C- Şikâyetçinin Muhakeme Hukukuna Đlişkin Yükümlülükleri
III- TÜRK CEZA KANUNUNDA SORUŞTURMASI ve KOVUŞTURMAS
KOVUŞTURMASI ŞĐKÂYETE TÂBĐ SUÇLAR
MADDE SUÇ ŞĐKÂYET
MADDESĐ
11 Yurt dışında vatandaş tarafından işlenen suç 11
12 Yurt dışında yabana tarafından işlenen suç 12
86/2 Kasten yaralamanın basit şekli 86/2
89 Taksirle yaralama 89
102/1 Cinsel saldın 102/1
102/2 Eşe karşı cinsel saldın 102/2
104/1 Reşit olmayanla cinsel ilişki 104/1
105/1 Cinsel taciz 105/1
106/1 Malvarlığına zarar verileceğinden bahisle tehdit 106/1
479 YERDELEN, Erdal, “5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nda Koruma Tedbirleri”, s. 1. http://www.ceza-bb.adalet.gov.tr/makale/190.doc (ET: 24.022008)
480 TURHAN, Faruk, “Mağdur, Şikâyetçi, Malen Sorumlu, Katılan”, s. 4. http://www.ceza- bb.adalet.gov.tr/makale/144.doc (ET: 24.022008)
116 Konut dokunulmazlığını bozmak 116
117 Đş ve çalışma özgürlüğünün ihlali 117
123 Kişilerin huzur ve sükûnunu bozma 123
125 Hakaret (kamu görevlisine karşı görevinden dolayı
işlenen hakaret hariç) 131
132 Haberleşmenin gizliliğini ihlal 139
133 Kişiler arasındaki konuşmaları dinlenmesi ve
kayda alınması 139
134 Özel hayatın gizliliğini ihlal 139
144 Basit hırsızlık 144
146 Kullanma hırsızlığı 146
151 Mala zarar verme 151
155 Güveni kötüye kullanma 155
156 Bedelsiz senedi kullanma 156
159 Hukuki ilişkiye dayanan alacağı tahsil için
dolandırıcılık 159
160 Kaybolmuş veya hata sonucu ele geçmiş eşya
üzerinde tasarruf 160
167 Yakın akrabalar aleyhine mala karşı işlenen suçlar 167
209 Açığa atılan imzanın kötüye kullanılması 209
233 Aile hukukundan kaynaklanan yükümlülüğün ihlali 233
239 Ticari sır, bankacılık sırrı veya müşteri sırrı nite-
liğindeki bilgi veya belgelerin açıklanması 239
340 Yabancı devlet başkanına karşı işlenen suç 340/2
341 Yabancı devlet bayrağına karşı hakaret 341/2
SONUÇ
Hukuk bilimi, toplum halinde yaşayan insanların birbirleriyle ve toplumla olan ilişkilerini düzenleyen, huzur içinde birlikte yaşamalarını sağlayan hukuki normların bilimi olarak tarif edilmektedir. Ceza Muhakemesi Hukuku ise, Devletin suçlulara ceza vermek görevini yerine getirebilmesi için, ilgililerin yargılama makamlarına başvurması sonucu, suç olarak tarif edilen eylemin gerçekleşip gerçekleşmediğinin; gerçekleşti ise bunun yaptırımını belirlemek amacıyla, muhakeme makamlarınca yürütülen yargılama faaliyeti olarak tanımlanabilmektedir.
Tarihsel süreç içerisinde; hakikatin araştırılmasını fertleri ilgilendiren bir mesele sayan itham sistemi, sanığın muhakeme süjesi olarak görülmediği, toplum menfaatinin mutlak olarak fert menfaatinden üstün tutulduğu, muhakeme sistemine tahkik sistemi adı verilmiştir. Bu muhakeme sisteminde, muhakeme makamının sadece yargılama makamından oluşmuş durumdadır.
Bugün ise, genel kabul gören muhakeme sistemi, iddia, savunma ve yargılama makamlarının katılımı ile sanığın taraf olarak kabul edildiği, yargılama faaliyetine girişebilmek için toplumsal iddia makamı olan savcılık eliyle açılan dava sonucu bağımsız mahkemeler tarafından yargılamanın yapıldığı işbirliği sistemi yoluyla ceza muhakemesi yerine getirilmeye çalışılmaktadır.
