SOSYAL MEDYA KULLANIMININ YARARLARI VE ZARARLARI

Sosyal medya günümüzde gerek kurumları gerekse de kullanıcıları olumlu ya da olumsuz şekilde etkilemektedir. Sunduğu sınırsız imkanların yanı sıra ortaya çıkabilecek tehlikeli durumlara da uygun platformlar olması sebebiyle sosyal medya araçları kullanıcı potansiyelleri açısından önemsenmesi gereken alanlardır. Sosyal medyanın mevcut yararlarını ve zararlarını sıralamak gerekirse;

Sosyal Medyanın Yararları:

 Sosyal medya, medyayı demokratikleştirerek herkesin içerik üretmesine imkan tanımaktadır yani internet kullanıcılarını enformasyon tüketicileri (consumer) olmaktan çıkararak hem enformasyon üreten hem de enformasyon tüketen kişiler (prosumer) olarak değiştirmektedir (Zafarmand, 2010:41,42). Sosyal medyada her kullanıcı aynı zamanda içerik yayınlayıcısı yani paylaşımcısıdır (Bostancı, 2010:45).

 Sosyal medya hızlı ve günceldir yani resmi bir duyurunun yayınlanması ya da bir şikayete cevap haftalarca sürebilecekken Twitter gibi sosyal medya araçlarıyla bu eylem dakikalar içinde gerçekleştirilebilmektedir (Bostancı, 2010:44).

 İki yönlü ilişki ve iletişim fırsatı sunmaktadır (Zafarmand, 2010:41). Tüketiciler artık tek yönlü iletişim yerine bloglama, sms, mms, viral pazarlama, mikrobloglar ve sosyal ağlar gibi tüketiciden tüketiciye iletişimi tercih etmektedirler (Durmuş vd., 2010:32). Sosyal medya iletişimi kolaylaştırmaktadır yani, müşterilerin uyarı ve eleştirileri direkt işleme konularak daha iyi ürün ve hizmet sunulabilmektedir (Bostancı, 2010:45). Aynı şekilde ünlü kişilere, siyasetçilere, firmalara ve kamu

109

organizasyonlarına da kendi kitleleriyle aracısız ilişki kurma fırsatı tanımakta böylelikle her soru ve eleştirilerine hızlı ve rahatça yanıt verme imkanı tanımaktadır (Zafarmand, 2010:42).

 Topluluklara ve paylaşımlara yol açmaktadır (Zafarmand, 2010:41). Sosyal ağların çok sayıda insanı bir araya getirebilme gücü kurumlara avantaj sağlamaktadır. Ticari kuruluşlar, devlet kuruluşları ve diğer kuruluşlar Twitter’ı acil durumda iletişim hatta trafik raporları oluşturmak için kullanabilmektedir (http://www.manpower.com.tr /raporlar.asp) Erişim Tarihi: 25.11.2012. Sosyal medya ortamları

işletmelerce, hedef kitlelerine ulaşmada, ürün ve hizmetlerini tüketicileriyle buluşturmada, müşterilerine deneyimsel farklı tecrübeler yaşatmada, farkındalık ve sadakati arttırmada önemli fırsatlar sunmaktadır (Durmuş vd., 2010:13).

 Kullanıcılara istedikleri içeriği seçme şansı vermektedir (Zafarmand, 2010:42). Kullanıcılar, sosyal medya ortamlarında kendilerini tanıtabilmekte, iletişim kurabilmekte ve bu iletişimi sürdürebilmekte, içerik oluşturabilmekte ve bunu paylaşabilmektedir (Karal ve Kokoç, 2010:252).

 Sosyal medya ucuzdur yani geleneksel medyada gerekli olan milyon dolarlık yatırım bedelleri sosyal medyada çok küçük rakamlarla gerçekleştirilebilmektedir. Örneğin, Facebook, Twitter vb. ağlarda hesap açmanın hiçbir maliyeti yoktur (Bostancı, 2010:45).

 Sosyal medya güvenilirdir yani, herkes kendisini dolayısıyla da çalıştığı kurumu sempatik hale getirici olan kişisel bakışını dile getirmektedir. Bu da tüketiciyle güvenilirliği baz alan kurumlara müşterileriyle yakın ve uzun vadeli bir bağ kurma şansı vermektedir (Bostancı, 2010:45).

 Sosyal medya araçları üretkenliği arttırmaktadır. Halkla ilişkiler firması Burson-Marsteller’e göre, Fortune 100 şirketlerinin yarıdan fazlası Twitter kullanmakta ve bunların üçte ikisi hesaplarını müşteri

110

hizmetleri gibi üretkenliği arttırıcı işlerde kullanmaktadır (http://www.manpower.com.tr/raporlar.asp) Erişim Tarihi: 25.11.2012.

