Türkiye Elektrik İletim A.Ş

Yönetim Kurulu Üyeleri

♦ İlhami Özşahin (YK Başkanı ve Gn. Müdür)

♦ Halil Alış (Üye – Gn. Müdür Yardımcısı)

♦ Kemal Yıldır (Üye – Gn. Müdür Yardımcısı)

♦ Bilal Eryılmaz (Üye - Bakanlık Temsilcisi)

♦ Mehmet Kamil Şani (Üye - Bakanlık Temsilcisi)

♦ İrfan Tokgöz (Üye - Hazine Temsilcisi)

Sermaye Yapısı

Hazine Sermaye Payı : Yüzde 100 Esas Sermaye : 330 milyon YTL Ödenmiş Sermaye : 326 milyon YTL

İlgili Bakanlık

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı

İnternet adresi

http://www.teias.gov.tr

TEİAŞ, 2001/2026 sayılı BKK ve 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu çerçevesinde, Devletin genel enerji politikasına uygun olarak, ülkedeki tüm iletim tesislerini devralmak, elektrik iletimi, yük tevzi ve işletme planlaması hizmetlerini yürütmek üzere 01.10.2001 tarihinde faaliyete geçmiştir. Ana statüsü, YPK’nın 11.06.2001 tarih ve 2001/T-19 sayılı Kararı ile onaylanmış, 29.06.2001 tarih ve 24447 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Kuruluş, 233 sayılı KHK’ya tabi bir iktisadi devlet teşekkülü olarak ve mevcut mevzuat ve ana statüsü hükümleri çerçevesinde, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumundan (EPDK) 13.03.2003 tarihinde aldığı iletim lisansı çerçevesinde, yeni piyasa yapısına uygun olarak faaliyetlerini yürütmektedir.

Tek İletim Lisansı sahibi olan TEİAŞ’ın görevi genel olarak 400 ve 154 kV gerilim seviyelerindeki Türkiye iletim tesislerinin planlanması, tesisi ve işletilmesi ile mevcut tesislerin bakımını yapmaktır. Ayrıca, bu sistemin serbest elektrik piyasası kurallarına göre kullanıcılara kaliteli ve sürekli bir enerji arzı sağlayacak şekilde işletilmesi, iletim bağlantı ve sistem kullanım tarifelerinin hazırlanması, Şebeke Yönetmeliğine uyumun izlenmesi, gerçek zamanlı sistem güvenilirliğinin izlenmesi, yük dağıtım ve frekans kontrolünün gerçekleştirilmesi, uluslararası enterkoneksiyon faaliyetleri, dağıtım şirketlerinin talep tahminlerine dayanan bir üretim kapasite projeksiyonunun hazırlanması, dengeleme ve uzlaştırma mekanizmasının yürütülmesi de TEİAŞ’ın görevleri arasındadır.

Kuruluşun pazar payı 2007 yılı sonu itibarıyla yüzde 100’dür.

Önemli Gelişmeler

2004 yılından itibaren sanal olarak uygulanmakta olan Dengeleme ve Uzlaştırma Piyasası, 1 Ağustos 2006 tarihinden itibaren nakdi olarak uygulanmaya başlanmıştır. Söz konusu piyasa ikili anlaşmalar piyasasını tamamlayıcı eş anlı arz - talep dengesini sağlamaya yönelik SPOT bir piyasa modeline sahiptir. Söz konusu modelde, elektrik arzı ve talebi, dengeleme sistemi katılımcılarının yük alma ve yük atma tekliflerinin kabul edilmesi suretiyle TEİAŞ bünyesindeki Milli Yük Tevzi Merkezi tarafından gerçek zamanlı olarak dengelenmekte ve kabul edilen yük alma ve yük atma teklifleri ile enerji açık ve/veya enerji fazlalarına ilişkin olarak alacak ve borçlar malî açıdan yine TEİAŞ bünyesindeki Piyasa Malî Uzlaştırma Merkezi tarafından uzlaştırılmaktadır. 2007 yılında söz konusu piyasa aracılığıyla 2,5 milyar YTL tutarında 15,8 milyon Mwh’lik yük alımı, 513 milyon YTL tutarında 7,1 milyon Mwh’lik yük atımı gerçekleştirilmiştir.