Bir suçun işlenmiş olması, fail ve ortakları hakkında kamu davası açmak hakkını Devlete verir, davası açılan, suç olarak yasada tarif edilen bu eylem sebebi ile toplumun, yani Devletin cezalandırma hakkının doğabilmesi için yapılan muhakeme faaliyeti sonucu verilen yaptırım hükmünün kesinleşmesi gerekmektedir. Bu sebeple, muhakeme faaliyetinin başlayabilmesi ve başladıktan sonra da devam edebilmesi amacıyla bazı şartlar değişik gerekçelerle yasa tarafından öngörülmüştür, “şikâyet” şartı da bu şartlardan birisidir.
Bizatihi suçun oluşması için varlığı gerekli olmayan, ancak, kovuşturma konusu fiilin suç teşkil edip etmediğinin tespiti açısından yapılması icap eden, yokluğu muhakeme faaliyetinin yapılmasına ve sürdürülmesine engel olduğu için, şikâyet koşulunu muhakeme
şartı olarak kabul ediyoruz.
Ülkemizin de kabul ettiği, “suç kovuşturmanın kamusallığı” ilkesine göre, ceza kovuşturması vatandaşın değil, kural olarak devletin görevidir. Devlet düşüncesinin ortaya çıkması ile birlikte, suçtan zarar görenin sadece kişiler değil, aynı zamanda toplum ve bir toplum organizasyonu olan Devlet olduğundan, suçun kovuşturulmasında toplumunda yararının olduğu düşüncesi kabul görerek yerleşmiştir.
Bunun sonucu olarak da ceza davası açmak ve yürütmek devletin sadece hakkı değil, aynı zamanda görevi olarak kabul edilmiştir.
Araştırma mecburiyeti ilkesi, hukuk devleti olmanın bir gereğidir. Suç olarak tarif edilen bir eylemin işlenmesinde, her zaman o kuralı getiren toplumu oluşturan bireylerin toplam yararı ihlal edilmiş olmaktadır. Ancak, suçtan zarar gören kimsenin, suç teşkil eden fiil sebebi ile gördüğü zararı daha da artırmamak için, eylem hakkında kovuşturma yapılmasının suçtan zarar gören kimsenin tercihine bırakılmasının daha yerinde olduğunu düşünüyoruz.
Kovuşturulması şikâyet şartına tabi fiilleri, re’sen kovuşturulmasında fert ve toplum menfaatinin bulunmadığı yada çok az bulunduğu suçlar olarak kabul etmenin doğru olmadığı fikrindeyiz; zira, bir eylemin re’sen takip edilmemesinde ki toplum zararının, o suçtan zarar görenin re’sen kovuşturulması sonucu görmesi muhtemel zarardan daha çok değilse bu fiilden dolayı takibat yapmanın suçtan zarar görenin takdirine bırakmak gerekir, sonuç olarak, suçtan zarar gören kimse de içinde bulunduğu toplumun bir ferdidir.
Yeni ceza yasaları olarak adlandırdığımız, başta Türk Ceza Kanunu ve Ceza Muhakemesi Kanununda “şikâyet” konusunda, daha önce yürürlükte bulunan 765 Sayılı TCK ile 1412 Sayılı CMUK’nın barındırdığı prensipler korunmuş ise de birtakım yeniliklerin de getirilmiş olduğunu kabul etmek gerekir. 01.06.2005 tarihinde yürürlüğe giren yeni ceza yasamızın şikâyet ile ilgili 73. maddesinde son fıkra olarak yer alan (TCK md. 73/8) ve kural olarak kovuşturulması şikâyete bağlı suçlarda uygulanabilen “uzlaşma” kurumu, bir kısım fiillerin suçtan zarar gören kimse ile eylemin faili arasındaki anlaşma ile sonuçlandırılabilmesinin genelde adliyelerin, özelde mahkemelerin iş yükünü hafifletme ve suç oluşturan fiil sebebi ile zedelenen toplumsal barışa sağladığı katkılar bakımından olumlu yanları olduğun kabul etmekteyiz.
