Yapılan analizler sonucu yaĢam temelli öğrenmenin öğrencilerin akademik baĢarıları, bilgilerin kalıcılığı ve çevreye karĢı davranıĢ ve düĢünceleri üzerinde olumlu bir etkisinin olduğu görülmektedir. ÇalıĢma yapılmadan önceki beklenti, öğrenciyi merkeze alan, yapılandırmacı yaklaĢımın ilkelerini benimseyen yasam temelli öğrenme modelinin öğrencilerde akademik baĢarıyı ve çevreye karĢı olan tutumlarını arttırması ve bilgilerin kalıcılığı üzerinde olumlu etki etmesi yönündeydi. ÇalıĢmanın sonucunda bu beklentinin gerçekleĢtiği görülmektedir. Literatürde bu bulguları destekleyecek çalıĢmalar bulunmaktadır. Bu bölümde araĢtırmadan elde edilen sonuçlar literatürdeki çalıĢmaların sonuçlarıyla karĢılaĢtırılarak tartıĢılmıĢtır.
5.2.1. ĠÇBT ve ÇTÖ testinden elde edilen sonuçlara yönelik tartıĢma
ĠÇBT‟ den elde edilen verilerin analiz sonuçlarına göre uygulama öncesinde kontrol grubu ve deney grubunun ön test puan ortalamaları birbirine çok yakın iken; uygulama sonrasında son test puan ortalamaları arasındaki farkın çok fazla olduğu görülmüĢtür. Bu iki grubun son test puanları iliĢkisiz örneklemler t-testi ile analiz edildiğinde, ortalamalar arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir fark bulunmuĢtur. (p= .036< .05) Bu farkın oluĢmasında yaĢam temelli öğrenmeye dayalı etkinliklerin çok önemli bir rol oynadığını söylemek mümkündür. YaĢam temelli öğrenmeye dayalı etkinliklerin uygulandığı deney grubunda ön test ile son test puanları arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir artıĢ ( p= .000 < .05) görülürken; kontrol grubunda, ön test ile son test puanları arasındaki artıĢın istatistiksel açıdan anlamlı olmadığı (p= .205 > .05)görülmüĢtür.
Yapılan yurt içi ve yurt dıĢı literatür taramasında, yaĢam temelli öğrenme modelinin öğrencilerin akademik baĢarılarını artırdığına yönelik benzer sonuçların bulunduğu
108
çalıĢmalara rastlanılmıĢtır. Bu araĢtırmalar genellikle kimya konuları üzerine olmak ile birlikte fizik ve biyoloji konuları üzerine yapılan çalıĢmalar da bulunmaktadır.
Bennet ve Lubben (2006), Barker ve Miller (1999), yaptıkları çalıĢmalarda kimya derslerinde yaĢam temelli öğrenme modelini kullanmanın öğrencilerin ders baĢarılarını artırdığını, konu ile ilgili kavramları daha doğru bir Ģekilde algıladıklarını belirtmiĢlerdir. Çam (2008), çalıĢmasında biyoloji derslerinde geleneksel öğrenme yerine yaĢam temelli öğrenme kullanmanın öğrencilerin ders baĢarılarını artırdığını belirtmiĢtir. Ekinci (2010), yaptığı çalıĢmada yaĢam temelli öğrenmenin kullanıldığı deney gruplarındaki öğrencilerin kimyasal bağlar konusunun öğrenmede kontrol grubundaki öğrencilerden daha baĢarılı olduğu sonucuna varmıĢtır. Ġlhan (2010), Kimyasal Denge konusunda yaptığı çalıĢmada yaĢam temelli öğrenmenin gerçekleĢtiği sınıflardaki öğrencilerin puanlarının geleneksel yöntemle ders iĢlenen sınıflara göre daha fazla olduğunu belirtmiĢ, yaĢam temelli öğrenmenin akademik