Türkiye Elektrik Enerjisi 10 Yıllık (2007 – 2016) Üretim Kapasite Projeksiyonu Temmuz 2007’de yayımlanmıştır. Bu rapor, her yıl değişen sistem koşulları ve güncelleştirilmiş bilgiler yansıtılarak revize edilmektedir.

2007 yılında elektrik enerjisi talebi bir önceki yıla göre yüzde 8,4 artışla 189,3 milyar KWh, ülkemiz kurulu gücü ise yaklaşık olarak 41.000 MW düzeyine ulaşmıştır.

TEİAŞ’ın karşı karşıya kaldığı öncelikli sorun alacakların tahsilidir. Kuruluş özellikle EÜAŞ ve bağlı ortaklıklarından vadesi geçmiş alacaklarını tam olarak tahsil edemediğinden, yatırımlarını ağırlıklı olarak dış kredi kullanımı ile gerçekleştirmektedir. Bu durum, yıllar itibarıyla kuruluşun dış kredi stok borç miktarını arttırmaktadır. Elektrik iletim yatırımları önemli ölçüde kamulaştırma gerektiren yatırımlardır ve kamulaştırmada yaşanan sıkıntılar iletim yatırımlarının gecikmesine neden olabilmektedir.

Ayrıca, kuruluşun bir kilometre hat başına düşen teknik eleman sayısı diğer ülkelerin gerisinde kalmaktadır. Ülkemizde 0,026 olan bu oran, Fransa’da 0,081, İspanya’da 0,043’tür. Kuruluşun teknik personel sayısının arttırması amacıyla, kuruluşa verilen personel alım izinlerinde öncelikli olarak teknik personel istihdamı gözetilmektedir.

Malî Durum

TEİAŞ’ın maliyetleri, temel olarak elektriğin iletim sistemi üzerinden güvenilir bir şekilde naklini teminen iletim sisteminde yapılan yatırımlar ve iletim sisteminin işletme, bakım ve yan hizmetler ile ilgili maliyetlerdir. Bu maliyetler 4628 sayılı Kanun uyarınca düzenlemeye tabidir.

İletim sistem kullanım bedeli ile iletim sistem işletim bedeli EPDK tarafından belirlenen gelir tavanı ile düzenlenmektedir.¹⁷ TEİAŞ üretici ve tüketicilere iki ayrı fiyat sistemi uygulamaktadır ve bu fiyatlar iletim kapasite sınırlarını yansıtır biçimde bölgeler arası farklılıklar göstermektedir.

Öte yandan, iletim sistemi gelirinin yaklaşık yüzde 80’i kamu kuruluşlarından, yüzde 20’si ise özel sektör kullanıcılarından temin edilmiştir.

Kuruluşun iletim gelirleri esas olarak, iletilen elektriğin miktarı üzerinden değil, müşterilere tahsis edilen ve iletim hatlarına bağlanan üretim/tüketim gücü üzerinden belirlenmektedir.

TEİAŞ ‘ın 2006 yılında 1,7 milyar YTL olan brüt satış geliri 2007 yılında 4,6 milyar YTL olarak gerçekleşmiştir. Söz konusu artış PMUM’a ait 2,9 milyar YTL gelirin kuruluşun gelirleri arasına kaydedilmesinden kaynaklanmıştır. Bu artışa paralel olarak satışların maliyeti de 2,9 milyar YTL artmıştır. Kuruluşun 2007 yılı faaliyet kârı bir önceki yıla göre yüzde 58 oranında azalarak 63 milyon YTL, dönem kârı ise bir önceki yıla göre yüzde 52 artarak 135 milyon YTL olarak gerçekleşmiştir. Bu durum büyük ölçüde kur farklarından kaynaklanmaktadır.