Ancak, uzlaşma kapsamının genel olarak şikâyete tabi suçlarla sınırlı tutulması ve uzlaşmanın gerçekleştirilmesi aşamasındaki alt yapı eksikliği ve düzenleme hususundaki bir kısım eksiklikler bu kurumdan beklenen pratik faydayı başta sağlayamamış ise de getirilmesinin yararlı ve gerekli olduğunu düşünüyoruz.
Şikâyet konusunun düzenlendiği TCK’nın 73/8. maddesinde yer alan uzlaşma kurumuna dair, fıkranın 5560 Sayılı Kanun ile yasa metninden çıkartılarak, uzlaşma kurumunun CMK’nın 253 ve devamı maddelerinde düzenlenmesi ve şikâyete tabi suçlar dışında, re’sen takibi gereken bir kısım suçlarında uzlaşma kurumu kapsamına alınması yerinde olmuştur. Zira, kural olarak hüküm kesinleşinceye kadar suçtan zarar görenin, fail ile haricen anlaşarak, şikâyetinden vazgeçmek hak ve yetkisi bulunmaktadır.
Adliyelerin iş yükünü ağırlaştırdığı düşünülse de, daha önce yürürlükte bulunan, 1412 Sayılı CMUK’da yer alan “şahsi dava” kurumu, yeni ceza mevzuatı ile yürürlükten kaldırılmıştır. Bu yeni düzenleme ile “şikâyete bağlı suç”, “şahsi davalık” suç ayrımının ortadan kaldırılmış olması; suçtan zarar gören kimseleri hak arama, davacı ve şikâyetçi olma yönünden suçtan zarar gören kimsenin önündeki bir kısım usuli engelleri ortadan kaldırdığı için “şahsi dava” kurumunun kaldırılmış olması yerindedir.
Mütemadi ve zincirleme suçlar açısından, şikâyet süresinin başlama zamanı olarak suçun tamamlanma anı yerine, suçun gerçekleştiği zamanın Yargıtay tarafından benimsenmiş olmasının, yerinde olmadığını düşünüyoruz. Çünkü, kanunda yazılı, tipik, haksızlık içeren eylemi işlemeye devam eden failin bu davranışından, şikâyetçinin olumsuz yönde etkilenmesi adalet duygusunu zedeleyebilecektir.
Yeni Ceza Muhakemesi Kanunu ile şikâyetçiye tanınan, kendisine vekil tayin edilmesini isteme, on sekiz yaşından küçük olan suçtan zarar gören şikâyetçilere vekil tayin edilmesinin zorunlu hale getirilmesi, yasanın getirdiği bu hakların şikâyetçinin kendisine anlatılıp, açıklanmasının gerektiğinin kanunda açıkça belirtilmiş olması,
şikâyetçi lehine getirilen önemli yenilikler olmaktadır.
Ancak, bunları yeterli görmenin doğru olmadığı kanaatindeyiz; zira, şüpheli ve sanık haklarını yargılama sebebiyle ihlal etmemek için gösterilen gayret yadsınamayacağı gibi, suç olarak kabul edilen fiilin işlenmesi, hukuk kuralının ihlal edilmesi sonucu zarar gören suçtan zarar gören kimsenin, şikâyetçinin haklarını korumakta Devletin ve yargılama makamlarının ödevi olarak kabul edilmelidir.
Şikâyetçi olmak bir takım hak ve yetkileri beraberinde getirmiş olmaktadır. Suçtan zarar gördüğünü iddia eden kimsenin ifadesi alındığı sırada sadece “şikâyetçiyim” demiş olması veya şikâyetçi sıfatı yazılı olan dilekçenin kovuşturma makamlarına verilmesinden sonra; suç, suçluyu takip ve ortaya çıkarma, kamu davasını açmak ve bunun için gerekli delilleri toplamak Devletin görevi olduğu hususu genel kabul görmektedir.