baĢarı düzeyini artırmada etkili olduğu sonucuna varmıĢtır. Kutu (2011), YaĢam Temelli Arcs Öğretim Modelinin “Hayatımızdaki Kimya” ünitesi üzerindeki etkisini incelediği çalıĢmasında öğrencilerin kimya dersine karĢı olan tutumlarında bir değiĢiklik olup olmadığını araĢtırmıĢtır. AraĢtırmacı çalıĢmasında bu modelin öğrencilerin akademik baĢarısının artmasında olumlu yönde etkisinin olduğunu istatistiksel sonuçlara dayanarak belirtmiĢtir. Acar ve Yaman (2011), mikroorganizmalar konusunda yaĢam temelli öğrenme ile ilgili yaptıkları çalıĢmada öğrencilerin akademik baĢarılarında olumlu yönde değiĢiklik olduğunu belirtirken; Çekiç Toroslu (2011), yaĢam temelli öğrenme yaklaĢımı ile desteklenen 7E öğrenme modelinin, geleneksel yaklaĢıma göre öğrencilerin akademik baĢarılarını artırmada daha etkili olduğunu belirtmiĢtir. King (2012), yaptığı çalıĢmada diyalektik- sosyo kültürel yaklaĢımın öğrencilerin kavramları anlamalarında etkili olduğunu, GüneĢ Koç (2013), yaptığı araĢtırmada 5E modeli ile desteklenen bağlam temelli yaklaĢımın yedinci sınıf öğrencilerinin ıĢık ünitesindeki akademik baĢarılarını artırmada etkili olduğunu belirtmiĢlerdir.
Çevresel Tutum Ölçeği, çevresel davranıĢ alt ölçeği ve çevresel düĢünce alt ölçeği olmak üzere iki baĢlık altında incelenmiĢtir. ÇTÖ‟ den elde edilen verilerin analiz sonuçlarına göre, uygulama öncesinde deney ve kontrol grubunun ÇTÖ davranıĢ alt ölçeği (p= .891 > .05) ve ÇTÖ düĢünce alt ölçeği (p= .981 > .05) ön testinden aldıkları puanların ortalaması birbirine yakın iken; uygulama sonrasında ÇTÖ davranıĢ alt ölçeği (p= .040 < .05) ve ÇTÖ düĢünce alt ölçeği (p= .001 < .05) son testinden aldıkları puanların ortalaması arasındaki
109
farkın istatistiksel açıdan anlamlı olduğu görülmüĢtür. Ġki grubun son testleri arasında bu farkın oluĢmasında, deney grubuna uygulanan yaĢam temelli öğrenme modeline dayalı etkinliklerin etkisinin olduğu belirlenmiĢtir.
AraĢtırma sonuçlarına göre, kılavuzda yer alan etkinliklerin uygulandığı kontrol grubunun ÇTÖ davranıĢ alt ölçeği ve düĢünce alt ölçeği ön test puanları ve son test puanları arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir fark bulunmamıĢtır. Deney grubunda ise yaĢam temelli öğrenme modeline dayalı etkinlikler, öğrencilerin çevresel davranıĢ alt ölçeğinden aldıkları puanlarda artıĢ sağlamasına rağmen, bu artıĢ istatistiksel bakımdan anlamlı bulunmamıĢtır. Ancak yaĢam temelli öğrenme modeline dayalı etkinlikler öğrencilerin çevresel düĢünce alt ölçeğinden aldığı puanlarda anlamlı bir artıĢ sağlamıĢtır.
Öğrencilerin çevreye karĢı olan düĢünce ve davranıĢları ayrı ayrı incelendiğinde, yaĢam temelli öğrenme modelinin öğrencilerin çevreye karĢı olan düĢünceleri üzerinde olumlu yönde daha fazla etkili olduğunu söylemek mümkündür. AraĢtırma sonuçları genel olarak düĢünüldüğünde yaĢam temelli öğrenme modelinin öğrencilerin çevreye karĢı olan tutumlarını artırdığını söyleyebiliriz.
