢlı sosyal problemler ya da ihtiyaçlarla grup, kurum ve sosyal örgütleri iliĢkilendirir.

Toplum devlet el ele Ben olsaydım Neler yapabiliriz? Fotoğrafların dilinden Bir dikili ağacım olsun Türk Kızılay’ı her yerde Fotoğraflardan neler anlıyoruz?

15. Kendisi ile çevresindeki gruplar, kurumlar ve sosyal örgütler

arasındaki etkileĢime örnekler verir. Etkin yurttaĢlık Kermes davetiyesi hazırlayalım 16. Okulunda ve yakın çevresinde katılacağı sosyal ve eğitsel

etkinliklere karar verir.

17. Okul yaĢamında gerekli gördüğü eğitsel sosyal etkinlikler önerir.

Sosyal kulüpler Üç problem üç çözüm

Kulübüm ve ben

VII. Ünite

Ġnsanlar ve Yönetim / Güç, Yönetim ve Toplum

18. YaĢadığı yerin yerel yönetim birimlerini tanır.

19. Kamu hizmetlerinin yürütülmesinde yerel yönetimlerin rolünü açıklar.

20. Kamuoyunun yerel yönetimlere etkisine örnekler verir.

Yerel yönetimler Belediyemiz Ġl özel Ġdaresi Karar verdim çünkü Muhtarımızı tanıyalım Bir sorun Belediye BaĢkanımızı tanıyoruz Kamuoyu

Oyun parkı istiyoruz Kamu hizmetleri

Yerel yönetimlerin özellikleri Çocuk meclisinde olsam

VIII. Ünite Uzaktaki ArkadaĢlarım /

Tablo 20: 2005 Tarihli 5. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersi Programında Yer Alan Çevre Eğitimi Ġle Ġlgili Kazanım ve Konular

Ünite / Öğrenme Alanı Kazanım Konu Etkinlik

I.Ünite

Haklarımı Öğreniyorum / Birey ve Toplum

1. Katıldığı gruplarda aldığı roller ile rollerin gerektirdiği hak ve sorumlulukları iliĢkilendirir.

Haklarımız ve

sorumluluklarımız var

Sorumluluklarımız Örnek davranıĢlar bunlar Kimin hakkı, kimin sorumluluğu bu 2. Çocuk olarak haklarını fark eder. Çocuk haklarına yolculuk Bizim haklarımız

Çocuk haklarına dair sözleĢme

II. Ünite Adım Adım Türkiye /

Kültür ve Miras

3.Çevresindeki ve ülkemizin çeĢitli yerlerindeki doğal varlıklar ile tarihî mekânları, nesneleri ve yapıtları tanır.

Güzel ülkem Tarihi eserlerimizi ve doğal varlıklarımızı biliyor muyuz?

Ülkemizin tarihi eserleri Ülkemizin güzellikleri

III: Ünite YaĢadığımız Yer /

Ġnsanlar Yerler ve Çevreler

4. Türkiye’nin kabartma haritası üzerinde, yaĢadığı bölgenin yüzey Ģekillerini genel olarak tanır.

Haritanın dili YaĢadığım yer ve bölgem Haritayı konuĢturalım 5. YaĢadığı bölgede görülen iklimin, insan faaliyetlerine

etkisini, günlük yaĢantısından örnekler vererek açıklar. Ġklim ve insan faaliyetleri Hava olayları ve insan yaĢamı Ġklimin etkileri 6.YaĢadığı bölgedeki insanların yoğun olarak yaĢadıkları

yerlerle coğrafi özellikleri iliĢkilendirir.

YaĢanacak yerler YaĢadığım ilin nüfusu Bölgemde nüfusu fazla olan iller

7. YaĢadığı bölgedeki insanların doğal ortamı değiĢtirme ve ondan yararlanma Ģekillerine kanıtlar gösterir.

Doğa ve insan Doğa ve insan 8. YaĢadığı bölgede görülen bir afet ile bölgenin coğrafi

özelliklerini iliĢkilendirir.