Bununla birlikte suç teşkil eden, kanununda yazılı tipik eyleme doğrudan ilk muhatap olan, suçtan zarar gören kimsenin şikâyetçi olduğu gözden uzak tutulmamalıdır. Dolayısıyla şikâyetçi şikâyet ve delillerini bildirmek, kovuşturma makamları tarafından kendisine yapılan çağrılara icabet ederek, bildiği hususları aktarması muhakemenin yürütülmesine katkıda bulunarak, çoğumuzun temennisi olan ancak, henüz tam anlamı ile gerçekleştiğini söyleyemeyeceğimiz yargılamanın sürat kazanmasına olumlu katkı sağlayacaktır.
Son yasal düzenlemeler ile getirilen, kovuşturma makamları tarafından, usulüne uygun olarak yapılan çağrıya rağmen, mazereti olmaksızın gelmeyen şikâyetçi hakkında zorla getirme kararı verilebilmesi, soruşturma aşamasında yapılacak teşhis işlemlerine
şikâyetçinin de katılma yükümlülüğü gibi hususlarda yapılan mevzuat değişikliklerinin bir kül olarak kovuşturma ve muhakeme faaliyetlerine fayda sağlayacağını düşünüyoruz.
Suçtan zarar gören kimseye, şikâyetçiye, hak ve yükümlülüklerinin hatırlatılması, bu hususun sadece kanuni zorunluluk olarak değil de, şikâyetçi açısından herhangi bir tereddüde mahal vermeden, anlaşılır bir şekilde şikâyetçiye anlatılmalı ve öğretilmelidir. Bu da, sadece yasal düzenlemenin yapılmış olması ile tek başına sağlanabilecek bir konu olmayıp, bu yetki ve ödevlerin anlatılması hususunda hakim ve savcıların yanında adli kolluk görevi yerine getiren personele de gerekli bilgi, eğitim aktarımı yapılmalı.
Şikâyetçinin hak ve ödevlerini yerine getirmesinin, görevini bilmesine bağlı olduğu unutulmamalıdır.
Suç kovuşturmasında görev alan yetkili makamlara, çabuk, masrafsız ulaşılabildiği ve şikâyetçi başvurusu konusunda gerekli ilgiyi görebildiği ölçüde suçtan zarar görenin,
şikâyetçinin haber verme, müracaat etme imkânı artacağından, kolluk ve adliye personeline gerekli meslek içi eğitim ve teknik donanım imkânları sağlanmalıdır. Maruz kaldığı suç sebebi ile uzun süreler duruşma, ifade sırası ve muhakeme işlemlerinin yapılmasını bekleyen şikâyetçilerin sırf bu olumsuzluklar ve fiziki yetersizlikler yüzünden şikâyetinden vazgeçme kararı vermesine sebep olunmamalıdır.
Devletin, ilk elden kendisi tarafından icra edilen kovuşturma ve mahkemelerce yerine getirilecek yargılama faaliyetinin en iyi şekilde yerine getirilmesine dönük düzenlemeler ve maddi imkânlar sağlanmalıdır. Zira, adaletin, temini ve hak sahibine tevziini sağlamak, bu konudaki engelleri ortadan kaldırmak Devletini en temel görevleri arasında bulunmaktadır.
BĐBLĐYOGRAFYA
ARMAĞAN, Servet, Dilekçe Hakkı ve 1961 Anayasası, Đstanbul 1972
ARTUK, Mehmet Emin-GÖKCEN, Ahmet-YENĐDÜNYA, Caner, Ceza Hukuku Genel Hükümler, Yeniden Gözden Geçirilmiş 3. Bası, Turhan Kitabevi, Ankara 2007
AYDIN, Murat, Kamu Davasının Açılması ve Đddianame, Seçkin Yayınları, Ankara 2003
BIÇAK, Vahit, Türkiye’nin Güncel Sorunları: Demokrasi ve Đnsan Hakları, Liberalizmin Đncelenmesi: Friedrich Naumann Vakfı'nın Türkiye'de On Yıllık Siyasi Çalışması Uluslararası Konferansı, Editör: Vahit Bıçak, FNV&LDT, Ankara 2001
CENTEL, Nur, Türk Ceza Hukukuna Giriş, Đkinci Bası, Beta Yayınevi, Đstanbul 2002-( TCH’na G.)
