TCK’nın 143’ünci maddesinde, “Hırsızlık suçunun, gece vakti işlenmesi
halinde, verilecek ceza üçte birine kadar artırılır” düzenlemesine yer verilmiştir.
Madde metnine göre, hırsızlık suçunun, gece vakti işlenmesi durumunda gündüz vakti işlenen hırsızlığa nazaran fail daha ağır ceza ile cezalandırılacaktır. Suçun gece işlenmesinin sadece bir bina veya süknaya mahsus yerlerde veya müştemilatında yapılan hırsızlık fiilleri bakımından nitelikli hal olarak kabul edildiği ETCK’dan farklı olarak719 yeni düzenlemede bu durum müstakil bir nitelikli hal olarak kabul edilmiş ve ayrı bir maddede düzenlenmesi tercih edilmiştir. Bu düzenleme sonucunda hem suçun basit halinin hem de nitelikli hallerinden herhangi birinin gece vakti işlenmesi durumunda faile verilecek cezanın üçte birine kadar artırılması gerekecektir720. Diğer bir ifadeyle TCK’da düzenlenen hırsızlık suçları açısından
719 Bu hüküm, 765 Sayılı TCK’nın 492’nci maddesinin 1’inci fıkrasının 1’inci bendinde “Hırsızlık,
geceleyin bir bina içinde yahut süknaya mahsus bir yerde veya müştemilatında işlenirse, suçlu, iki seneden beş seneye kadar hapsolunur” şeklinde belirtilmişti. ETCK’da suçun gece vakti işlenmesi 492’nci maddenin birinci bendine göre sadece bina içinde ya da süknaya mahsus bir yerde veya müştemilatında işlenen hırsızlık fiilleri bakımından etkili olmaktaydı. YTCK’da bu sınırlama kaldırılmıştır. Diğer bir ifadeyle, nitelikli halin uygulanması bakımından hırsızlık suçunun bir bina içerisinde veya süknaya mahsus bir yerde ya da müştemilatında işlenmesi şart olmayıp, suçun gece vakti işlenmesi yeterlidir. “… 756 sayılı yasada hırsızlık eylemlerinde ağırlatıcı neden olmayan gece kavramının 5237 sayılı yasanın 143. Maddesine göre cezayı artırıcı neden olduğunun … gözetilmemesi bozmayı gerektirmiştir.” Yrg. 6. CD. 20.02.2006 Tarih, 2005/12771 ve 2006/1404 K .(www.kazanci.com.tr).
720 Bazı yazarlar, suçun gece vakti işlenmesinin bütün hırsızlık suçları yönünden nitelikli hal olarak
kabul edilmesinin uygulamada bazı sorunların yaşanmasına sebebiyet verdiğini belirtmişlerdir. Bu yazarlar, “örneğin, TCK’nın 142’nci maddesinin 1’inci fıkrasının (f) bendindeki “elektrik enerjisi”hakkında hırsızlık ile aynı maddenin 2’nci fıkrasının (e) bendindeki “bilişim sistemlerinin kullanılması suretiyle” yapılan hırsızlıklarda, eylem hareketleri genellikle hem gece hem de gündüz aralıksız devam ettiğinden suçun gece vakti işlenip işlenmediği hususunun belirlenmesinde zorluk yaşandığını; özellikle, elektrik enerjisi hakkında yapılan hırsızlıklarda suç tespitlerinin genellikle gündüz yapılmakla birlikte fiilin temadi etmesi ve konutlarda enerjinin daha çok gece saatlerinde kullanılması nedeniyle TCK’nın 143. maddesindeki nitelikli halin her zaman uygulanabileceğini, dolayısıyla burada nitelikli halin uygulanması açısından suçun gece karanlığından faydalanılarak işlenip işlenmediği hususunun belirleyici etken olarak dikkate alınacağını” ifade etmişlerdir. Bkz.
herhangi bir ayrım yapılmaksızın hırsızlık suçunun gece vakti işlenmesi durumunda o suça verilecek ceza arttırılacaktır. Cezanın bu orana kadar ne miktarda artırılacağına her somut olayda hâkim tarafından karar verilecektir.
Hırsızlık suçunun gece vakti işlenmesi, suçun işlenmesindeki kolaylık, failin kimliğinin tespitindeki zorluk ve mağdurun malı üzerindeki gözetim ve denetim yükümlülüğünün zorluğu nedeniyle 5237 Sayılı TCK’da hırsızlık suçları bakımından genel bir nitelikli hal olarak kabul edilmiştir721.
