Ekonomik aktivitenin ve sermaye hareketlerinin son derece hızlı olduğu günümüz ekonomik yapısında, kendilerinin doğrudan denetim yapmaları mümkün olmadığı için, sermaye sahipleri hissedar oldukları şirketlerin bağımsız denetçilerce denetimine gitgide daha fazla önem vermektedir. Özellikle 2000’li yılların başında yaşanan şirket iflasları, denetim başarısızlıkları ve finans krizleri denetim sektörünün de kendini gözden geçirmesi sonucunu doğurmuştur. Bu kapsamda IFAC bünyesindeki IAASB tarafından 2006 yılında başlatılan çalışmalar 2014 yılında tamamlanmıştır. Bu kapsamda yeni ortaya konulan BDS-701 Kilit Denetim Konularının Bağımsız Denetçi Raporunda Bildirimi Standardı bağımsız denetim çalışmalarında ve denetçi raporlarında yapılan en ciddi yeniliklerden biridir.
Kilit denetim konuları; denetçinin mesleki muhakemesine göre cari döneme ait finansal tabloların denetiminde, en çok önem arz eden konulardır. Kilit denetim konuları, üst yönetimden sorumlu olanlara bildirilen konular arasından seçilir.243 Revizyonlar kapsamında denetçi raporu formatında değişikliğe gidilmiştir. Bu kapsamda KDK’lar denetçi raporunda ayrı bir bölümde raporlanacaktır.
KDKların belirlenmesinde, standartta açık bir atıf olmasa da denetçi tarafından önemlilik seviyesini aşmayan ancak denetimde çok önemli görülen bir yanlışlığın veya yanlışlıklar toplamının özellikle dikkate alınacağı değerlendirilmektedir. Herhangi bir yanlışlık veya yanlışlıklar toplamı; önemlilik seviyesini aşıyorsa ve yaygınsa olumsuz görüş dayanağı olarak, önemlilik seviyesinin aşıyorsa ancak yaygın değilse sınırlı görüş dayanağı olarak, önemlilik seviyesini aşmıyor ancak denetçi muhakemesinde denetimde en önemli konu veya konulardan biri olarak değerlendiriliyorsa KDK olarak denetçi raporunda raporlanacaktır. Benzer şekilde işletmenin sürekliliğine ilişkin önemli belirsizlik durumunda olmayan ama denetim çalışmalarında önemli görülen belirsizliklere de KDK bölümünde yer verilebilecektir.
Standartta KDK’ların tespit edilmesi, bildirilecek KDK sayısı ve KDK bildirim sıralaması hakkında herhangi bir kural veya kısıtlama getirilmemiş, bu hususlar denetçinin mesleki muhakemesine bırakılmıştır.
243 (KGK, BDS 701 Kilit Denetim Konularının Bağımsız Denetçi Raporunda Bildirilmesi, 2017), P8
Araştırmada geliştirdiğimiz anket standart yapıcıların standarttan beklenti ve hedefleri, kullanıcıların ve akademik çevrelerin çekince, endişe ve eleştirileri dikkate alınarak hazırlanmıştır. Anket sonuçlarına göre genel olarak katılımcılar IFAC’ın standartla ulaşmak istediği hedeflere paralel görüş bildirmişler, denetim raporu kullanıcıları ve akademik çevrelerce standart hakkında dile getirilen çekince ve endişeleri ifade eden görüşlere ise daha düşük oranda katılmışlardır. Ankette IFAC’ın hedefleriyle aynı doğrultuda görüş bildiren ifadelere katılım ortalaması % 81,4 olarak gerçekleşmiştir.
Buna karşın standart hakkında çekince ve endişe ifade eden görüşlere katılım ortalaması % 32,9 düzeyindedir. Sonuçlar katılımcıların, genel olarak standardın uygulamasının olumlu sonuçlar doğurmasını beklediklerini, bununla birlikte az da olsa bazı konularda endişe ve tereddütlerinin olduğunu göstermektedir. Ayrıca bu sonuç daha önce konu ile ilgili yurtdışında gerçekleştirilmiş ampirik araştırmalarla da tutarlılık arz etmektedir.
Katılımcıların, eğitim düzeyi, mesleki unvanı ve çalışma yılına göre yapılan analizlerde ise; eğitim düzeyi, unvan ve mesleki tecrübe arttıkça olumlu görüşlere katılım düzeyinin arttığı gözlemlenmiştir. Bu durum eğitim düzeyi, unvan ve mesleki tecrübe arttıkça standartlarda ve uygulamalarda olan değişikliklerin daha iyi anlaşılmaya başlandığı ve daha pozitif ve daha olumlu çıkarımlar yapıldığı ve mesleki muhakeme kavramının verilere yansıması şeklinde yorumlanabilir.