CENTEL, Nur-ZAFER, Hamide, Ceza Muhakemesi Hukuku, 5271 Sayılı Yeni Ceza Muhakemesi Kanunu Ve Đlgili Mevzuata Göre Yenilenmiş 4.Bası, Beta Yayınevi,
Đstanbul 2006
CENTEL, Nur-ZAFER, Hamide-ÇAKMUT, Özlem, Türk Ceza Hukukuna Giriş, 3. Bası Beta Yayınevi, Đstanbul 2005
ÇOLAK, Haluk-TAŞKIN, Mustafa, Ceza Muhakemesi Kanunu Şerhi, Seçkin Yayınları, Ankara 2007
DEMĐRBAŞ, Timur, Ceza Hukuku Genel Hükümler, Güncellenmiş 5. Baskı, Seçkin Yayınları, Ankara 2007 (Ceza Hukuku Genel Hükümler)
DEMĐRBAŞ, Timur, Ceza Hukuku Genel Hükümler, Yeni Türk Ceza Kanunu ile Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin Đnfazı Hakkında Kanuna Göre Gözden Geçirilmiş 2. Bası, Seçkin Yayınları, Ankara 2005 (Ceza ve Đnfaz Hukuku)
DÖNMEZER, Sulhi, Genel Ceza Hukuku Dersleri, Bahçeşehir Üniversitesi Yayınları, Şefik Matbaası, Đstanbul 2003 (Genel Ceza Hukuku Dersleri)
DÖNMEZER, Sulhi-ERMAN, Sahir, Nazari ve Tatbiki Ceza Hukuku, I. C.
Đstanbul 1979- (DÖNMEZER- ERMAN CĐLT 1.)
ERDOĞDU, Ahmet, “Mağdurun Suçun Đşlenmesine Muvafakati”, Konulu Makale, Adalet Dergisi, Sayı: 9; Adalet Bakanlığı Yayın Đşleri Dairesi Başkanlığı Yayınları, Ankara 1950
EREM, Faruk-DANIŞMAN, Ahmet-ARTUK, Emin, Ceza Hukuku Genel Hükümler, Seçkin Yayınları, Ankara 1997
GEDĐK, Doğan, “Ceza Hukukunda Şahsi Cezasızlık Sebepleri”, http://www.turkhukuksitesi.com/makale_386.htm (ET:29.12.2007).
GEDĐK, Doğan, 5237 Sayılı TCK’da Müsadere Sistemi Hakkında Genel Bir Değerlendirme, Adalet Dergisi, Yıl: 97, Sayı: 23; Adalet Bakanlığı Yayın Đşleri Dairesi Başkanlığı Yayınları, Ankara 2005.
GEDĐK, Doğan, Türk Ceza Hukukunda Müsadere, Adil Yayınevi, Ankara 2001 GÖZÜBÜYÜK, Abdullah Pulat, Alman-Fransız-Đsviçre ve Đtalyan Ceza Kanunları ile Mukayeseli Türk Ceza Kanunu Açıklaması, Cilt 1, Sevinç Matbaası, Ankara 1960
GÖZÜBÜYÜK, Şeref, Yönetim Hukuku, Ankara 2003
GÜLER, Ülkü, “5237 Sayılı Türk Ceza Kanununa Göre Suçluların Geri Verilmesi” Konulu Makale, Adalet Dergisi, Yıl: 98, Sayı: 28; Adalet Bakanlığı Yayın Đşleri Dairesi Başkanlığı Yayınları, Ankara 2007
HAKERĐ, Hakan, Ceza Hukuku, Aralık 2006 Değişiklikleri Đşlenmiş 5.Baskı, Seçkin Yayınları, Ankara 2007-(Ceza Hukuku)
HAKERĐ, Hakan-ÜNVER, Yener, Ceza Muhakemesi Hukuku Temel Bilgiler, Adalet Yayınevi, Ankara 2007 (Ceza Muhakemesi Hukuku Temel Bilgiler)
HAKERĐ, Hakan-ÜNVER, Yener, Sorularla Ceza Muhakemesi Hukuku, TBB Yayını, Ankara 2006
http://www.belgenet.com/arsiv/sozlesme/aihs_01.html ( ET: 27.12.2007)
http://www.hukukturk.com/fractal/hukukTurk/pages/fHm.jsp?pIndxLvl=6 (ET 08.01.2007).
http://www.tdk.org.tr/TR/SozBul.aspx?F6E10F8892433CFFAAF6AA849816B2EF 05A79F75456518CA (TDK’nin Internet sitesi. ET: 07.01.2008).
