TÜRKİYE’DE EKOLOJİK HAYVANCILIĞIN SORUNLARI İÇİN ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

Ekolojik hayvansal ürünlerin ihracatında sorun yaşanması, iç pazarda ise tüketici bilinci ve alım gücünün düşük olması, ekolojik ürünlere karşı güvensizlik gibi nedenlerle ekolojik hayvansal ürünlere talep yetersizdir. Ekolojik hayvansal ürünlerin üretimi düşük, fiyatları yüksektir. Üretimin düşük olması, sertifikasyon hizmetleri, ürün işleme ve pazarlama maliyetlerini artırmaktadır. Aracı sayısının çok olması üreticinin ürünlerini ucuza satmasına, tüketicinin ise yüksek fiyatla ürün tüketmesine neden olmaktadır. Üretici örgütlenmesi ve kontrol hizmetleri yetersizdir. Başta yem olmak üzere ekolojik hayvancılıkta girdi temini konusunda önemli sorunlar bulunmaktadır. Hayvancılık işletmelerinde ekolojik hayvancılık konusunda bilgili ve deneyimli teknik eleman yetersizliği vardır. Ekolojik hayvancılığa geçiş bazı sektörleri (tarımsal ilaçlar, veteriner ilaçları, kimyasal gübre, karma yem ve katkı maddeleri, et ve süt entegreleri) ve bu sektörlerin ekolojik hayvancılığa bakışını olumsuz etkilemektedir. Ekolojik hayvancılık konusunda araştırmalar, ekolojik hayvancılık konusunda eğitim görmüş teknik eleman yetersizdir. AB ülkelerinde ekolojik tarımın hızlı ve başarılı bir şekilde gelişmesinde üreticilere sağlanan desteğin etkisi büyüktür. Ülkemizde ekolojik tarım ve hayvancılık için verilen destekler yetersizdir (Ak ve Koyuncu, 2001) .

TÜRKİYE’DE EKOLOJİK HAYVANCILIĞIN SORUNLARI İÇİN ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

AB ve diğer gelişmiş ülkelere ekolojik hayvansal ürünlerin ihracatındaki engeller nedeniyle kısa vadede ekolojik hayvancılıkta hedef daha çok iç pazar olmalıdır. Ekolojik hayvansal ürünlerin üretimi ve tüketiminin artırılması için üretim desteklenmeli, tüketici bilinçlendirilmelidir. Pazarlamada sorun yaşanmaması için üretim, tüketime paralel olarak artırılmalıdır. Yasal düzenleme yapılarak (0-6 yaş) çocukların beslenmesi ve hastane gibi sosyal hizmet kurumlarında ekolojik ürünlerin kullanılması zorunluluk haline getirilmelidir. Ekolojik hayvancılık yapan işletmelerin örgütlenmesi teşvik edilmelidir. Ekolojik hayvancılıkta temel yem kaynaklarından birini meralar oluşturduğu için mevcut meralar korunmalı ve ıslah edilmeli, yapay mera alanlarının oluşturulması teşvik edilmelidir. Ekolojik tarım ve hayvancılık konusunda tüketiciyi bilgilendirici yazılı ve görsel yayınlar artırılmalı, ücretsiz danışma hatları oluşturulmalı, eğitim programlarında ekolojik tarım ve hayvancılıkla ilgili konulara daha geniş yer verilmelidir. Ekolojik hayvancılık konusunda araştırmalar artırılmalı ve desteklenmelidir. Eko-agro turizmin geliştirilmesi ve teşvik edilmesi ile ekolojik tarım ve hayvancılığın gelişimi olumlu yönde etkilenecektir. Yerli hayvan gen kaynaklarının korunması için ekolojik hayvancılıkta yerli ırkların kullanımı desteklenmelidir. Türkiye’de ekolojik hayvancılık potansiyeli daha yüksek olan Doğu Anadolu, İç Anadolu ve Akdeniz bölgelerinde öncelikle ekolojik koyun ve keçi üretimine geçilmeli ve ekolojik hayvancılık havza bazında desteklenmelidir. Ekolojik hayvansal ürünlerin tüketiminde tüketici güveninin sağlanması için düzenli kontroller yapılmalı, haksız

126 rekabete fırsat verilmemelidir. Ekolojik hayvansal ürünler için iç ve dış pazar araştırmaları yapılmalıdır.