9. Kültürümüzün sözlü ve yazılı öğelerinden yola çıkarak, doğal afetlerin toplum hayatı üzerine etkilerini örneklendirir. 10. YaĢadığı bölgede doğal afetlerin zararlarını artıran insan

faaliyetlerini fark eder.

Ülkemizde afetler Doğal afetler ve insan Nerede yanlıĢ yaptık

Afet haberleri Yazıyorum

Afetler neden felakete dönüĢüyor

IV. Ünite Ürettiklerimiz / Üretim, Dağıtım,

Tüketim

11. YaĢadığı bölgedeki ekonomik faaliyetleri fark eder. 12. YaĢadığı bölgedeki ekonomik faaliyetler ile coğrafi

özellikleri iliĢkilendirir.

13.YaĢadığı bölgedeki ekonomik faaliyetlerin ülke ekonomisindeki yerini değerlendirir.

Bölgelerimizde ekonomik faaliyetler

Turizm ve ekonomi GAP ile gelen değiĢim Hangi ekonomik faaliyeti yapalım

Sanayi

Ekonomik faaliyetler 14. Ekonomideki insan etkisini fark eder. Ġnsan ve ekonomi Üreten, dağıtan ve tüketen

insan

V. Ünite GerçekleĢen DüĢler /

Bilim, Teknoloji ve Toplum

15. BuluĢların ve teknolojik ürünlerin toplum hayatı üzerine olan etkilerini tartıĢır.

Teknolojiyle gelen değiĢim

Ne değiĢti?

Hayatımızdaki teknoloji

VI. Ünite

Toplum Ġçin ÇalıĢanlar / Gruplar, Kurumlar ve

Sosyal Örgütler

16.Toplumun temel ihtiyaçlarıyla bu ihtiyaçlara hizmet eden kurumları iliĢkilendirir.

17. Kurumların insan yaĢamındaki yeri konusunda görüĢ oluĢturur.

Bize hizmet edenler Toplumsal ihtiyaçlar Temiz bir çevre için Neden önemli 18. Sivil toplum kuruluĢlarını etkinlik alanlarına göre

sınıflandırır.

19. Sivil toplum kuruluĢlarının etkinliklerinin sonuçlarını değerlendirir.

Elimizden tutanlar Sivil toplum kuruluĢlarını tanıyalım

Herkesin görevi 20. Bireylerin rolleri açısından sivil toplum kuruluĢlarını

resmi kurum ve kuruluĢlarla karĢılaĢtırır.

Gönüllüyüz Doğru mu yanlıĢ mı?

VII. Ünite Bir Ülke Bir Bayrak / Güç, Yönetim ve Toplum

21. Toplumsal yaĢamı düzenleyen yasaların varlığını ve önemini fark eder.

Yasalar bizim için var Yasalar olmasaydı? 22. Merkezi yönetim birimlerini tanıyarak bu birimleri temel

görevleriyle iliĢkilendirir.

Ülkemizin yönetim yapısı Bakanlıklar neden önemli? 23. YaĢadığı yerdeki merkeze bağlı yönetim birimleri ile bu

birimlerin temel görevlerini iliĢkilendirir.

Ġl ve ilçemizin yönetimi

VIII. Ünite Hepimizin Dünyası /

Küresel Bağlantılar

24. ÇeĢitli ülkelerde bulunan ortak miras öğelerine örnekler verir.

Dünyanın hazineleri Geleceğin emaneti Dünyanın yedi harikası 25. Ortak mirasın tanınmasında turizmin yerini fark eder. Turizm hangi katkıları

sağlar

Tablo 21: 2005 Tarihli 6. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersi Programında Yer Alan Çevre Eğitimi Ġle Ġlgili Kazanım ve Konular

Ünite / Öğrenme Alanı Kazanım Konu Etkinlik

I.Ünite Sosyal Bilgiler Öğreniyorum /

Belgede Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının çevre okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesi (sayfa 86-107)