2017 yılı finansal raporlarının denetiminde KDK bildirimi standardı uygulamasının başlamasıyla birlikte, takip eden çalışmalarda bu uygulamanın profesyonel ve profesyonel olmayan yatırımcıların kararlarını etkileyip etkilemediği, etkiliyorsa hangi yönde etkilediği, denetçilerin KDK’ları tespit etme ve bildirme sürecinde zorluklarla karşılaşıp karşılaşmadığı, zorluklarla karşılaşılıyorsa bu zorlukların neler olduğu ve bunlara ilişkin çözüm yollarının tespit edilmesine yönelik akademik çalışmalar yapılabilir. Çalışmamızın söz konusu bu çalışmalara yol gösterici olacağı değerlendirilmektedir.
KAYNAKÇA
660-KHK. (2011). 660 sayılı KHK. BKK.
Akbıyık, S. (2005). Denetim ve Raporlama. Bursa: Ekin Kitabevi.
Altaş, S. (2011). Yeni Türk Ticaret Kanununa Göre Şirket Denetimi: Denetçi, İşlem Denetçisi ve Özel Denetçi. Ankara: Seçkin Yayınları.
Aslanoğlu, S., & Başkan, T. D. (2016). Denetçilerin Bağımsızlığının Denetim Kalitesine Etkisi: BİST'de Yapılan Bir Uygulama. Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi - Sayı 48, 59-84.
Ataman, Ü., Hacırüstemoğlu, R., & BOZKURT, N. (2001). Muhasebe Denetimi Uygulamaları. İstanbul: Alfa Yayınları.
Backof, A., Bowlın, K., & Goodson, B. (2014). Mandatory Emphasis Paragraphs, Clarifying Language, and Juror Assessments of Auditor Liability. Working paper.
Mississippi: University of Virginia and The University of Mississippi.
Bedard, J., Gonthier-Besacier, N., & Schatt, A. (2014). Costs and Benefits of Reporting Key Audit Matters in the Audit Report: The French Experience. International Symposium on Audit Researh (s. 5-21). Maastricht: ISAR-International Symposium on Audit Researh.
BKK. (2012). Bağımsız Denetime Tabi Olacak Şirketlerin Belirlenmesine Dair Bakanlar Kurulu Kararı. 2012/4213,. Resmi Gazete.
BKK. (2013). Bağımsız Denetime Tabi Olacak Şirketlerin Belirlenmesine Dair Bakanlar Kurulu Kararına İlişkin Usul Ve Esaslar. 2016 tarihinde http://www.kgk.gov.tr/content_detail-178-1252-bakanlar-kurulu-kararlari.html adresinden alındı
Bozkurt, N. (2012). Muhasebe Denetimi, 6. Baskı. İstanbul: Alfa Yayınları.
Brasel, K., R., D. M., Grenier, J. H., & A., R. (2016). Risk Disclosure Preceding Negative Outcomes: The Effects of Reporting Critical Audit Matters on Judgments of Auditor Liability. CURRENT ISSUES IN AUDITING American Accounting Association, 1-10.
Brown T., M. T., & Peecher, M. (2015). The Influence of Evaluator Expertise, a Judgment Rule, and Critical Audit Matters on Assessments of Auditor Legal Liability.
Working paper. Illinois: University of Illinois at Urbana–Champaign.
Ceyhan, İ. F. (2014). Bağımsız Denetim Kalitesini Artırıcı Bir Yöntem Olarak Veri Madenciliği: Borsa İstanbul Uygulaması Yayımlanmamış Doktora Tezi. Bağımsız Denetim Kalitesini Artırıcı Bir Yöntem Olarak Veri Madenciliği: Borsa İstanbul Uygulaması. Sakarya: Sakarya Üniversitesi.
Chrıstensen, B. E., Glover, S. M., & Wolfe, C. J. (2014). Do Critical Audit Matter Paragraphs in the Audit Report Change Nonprofessional Investors’ Decision to Invest? Auditing: A Journal of Practice & Theory, Vol. 33, No. 4, 71-90.
Cordoş, G.-S., & Fülöp, M.-T. (2015). Understanding audit reporting changes: introduction of Key Audit Matters. Accounting and Management Information Systems Vol. 14, No. 1, 128-152.