SONUÇ

Türkiye ekolojik tarım açısından önemli bir potansiyele sahiptir. Ancak, hayvansal ürünlerin ihracatına ilişkin sorunlar ve iç pazarda tüketici bilinci ve alım gücünün düşük olması nedeniyle ekolojik hayvansal ürünlerin üretimi ve tüketimi çok düşüktür. Sağlıkta tedaviden çok koruyucu hekimlik önemli olduğu için, başta bebekler, hamileler ve çocuklar olmak üzere insanlarımızın daha sağlıklı ve güvenli ekolojik gıdalarla beslenmeleri ve daha sağlıklı nesiller için ekolojik ürünlerle beslenmeye önem verilmelidir. Gelişmiş ülkelerde olduğu gibi ekolojik süt üretim ve tüketiminin desteklenmesi için okul sütü programında ekolojik süt tercih edilmelidir.

Ekolojik gıdalar; hamileler, hastalar ve yaşlıların beslenmesi açısından da önem ve öncelik taşımaktadır. Konvansiyonel ve ekolojik ürünlerin maliyetlerinin karşılaştırılmasında ekolojik ürünlerin sağlık, daha temiz bir çevre ve ekolojiye katkıları ile ekolojik tarımın yerli gen kaynaklarımızın korunmasına katkısı göz ardı edilmemelidir. Ayrıca, ekolojik hayvancılığın ekolojik tarımda bitkisel üretimin önemli ve ayrılmaz bir parçası olduğu unutulmamalıdır.

Ülkemizde ekolojik tarımın yaygınlaştırılması; doğanın ve eko sistemin korunmasına, küçük çiftçilerin gelir düzeyinin artırılmasına, agroturizm ve kırsal kalkınmaya, köyden kente göçün önlenmesine, başta bebekler ve çocuklar olmak üzere insanların daha sağlıklı beslenmelerine olanak sağlayacaktır. Ancak bunun için yetiştiricinin örgütlenmesi, tüketicinin bilinçlendirilmesi, üretim ve tüketimin desteklenerek iç pazarda talebin artırılması, başta AB ve Orta Doğu ülkeleri olmak üzere ekolojik hayvansal ürünler için dış pazarlar araştırılmalıdır.

KAYNAKLAR

Açıkgöz, E., Hatipoğlu, R., Altınok, S., Sancak, C., Tan, A., Uraz, D., 2005. Yem

Bitkileri Üretimi ve Sorunları, Türkiye Ziraat Mühendisliği, VI. Teknik Tarım Kongresi, 3-7 Ocak., 2005, Ankara, Sh.503-518.

Ak, İ., M. Koyuncu. 2001. Organic Meat and Milk Production Potential From Small Ruminants in Turkey. Internation Conference on Organic Meat and Milk from Ruminants. Athens, Greece, 4-6.October 2001. p: 42.

Ak, İ. 2006. Turizmde Yeni Bir Seçenek: Agroturizm veya Çiftlik Turizmi. Türkiye 3. Organik Tarım Sempozyumu, 1-4 Kasım Yalova.

Ak, İ. 2013. Türkiye’de Ekolojik Hayvancılık. Türkiye II.Organik Hayvancılık Kongresi, 24-26.Ekim.2013 Bursa.

Ak, İ. 2017. Organik / Ekolojik Hayvancılık. TÜBA-Gıda Güvenliği Sempozyum Raporu. 12-14.Ekim.2017 Malatya, 59-69 s.

Aksoy, U. 1999. Dünya’da ve Türkiye’de Ekolojik Tarım. Türkiye I. Ekolojik Tarım Sempozyumu.

21-23 Haziran 1999, İzmir, Sayfa:3-10.

Anonim, 2005. Organik Tarımın Esasları ve Uygulamasına İlişkin Yönetmelik. T.C. Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı, Resmi Gazete, 10 Haziran 2005 Sayı : 25841.

Anonymous, 2002. Basic Standarts for Organic Production and Processing. IFOAM Internal letter,72 /March 2000, IFOAM, Tholey-Theley, Germany.

