Buluş, Atan ve Sarıkaya (2015) tarafından geliştirilen İletişim Becerileri Ölçeği, yetişkinlerde kişiler arası iletişim becerilerini ölçmeye yönelik olarak hazırlanmıştır. Ölçme aracı 34 maddeden oluşmakta ve her bir maddeye “Hiç Uygun Değil”, “Çok Az Uygun”, “Kısmen Uygun”, “Çoğunlukla Uygun” ve “Tamamen Uygun” şeklinde derecelendirilmiş beşli Likert tipi dereceler üzerinden cevap verilmektedir. Ölçekte 15, 16, 28, 32 ve 33 numaralı maddeler tersten puanlanmaktadır. Ölçek için yapılan güvenirlik ve geçerlik analizlerinde, madde-toplam korelasyonlarının .32 ile .60 arasında değiştiği görülmüştür.
Ölçeğin 34 madde üzerinden faktör yapısı temel-bileşenler yöntemiyle (principals- components analysis) analiz edilmiş ve 1’in üzerinde öz değere sahip toplam varyansın % 51’ni oluşturan 5 faktör bulunmuştur. Bu alt boyutlar aşağıda verilmiştir.
1. Egoyu Geliştirici Dil: Kişiler arası iletişimi sağlıklı sürdürmede önemli olan egoyu geliştirici dil 1,2,3,4,5,6 numaralı maddelerden oluşmaktadır. Alt ölçeğin iç tutarlılık katsayısı (Cronbach’s Alpha) .72 olarak hesaplanmıştır. Alt ölçek için madde toplam korelasyon katsayıları .32 ve üstünde bulunmuştur.
2. Etkin Dinleme: Kişiler arası iletişimde anlatılanı doğru ve tam olarak anlamayı ölçen etkin dinleme 7,8,9,10,11,12,13,14 numaralı maddelerden oluşmaktadır. Alt ölçeğin iç tutarlılık katsayısı (Cronbach’s Alpha) .84 olarak hesaplanmıştır. Alt ölçek için madde toplam korelasyon katsayıları .52 ve üstünde bulunmuştur.
3. Kendini Tanıma-Kendini Açma: İletişimde bireyin kendini tam olarak tanıyıp karşısındaki kişi ya da kişilere doğru ve düzgün bir şekilde açmasını ölçen bu alt boyut 15,16,17,18,19 numaralı maddelerden oluşmaktadır. Alt ölçeğin iç tutarlılık katsayısı (Cronbach’s Alpha) .76 olarak hesaplanmıştır. Alt ölçek için madde toplam korelasyon katsayıları .51 ve üstünde bulunmuştur.
4. Empati: İletişimde çok önemli bir yere sahip olan empati alt boyutu 20,21,22,23,24,25,26,27 numaralı maddelerden oluşmaktadır. Alt ölçeğin iç tutarlılık katsayısı (Cronbach’s Alpha) .85 olarak hesaplanmıştır. Alt ölçek için madde toplam korelasyon katsayıları .55 ve üstünde bulunmuştur.
5. Ben Dili: Kişinin hissettiklerini ve düşündüklerini uygun bir dil olan ben dilini kullanarak ifade edip etmediğini ölçen bu alt boyut 28,29,30,31,32,33,34 numaralı maddelerden oluşmaktadır. Alt ölçeğin iç tutarlılık katsayısı (Cronbach’s Alpha) .83 olarak hesaplanmıştır. Alt ölçek için madde toplam korelasyon katsayıları .42 ve üstünde bulunmuştur.
Dolayısıyla ölçek, alt boyutlar üzerinden puanlanacak şekilde yapılandırılmıştır. Böylece her bir alt boyuttan alınan toplam puan yükseldikçe iletişim becerilerini kullanma düzeyi de yükselmektedir.
3.4.2. Çift Uyumu Ölçeği (ÇUÖ)
Çift Uyum Ölçeği (ÇUÖ) Spainer (1976) tarafından evli veya birlikte yaşayan çiftlerin ikili ilişkilerine ait uyumlarını ölçmek amacıyla geliştirilen 32 maddelik likert tipi bir ölçektir.
Ölçek tutum, davranış ve bilişsel süreçleri birlikte ele alan çok boyutlu bir ölçektir. Dört alt ölçekten oluşur;
a) Eşler arası doyum alt ölçeği; 10 madde içerir. b) Eşler arası bağlılık alt ölçeği; 5 maddeden oluşur. c) Eşler arası fikir birliği alt ölçeği; 13 maddeden oluşur. d) Duygusal ifade alt ölçeği; 4 madde içerir.
Toplam ölçüm puanları evlilik uyumu ve memnuniyet derecesini yansıtmaktadır. Testten alınabilecek puanların dağılımı 0-151’dir. Toplam uyum puanının yüksek oluşu bireyin ilişkisinin ya da evlilik uyumunun daha iyi olduğunu gösterir.
Çift Uyum Ölçeği’nin Türkiye örnekleminde geçerlik güvenirlik çalışması Fışıloğlu ve Demir tarafından yapılmıştır. Evlilik uyumunun ölçümü için kullanılan Çift Uyum Ölçeği’nin yapı geçerliliği çalışmasında Locke- Wallace Evlilik Uyum Ölçeği (Locke- Wallace Marital Adjustment Scale) kullanılmıştır (r = .82). 132 kadın, 132 erkek olmak üzere 264 kişiden oluşan örneklem grubunun kullanıldığı çalışmada, ÇUÖ’nin güvenirliği .92 bulunmuştur. Alt ölçeklerin güvenirlikleri çift doyumu .83, eşler arası bağlılık .75, eşler arası fikir birliği .75, duygusal ifade .80 olarak kabul edilir sınırlarda bulunmuştur (Fışıloğlu ve Demir, 2000).