ĐÇEL, Kayıhan: Suçların Đçtimaı, Đstanbul 1972,
ĐÇEL, Kayıhan-AKINCI, Füsun Sokullu-ÖZGENÇ, Đzzet-SÖZÜER, Adem- MAHMUTOĞLU, Fatih S.-ÜNVER, Yener, Yaptırım Teorisi 3. Kitap, Beta Yayınevi,
Đstanbul 2006
KARAASLAN, Erol, “Ceza Yargılamasında Uzlaşma” Konulu Makale, Adalet Dergisi, Sayı: 29, Adalet Bakanlığı Yayın Đşleri Dairesi Başkanlığı Yayınları, Ankara 2008
KAYMAZ, Seydi-GÖKCAN, Hasan Tahsin, Uzlaşma ve Önödeme, Türk Ceza Kanunu ve Özel Kanunlardaki Uzlaşmaya ve Önödemeye Bağlı Suçlar, Seçkin Yayınları, Ankara 2007
KESKĐN, Đbrahim, “Đddianamenin Đadesi” Konulu Makale, Adalet Dergisi, Yıl: 97, Sayı: 25, Adalet Bakanlığı Yayın Đşleri Dairesi Başkanlığı Yayınları, Ankara 2006
KISIK, Süreyya, Bir Kovuşturma Şartı Olarak Şikâyet, Đ.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Đstanbul 1992
KIYAK, Fahrettin, Ceza Usulünde Şikâyetten Vazgeçme Ve Tatbikatı, Ankara Barosu Dergisi
KUNTER, Nurullah, Ceza Muhakemesi Hukuku, Yenileştirilmiş ve Genişletilmiş Beşinci Bası, Sermet Matbaası, Đstanbul 1974
MALKOÇ, Đsmail-GÜLER, Mahmut, Uygulamada Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu, Adil Yayınevi, Ankara 1998, C: 1-2
MALKOÇ, Đsmail-GÜLER, Mahmut, Uygulamada Türk Ceza Kanunu, Genel Hükümler, Adil Yayınevi, Ankara 1999, C: 1-2 (TCK)
MERAN, Necati, “Yeni Türk Ceza Kanununda Hakkın Kullanılması ve Đlgilinin Rızası”, Konulu Makale, Adalet Dergisi, Yıl: 97, Sayı: 28; Adalet Bakanlığı Yayın Đşleri Dairesi Başkanlığı Yayınları, Ankara 2006
NOYAN, Erdal, Ceza Davası, Đddia-Duruşma-Hüküm, Adalet Yayınevi, Ankara 2006
NUHOĞLU, Ayşe-YENĐSEY, Feridun-KUNTER, Nurullah, Muhakeme Hukuk Dalı Olarak Ceza Muhakemesi Hukuku, Beta Yayınları; Đstanbul 2006 NUHOĞLU- YENĐSEY-KUNTER
ÖNDER, Ayhan, Ceza Hukuku Genel Hükümler, Beta Yayınevi, Đstanbul 1989 ÖZBEK, Veli Özer, Ceza Hukukunda Suçtan Doğan Mağduriyetin Giderilmesi (DEÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi), Đzmir 1996
ÖZBEK, Veli Özer, Ceza Muhakemesi Hukuku, Seçkin Yayınları, Ankara 2006 (Ceza Muhakemesi H.)
