MATERYAL VE METOT

Araştırma, Yalova ekolojik koşullarında Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsünde yer alan zeytin parselinde 2011 – 2017 yılları arasında yürütülmüştür. Deneme 7x7 m sıra arası ve üzeri mesafelerle 1989 yılında dikilmiş Gemlik zeytin çeşidi parsellerinde uygulanmıştır. Deneme başladığında ağaçlar 22 yaşında ve yaklaşık 90 cm gövde yüksekliğinde ve 20 cm gövde çapındadır. Araştırma her bir tekerrürde 6 şar ağaç olmak üzere 4 tekerrürlü olarak tesadüf blokları deneme desenine göre gerçekleştirilmiştir. Her bir uygulama alanı 260 m² alandan oluşmaktadır. Tekerrürler bir araya getirildiğinde ise her bir uygulama toplam 1040 m² alanda gerçekleştirilmiştir. Çalışmada 4 farklı uygulama yapılmıştır. Bunlar: İşlemesiz Toprak Yönetimi (İTY): Bu parsellerde doğal bitki örtüsünün gelişmesine izin verilmiştir. Gelişmesini tamamlayan bitkiler kesilerek toprak üstünde malç olarak bırakılmıştır. Geleneksel Toprak İşleme (GTİ): Geleneksel toprak işlemenin yapıldığı parsellerdir. Arazi işlenerek doğal bitki örtüsünün gelişimi önlenmiştir. Malç (saman) uygulaması (MUP): Ağaçların çevresi malç (saman) ile örtülmüştür. Aralık ayında ağaç başına 2 balya (50 kg) olacak şekilde uygulama yapılmıştır.

Örtü bitkisi uygulaması (Fiğ ve yulaf) (ÖUP): Fiğ (Vicia sativa) ve yulaf (Avena sativa L.) bir arada 3:2 oranında örtü bitkisi olarak parsellere ekilmiştir. Araştırmada deneme parsellerdeki ağaçlara budama, toprak işleme, sulama ve bitki koruma gibi kültürel işlemler zeytin için önerilen ve organik tarım yönetmeliklerine uygun biçimde düzenli olarak yapılmıştır (Gıda Tarım Hayvancılık Bakanlığı, 2015; Sibbett & Ferguson, 2005).

Karlılık açısından uygulamalar arası farklılıkların ortaya konulması amacıyla her bir uygulama için brüt kar analizi yapılmıştır. Kullanılan iş gücü ve girdi masrafları her bir uygulama için ayrı ayrı kaydedilerek yapılan toplam değişken masraflar hesaplanmıştır. Farklı toprak yönetim biçimleri ile ilgili ekonomik veriler değerlendirilmiştir. Bu amaç ile Brüt Marj (BM) dört

0 100 200 300 400 500 600 700 800 900

Türkiye'deki Organik ve Konvansiyonel Zeytin Alanları (bin ha)

Organik Konvansiyonel

61 farklı test edilen uygulama için hesaplanmıştır. Her hesaplanan değer, her uygulama için yapılan dört tekerrürden elde edilen verilerin toplamını temsil etmektedir. Tüm çiftlik bütçesinin hesaplanmasında karşılaşılabilecek karmaşalar yüzünden brüt marj hesaplaması tercih edilmiştir. Brüt Marj (Brüt kar), toplam brüt üretim değerinden (üründen elde edilen gelir), toplam değişken masrafların (girdiler, işçilik ve makine masrafları) çıkarılmasıyla aşağıdaki denkleme göre hesaplanmıştır (Kay & Edwards, 1999):

BM = toplam brüt üretim değeri - toplam değişken masraflar BULGULAR VE TARTIŞMA

Araştırmanın dördüncü (2015) ve beşinci (2016) yıllarında iklimsel koşullara bağlı olarak verim alınamamasından dolayı bu yıllar için değerlendirmelere burada yer verilmemiştir.

Araştırma sonucunda en büyük değişken masraflar denemenin ilk yılında (2012) 841,56 TL, ikinci yılında (2013) 1.055,98 TL, üçüncü yılında (2014) 1.043,93 TL, altıncı yılında (2017) 1.028,54 TL ile MUP’lerden elde edilmiştir. 4 yıllık ortalamaya baktığımızda ise MUP uygulanan parseller için 992,50 TL’lik bir değişken masraf hesaplanmıştır. En yüksek brüt üretim değeri, denemenin ilk yılında 2486,99 TL ile MUP’lerden alınırken; ikinci yılında 687,60 TL ile ÖUP’lerde; üçüncü ve altıncı yıllarda da 85,80 TL ve 4.623,00 TL ile yine ÖUP’lerden elde edilmiştir. 4 yıllık ortalamalara bakıldığında ise 1.910,86 TL ile en yüksek brüt üretim değeri ÖUP’lerden elde edilmiştir. İşletme karlılığı açısından uygulamalar arasındaki farkları ortaya koymak amacıyla hesaplanan her bir uygulamaya ait kilogram başına brüt karlar incelendiğinde; tüm yıllarda ve 4 yılın ortalamasında en düşük MUP’lerde gerçekleşmiştir. 4 yıllık ortalamalara göre gerçekleşen kilogram başına brüt kar değerleri; 9,60 TL ile İTY, 9,73 TL ile GTİ, 3,67 TL ile MUP, 9,96 TL ile ÖUP şeklinde hesaplanmıştır. Denemenin 2. yılında brüt kar değerleri çok düşük kalmıştır 3. yıl ise bölge genelinde de yaşanan önemli verim kayıplarının deneme bahçesinde de görülmesi nedeniyle deneme parselinden kar elde edilmemiştir (Çizelge 1).

