Sosyal sorumluluk anlay, toplumsal kesimlerin davranlarn olumlu etkileme potansiyeline ve sosyal açdan deiim yaratmada önemli bir etkiye sahiptir. Sosyal sorumluluk kampanyalarnda davran deiiklii hem temel nokta hem de hedeflenen sonuçtur. Sosyal sorumluluk kampanyalarnn en temel baar kriteri, mal satlarnn art gösterme potansiyelidir. Bu baar kriterinin, gerçekleebilmesi için iletmenin yürüttüü sosyal hareket ile mal ve hizmet arasnda belli bir ba olmaldr.
Sosyal sorumluluk, iletmelerin toplumun bir parças olmalarnn gerei olarak yerine getirmek durumunda olduklar anlaytr. Sosyal sorumluluk anlay iletmelere önemli yararlar salamaktadr.
Sosyal sorumluluk anlayn yerine getirmenin iletmelere salayaca yararlar unlardr (Özgener, 2000: 216);
¾ Toplum açsndan bakldnda, sosyal sorumluluklarn yerine getirilmesiyle daha iyi bir çevre ve daha iyi i frsatlar yaratlm olacaktr. letme açsndan bakldnda, toplum tarafndan benimsenen bir iletme daha fazla igücü kayna, mal ve hizmetlerine daha kolay müteri bulacaktr. Özetle, daha iyi bir sosyal çevre yaratmak hem topluma hem de iletmeye yarar salayabilmektedir.
¾ Sosyal hareketlere iletmenin gönüllü olarak katlmas, sosyal sorumluluk konusunda devletin daha az düzenleme ve müdahalesine yol açacaktr. Bunun sonucunda, iletmeler daha fazla esneklie ve bamszla kavuacaklardr.
¾ letmeler modern toplumla baml sistemlerdir ve iletme ile toplum arasndaki karlkl etkileim, iletmenin uygulamalarn büyük ölçüde etkilemektedir. letmenin çevresinde bulunan çkar gruplarnn beklentileri memnun edildii ölçüde, iletmenin yaam tehlikeye girmez. letmenin sosyal katlm desteklemesinde kamuoyunun görüü önemli rol oynamaktadr.
¾ letmenin yenilikçi kapasitesi, sosyal sorunlara uygulanabilirse, geleneksel anlamda iletmeye maliyetli gibi görülen bir takm faaliyetler iletmeye kar getirebilir. Örnein; bo teneke kutularnn tekrar kullanma sokulmasn salama veya atklarn tekrar üretime kazandrlmas iletme için maliyet tasarrufu salayabilmektedir. Bazen sosyal sorunlara kar tepki göstermek yerine, önlem almak daha tutarl ve daha az maliyetli olmaktadr. Örnein; sular kirletip kullanlamaz hale getirdikten sonra temizlemek, hem maliyetli hem de uzun yllar alan, güç bir itir. Sular kirletip, temizlemek yerine, önceden önlem alp, sular kirletmemek daha az maliyetli olacaktr.
¾ Sosyal sorumluluk, kurum imajna katkda bulunmaktadr. Böyle bir imaj yaratan iletmeler müterileri, çalanlar ve yatrmclar iletmeye çekmektedir. Daha iyi çevre, iletmenin gelecekteki refah ve baars için daha yapc bir rol oynamaktadr.
¾ letmeler güçlü beeri ve maddi kaynaklara sahiptir. Özellikle, toplumun baz sorunlarn çözmek için kendi kaynaklarn kullanan iletmeler, sosyal sorunlar çözebildikleri ölçüde kararl bir çevrenin olumasna katkda bulunacaklar ve bu durum uzun dönemde iletme için yararl olacaktr.
¾ letme sosyal açdan güçlü ise, sosyal sorumluluk duyusunu da buna e deer düzeyde geniletecektir.
¾ Her açdan saygn ilikileri amaçlayan iletme, iyiletirilmi bir çevrede baarl olabilir ve kazanç salayabilir. Sosyal açdan sorumlu davran, çkar gruplarnn (özellikle hissedarlarn) uzun dönemli çkarlarn en iyi ekilde gözetebilir.
