Organik Zeytin Ürünleri Geliştirilmesi ve Ürün Özelliklerinin Belirlenmesi

19 Çizelge 3. TAGEM Araştırma Enstitülerinde halen devam eden araştırma projeleri

İL KURUM PROJE BAŞLIĞI

ANKARA Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü

1-Ankara Ekolojik Koşullarında Organik Olarak Yetiştirilen Ekmeklik Buğday Çeşitlerinin Verim ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi

Tavukçuluk Araştırma Enstitüsü

1-Tüketicilerin Organik Tarım Ürünleri Tercihini Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi

1-Diyarbakır İlinde Çiftçilerin Organik Üretime Devam Etme Eğilimleri Üzerine Bir Araştırma

ERZURUM Doğu Anadolu

Tarımsal Araştırma Enstitüsü

1-Organik Şeker Pancarı Üretimine Uygun Ekim Nöbeti Programının Belirlenmesi

GİRESUN Fındık Araştırma Enstitüsü

1-Örtücü Bitki ve Malç Kullanımının Organik Kivi Üretiminde Verim, Kalite ve Yabancı Ot Gelişimi Üzerine Etkisi

ISPARTA Eğirdir Meyvecilik Araştırma

Enstitüsü

1-Isparta Eğirdir Koşullarında Organik Yağ Gülü (Rosa damascena Mill.)’ nün Üretim İmkânlarının Araştırılması ve Konvansiyonel Üretim ile Karşılaştırılması

İZMİR Uluslararası

Tarımsal Araştırma ve Eğitim Merkezi

1-Ege Bölgesi Koşullarında Organik Hayvan Yemi Üretiminde Farklı Münavebe Sistemlerinin Karşılaştırılması

Zeytincilik Araştırma Enstitüsü

1-Karaburun Yarımadasında Yer Alan Organik Zeytinliklerin Sürdürülebilirliği Üzerine Bir Araştırma

2-Organik ve Konvansiyonel Yöntemlerle Yetiştirilen Erkence Çeşidinden Farklı Olgunluk Düzeylerinde Elde Edilen Zeytinyağlarının Bazı Kimyasal ve Duyusal Özelliklerinin Belirlenmesi

MANİSA Bağcılık Araştırma Enstitüsü

1-Organik Sofralık Üzüm Yetiştiriciliğinde Koruyucu Toprak İşleme Yöntemleri ve Yabancı Ot Kontrolünde Yeni Yaklaşımlar

ŞANLIURFA GAP Tarımsal Araştırma

Enstitüsü

1-Bazı Yeşil Gübreleme Bitkilerinin Bakteri Aşılaması ile Organik Tarımda Kullanılmasının Renkli Pamuğun Verim ve Kalitesi Üzerine Etkilerinin

YALOVA Atatürk Bahçe

Kültürleri Merkez Araştırma

Enstitüsü

1-Organik Zeytin Yetiştiriciliğinde Bahçe zemin Yönetimi II

2-Bazı Sebze Türlerinin Organik Tohum Üretiminde Verim ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi III

3-Organik ve Konvansiyonel Koşullarda Yetiştirilmiş Biber (Capsicum annuum L.) Çeşitlerinde Tohum Gelişimi Kurutma ve Depolamanın Tohum Kalitesine Etkisi

20 B-AB Fonlarınca desteklenen projeler

Core Organic “Avrupa Uluslararası Organik Gıda ve Tarım Sistemleri Araştırmalarının Koordinasyonu” (Coordination of European Transnational Research in Organic Food and Farming Systems) projesinde Türkiye’yi TAGEM temsil etmektedir. Danimarka liderliğinde hazırlanıp, AB Komisyonu tarafından desteklenen projede, 22 ülke (Danimarka, Almanya, Avusturya, Belçika, Estonya, Finlandiya, Fransa, İrlanda, İtalya, Litvanya, Letonya, Lüksemburg, Hollanda, Norveç, Polonya, Romanya, Slovenya, İspanya, İsveç, İsviçre, Türkiye ve İngiltere) yer almaktadır.

Projenin stratejik amacı; AB üyesi olan ve olmayan ülkelerde sürdürülebilir kalkınma, doğal kaynakların yönetimi için bilimsel işbirliğinin güçlendirilmesidir.

AB proje formatları gereği CORE ORGANIC II, Core Organic Plus proje süreçleri tamamlanmış, Core Organic Cofund proje süreci devam etmektedir. Proje ile ilgili detaylı bilgilere http://projects.au.dk/coreorganiccofund/ adresinden ulaşılabilir.

