Tarak Tamgası

‘Tarak Tamga’daki üç dişin, Kırım Hanlığındaki bu üç gücü gösterdiği; tarağın orta dişini Han’ın, sağ dişini Kalgay’ın, sol dişini ise Nureddin’in temsil ettiği rivayet edilmektedir. Bir başka rivayette ise, Tarak Tamga’nın terazi şekli ile adaleti temsil ederek, Kırım Hanlığının adil olduğu anlatılmaktadır’ (www.vatankirim.net).

Görsel 7. Kırım Tamgalı Gök Bayrak

Görsel 8. Kırım Tamgası Amblem Örnekleri

Genel Değerlendirme

Bu araştırmada; 4 farklı Türk tamgasını (dağ keçisi tamgası , afşar boyu tamgası , kayı boyu tamgası ve

tarak tamgası) doğrudan kullanan 12 farklı kurum ve kuruluşa ait amblemler incelenmiş ve bu tasarımların dolaylı

İbrahim Gökhan CEYLAN-Hatice BAHATTİN CEYLAN

dolayısıyla Bilecik Belediyesi de kullanmıştır. Tarak tamgasının ise Kırım kanallarında ve bayrağında kullanıldığı görülmüştür.

Konuyu destekler nitelikteki benzer bir araştırma ise (Çakır, 1993 s:68) tarafından üniversite amblemleri üzerinde yapılmış ve amblemlerin; Türklerin, Orta Asya’dan Anadolu’ya getirip İslamiyet’le harmanladıkları bazı inanç ve yaklaşımlara farkındalık kazandırmakla birlikte Anadolu’nun ev sahipliği yaptığı diğer medeniyetlerden de izler taşıdığı fark edilmiştir.

Bu çalışmanın sonucunda ortaya çıkan benzerliklerin aktarılması sayesinde, günümüz tasarımlarının, asırlar sonra dahi milli kültürümüzün devamına sağladığı katkının fark edilmesi amaçlanmıştır. Hizmet ettiği, kurum ve kuruluşların dışarıya dönük yüzü olan amblemlerin, bir çeşit tanıtım ve iletişim aracı olduğu gerçeğinden yola çıkacak olursak; hem maruz kaldığımız yabancı kültür endüstrisine alternatif yaratmak hem de öz kültürümüzü yaşama ve genç nesillere aktarma konusunda oldukça etkili bir tasarım aracı olduğu açıktır. Dolayısıyla, kültürümüzün yaşatılması ve devamı açsından, Türk tamgalarının, amblemlerde daha fazla kullanılması önerilmektedir.

Kaynakça

ÇAKIR, E., Akademik Dünyanın Kentsel İmgelerinden, Mitolojik Simgelerine Üniversite Logoları. Millî Folklor, 25(97) (2013).

GÜLLÜDAĞ, N., Türklerde Damga Geleneği ve Nogay Türklerinin Damgaları Üzerine Bir İnceleme. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi Cilt:3 Sayı:6 (Ocak 2015) Türkiye

KAHRAMAN, M . E., Marka Oluşturma Aşamasında Amblemin Yeri Ve Önemi. Sanat Dergisi 0 (2012): 107-115 http://dergipark.gov.tr/ataunigsfd/issue/2608/33566

KOÇ, A. ve KÜÇÜKASLAN, Ö., Türkiye’de Veteriner Hekimliği Ambleminin Tarihsel Gelişimi. Vet. Hekim Der. Derg., 79(3) (2008).

TEMİZEL, Ö. G., Türk Damgalarının Estetik Yapısı ve Görsel Sanatlar Dersinde Uygulama Biçimleri. Yüksek Lisans Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2007.

TEPECİK, A., Grafik Sanatlar–Tarih–Tasarım–Teknoloji, Ankara: Detay ve Sistem Ofset (2002).

Erişim Kaynaklar:

http://www.vatankirim.net/yazi.asp?YaziNo=60 Erişim Tarihi: 30.08.2018 – 15.13

https://antiksirlar.com/konular/da%C4%9F-ke%C3%A7isi-tamgas%C4%B1.27/ Erişim Tarihi: 01.09.2018 – 20.31

http://www.dunyaavsarlardernegi.com/avsar-boyunun-tamgasi/ Erişim tarihi: 01.09.2018-20.57

https://www.gzt.com/hayat/kayi-boyu-ve-efsanelesen-iyi-simgesinin-10-madde-ile-bilinmeyenleri-2572634 Erişim Tarihi: 01.09.2018 – 21.19 Görsel 1 : https://tarihturklerdebaslar.files.wordpress.com/2011/11/gc3b6k-alf.jpg Görsel 2 : http://www.biligbitig.com/2014/06/soyumuz-oguz-han-dan-gelmektedir.html Görsel 3 : http://turkdilidernegi.org.tr/ Görsel 4 : http://dunyaavsarlardernegi.net/uploads/images/image_default_25a83600c9a564.jpg Görsel 5 : http://www.belekomahaber.com/bilecik-belediye-baskanligi-kurumsal-yeni-logosu/ Görsel 6 : http://advertika.com.tr/?attachment_id=2017 http://www.kayi.k12.tr/ http://www.kayibinicilik.com/portfolio-four-column.html