Literatürde yaĢam temelli öğrenme modelinin öğrencilerin derse karĢı tutumları üzerinde etkili olup olmadığına yönelik yapılmıĢ çalıĢmalar bulunmaktadır.
Çam (2008), yapmıĢ olduğu çalıĢmada, öğrencilerin akademik baĢarılarının yanı sıra, yaĢam temelli öğrenmenin öğrencilerin biyoloji dersine karĢı tutumları üzerinde etkisinin olup olmadığı incelenmiĢtir. Yapılan analizlere göre yaĢam temelli öğrenmenin öğrencilerin derse karĢı olan tutumlarında olumlu yönde etkisinin olduğu belirtilmiĢtir. Gürsoy Köroğlu (2011), yaptığı araĢtırmada yaĢam temelli yaklaĢıma uygun olarak hazırlanan eğitimin, biyoloji öğretmen adaylarının biyolojik çeĢitlilik ve doğayı koruma tutumlarına, çevreye ilgilerine ve çevre bilinçli tüketici davranıĢlarına etkisinin olup olmadığını ve bunların arasındaki iliĢkiyi araĢtırmıĢtır. AraĢtırma sonucuna göre; biyoloji öğretmen adaylarının bilinçli tüketici davranıĢlarının, çevreye olan ilgilerinin, biyolojik çeĢitlilik ve doğayı korumaya yönelik tutumlarının olumlu yönde arttığı belirtilmiĢtir. Acar ve Yaman (2011) ve Koç (2013) yaptıkları araĢtırma sonucunda yaĢam temelli öğrenme modelinin öğrencilerin derse karĢı olan tutumlarını olumlu yönde artığı sonucuna varmıĢlardır.
110
5.2.2. Kalıcılık Testinden Elde Edilen Sonuçlara Yönelik TartıĢma
AraĢtırmada, uygulamadan iki ay sonra ĠÇBT testi deney grubuna tekrar uygulanmıĢtır. Bunun sebebi yaĢam temelli öğrenmenin öğrencilerin sahip olduğu bilgilerinin kalıcılığı üzerinde ne derecede etkili olduğunu tespit etmektir. Yapılan analizler sonucunda deney grubunun son testi ile kalıcılık testinden aldıkları puanların ortalamaları aynı çıkmıĢtır. Ortalamalar arasında bir fark olmadığı için yapılan analiz testlerinde bu durum iki ortalama arasında anlamlı bir fark çıkmadığını göstermektedir. (p= 1.000 > .05) Ancak bu iki test arasında iki ay geçen bir süre olması ve buna rağmen ortalamalar arasında değiĢim olmaması yaĢam temelli öğrenmenin bilgilerin kalıcılığı üzerinde etkili olduğunu göstermiĢtir. Literatürde bu sonuca benzer sonuçların elde edildiği çalıĢmalar bulunmaktadır.
Ekinci (2010), tarafından yapılan çalıĢmada; uygulamadan 3 ay sonra deney grubuna yapılan kalıcılık testi sonuçlarına bakılarak, yaĢam temelli öğrenmenin öğrencilerin bilgilerinin kalıcılığı üzerinde olumlu etkisinin bulunduğu belirtilmiĢtir. Kutu (2011), öğrenmenin kalıcılığında da olumlu yönde etkisinin olduğunu istatistiksel sonuçlara dayanarak belirtmiĢtir. GüneĢ Koç (2013), 5E modeli ile desteklenen bağlam temelli yaklaĢımın öğrencilerin bilgilerinin kalıcılığında etkili olduğunu çalıĢmasında belirtmiĢtir. Bu çalıĢmada uygulama süresi boyunca öğrencilerin, yaĢam temelli öğrenmeye dayalı etkinlikleri yapmaktan büyük zevk aldıkları gözlemlenmiĢtir. Farklı bir deneyim yaĢayan öğrenciler, diğer ünitelerde de bu Ģekilde ders iĢlemek istediklerini belirtmiĢlerdir.