2013 ve 2018 yılları arasında tamamlanan CORE ORGANIC PLUS projesi 1. Proje çağrısı kapsamında ülkemizin de içinde bulunduğu üç proje yürütülmüştür. 2. çağrı kapsamında ülkemizinde katılım sağladığı 3 proje desteklenmiştir. Bu projeler; sırasıyla; ProRefine, Organik Hayvan Yemi Üretiminde Monogastrik (Tek mideli) Hayvanlar İçin Protein, Ruminantlar (Gevişgetirenler) İçin Kaba Yem Kaynağı Olarak Yüksek Lif Kalitesine Sahip Rafine Edilmiş Yerel Kaynaklı Baklagil Yem Bitkilerinin Üretimi. (Refined Forage Legumes As Local Sources Of Protein Feed For Monogastric And High Quality Fibre Feed For Ruminants İn Organic Production), FreeBirds; Organik tavuk üretiminin geliştirilmesi için serbest alan kullanımının optimize edilmesi (Optimizing the use of the free range as the key to improve organic chicken production).

GrazyDaiSy; İnek ve Genç Hayvan Varlığıyla Entegre, Otlatma Esasli, Yenilikçi ve Sürdürülebilir Sütçülülük Sistemleri (Innovative and sustainable grazing-based dairy systems integrating cows and young stock). Projeler hakkında ayrıntılı bilgilere http://projects.au.dk/coreorganiccofund/

adresinden ulaşılabilir.

SKIFF; “Geleceğin çiftçileri için beceriler” Projesinde; Yunanistan, Türkiye, Hollanda, Litvanya’dan 4 Farklı ülkeden 6 ortak yer almıştır. Türkiye’den TAGEM ve MKV Danışmanlık kuruluşu yer almıştır. Proje ‘ERASMUS PLUS PROGRAMME KA2– Cooperation and Innovation for Good Practices-Strategic Partnerships for vocational education and training’ Programı kapsamında 01.09.2015-28.02.2018 yılları arasında fonlanmıştır. Proje 6 farklı alanda Eğitim Modülü üretilmiştir. Bu modüller; Organik Tarım, Kırsal Kalkınma, Tarımsal Pazarlar, Tarımsal Yönetim, Bio tabanlı Ekonomi, Tarımda Bilgi teknolojilerinin kullanımıdır. Proje kapsamında;

Uzaktan Eğitim Platformu, Modüllerin-Platformun Mobil ve Android uygulamaları geliştirilmiş, E-Ticaret Platformu Uygulaması, Farkındalık toplantıları ve Eğitim uygulamaları yapılmıştır. Proje ile ilgili bilgilere http://future-farmer.eu/ sitesinden ulaşılabilir.

Alman Türk işbirliği ile Organik Tarım projesi 2011 ve 2016 yılları arasında yürütülmüştür.

İşbirliği projesinin esas amacı, Türkiye‘deki organik tarımı ve organik ürünlerin Avrupa pazarındaki ihracat olanaklarını geliştirmektir. Bunun için sorumlu ve uygulayıcı kişilere, hem sürdürülebilir kalite güvencesi için farkındalık ve hem de gerekenin nasıl-niçin Yapılacağı öğretilmeye çalışılmıştır, bu şekilde Türk menşeli organik ürünlerin güvenli ve sürdürülebilir ihracat faaliyetleri için zemin oluşturulmuştur.Uygulama, Bakanlığımız (TAGEM ve BÜGEM) ve Ekolojik Tarım Organizasyonu Derneği (ETO) ile etkili ve sıkı bir işbirliği içinde gerçekleştirilmiştir.

Organic-PLUS projesi; Avrupa’da Organik Tarımın Tartışmalı Girdilerini Ortadan Kaldırmak için Yollar (Pathways to phase-out contentious inputs from organic agriculture in

21 Europe) AB Horizon 2020 Projesi, SFS-08-2017 Organik Girdiler çağrısına başvuru ve değerlendirme sonucu kabul edilmiştir. Proje 9 AB Üyesi ve 3 bağlı ülke temsilcisi olan 11 Üniversite ile 14 araştırma kuruluşu ile 50’yi aşkın KOBİ ve STK desteği ile yürütülecektir.

Projede ana amaç, organik tarımda sertifikalı olarak kullanımına halen izin verilen; ancak kullanılması konusunda kademeli indirim ve tamamen kaldırılması öngörülen girdilerin, alternatiflerini tekerrürlü denemelerle sunarak yaygınlaştırmak ve her platformdaki yöneticilere yasal kararları konusunda bilgi üretmektir. Projede Zeytincilik Araştırma Enstitüsü, Yönetim, Toprak, Bitki, Yaygınlaştırma başta olmak üzere 6 iş paketinde görev almıştır.

NET-LEAF projesi; Tarımsal Ekoloji ve Organik Tarım Üzerine Uzun Dönemli Denemeler isimli projenin temel amacı, ilk uluslararası uzun vadeli organik ağı kurmaktır. Tarımsal ekoloji yönetilen çok yıllık denemeler ve AB tarımsal gıda sistemlerinin sürdürülebilir gelişimi, gelecek nesiller için önemli bir önceliktir. Bu ağın kurulması ile sistemin kurgulanmasına ait 46 ülke ile birlikte çalışılarak istikrarlı artış desteklenecektir. Geniş katılımlı proje ağında tarımsal ekoloji iş paketinde Zeytincilik Araştırma Enstitüsü yer alacaktır.