¾ Sosyal sorumluluklarn yerine getiren iletmeler ahlaki yükümlülüklerini tanmlayarak, kamuoyunun deien istek ve beklentilerini karlamakta ve iletmelerin yol açt sosyal sorunlar çözmektedir.
Sosyal sorumluluk anlayn benimsemenin iletmeye salad yararlar u ekilde sralanmtr: Genel olarak, sosyal sorumluluk anlay, iletmenin kaynaklarn etkin kullanmasn salar, verimlilii arttrr, müteri balln salar, kurum imajnn olumasna katkda bulunur. Bu balamda, tüm iletmeler tarafndan yerine getirilmesi gereken bir sorumluluktur.
Argüden (2002)’e göre sosyal sorumluluk anlaynn iletmelere salad yararlar u ekilde sralanabilir;
Kurumsal örenme ve yaratclk potansiyeli artmaktadr.
Verimlilik ve kalite artlar yaanmakta, risk yönetimi daha etkin hale gelmektedir.
Yeni pazarlara girmekte ve müteri balln salamada önemli yararlar elde edilmektedir.
Daha nitelikli personel cezbetme, motive etme ve tutma imkan salamaktadr.
Kamuoyunun ve kural koyucularn iletmenin görülerine önem vermesi salanmaktadr.
Sosyal sorumluluk konularnda hassas yatrmclara ulama imkan olutuundan, gerek hisse deerleri artmakta, gerekse borçlanma maliyeti dümektedir.
Conc Inc (1994) yapt aratrmaya göre, sosyal sorumluluk kampanyalarn uygulayan iletmeler, faaliyetlerinde, karlarnda ve satlarnda bir dizi art elde etmektedir. Conc Inc’nn çalmasnda bu artlar; marka konumunda güçlenme, güçlü kurum imaj ve etkisi, satlarda, pazar paynda art, çalanlar çekme, heveslendirme, elde tutma becerisinin art, yatrmclara kar cazibenin artmas ve iletme maliyetlerinin azalmas eklinde sralanmaktadr. imek (2003) ve Barutçugil (2004) çalmalarnda maliyet olarak görünen düzenlemelerin kar olabilecei, çalanlarn ve müterilerin daha fazla güven duyabilecei, bunun sonucunda da iletmeye ballk duygularnn geliecei, ayrca iletmelerin müteri ball salamada önemli avantajlar elde edebilecekleri sonucuna ulamlardr.
Sosyal sorumluluk anlaynn sakncalar olarak getirilen eletiriler geçmite olduu gibi bugün içinde geçerliliini sürdürmektedir. Genel olarak, sosyal sorumluluk konusundaki eletiriler, tüketiciler üzerindeki, toplum üzerindeki ve rakipler üzerindeki etkiler açsndan üç farkl ekilde snflandrlmaktadr.
Tüketiciler üzerindeki etkiler; maliyetlerdeki art nedeniyle yüksek fiyat uygulamalar, mallarn ambalajlarndaki, fiyatlarndaki aldatc faaliyetler, sat elemanlarnn mal ve hizmetleri satmak için baskc tavrlar ve kalitesi düük, güvensiz mallar satarak tüketicinin saln tehdit edilmesi olarak sralanmaktadr. Toplum üzerindeki etkiler; tüketicilerin yanl bir takm isteklere yönlendirilmesi, tutundurma araçlarnn bilinçsizce kullanlmas sonucu toplumda yaratlan kültürel kirlenme ve pazarlama çabalarnn parlamento üzerinde oluturduu siyasal güçler eklinde sralanabilir. Rakipler üzerindeki etkiler ise; rekabeti ortadan kaldrmak için
yaplan birlemeler, pazara girmede ortaya çkan engeller ve rakipleri yok etmek amacyla yaplan çabalardr (Kotler ve Armstrong, 1999: 666).
Sosyal sorumluluk anlay sadece iletmenin faaliyetleri üzerinde etkili deildir. letmenin çalanlarn, müterilerini ve yatrmclarn da etkilemektedir. Sosyal sorumluluk anlaynn iletmede uygulanmasndan herkes olumlu yönde etkilenmektedir.