Çizelge 1. 2012-2017 yılları arasında 6 yıllık deneme sürecinde verim alınan yıllar için elde edilen değişken masraflar, brüt üretim değerleri ve brüt kar değerleri.

İTY GTİ MUP ÖUP

1. Yıl

Değişken Masraflar

Tohum (Fiğ+Yulaf) 43,90 ₺

Gübre

Hastalık zararlı kontrolü 100,40 ₺ 100,40 ₺ 100,40 ₺ 100,40 ₺

Malç 576,00 ₺

İşçi 124,06 ₺ 124,06 ₺ 142,66 ₺ 137,16 ₺

Alet Makine 22,50 ₺ 82,50 ₺ 22,50 ₺ 27,50 ₺

Toplam Değişken Masraflar (A) 246,96 ₺ 306,96 ₺ 841,56 ₺ 308,96 ₺ Toplam Brüt Üretim Değeri (B) 1.886,15 ₺ 2.400,43 ₺ 2.486,99 ₺ 2.247,05 ₺ Toplam Brüt kar (B-A) 1.639,19 ₺ 2.093,46 ₺ 1.645,43 ₺ 1.938,09 ₺ Toplam Verim (Dekara) 209,57 kg 266,71 kg 276,33 kg 249,67 kg

Kg başına brüt kar 7,82 ₺ 7,85 ₺ 5,95 ₺ 7,76 ₺

2. Yıl

Değişken Masraflar

Tohum (Fiğ+Yulaf) 43,90 ₺

Gübre

Hastalık zararlı kontrolü 73,10 ₺ 73,10 ₺ 73,10 ₺ 73,10 ₺

62

Uygulanan agronomik yöntemler hastalık zararlı ve yabancı otların kontrolünde ilk ve son yıl etkili olmuştur ve yoğun yetiştiricilik yapılmayan konvansiyonel alanlar ile benzer verim elde edilmiştir. İkinci ve üçüncü yıllarda iklime bağlı düzensiz yağış ve iklimsel olaylar neticesinde çiçek tutma oranlarında problemler yaşanmıştır, benzer verim düşüşleri bölgede de yaşanmıştır.

Ekonomik analizlerde ortalama değerlere bakıldığında en yüksek brüt üretim değerinin örtü bitkilerinin kullanıldığı parsellerden elde edildiği görülmüştür. Brüt kar göz önüne alındığında da en karlı uygulama olmuştur. Malç uygulamaları da gelir yönünden iyi değerler

63 almışken değişken masrafların yüksek olmasından ötürü çok öne çıkan bir uygulama olmamıştır.

Doğal vejetasyonun belirli aralıklar ile biçilerek kontrol altında tutulduğu parsellerde (GTİ) giderlerin sınırlı olması yönü ile özellikle düşük verimin yaşandığı ikinci ve üçüncü yıl da öne çıkmıştır.

KAYNAKLAR

Chinnici, G., Pecorino, B., & Scuderi, A., 2013. Environmental and economic performance of organic citrus growing. Quality-Access Success, 14(1), 106-112.

Colantoni, A., Monarca, D., & Cecchini, M., 2014. Special issue renewable energy, biomass and biological residues. 8(129-132), 6413-6420.

FiBL & IFOAM., 2017. The World of Organic Agriculture. Statistics and Emerging Trends 2017. (H.

Willer, & J. Lernoud, Dü) IFOAM, Bonn and FiBL, Frick: FiBL & IFOAM.

Gıda Tarım Hayvancılık Bakanlığı., 2015. Organik Tarımın Esasları ve Uygulamasına İlişkin Yönetmelik.

Mevzuat Bilgi Sistemi:

http://mevzuat.basbakanlik.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=7.5.14217&MevzuatIliski=0&sourc eXmlSearch=tar%C4%B1m adresinden alındı

Kay, R. D., & Edwards, W. M., 1999. Farm management (4 b.). Boston: McGraw Hill.

Mzoughi, N. (2011). Farmers adoption of integrated crop protection and organic farming: do moral and social concerns matter? Ecol. Econ. 70 (8),. Ecological Economics, 78(8), 1536–

1545.

Sgroi, F., Foderà, M., Trapani, A. M., Tudisca, S., & Testa, R., 2015. Cost-benefit analysis: A comparison between conventional and organic olive growing in the Mediterranean Area.

Ecological Engineering(82), 542-546.

Sibbett, G. S., & Ferguson, L., 2005. Olive Production Manual. University of California.

Tarım ve Orman Bakanlığı., 2019. Organik Tarım İstatistikleri. Tarım ve Orman Bakanlığı:

https://www.tarimorman.gov.tr/Konular/Bitkisel-Uretim/Organik-Tarim/Istatistikler adresinden alındı.

64 TÜRKİYE’DE BİODİNAMİK BAĞCILIKTA KULLANILAN PREPARATLAR VE