Büyükburç, U., Arkaç, Z., 2000. Meraların Korunma ve Kullanımı, Türkiye Ziraat Mühendisliği, V.

Teknik Tarım Kongresi, Ankara, Sh.335-342.

127 Caber, H. 2008. Ekolojik Tarım Turizmi. Ekolojik/Organik Tarım ve Çevre. Ekolojik Yaşam Derneği

Yayınları No: 1, F.Özsan Matbaacılık, Bursa, s 313-319 .

Ergin, K. 2004. Tarım ve İnsan Sağlığı İlişkileri, ÇESAV Yayınları No:4 23-28 s. Evrensel, T. 2001.

Çevresel Kirlenme ve Kanser İlişkileri. ÇESAV “Organik Tarım ve İnsan Sağlığı” Paneli, 25 Mayıs 2001, Ankara.

Gökkuş, A. 2013. Organik Hayvancılıkta Çayır Meraların Önemi. Türkiye II.Organik Hayvancılık Kongresi 24-26.Ekim.2013Bursa, 87-93 s.

Kristensen, E.S. and S.M. Thamsborg, 2001. Future European Market for Organic Produce from Ruminants. International Conference on Organic Meat and Milk from Ruminants. Athens, Greece, 4-6.October 2001. p:6.

Pekel, E., A. Ünalan. 1999. Hayvansal Üretimde Ekolojik Tarımın Yeri ve Türkiye İçin Önemi.

Türkiye I. Ekolojik Tarım Sempozyumu. 21-23 Haziran 1999, İzmir, Sayfa:17-24.

Rahmann, G. 2001. The Standarts, Regulations and Legistaions Required for Organic Ruminants Production. International Conference on Organic Meat and Milk from Ruminants. Athens, Greece, 4-6.October 2001, p:7.

Soysal, D. ve İ. Ak. 2007. Güney Marmara Bölgesi Koşullarında Ekolojik/Organik Kuzu Eti Üretim Olanakları. Hasad Hayvancılık, Yıl:22, 261:38-44.

Şayan, Y., Polat, M. 2001. Ekolojik Tarımda Hayvancılık. Türkiye 2. Ekolojik Tarım Kongresi, 14-16.Kasım.2001, Antalya.

Tayar, M.2004. Beslenmemizde Hayvansal Gıdaların Yeri ve Önemi. Ekolojik Hayvancılık ve İnsan Sağlığı İlişkileri Paneli, 4.Haziran 2004, Bursa. ÇESAV Yayınları No:4 9-22 s.

Tekeli, A.S., Baytekin, H., Şılbır, Y., Kendir, H., Deveci, M., Tan, A. ve Ateş, E., 2005. Meraların Koruma ve Kullanımı, Türkiye Ziraat Mühendisliği, VI. Teknik Tarım Kongresi, 3-7 Ocak., 2005, Ankara, s 179-190.

Tosun, F., Altın, M. 1981. Çayır-Mer’a-Yayla Kültürü ve Bunlardan Faydalanma Yöntemleri, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No:1, Ders Kitapları Serisi No:1, Smasun. 229 s.

Türk, R. 2001. Dünya’da ve Türkiye’de Organik Tarım. ÇESAV “Organik Tarım ve İnsan Sağlığı”

Paneli, 25 Mayıs 2001, Ankara.

Vural, H., Turhan, Ş., Ak, İ., Erdal, B. 2013. Tüketicilerin Organik Ürün Tüketim Eğilimlerinin Belirlenmesi. Türkiye II. Organik Hayvancılık Kongresi, 24-26.Ekim.2013, Bursa, 267-274 s.

Yolcu, H., Tan, M., 2007. Organik Yem Bitkileri Yetiştiriciliği. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi.

Yurttagül, M. 2001.Besinlerdeki Tarım İlacı Kalıntıları. ÇESAV “Organik Tarım ve İnsan Sağlığı”

Paneli, 25 Mayıs 2001, Ankara.

128 ORGANİK TAVUK ÜRETİMİNİN GELİŞTİRİLMESİ İÇİN SERBEST ALAN

KULLANIMININ OPTİMİZE EDİLMESİ