ÖZBEK, Veli Özer, Organize Suçlulukla Mücadelede Kullanılan Gizli Görevlinin Görevin Gerektirdiği Suçlar Bakımından Cezalandırılabilirliği, Yetkin Yayınları, Ankara 2003 (Gizli Görevli)
ÖZBEK, Veli Özer, TCK Đzmir Şerhi-Yeni Türk Ceza Kanunun Anlamı, Açıklamalı-Gerekçeli-Đçtihatlı (Cilt 1 Genel Hükümler-Madde 1-75), Cilt 1, Genel Hükümler, Seçkin Yayınları, Ankara 2006 (TCK)
ÖZBEK, Veli Özer-BACAKSIZ, Pınar-DOĞAN, Koray, Ceza Hukuku Bilgisi, Genel Hükümler, Seçkin Yayınları, Ankara 2005
ÖZBEK, Veli Özer-KANBUR, M. Nihat-BACAKSIZ, Pınar-DOĞAN, Koray, Ceza Muhakemesi Hukuku Bilgisi, Seçkin Yayınları, Ankara 2007
ÖZEK, Çetin, Siyasi Đktidar Düzeni Ve Fonksiyonları Aleyhine Cürümler, Đstanbul 1967
ÖZGENÇ, Đzzet, TCK Gazi Şerhi, Adalet Bakanlığı Eğitim Dairesi Başkanlığı Yayınları 3. Bası, Ankara Açık Ceza Đnfaz Kurumu Matbaası, Ankara 2006 (Gazi Şerhi)
ÖZGENÇ, Đzzet, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, Gözden Geçirilmiş ve Güncellenmiş 2. Bası, Seçkin Yayınları, Ankara 2007
ÖZTAN, Bilge, Tüzel Kişiler, Ankara 1994
ÖZTÜRK, Bahri, Ceza Muhakemesi Hukukunda Kovuşturma Mecburiyeti (Hazırlık Soruşturması), Ankara 1991
ÖZTÜRK, Bahri-ERDEM, Mustafa Ruhan, Uygulamalı Ceza Muhakemesi Hukuku, Yeni Yargıtay Kararları işlenmiş ve En Son CMK Değişikliklerine Göre Yenilenmiş 11. Baskı, Seçkin Yayınları, Ankara 2007 (CMK…)
ÖZTÜRK, Bahri-ERDEM, Mustafa Ruhan-SIRMA, Özge-SAYGILAR, Yasemin F., Ceza Muhakemesi Hukuku Temel Bilgiler, Yeni Ceza Muhakemesi Kanuna Göre Yenilenmiş 4. Baskı, Ankara 2006
ÖZTÜRK, Yavuz, Uygulayıcı Gözüyle Uzlaşma, Đstanbul 05.09.2005, www.hukukturk.com/fractal/hukukTurk/pages/dwnldCntHT.jsp?pFileNum=60 (ET: 07.01.2008)
PARLAR, Ali-HATĐPOĞLU, Muzaffer, 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu Yorumu,I- II. Cilt, Yayın Matbaacılık, Ankara 2007
SEZER, Ahmet, “5237 Sayılı TCK’ da Soruşturulması ve Kovuşturulması Şikâyete Bağlı Suçlar ve Uzlaşma”, Terazi Aylık Hukuk Dergisi, S. 2, Ekim 2006
SOYASLAN, Doğan, Ceza Hukuku Genel Hükümler, Güncelleştirilmiş 3. Bası Yetkin Yayınları, Ankara 2005 (Ceza Hukuku Genel Hükümler)
SOYASLAN, Doğan, Ceza Muhakemesi Hukuku, Güncelleştirilmiş 3. Bası, Yetkin Yayınları, Ankara 2007
SOYSAL, Tamer, “Türk Ceza Hukukunda Uzlaşma” Konulu Yayınlanmış Makalesi, Ceza Muhakemesinde Uzlaşma, Feridun Yenisey, Đstanbul 2005, s. 208.
SULHĐ DÖNMEZER-SAHĐR ERMAN, Nazari ve Tatbiki Ceza Hukuku Genel Kısım, Cilt I-II-III, Đstanbul 1997.
