BULGULAR VE TARTIŞMA BULGULAR

BULGULAR

Bitki Gelişimi Yönünden Bulgular

Pamuğa ait bitki boyu, koza sayısı, koza ağırlığı, koza kütlü ağırlığı, meyve dalı sayısı, odun dalı sayısı ve kütlü verimine ortalamaları, duncan gruplandırması ve % C.V. değerleri çizelge 3.’te verilmiştir.

Pamuk kütlü verimlerine dayanılarak yapılan varyans analizlerinde istatistiksel anlamda konular arasında %5 önem seviyesinde farklılık tespit edilmiştir. Pamuk bitki boyu sonuçlarına göre konular arasında yapılan varyans analizlerinde istatistiksel olarak %5 önem seviyesinde farklılık tesbit edilmiştir. Koza ağırlığı sonuçlarına göre konular arasında yapılan varyans analizlerinde istatistiksel olarak %1 önem seviyesinde fark tespit edilmiştir.

Çizelge 3. Pamuğa ait bitki boyu, koza sayısı, koza ağırlığı, koza kütlü ağırlığı, meyve dalı

94 Kütlü Pamuk Verimi (kg/da):

Denemedeki organik pamuk parsellerindeki kütlü pamuk verimine (kg/da) ilişkin değerler, varyans analiz sonuçlarından elde edilen grupların değişimleri Çizelge 3. ve şekil 1.’de görülmektedir. Pamuk kütlü verimine (kg/da) ait konu değişimlerinde; kütlü pamuk verimin değerlerinin 210,11-333,03 kg/da arasında değiştiği, konular arasında yapılan varyans analizinde, uygulamalar arasında istatistiksel anlamda; %5 önem seviyesinde farklılık tespit edilmiştir. Yapılan Duncan gruplandırılmasında ise; uygulamalar dört grupta yer almıştır. Bu bulgular, hem konvansiyonel pamuk- azot çalışması yapan Oğlakçı ve ark. (1983), Haliloğlu (1999), Anlağan (2001 ), Brar (1993 ) ve Coşkun (2009) çalışma sonuçlarıyla uyum halindedir.

Bu uyumlardaki ortak sonuç pamuk bitkisinde belirli bir düzeye kadar bitki besin elementlerinin kullandırılmasıyla veriminde arttığı ancak bu artışın belirli bir düzeye kadar pike yaptıktan sabitlenmesi olarak ifade edilebilir.

Bitki Boyu (cm) : Çalışmadaki organik pamuk parsellerindeki bitki boyuna (cm) ilişkin varyans analiz sonuçlarından elde edilen değerler, oluşan gruplar, değişkenlik katsayısı ( % C.V.) ve değişimleri Çizelge 3.’te ile Şekil 2.’de gösterilmiştir.

Şekil 1. Pamuk kütlü verimine (kg/da) ait konu değişimleri

Belirtilen OİK’nin farklı doz uygulamaları sonucu elde edilen ortalama bitki boyu değerlerinin 52,76 ab - 54,96 cm arasında değiştiği ve %5 önem seviyesinde farklılık tespit edilmiştir. Yapılan Duncan gruplandırılmasında ise uygulamalar üç grupta yer almıştır. Bu Şekil 2.Pamuk bitki boyu (cm) ait konu değişimleri

Bulgular konvansiyonel pamuk çalışması yapan Brar (1993), Anlağan (2001) ve Haliloğlu (1999)’ ve Coşkun (2009) nun sonuçlarıyla uyum göstermektedir.

Koza Sayısı (Adet/Bitki): Denemedeki organik pamuk parsellerindeki pamuk koza sayısına (adet/bitki) ilişkin değerler, varyans analiz sonuçlarından değişkenlik katsayısı ( % C.V.) ve konu değişimleri Çizelge 3.’te ile Şekil 4’te gösterilmiştir.

0,00 200,00 400,00 600,00

P0 P1 P2 P3 P4 P5

Konv.

46,00 48,00 50,00 52,00 54,00 56,00 58,00 60,00

Po P1 P2 P3 P4 P5 Konv.

95 Çizelge 3.’te ortalama bitki koza sayısı değerlerinin 5,95 - 9,80 adet/bitki arasında değiştiği görülmektedir. Şekil 2. incelendiğinde, OİK’nun konu dozlarının, koza sayısındaki (adet/bitki) değişimler görülmektedir. Bu konu değişimlerine bağlı koza sayısının istatistiksel anlamda önemli olmadığı görülmektedir. Bu bulgular; İncekara (1971) , Abdal ve ark. (1990) Anlağan ( 2001)’ın ve Coşkun ve ark. ( 2009) ‘nın elde etiği çalışma sonuçlarla uyum halindedir.