2006 yılı kur farkı gideri 110 milyon YTL olarak gerçekleşirken, 2007 yılında bu tutar 21 milyon YTL düzeyinde kalmıştır.

Kuruluşun aktif büyüklüğü 7,2 milyar YTL olup, bunun 5,5 milyar YTL’si Maddi Duran Varlıklardan oluşmaktadır.

2007 yılında alacakların tahsil süresi bir önceki yılın yaklaşık 3’te1’i düzeyinde 101 gün olarak gerçekleşmiştir. Söz konusu süredeki düşüş, yukarıda da belirtildiği gibi 2007 yılı içerisinde PMUM’a ait 3,7 milyar YTL gelirin kuruluşun gelirleri arasına kaydedilmesi sebebiyle kuruluş satış hasılatının bir önceki yılın yaklaşık 2,7 katı seviyesine yükselmesinden kaynaklanmıştır.

17 Gelir tavanları, enerji fiyatı endeksi, önceden belirlenmiş bir verimlilik faktörü ve bir önceki yıl oluşmuş olan gelir açık veya fazlasında göre her yıl ayarlanmaktadır.

Ayrıca, yine 2007 yılında PMUM gelirlerinin kuruluş hasılatı içerisinde gösterilmesi sebebiyle kâr marjı tabanı büyümüş ve dönem kârındaki artışa rağmen 2006 yılında yüzde 4 olan net kâr marjı, yüzde 2,2’ye inmiş, 2006 yılında yüzde 1 olanözsermaye getiri oranı ise yüzde 2 olarak gerçekleşmiştir.

SEÇİLMİŞ GÖSTERGELER 2006 2007 % Artış

(milyon YTL)

Gelir Tablosu

Brüt Satışlar 1.730 4.597 165,8

Satışların Maliyeti 1.532 4.485 192,8 Faaliyet Giderleri 43 44 2,3

Faaliyet Kâr Zararı 150 63 -57,9

Finansman Giderleri 123 34 -72,4

Dönem Kâr Zararı 89 135 52,0

Bilanço

Dönen Varlıklar 1.565 1.480 -5,5

Stok 26 44 66,2

Duran Varlıklar 5.753 5.719 -0,6

Aktif Toplamı 7.318 7.199 -1,6

KV Yabancı Kaynaklar 854 593 -30,6 UV Yabancı Kaynaklar 555 594 7,1

Özkaynaklar 5.909 6.011 1,7

Rasyolar

Cari Oran 1,83 2,49 36,1

Asit Test Oranı 1,74 2,34 34,3

Alacakların Tahsil Süresi (Gün) 304 101 -66,9 Nakit Çevirme Süresi (Gün) 128 64 -49,9 Özsermaye Getiri Oranı % 1,10 1,71 55,7

İstihdam

Toplam Personel Sayısı (ort.) 8.500 8.404 -1,1 Toplam İstihdam Gideri 278 309 11,1

Bütçe İlişkisi

Bütçeye Ödemeler (Temettü + Hasılat Payı)

Bütçeye Ödemeler (Vergi ve Diğer Yükümlükler) NA 282 Bütçeden Ödemeler (Sermaye Görev Zararı)

Diğer

Katma Değer 847 833 -1,7

Yatırım Harcaması 276 277 0,2

Faiz Dışı Fazla 226 172 -24,2 Kaynak: TEİAŞ, Hazine Müsteşarlığı ve DPT

Kuruluş halihazırda dönem kârı elde etmekle birlikte, giderleri içerisindeki amortisman tutarının 2006 ve 2007 yıllarında yaklaşık 350 milyon YTL dolayında gerçekleşmesi nakdi anlamda kârlılık tutarını daha da artmaktadır. Bu

sebeple kuruluş 2006 yılında 276 milyon YTL, 2007 yılında ise 277 milyon YTL yatırım harcaması yapmasına rağmen söz konusu iki yılda sırasıyla 218 milyon YTL ve 172 milyon YTL faiz dışı fazla vermeyi başarmıştır.