Cömert, N., Uzay, Ş., Selimoğlu, S. K., & Uyar, S. (2013, 02). Uluslararası Bağımsız Denetim Standartları Kapsamında Bağımsız Denetim. 08 11, 2016 tarihinde KGK:
http://www.kgk.gov.tr/contents/files/pdf/egitim/sakarya/BagimsizDenetim.pdf adresinden alındı
Çelik, O. (2008). İşletmelerde Muhasebe Bilgisi ve Şirket Demokrasisi. Ankara: Siyasal Kitapevi.
Dow, B. (2014). Proposed Disclosure of Critical Audit Matters. The Corporate Governance Advisor, Volume 22, Number 2, 23-29.
Erdoğan, M. (2002). Murat Erdoğan, Muhasebe, Denetim ve Bağımsız Denetimin Gerekliliği. Doğuş Üniversitesi Dergisi, Sayı 5, 51-63.
Gımbar, C., Hansen, B., & Ozlanskı, M. E. (2016). Early Early Evidence on the Effects of Critical Audit Matters on Auditor Liability. Current Issues In Audıtıng, Vol. 10, No. 1,, A24–A33.
Gımbar, C., Hansen, B., & Ozlanski., M. E. (2016). The effects of critical audit matter paragraphs and accounting standard precision on auditor liability. The Accounting Review (forthcoming), (forthcoming).
Gökmen, N. (2013). Denetim İlke ve Esasları, Cilt: 1. İstanbul: Hesap Uzmanları Derneği.
Güredin, E. (2014). Denetim ve Güvence Hizmetleri, 14. Baskı. İstanbul: Türkmen Kitabevi.
Haftacı, V. (2014). Muhasebe Denetimi, 3. Baskı. Kocaeli: Umuttepe Yayınları.
Heineken. (2016). Heineken Annual Report 2015. London: Heineken N.V. Company.
Hüner, D. B. (2014). Bağımsız Denetimde İç Kontrol ve İç Denetimin Rolü. Bağımsız Denetimde İç Kontrol ve İç Denetimin Rolü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
İstanbul: Okan Üniversitesi.
Iaasb. (2016). New Auditors Report. 10 01, 2016 tarihinde www.iaasb.org:
http://www.iaasb.org/new-auditors-report adresinden alındı
Iaasb. (2012). Invitation to comment improving the auditor's report. 2016 tarihinde www.ifac.org:
https://www.ifac.org/system/files/publications/files/Auditor_Reporting_Invitation_t o_Comment-final_0.pdf adresinden alındı
Ifac. (2016). More Informative Auditor's Reports - What Audit Committees and Finance Executives Need to Know. 10 12, 2016 tarihinde www.ifac.org:
https://www.ifac.org/publications-resources/more-informative-auditors-reports-what-audit-committees-and-finance adresinden alındı
Ifac. (2016). The New Auditor’s Report: A Comparison between the ISAs and the PCAOB Reproposal. 10 10, 2016 tarihinde www.ifac.org: http://www.ifac.org/publications-resources/new-auditor-s-report-comparison-between-isas-and-pcaob-reproposal adresinden alındı
İbiş, C., & Özkan, S. (2006). Uluslararası Finansal Raporlama Standartları(UFRS)’na Genel Bakış. Mali Çözüm- Sayı 74, 25-43.
Kachelmeıer, S., Schmidt J., J. J., & K., V. (2014). The Effect of Disclosing Critical Audit Matters in the Auditor’s Report on Perceived Auditor Responsibility for Misstatements. Working paper. Texas: The University of Texas at Austin.
Karacan, S., & Uygun, R. (2012). Tekdüzen Muhasebe sistemi ve Ululslarası Denetim Standartları ile Uyumlu Denetim ve Raporlama. Kocaeli: Umuttepe Yayınları.
Karanfiloğlu, Y. (1998). Muhasebe Denetimi Kavram İlke ve Yöntemleri. Sayıştay Dergisi, Sayı, 28-37.
Karapınar, A., & Zaif, F. A. (2012). Finansal Analiz, 2. Baskı. Ankara: Gazi Kitabevi.
Karasar, N. (2007). Bilimsel Araştırma Yöntemi, 17. Baskı. İstanbul: Nobel Yayın Dağıtım.
Kaval, H. (2008). Muhasebe Denetimi, 3. Baskı. Ankara: Gazi Kitabevi.
Kaval, H., Karapınar, A., Bayırlı, R., Altay, A., & Torun, S. (2015). Türkiye Denetim Standartları Uygulama ve Yorumları - TDS. Ankara: Gazi Kitabevi.
Kavut, L., TAŞ, O., & Şavlı, T. (2009).
KGK. (2012). Bağımsız Denetim Yönetmeliği. 2016 tarihinde www.kgk.gov.tr:
http://www.kgk.gov.tr/content_detail-178-1254-yonetmelikler.html adresinden alındı
KGK. (2012). BDS 210 - Bağımsız Denetim Sözleşmesinin Şartları Üzerinde Anlaşmaya
KGK. (2012). TMS1: Finansal Tabloların Sunuluşu.