 Sosyal medya firmaların imajını iyileştirir yani günümüz kullanıcıları olan dijital yerlilerin ikinci vatanı olan sosyal medya platformlarında faaliyet göstermek kurumların tanınma oranlarını arttırmakta ve itibar kazanmalarına neden olmaktadır (Bostancı, 2010:46). Sosyal medya araçlarıyla şirketler müşterilerinin ihtiyaçlarını tanıyabilmekte onlarla göz göze iş yapabilmekte ve doğrudan bağlantılar sonucu müşteriler şirketteki insanlara güvenip onlarla gerçek ilişkiler kurabilmektedir (Jarvis, 2012:201).

 Sosyal medya bilgi edinme ve bilgi aktarımı konusunda önemlidir. Zira şirketler, çalışanlarının bilgi ve fikirlerinden yararlanmak için sosyal ağları kullanmaktadır. Örneğin, bilişim teknolojileri ve danışmanlık firması olan Capgemini, blogları ve wikileri kullanarak 90.000 çalışanını birbirine bağlayan bir projeye imza atmıştır (http://www.manpower.com.tr/raporlar.asp) Erişim Tarihi: 25.11.2012.

 Devlet yetkilileri sosyal paylaşım siteleri aracılığıyla toplum hakkında stratejik bilgiler toplayabilmektedir. Örneğin, Facebook’taki aktif hesapları yüzünden pek çok asker kaçağı hatta katil ele geçirilmiştir (Gümüş, 2011:304).

 Yeni fikirler bulma konusunda şirketler açısından sosyal medya ortamları avantaj sağlamaktadır. Şirketler erişmekte güçlük çektikleri müşterilere, akademisyenlere ve yatırımcılara daha kolay ulaşarak yenilikler konusunda destek elde etmişlerdir. Örneğin, IBM, çalışanlarının, ortaklarının ve müşterilerinin katıldığı bir çevrimiçi beyin fırtınası olan “Innovation Jam” oturumuyla mevcut uygulama ve hizmetlerini iyileştirme konusunda yeni fikirler bulmuştur (http://www.manpower.com.tr/raporlar.asp) Erişim Tarihi: 25.11.2012.

 Sosyal medya araçları kurumlar için vazgeçilmez olanaklar sunmaktadır. Bunlar; kamuya açık bilgilerin yönetilebilmesi, potansiyel müşterilere ve ürün sağlayıcılara rahatça ulaşım, ürün ya da hizmet

111

hakkında tavsiyelere erişim kolaylığı, projeler konusunda işbirliği fırsatları, kolay dosya ve veri paylaşımı, yeni iş fırsatları ve ortakların bulunabilmesi, yetenekli çalışanların tespiti vb.dir (Karakullukçu, 2012:28).

 Sosyal medya ortamları çalışanların uyumlaştırılması ve katılımı konularında da kullanılabilmektedir yani, liderler çalışanlarıyla iki yönlü diyalog kurmak ve birlikteyiz hissi uyandırmak için sosyal ağlardan yararlanmaktadır. Örneğin, Manpower Global Yönetim Ekibi toplantılarını sanal ortamda gerçekleştirmekte ve katılımcıların nerede olurlarsa olsunlar sadece bilgisayarları aracılığıyla gerçek zamanlı bir araya gelmelerini sağlayarak stratejik tartışmalar yapabilmektedir (http://www.manpower.com.tr/raporlar.asp) Erişim Tarihi: 25.11.2012. Sosyal Medyanın Zararları:

 Geleneksel medyaya göre hızlı viral yayılım fırsatı sunan sosyal medyada negatif haber ya da yorumlar hızlıca yayılmakta hatta krizlere dahi yol açabilmektedir. Söz konusu durum kurum ya da kişilerin imajının kötüleşmesine neden olmakta ve itibarlarını zedelemektedir (Zafarmand, 2010:42). Örneğin, 2008 yılında Virgin Atlantic, şirketle ilgili fikirlerini Facebook sayfasında açıkça belirten 13 uçuş görevlisini işten çıkartmıştır (http://www.manpower.com.tr/raporlar.asp) Erişim Tarihi:

25.11.2012. Türkiye’de ise, Mayıs 2010’da ana muhalefet liderine ait olduğu öne sürülen birtakım özel görüntülerin çeşitli video paylaşım sitelerine yüklenip dağıtılması kişinin itibarını zedeleyerek parti genel başkanlık makamından istifa etmesine neden olmuştur (Gümüş, 2011:299).