Şekil 3.Pamuk koza sayısı (adet/bitki) ait konu değişimleri

Koza Ağırlığı (g) : Denemedeki organik pamuk parsellerindeki koza ağırlığı (g) ilişkin değerler, varyans analiz sonuçlarından elde edilen grupların değişimleri Çizelge 4.3. ve şekil 4.4..’de görülmektedir. Çizelge 4.3.’te ortalama bitki koza sayısı değerlerinin 5,95 - 7,07 g/koza arasında değiştiği görülmektedir. Uygulamalar arasında istatistiksel olarak %1 önem seviyesinde etkili olduğu ve buna bağlı olarak yapılan Duncan gruplandırılmasında ise; uygulamalar üç ayrı grupta yer almıştır.

Şekil 4. Pamuk koza ağırlığına (g) ait konu değişimleri

Bu bulgular Oğlakçı ve ark.(1983), Anlağan(2001),Brar (1993) ve Coşkun ve ark.(2009)’ın sonuçlarıyla uyum içerisinde olduğu görülmektedir.

Koza Kütlü Ağırlığı (g) : Denemede pamuk parsellerindeki koza kütlü ağırlığı (g) ilişkin değerler, varyans analiz sonuçlarından elde edilen değişkenlik katsayısı ( % C.V.) ve değişim Çizelge 3.’te ve Şekil 5.’de gösterilmiştir.

Şekil 5. Pamuk koza kütlü ağırlığına (g) ait konu değişimleri

5,50 6,00 6,50 7,00 7,50

Po P1 P2 P3 P4 P5 Konv.

0 2 4 6 8

P0 P1 P2 P3 P4 P5 Kon.

0,00 5,00 10,00 15,00

Po P1 P2 P3 P4 P5 Konv.

96 Çizelge 4’te ve şekil’da OİK uygulamaları sonucu elde edilen ortalama koza kütlü ağırlığı arasında değerlerin 4,68–5,12 g arasında değiştiği görülmektedir. Şekil 5. incelendiğinde, farklı (OİK) dozlarının istatistiksel anlamda önemli olmadığı görülmektedir. Bu bulgular, Oğlakçı Coşkun ark. (1993)’ nın sonuçlarıyla uyum halindedir.

Meyve Dalı Sayısı (Adet/Bitki): Çalışmadaki organik pamuk parsellerindeki meyve dalı sayısına (adet/bitki) ilişkin değerler, varyans analiz sonuçlarından elde edilen değişkenlik katsayısı (% C.V.) ve konu değişimleri Çizelge 3. ve şekil 4. ‘de gösterilmiştir. Çizelge 4’te ortalama meyve dalı sayısı değerlerinin 10.26-11.00 (adet/bitki) arasında değiştiği ve istatistiki olarak önem arz etmediği görülmektedir

Şekil 5. Pamuk bitki meyve dal sayılarına (adet / bitki) ait konu değişimleri

Şekil 5 incelendiğinde, artan (OİK) dozlarının, pamuk meyve dalı sayısı (adet/bitki) genelde artırdığı ama bu artışın varyans analiz sonuçlarındaki istatistiği analiz sonuçlarına göre etkisinin önemsiz olduğu, görülmektedir. Bu bulgular konvansiyonel pamuk çalışması yapan Coşkun ve ark. (2009), Haliloğlu (1999) ve Anlağan(2001)’ın nun çalışmalarıyla uyum halindedir.

Odun Dalı Sayısı (Adet/Bitki) : Çalışmadaki organik pamuk parsellerindeki odun dalı sayısı (adet/bitki) ilişkin değerler, varyans analiz sonuçlarından ve değişkenlik katsayısı (% C.V.) Şekil 6.’de gösterilmiştir.

Şekil 6. Pamuk odun dalı sayısına (adet/bitki)

Çizelge 3.’te organik işletme kompostunun (OİK) farklı uygulamaları sonucu elde edilen ortalama odun dalı sayısı değerlerinin 1,73 -1,86 (adet/bitki) arasında değiştiği ve istatistiki

0,50 2,50 4,50 6,50 8,50 10,50 12,50

P0 P1 P2 P3 P4 P5 Kon.

0,00 0,50 1,00 1,50 2,00 2,50

P0 P1 P2 P3 P4 P5 Kon.

97 olarak önem arz etmediği görülmektedir. Bu bulgular, konvansiyonel pamuk çalışması yapan Anlağan (2001) ve Haliloğlu (1999)’ nun çalışmalarıyla uyum halindedir.

SONUÇ VE ÖNERİLER

- Şanlıurfa Harran Ovası tarla koşullarındaki ekim nöbeti sistemi içerisinde organik pamuk yetiştiriciliğinde; en uygun Organik İşletme Kompostu (OİK) dozunun P4 (2000 kg/da dozu olduğu sonucuna varılmıştır.