ŞAHĐN, Cumhur, Ceza Muhakemesi Hukuku I, Seçkin Yayınları, Ankara 2007
ŞAHĐN, Đlyas, Türk Ceza Yargılaması Hukukunda Yakalama ve Gözaltına Alma, Seçkin Yayınları, Ankara 2004
TOROSLU, Nevzat, Ceza Hukuku Genel Kısım, Savaş Yayınevi, Ankara 2005 TOROSLU, Nevzat, Ceza Muhakemesi Hukuku, Ankara 1999
TOROSLU, Nevzat-FEYZĐOĞLU, Metin, Ceza Muhakemesi Hukuku, Savaş Yayınevi, Ankara 2006
TOSUN, Öztekin, Türk Suç Muhakemesi Hukuku Dersleri, Cilt 1, Genel Kısım 2. Bası, Sulhi Garan Matbaası Varisleri Koll. Şti., Đstanbul 1976
TURHAN, Faruk, “Mağdur, Şikâyetçi, Malen Sorumlu, Katılan” Konulu Makalesi, s. 4. http://www.ceza-bb.adalet.gov.tr/makale/144.doc (ET: 24.022008)
TURHAN, Faruk, Ceza Muhakemesi Hukuku, Asil Yayınevi, Ankara 2006
UĞUR, Hüsamettin, “Ceza Muhakemesinde Kovuşturma Mecburiyeti Đlkesinden Maslahata Uygunluk Đlkesine” Konulu Makale, Barolar Birliği Dergisinin (Kasım-Aralık 2007) Sayı, 73. http://www.ceza-bb.adalet.gov.tr/makale/makale-1.doc (ET: 24.02.2008)
ÜNVER, Yener, Ceza Hukukuyla Korunması Amaçlanan Hukuksal Değer, 1. Bası, Seçkin Yayınları, Ankara 2003
YAĞCI, Adnan, Ceza Muhakemesinde Suçtan Zarar Görenin Görevi, D.E.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Đzmir 1993
YAŞAR, Osman, Son Değişikliklerle Gözden Geçirilmiş Uygulamalı ve Yorumlu Ceza Muhakemesi Kanunu, Cilt 1-2, Seçkin Yayınları, Ankara 2007
YENĐDÜNYA, Caner, “5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nda Kamu Davasının Açılması, Đddianamenin Unsurları Ve Đadesi Konulu Makale”, http://www.e- ademi.org/icerik.asp?kategori=Makale&kid=1&git=5 (ET: 30.12.2007).
YENĐSEY, Feridun, CMK’nın Genel Değerlendirilmesi, Ceza Hukuku Dergisi,Yıl:1, S. 1, Ekim 2006
YENĐSEY, Ceza Muhakemesi Hukukunda Uzlaşma(Uzlaştırmacı Eğitimi, Rehber Kitapçık, s.8.
YENĐSEY, Feridun, Uygulanan ve Olması Gereken Ceza Muhakemesi Hukuku, Hazırlık Soruşturması ve Polis, 2.Bası, Đstanbul 1991
YERDELEN, Erdal, “5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nda Koruma Tedbirleri” Konulu Makale, s. 1. http://www.ceza-bb.adalet.gov.tr/makale/190.doc (ET: 24.02.2008)
YILDIZ, Ali Kemal, 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu, Açıklamalar- Değerlendirmeler, Öğretiden Görüşler ve Yargıtay Kararları, Đstanbul Barosu Yayınları 2007 (5237 Sayılı TCK)
YILDIZ, Ali Kemal, Uzlaşma-Şikâyet Đlişkisi (Y.TCK md. 73) ttp://www.inisiyatif.net/arsiv/web/filtre/ ADR_yazi.asp, (ET: 07.01.2008).
YILMAZ, Ejder, Hukuk Sözlüğü, Yetkin Yayınları, Ankara 2006
YILMAZ, Zekeriya, Ceza Muhakemesi Kanununun Getirdiği Yenilikler ve Yargılama Sistemi, 2. Bası, Seçkin Yayınevi, Ankara 2007
YILMAZ, Zekeriya, Cezada Yargılama Gideri, Harç, Vekalet Ücreti ve Şahsi Hak Davası, Seçkin Yayınları, Ankara 1999
YILMAZ, Zekeriya, Teori ve Uygulamada Müsadere, Seçkin Yayınları, Ankara 2005 (Müsadere)
YURTCAN, Erdener, Ceza Yargılaması Hukuku, 9. Bası, Đstanbul 2002 (Ceza Yargılaması Hukuku)
YURTCAN, Erdener, Cumhuriyet Savcısının ve Cumhuriyet Yargıcının Başvuru Kitabı, Adalet Bakanlığı Yayın Đşleri Dairesi Başkanlığı Yayınları, Ankara Açık Ceza