 Sosyal medyada faaliyet yürütmek yoğun çalışma gerektirmektedir. Çünkü, herhangi bir aksaklık kötü sonuçlar doğurabilmekte ve kurulmaya çalışılan ilişki anında verilemeyen cevaplar nedeniyle tam tersi hal alabilmektedir.

112

 Herkesin her konuda içerik üretebilmesi nedeniyle içerikle ilgili uygun filtreler mevcut olmadığında kullanıcılar aşırı ya da yanlış bilgilere maruz bırakılabilmektedir (Zafarmand, 2010:43).

 İnternet bağlantısı, bilgisayar ya da akıllı cep telefonlarının mevcut olduğu her ortamda sosyal medya faaliyeti yapılabilmesinin sonucu olarak aslında avantaj olan bu durum çok çalışma odaklı olan kişilerin iş ve yaşam dengelerini bozucu etki yaratarak dezavantaj halini alabilmektedir (Zafarmand, 2010:43). Özellikle genç çalışanların sosyal ağların iş amaçlı kullanımı ile kişisel kullanımı arasındaki ayrımı yapamaz hale geleceği düşünülmektedir (http://www.manpower.com.tr /raporlar.asp) Erişim Tarihi: 25.11.2012.

 Çalışanların işleri ile ilgilenmek yerine sosyal medya ortamlarında başka eğlencelerle meşgul olmaları mesai saatlerinde zamanlarını boşa harcamalarına neden olabilmektedir (Zafarmand, 2010:43). Yakın tarihli bir çalışma, Birleşik Krallık’ta sosyal ağların yıllık 1.38 milyar sterlinlik bir üretkenlik kaybına neden olduğunu ortaya çıkarmıştır (http://www.manpower.com.tr/raporlar.asp) Erişim Tarihi:

25.11.2012. Aynı şekilde sosyal medyanın sık kullanımı, elektrik akım hızı, karşılıklı yazılan mesajların uzunluğu, mesajların ve linklerin sıralı olmayışı kullanıcıların aşırı bilgi yüklenmesine ve çok yorularak dikkatlerinin dağılmasına neden olmaktadır (Ruskin, 2012:58).

 Sosyal medya araçlarını sohbet, oyun, fotoğraf ve video gönderme ve görüntüleme, profil oluşturma amaçlarıyla kullanan çocukları yayımladıkları bilgiler kimlik avı dolandırıcılığına, siber kabadayılık ve çeşitli internet saldırılarına maruz bırakabilmektedir (http://www.manpower.com.tr/raporlar.asp) Erişim Tarihi: 25.11.2012.

 Sosyal medya araçlarının kullanımı ile “ani kitle” yani “flash mob” denilen birbirini tanımayan birçok kişinin grup olarak ya da bir e- mail mesajıyla halka açık bir yerde ya da mekanda belli bir tarih ve saatte ani bir şekilde toplanabilmesi sonucu internette koordine edilen olumsuz kitlesel eylemler de gerçekleşebilmektedir. Örneğin,

113

Almanya’da küçük bir kasabadaki fast food lokanta zincirini 10.000 kişi aynı anda basarak aynı hamburger menüsünü sipariş etmiş ve mevcut depo kapasitesinin bunu karşılayamaması sonucunda yetkililer zor durumda kalmıştır (Gümüş, 2011:302). Başka bir örnek ise, 2006 yılında CBS’te yayına başlayan ve 11 Eylül sonrası Amerikan halkının paranoyasını anlatan ve Jericho adlı kasabada patlayan nükleer bomba ile ilgili olan dizinin yayından kaldırılmasını protesto için insanlar Nuts Online adlı kurye servisini kullanarak CBS’e fıstık göndermiş ve gönderilen fıstıkların yirmi tonu bulması sonucu da CBS diziyi tekrar yayına sokmuştur (Sözen, 2012:26).

 Sosyal medya platformlarında gerçekleştirilen sanal sohbetlerde kullanılan kısaltmalar, yanlış yazım ve noktalama işaretlerinin ihmali sonucu Türkçe yozlaşmakta ve iletişim süreci gittikçe sakatlanmaktadır (Karakullukçu, 2012:17).

 Sosyal medyada harcanan zamanın artması sonucu okumaya ayrılan zaman düşmekte ve bununla orantılı bir şekilde gençlerin okuma kavrayışları ve okul notları da düşüş göstermektedir. 15-18 yaş arası gençlerin günde sadece 33 dakika okudukları ve 8-10 yaş arası gençlerin okumasında da keskin düşüşler olduğu gözlenmektedir. Ayrıca, yapılan okumaların çoğunun da ödev içerikli olduğu görülmektedir (Ruskin, 2012:74).

114