- Organik pamuk kütlü verimlerine dayanılarak yapılan varyans analizlerinde istatistiksel anlamda konular arasında %5 önem seviyesinde farklılık tesbit edilmiştir. Pamuk bitki boyu sonuçlarına göre konular arasında yapılan varyans analizlerinde istatistiksel olarak %5 önem seviyesinde farklılık tespit edilmiştir. Koza ağırlığı sonuçlarına göre konular arasında yapılan varyans analizlerinde istatistiksel olarak %1 önem seviyesinde fark tespit edilmiştir.

Koza Sayısı (adet/bitki), Koza Kütlü Ağırlığı (g /koza), Odun Dal Sayıları (adet/bitki) ve Meyve Dal Sayıları (adet/bitki) parametreleriyle ilgili olarak; istatistiksel anlamda konular arasında farklılık tespit edilmediği sonucuna varılmıştır.

-Bitki sağlığını ve direncini artıracak olan (organik tarımın gerekleriyle çelişmeyen), mikro element ya da azotun dışındaki makro elementleriyle zenginleştirimiş, yeni Ar-Ge organik işletme kompostu çalışmaların yapılması, önerilebilir.

- Deneme çalışmaları sırasında; bitki besi oranı ile hastalık, zararlı, erkencilik anlamında farklılıkların oluştuğu görülmüştür. Bu nedenle yapılacak olan yeni Ar-Ge çalışmalarınında bu gözlemleri ve bulguları ortaya çıkartıcı araştıma konularınada ağırlık verilmesi ve Bölgenin ekolojik koşullarına, yetiştiricilik anlamında uyum sağlamış olan pamuk bitki çeşitlerinin belirlenmesiyle ilgili organik tarla bitkileri çalışmalarının yapılması, önerilebilir.

KAYNAKLAR

Abduldahab, A. and Hassanın, M. A., 1991, Analytical Studay of Yield and It’s Com.s of Egyptian Cotton Under Different N- Levels and Plant Pop. Densities. Bulletin of Faculty of Agr.

Açıkgöz, E., 2001. Yem Bitkileri, Uludağ Üniversitesi G.V. Yayın No: 182, 584 s., Bursa.

Anlağan, M., 2001. GAP Bölgesi Harran Ovası Koşullarında Farklı Azot Gübre Dozlarının ve Büyüme Düzenleyicilerinin (Gossypium Hirsutum L.) Önemli Tarımsal ve Teknolojik Özelliklerine Etkisi ve Bunlar Arasındaki İlişkiler Üzerine Bir Araştırma, Ç.Ü., Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Doktora Tezi, Adana.

Algan, N., 1999. Ekolojik Tarımda Ekim Nöbeti. Ekolojik Tarım Organizasyonu Derneği (ETO) Ekolojik Tarım Eğitimi Ders Notları. Kasım 1999, İzmir, 130- 148. İzmir.

Anonim, 1971. Urfa İli Toprak kaynağı döküm raporu. TOPRAKSU Genel Müdürlüğü Yayın No: 223, Ankara.

Atilla, A., 1999. Yeşil Gübreleme. ETO Derneği. Ekolojik Tarım Eğitimi Ders Notları. Kasım 1999, 60 – 78.

Bgilla, J.M. ve Oosternuis, D.M. 1997. Effect of seed treatment with a plant crowth regulator on the emergence and growth of cotton (G:Hir.L.) Seedlings Field Crop Abs.50.5.3339.

98 Brar, Z. S., Sing, N., Kaul, J. K., and Naib-Singh., 1993. Studies on Nitrogen in American Cotton (G.

hirsutum L.). Journal of Cotton Research and Development. 7:2, 235-239; 4 ref.

BÜGEM, 2019. https://www.tarimorman.gov.tr/Konular/Bitkisel-Uretim/Organik Tarim/Istatistikler/2019.

Coşkun, M. ve Vural, M. 2003.GAP’ta genel tarla tarımı. İmaj Ofset, 2. Baskı, Şanlıurfa.

Coşkun, M, Öktem, A.G., Tarini, M., Almaca, N.D., Saraçoğlu, M., Vural, M. ve Kizilkaya, R., 2009.

Şanlıurfa Tektek Tarla Koşullarında Ekim Nöbeti Sisteminde Farklı Miktardaki Organik Gübre Kullanılarak Yetiştirilen Ekolojik Pamuğun Verim Ve Kalite Özellikleri.1.GAP Organik Tarım Kongresi Kitabı, Sayfa44-55, Şanlıurfa.

Coşkun,M., Doğan, A.T., 2013. ” EKOLOJİK PAMUK RAPORU”,GAP Organik Tarım Kümelenme Projesi Tekstil Çalışma Grubu , GTHB , Müsteşarlık Düzeyindeki Toplantıda Sunulmuş Yayınlanmış Rapor, Nisan, Ankara.