Amblem Tasarımlarında Türk Tamgalarının İzleri

Görsel 7 : https://cdntr1.img.sputniknews.com/images/103396/11/1033961172.jpg Görsel 8 : http://uydusat24.blogspot.com/2012/02/krm-turklerinin-sesi-atr-tv-astra-4a.html

http://tamgamodules.com/en/products/module-solutions.php http://www.tamgakuyumculuk.com/hakkimizda.html

Antropolojik Bakış Açısıyla “Kadın ve Spor” ANTROPOLOJİK BAKIŞ AÇISIYLA “KADIN VE SPOR”

Defne Öcal KAPLAN

Kastamonu Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu, Türkiye, daphneocal@gmail.com

ÖZET

Yapılan çalışma ile kadınların spor alanındaki yerlerine dikkat çekmek amaçlanmaktadır. Antropolojik açıdan kadını ve sporun hem biyolojik hem de sosyal durumları incelenmiştir. İnsan türünün doğuşunu, oluşumunun özelliklerini ve kültürel gelişimini konu alan antropoloji; doğa bilimleriyle yakından ilişkili olup, aslında insanın yeryüzündeki ve toplumlardaki kökenlerini gelişimini inceler. Bu yüzdendir ki, insanın hem biyolojik hem de sosyolojik gelişiminde çok önemli bir yere sahip olan kadın ve spor kavramlarını ve tarihsel değişimlerini en iyi inceleyen bilim antropolojidir.

Toplumsallaşma sürecinde erkek çocukların spora katılımları aileler tarafından teşvik edilirken, kız çocuklarının vücutlarını korumaları ve kadınsı özelliklerini kaybetmemeleri için spordan uzak durmaları sağlanır. Toplumsal cinsiyet konusu altındaki kadın sorunları şu anda spor sosyolojisinde ve antropolojisinde önemli bir yere sahiptir. Toplumsal cinsiyet kavramı, cinsiyetlere toplumsal olarak yüklenen tarihsel ve kültürel bir kavramdır. Biyolojik olarak cinsiyet farklılıklarından çok, cinsiyetlerin toplumsal olarak konumlandırılmalarına dayanmaktadır. Spordaki toplumsal cinsiyet ayrımı ilk olarak biyolojik özelliklere atıfla yapılmaktadır. Kadınlar, fizikleri gereği erkeklere göre daha nazik ve incinebilir olduklarından, spor daha en başta bir erkek aktivitesi olarak görülmüştür. Spor, erkeklerin ve kadınların rolleri hakkında birincil tartışma alanı olarak ortaya çıkmıştır. Geleneksel olarak cinsiyet rolleri beklentisi, kadınları pasif, yumuşak, narin ve itaatkar olmaya teşvik etmiştir. Bu kültürel beklenti, genellikle spor ile ilişkili olan atılganlık, rekabet gücü, fiziksel dayanıklılık, bağımsızlık ve baskınlık gibi özelliklerle çatıştı.

Halen toplumsal cinsiyet çalışması, antropoloji ve spor sosyolojisi içinde en dinamik alanlardan biridir. Kadınların spor müsabakalarına katılma kavramı küresel olarak yayıldığından, uygulamalı spor antropologlarının, spor faaliyetlerinde kadınların rolünün değişmesinin kültürel kısıtlamalar etrafında bazı önemli sorunlar getirdiğini kabul etmesi önemlidir. Kadınlar sportif arenada yarışmadan önce, aile, toplum, kültür, karşı cins gibi birçok faktörle mücadele etmek zorundadır.

Hayatta kalma mücadelesinden köken alarak öncelikle oyuna evrimlenip günümüze kadar gelen spor, ataerkil toplumsallaşmayla birlikte erkek egemen bir duruma gelmiş ve gerek sportif arenada gerekse spor yöneticiliği konusunda kadının pasifleştirildiği bir alan olmuştur. Kadının sporun her alanında aktif olmasını sağlamak adına toplumsal eğitimin sağlanması için öncelikle toplumun bakış açısını değiştirmek gerekmektedir.

Anahtar kelimeler: Kadın, spor, antropoloji, toplumsallaşma

ANTHROPOLOGICAL PERSPECTIVE ON "WOMAN AND SPORTS"