Suçun gece vakti işlenip işlenmediği TCK’nın bütün suçlar için geçerli olan 6’ncı maddesi hükmü dikkate alınarak tespit edilecektir. Gece vakti deyimi, TCK’nın 6’ncı maddesinde, “güneşin batmasından bir saat sonra başlayan ve doğmasından
bir saat evvele kadar devam eden zaman süresi” şeklinde tanımlanmıştır 722 (TCK 6/1-e). Faile verilecek cezanın bu madde gereğince artırılabilmesi için, suçun gece vakti işlendiği kesin olarak tespit edilmeli723 ve bunu gösterir kanıtlar hükümde açıkça gösterilmelidir724. Aksi halde, şüpheden sanık yararlanır ilkesi gereğince Gündel, s.37; Ekinci/Esen, s.66; Esen, s.130; Yazıcıoğlu, Nitelikli Haller, s.39; Ülkü, www.ceza-
bb.adalet.gov.tr/makale/151.pdf. (Erişim Tarihi 14.07.2009).
721 Soyaslan, s.308; Centel/Zafer/Çakmut, s.318; Özbek, Cilt II, s.998; Tezcan/Erdem/Önok,
s.422; Öztürk/Erdem, s.294; Noyan, s.366; Ekinci/Esen, s.66; Esen, s.129-130; Yazıcıoğlu, Nitelikli Haller, s.39; Ülkü, www.ceza-bb.adalet.gov.tr/makale/151.pdf. (Erişim Tarihi 14.07.2009).
722 “Sanığın, hâkim önünde de yer gösterme sırasındaki anlatımında suçu geceleyin saat 03.30
sıralarında işlediğini bildirmesi karşısında hakkında 5237 sayılı yasanın 143/1. Maddesi ile uygulama yapılmaması … bozmayı gerektirmiştir.” Yrg. 6. CD, 01.12.2005 Tarih, 2005/11830 E. ve 2005/11172 K. (www.kazanci.com.tr).
723 “Yakınanın, 1.3.2001 günlü kolluktaki anlatımında, hırsızlığın 05.30 sıralarında; Mahkemedeki
9.7.2002 tarihli anlatımında, 05.00’te gerçekleştiğini ifade etmesi ve suç tarihinde güneşin 06.32’de doğduğunun anlaşılması karşısında; eylemin gece gerçekleştiği hiçbir kuşkuya yer bırakmayacak şekilde saptanamadığından ve kuşkunun sanık yararına yorumlanması gerektiğinden suçun 5237 Sayılı Yasanın 6/e maddesi kapsamında gündüz sayılan zaman diliminde işlendiğinin kabul edilmesi zorunluluğu gözetilmeden anılan Yasanın 143/1 maddesiyle ve herhangi bir neden ve gerekçe gösterilmeden anılan Yasanın alt sınırın üzerinde 1/3 oranında uygulama yapılması bozmayı gerektirmiştir”. Yrg. 6. CD. 14.11.2006 Tarih, 2006/3378 E. ve 2006/11226 K. (Noyan, s.367, dn.1051).
724 Duran, www.ceza-bb.adalet.gov.tr/makale/112.doc. (Erişim tarihi: 16.02.2009); Noyan,
suçun gündüz işlendiği kabul edilecektir725. Bununla birlikte, hırsızlık suçunun gündüz başlayıp gece tamamlandığı veya gece başlayıp gündüz tamamlandığı hallerde suçun icra hareketlerinin yapıldığı ve failin kastı dikkate alınarak nitelikli hal uygulanacaktır726. Bu itibarla, fail hırsızlık fiilini gerçekleştirmek için gece suçun işlenmesindeki kolaylıktan yararlanarak icra hareketlerine gece zaman diliminde başlamış, ancak fiilini gündüz zaman diliminde tamamlamışsa veya gündüz zaman diliminde icra hareketlerine başlayıp gece karanlığından yararlanarak malı zilyedin egemenlik alanından çıkarmışsa nitelikli halin uygulanması gerekecektir. Burada failde gece karanlığından yararlanmak suretiyle malı almak yönünde bir kast bulunmalıdır727. Nitelikli halin uygulanması açısından, suçun tamamlanma anına kadar geçen sürenin “gece” sayılan bir zaman dilimine rastlaması gerekmektedir728.
F. Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu Kapsamındaki Eşya