SONUÇ

Türkiye organik tarım konusunda çok avantajlı konumdadır. Birçok ülkeye göre farklı ekolojik koşulları ve henüz kirlenmemiş verimli toprakları, zengin biyoçeşitliliği, özellikle zengin yerel çeşitleri tarımda avantaj sağlamaktadır.

Günümüzde yapılması gereken, katma değeri yüksek işlenmiş ürünlerin artırılması ve ihracata kazandırılmasıdır. Böylece ürünler hem daha yüksek fiyatla ihraç edilebilecek hem de başka sektörler de gelir elde edebilecektir.

Bu kazanımları sağlamanın yolu AR GE faaliyetlerinin daha fazla olmasından geçmektedir. Çizelgelere bakıldığında 2005-2010 yılları arasında yapılan çalışmaların organik tarımın başlangıcını oluşturan çalışmalar olduğu, bu araştırmaların daha sonrasında yürütülecek araştırmalara temel oluşturduğu gözlenmektedir.

Doğayla dost olabilecek girdi sağlayacak konularda yapılacak araştırmalar, organik tarımın dış kaynaklara dayalı sürdürülmesini engellemek açısından yaralı olacaktır. 2010 yılı ve sonrasında Araştırma Enstitülerimizde çalışan Araştırmacılar daha çok deneyim kazanmışlardır.

Gelecek yıllarda organik tarım konusundaki araştırma projeleri artarak devam edecektir. Temel hedefimiz toplam Ar-Ge Harcamaları İçerisinde Tarımsal Ar-Ge’nin Payını %3,5 ‘dan %7’ye çıkarmak, 330 milyon $ olan Tarımsal Ar-Ge harcamasını %100 artırarak 660 milyon $’a ve toplam tarım alanı içerisindeki organik tarım alanını 2023 yılında % 5’e çıkarmaktır. Aynı zamanda Organik Tarım Araştırmaları Proje Değerlendirme Grubunu yeniden organize ederek ARGE/Özel Sektör/Üniversite/STK ağını kurma faaliyetlerimiz devam edecek olup, gerektiğinde TAGEM tarafından sektör ihtiyaçlarına uygun olarak Araştırma Enstitülerimize güdümlü araştırma projeleri de yaptırılabilecektir.

KAYNAKLAR

Alay Vural, A.2015. Türkiye’de TAGEM Tarafından Yürütülen Organik Tarım Araştırmaları. Doğu Karadeniz II. Organik Tarım Kongresi. 6-9 Ekim.2015 RİZE. s-20-29.

Anonim, 2010. Organik Tarım Araştırma Sonuçları, TC. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü, 362 s.

Anonim, 2016.Tarım ve Orman Bakanlığı, Organik Tarım Araştırma Grup Toplantısı Tutanakları.

Sürmeli, A. 2003. Organik Tarım, Gelişimi ve İlkeleri. Dev. Maden-Sen Yayın Kurulu. Haziran 2003.

Kırsal Kalkınma Programı, Eğitim Dizisi 1.

22 ORGANİK TARIM SÜRECİNDE KKTC’NİN YERİ VE ÖNEMİ

Nihat YILMAZ¹ Serhat USANMAZ² Ahsen Işık ÖZGÜVEN³ İbrahim BAKTIR³

Özet

Kuzey Kıbrıs’ın bir ada olması, doğal yapısı ve organik tarıma elverişliliği bakımından büyük bir avantajdır. Bu avantajın en büyük engeli ise mevcut tarımsal işletmelerin küçük ölçekli olmasıdır ve üreticilerin organik tarıma yeterince yatkın olmamalarıdır. Bu iki durum birbirlerine karşı olumsuzluk gibi düşünülse de bu alanlarda alınabilecek tarımsal tedbirler ile mevcut üreticiyi doğru yönlendirmeler ile aynı zamanda organik tarıma yönelmeleri için ve alınacak organik ürün sertifikasyonu ile dünya pazarlarındaki yerlerini almaları daha da hızlandırılmalıdır. KKTC geneline bakıldığında 2005 yılında 14 üretici ile başlayan bu süreç, 2018 yılı verilerine göre üretici sayısı 128’e ulaşmıştır. Yine aynı süreçte mevcut organik tarım alanı 4800 dönüm iken bugün bu rakam 6300 dönümlük bir alana çıkmıştır. Sonuç olarak organik tarım için hem ekolojisi hem de doğal yapısı ile KKTC’de uygulanacak doğru yönlendirmelerle organik tarımın teşvik edilmesi hem ada ekonomisine hem de bu bölgelerde geçimini tarım ile sağlayan halkın geliştirilmesi sağlanmalıdır.

Anahtar Kelimeler: Organik tarım, K.K.T.C.