3.4.3. Evlilik Yaşam Ölçeği
Tezer (1996) tarafından evlilik ilişkisinden sağlanan doyumu ölçmek amacıyla geliştirilmiştir. Ölçek 5’li likert tipinde bir ölçek olup, “1=kesinlikle katılmıyorum” ile “5= kesinlikle katılıyorum” arasında cevaplanmaktadır. Ölçekten alınan en düşük puan ‘10’ en yüksek puan ise ‘50’ dir. Ölçekten alınan puan yükseldikçe evlilik doyumu artmaktadır. Ölçeğin geliştirilme çalışmalarında ön uygulama aşamasını 25 çiftin oluşturduğu 50 kişilik bir grup oluşturmuştur. Geçerlilik güvenirlik çalışmaları ise ön uygulamaya katılan 50 kişiyi de içeren 104 çiftin oluşturduğu 208 kişilik bir grup ile yapılmıştır. Ölçeğin yapı geçerliğini belirlemek amacıyla, ölçek evli ve boşanmış bireylere uygulanmış ve grupların ölçekten aldıkları puan ortalamaları arasında anlamlı düzeyde fark bulunmuştur (t = 6.23, p < .01). Ayrıca ölçeğin sosyal beğenirlik yöneliminden ne derece etkilendiğini anlamak için sosyal beğenirliği ölçen Kozan (1983) tarafından geliştirilmiş “Kişisel Davranış Anketi” puanları ile karşılaştırma yapılmış, sonuçlar “Evlilik Yaşam Ölçeği” nin bireylerin sosyal beğenirlik yönelimlerinden çok az etkilendiğini göstermiştir (r = 0.21). Bu bulgu da ölçeğin geçerliğine dolaylı kanıt olarak gösterilmiştir. Ölçeğin test-tekrar test güvenirlik katsayısı .85, iç tutarlılık (Cronbach Alfa) katsayısı ise ilk uygulama grubunda .91, ikinci uygulama grubunda .89 olarak bulunmuştur. Bu bulgular ölçeğin oldukça yüksek bir güvenilirliğe sahip olduğunu göstermektedir (Tezer, 1996).
3.4.4. Sosyal Yetkinlik ve Davranış Değerlendirme-30 Ölçeği (SYDD-30)
LaFreniere and Dumas (1996) tarafından geliştirilmiş olan Sosyal Yetkinlik ve Davranış Değerlendirme–30 Ölçeği, erken çocukluk ve okul öncesi dönemlerde risk altındaki çocukların gösterebilecekleri kızgınlık-saldırganlık ve anksiyete-içedönüklük gibi davranışsal ve duygusal sorun belirtilerinin yanında, akranlarıyla bir aradayken göstermeleri beklenen sosyal becerilerinin niceliğini kısa zamanda taramaya yönelik bir ölçüm aracıdır. Özgün formu İngilizce olan SYDD-30 ölçeği, gelişim ve klinik psikolojisi alanlarında uzman iki akademisyen tarafından Türkçe’ ye çevrilmiştir. İki çeviri arasındaki farklılıklar üçüncü bir uzmandan alınan geribildirim doğrultusunda sonuca bağlanmıştır. Ölçeğin geri çevirisi, gelişim psikolojisi alanında yüksek lisans yapan bir öğrenci tarafından gerçekleştirilmiştir. Bu çevirinin özgün ölçek maddeleri ile denk olduğu belirlenmiştir. SYDD-30 maddelerinin anlaşılabilirliği, araştırmaya katılmayan iki anaokulu yöneticisi ve öğretmeni tarafından onaylanmıştır. Okul öncesi dönemdeki çocukların sorun belirtileri ile sosyal becerilerinin niceliğini değerlendiren SYDD–30, her biri 10 madde içeren Sosyal Yetkinlik (SY), Kızgınlık-Saldırganlık (KS), ve Anksiyete-İçe Dönüklük (Aİ) olmak üzere üç alt ölçekten oluşmaktadır. SY, KS ve Aİ alt ölçekleri için iç tutarlılık (Cronbach’s Alpha)
katsayıları sırasıyla .88, .87 ve .84 olarak bulunmuştur. Her alt ölçek için madde toplam korelasyon katsayıları .41 ve üstünde bulunmuştur. Bu değerler, yüksek düzeyde iç tutarlılığa işaret etmektedir. Ölçek her bir madde için 6’lı likert tipte yanıtlamayı gerektirir. Maddelere verilen tepkiler “her zaman yapar” (6 puan), “sık sık yapar” (4 ya da 5 puan), “bazen yapar” (2 ya da 3 puan) ve “hiçbir zaman yapmaz” (1 puan), seklinde derecelendirilmiştir. Ölçeği cevaplayacak olan ebeveynlerden biri, ölçekte yer alan ifadeyi okuduktan sonra değerlendirmesini yaptıkları çocuğun sahip olduğu sosyal, duygusal ve davranış becerilerinin karşısındaki seçeneğin uygun olanını işaretler (Çorapçı vd. 2010).