Denver C. 1984. Effects of intensive Green Manure Cropping on Restoring Soil Productivitiy for National Cotton Council of America, 1984.327-329.

Dinç, U. 1988. Güneydoğu Anadolu Topraklar ( GAT ) 1. Harran Ovası, TUBİTAK Tarım ve Ormancılık Araştırma Projesi No: TOAG –433, Adana.

FiBL, & IFOAM. (2019. The World of Organic Agriculture Statistics &

FiBL, 2018. Research Institute of Organic Agriculture: https://statistics.fibl.org/world/key-indicators-world.html

Gürel A., Akdemir H., ve Karadayı H. B., 2001. Doğal Renkli Elyaflı Pamukların Ege Bölgesi Koşullarında Üretilme Olanakları, Anadolu Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Dergisi, Cilt II, Sayı I, 56-70 s. İzmir.

Haliloğlu, H., 1999. Harran Ovası Koşullarında Farklı Azot Dozlarının Pamukta (G. hirsutum L.) Çiçeklenme ve Meyvelenme Düzenine, Verim ve Verim Unsurlarına Etkisi Üzerine Bir Araştırma. Doktora Tezi.HR.Ü. Ziraat Fakültesi. Tarla Bitkileri Anabilim Dalı. Şanlıurfa.

ICAC,2017. .(ICAC, World Cotton Statistics,2017

ICAC,2018. World Cotton Statistics,2018/19 Outlook, Dec., 2018.

IFOAM,2009. Annual Report, One Earth, Many Minds.

IFOAM, 2017. The World of Organic Agriculture. Another Record Year For Organic Agr, Worldwide. International Cotton Advisory Commitee, 2009. K. Soreat NW, Suite 702, Was.

DC USA.

KHŞAEM. 1994. TSK Araştırma Yıllığı, Şanlıurfa.Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü

Oğlakçı, M., Yağmur, M., Alkaş, İ., Kaya, M., A., Aşıcı, İ., 1983. Azot ve Su Fak. Pamuk Verimi, Kal. ve Beyaz Sinek (Bemisia tabaci) Pop. Üzerine Etkisi. TOB Pamuk Araş. Derg. Ankara.

Rankov, V. Ve Ark. 1991. Effect of organic fertilization on microbiological activity of strongly leach meadow cinnamonic soil. Pochvoznanie Agrokhimiya, 26 (5–6).

Sağlamtimur, T., Rankov, V. Ve arkadaşları . 1991. Effect of organic fertilization on microbiological activity of strongly leach meadow cinnamonic soil. Pochvoznanie Agrokhimiya, 26 (5–6).

Tarakçıoğlu, I., 2005. Organik Pamuk: Fantezi Mi, Fırsat Mı? Türkiye Tekstil Sanayii İşverenleri Sendikası Aylık Dergisi (Eylül 2005 sayısı).

Selçuk, S. 1978. Menemen Ovası koşullarında Fiğ Bitkisinin yeşil gübre değerinin tesbiti. Toprak-Su Genel Müd. Bölge Toprak-Toprak-Su Araş. Enst. Müd. Yay.57 Menemen / İzmir.

99 TİM. 2004. Tarım master planı. TKB Tarım İl Müdürlüğü, Şanlıurfa.

Tüik, 2009. Türkiye İstatistik Kurumu. http://www.tuik.gov.tr /2009.

Tüik, 2007. Türkiye İstatistik Kurumu. http://www.tuik.gov.tr /2007.

Tüik, 2019. Türkiye İstatistik Kurumu. http://www.tuik.gov.tr /2007.

100 ORGANİK MEYVE YETİŞTİRİCİLİĞİNDE ANAÇ VE ÇEŞİT SEÇİMİNİN ÖNEMİ

Derya KILIǹ, Oğuzhan ÇALIŞKAN Özet

Bu çalışma organik meyve yetiştiriciliğinde anaç ve çeşit seçiminde dikkat edilmesi gerekli önemli hususları irdelemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Bu amaçla yumuşak çekirdeklilerden elma ve armut, sert çekirdeklilerden kiraz ve erik türlerine ait çeşit ve anaçların organik yetiştiriciliğe uygunluğu incelenmiştir. Organik meyve yetiştiriciliğinin başarılı olarak sürdürülmesinde, ekolojiye uygun ve ekonomik değeri yüksek olan çeşitler yanında toprak kaynaklı hastalık ve zararlılara dayanıklı, farklı toprak koşullarına adaptasyonu yüksek anaçların kullanılması en kritik faktörlerdir. Bu kapsamda, organik elma, armut, kiraz ve erik yetiştiriciliğinde ekoloji temel alınarak çeşit ve anaç seçiminde göz önünde tutulması gerekli koşullar tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Organik meyve, anaç ve çeşit seçimi, yetiştiricilik

Importance of Rootstock and Variety Selection in Organic Fruit