KGK. (2013). BDS 200 - Bağımsız Denetçinin Genel Amaçları ve Bağımsız Denetimin Bağımsız Denetim Standartlarına Uygun Olarak Yürütülmesi. 09 20, 2016 tarihinde www.kgk.gov.tr: https://www.kgk.gov.tr/contents/files/BDS/BDS_200.pdf adresinden alındı
KGK. (2013). BDS 220-Finansal Tabloların Bağımsız Denetiminde Kalite Kontrol. 08 23,
2016 tarihinde www.kgk.gov.tr:
https://www.kgk.gov.tr/contents/files/BDS/BDS_220.pdf adresinden alındı
KGK. (2013). BDS 230 - Bağımsız Denetimin Belgelendirilmesi. 10 12, 2016 tarihinde
Bağımsız Denetimin Belgelendirilmesi:
https://www.kgk.gov.tr/contents/files/BDS/BDS_230.pdf adresinden alındı
KGK. (2013). BDS 240 - Finansal Tabloların Bağımsız Denetiminde Bağımsız Denetçinin Hileye İlişkin Sorumlulukları. 08 20, 2016 tarihinde www.kgk.gov.tr:
https://www.kgk.gov.tr/contents/files/BDS/BDS_240.pdf adresinden alındı
KGK. (2013). BDS 265 - İç Kontrol Eksikliklerinin Üst Yönetimden Sorumlu Olanlara ve Yönetime Bildirilmesi. 08 20, 2016 tarihinde www.kgk.gov.tr:
https://www.kgk.gov.tr/contents/files/BDS/BDS_265.pdf adresinden alındı
KGK. (2013). BDS 300 - Finansal Tabloların Bağımsız Denetiminin Planlanması. 08 21,
2016 tarihinde www.kgk.gov.tr:
https://www.kgk.gov.tr/contents/files/BDS/BDS_300.pdf adresinden alındı
KGK. (2013). BDS 315 - İşletme ve Çevresini Tanımak Suretiyle Önemli Yanlışlık Risklerinin Belirlenmesi. 08 21, 2016 tarihinde www.kgk.gov.tr:
https://www.kgk.gov.tr/contents/files/BDS/BDS_315.pdf adresinden alındı
KGK. (2013). BDS 320: Bağımsız Denetimin Planlanmasında ve Yürütülmesinde Önemlilik.
KGK. (2013). BDS 330 - Bağımsız Denetçinin Değerlendirilmiş Risklere Karşı Yapacağı
İşler. 08 21, 2016 tarihinde www.kgk.gov.tr:
https://www.kgk.gov.tr/contents/files/BDS/BDS_330.pdf adresinden alındı
KGK. (2013). BDS 402 - Hizmet Kuruluşu Kullanan Bir İşletmenin Bağımsız Denetiminde Dikkate Alınacak Hususlar. 08 22, 2016 tarihinde www.kgk.gov.tr:
https://www.kgk.gov.tr/contents/files/BDS/BDS_402.pdf adresinden alındı
KGK. (2013). BDS 450 - Bağımsız Denetimin Yürütülmesi Sırasında Belirlenen Yanlışlıkların Değerlendirilmesi. 08 22, 2016 tarihinde https://www.kgk.gov.tr/contents/files/BDS/BDS_450.pdf adresinden alındı Tahminlerinin ve İlgili Açıklamaların Bağımsız Denetimi. 2016 tarihinde www.kgk.gov.tr: https://www.kgk.gov.tr/contents/files/BDS/BDS_540.pdf
KGK. (2013). BDS 570 İşletmenin Sürekliliği. 2016 tarihinde www.kgk.gov.tr:
https://www.kgk.gov.tr/contents/files/BDS/BDS_570.pdf adresinden alındı
KGK. (2013). BDS 580 Yazılı Açıklamalar. 2016 tarihinde www.kgk.gov.tr:
https://www.kgk.gov.tr/contents/files/BDS/BDS_580.pdf adresinden alındı
KGK. (2013). BDS 600 - Özel Hususlar- Topluluk Finansal Tablolarının Bağımsız Denetimi (Topluluğa Bağlı Birim Denetçilerinin Çalışmaları Dahil). 2016 tarihinde www.kgk.gov.tr: https://www.kgk.gov.tr/contents/files/BDS/BDS_600_RG.pdf
KGK. (2013). BDS 700 - Finansal Tablolara İlişkin Görüş Oluşturma ve Raporlama. 2016
tarihinde www.kgk.gov.tr:
https://www.kgk.gov.tr/contents/files/BDS/BDS_700_Resmi_Gazete.pdf adresinden alındı
KGK. (2013). BDS 705 - Bağımsız Denetçi Raporunda Olumlu Görüş Dışında Bir Görüş
Verilmesi. 2016 tarihinde www.kgk.gov.tr:
https://www.kgk.gov.tr/contents/files/BDS/BDS_705_Resmi_Gazete.pdf adresinden alındı
KGK. (2013). BDS 706 - Bağımsız Denetçi Raporunda Yer Alan Dikkat Çekilen Hususlar ve Diğer Hususlar Paragrafları. 2016 tarihinde www.kgk.gov.tr:
https://www.kgk.gov.tr/contents/files/BDS/BDS__706.pdf adresinden alındı
KGK. (2013). BDS 710 - Önceki Dönemlere Ait Karşılık Gelen Bilgiler ve Karşılaştırmalı
Finansal Tablolar. 2016 tarihinde www.kgk.gov.tr:
https://www.kgk.gov.tr/contents/files/BDS/BDS_710_Resmi_Gazete.pdf adresinden alındı
KGK. (2013). BDS 720 - Bağımsız Denetçinin Denetlenmiş Finansal Tabloları İçeren Dokümanlardaki Diğer Bilgilere İlişkin Sorumlulukları. 2016 tarihinde www.kgk.gov.tr: https://www.kgk.gov.tr/contents/files/BDS/BDS__720.pdf adresinden alındı
KGK. (2013). BDS 800 - Özel Hususlar-Özel Amaçlı Çerçevelere Göre Hazırlanan Finansal Tabloların Bağımsız Denetimi. 2016 tarihinde www.kgk.gov.tr:
https://www.kgk.gov.tr/contents/files/BDS/bds_800_Resmi_Gazete.pdf adresinden alındı
KGK. (2013). BDS 805- Tek Bir Finansal Tablonun Bağımsız Denetimi ile Finansal Tablolardaki Belirli Unsurların, Hesapların veya Kalemlerin Bağımsız Denetimi.
2016 tarihinde www.kgk.gov.tr:
https://www.kgk.gov.tr/contents/files/BDS/BDS_805_.pdf adresinden alındı
KGK. (2013). BDS 810- Özet Finansal Tablolara İlişkin Rapor Vermek Üzere Yapılan
Denetimler. 2016 tarihinde www.kgk.gov.tr:
https://www.kgk.gov.tr/contents/files/BDS/BDS_810_.pdf adresinden alındı
KGK. (2013). Kalite Kontrol Standardı 1. 10 08, 2016 tarihinde www.kgk.gov.tr:
KGK. (2016). BDS 570 İşletmenin Sürekliliği. 2016 tarihinde www.kgk.gov.tr:
http://www.kgk.gov.tr/contents/files/Pdf/BDS570SON_kg.pdf adresinden alındı KGK. (2016). Kilit Denetim Konularına İlişkin Açıklayıcı Örnekler. 07 10, 2016 tarihinde
http://www.kgk.gov.tr/contents/files/pdf/BDS701_%C3%B6rnekler.pdf adresinden
KÖSE, H. Ö. (2007). Dünyada ve Türkiye'de Yüksek Denetim, Sayıştay Başkanlığı 145.
Yıl Yayınları. 09 16, 2016 tarihinde www.sayistay.gov.tr:
http://www.sayistay.gov.tr/tr/Upload/95906369/files/yayinlar/Dunyada_Turkiyede_
Yusek_Denetim.pdf adresinden alındı
MERT, V. (2014). "Türkiye’de Bağımsız Denetimin Tasdik Denetimi İle Karşılaştırılması”
Vildan MERT yayımlanmamış yüksek lisans tezi, 30. Türkiye’de Bağımsız Denetimin Tasdik Denetimi İle Karşılaştırılması. İstanbul.
Mert, V. (2014). Türkiye'de Bağımsız Denetimin Tasdik Denetimi ile Karşılaştırılması.
Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Örten, R., Kaval, H., & Karapınar, A. (2015). Türkiye Muhasebe ve Finansal Raporlama Standartları uygulama ve Yorumları; 8. Baskı. Ankara: Gazi Kitabevi.
Özer, M. (1997). Muhasebe Denetimi. Ankara: Özkan Matbaacılık.
Sağlam, N., & Yolcu, M. (2014). Türkiye Denetim Standartlarına Göre Finansal Tabloların Bağımsız Denetimi ve Raporlanması. Ankara: Yaklaşım Yayıncılık.
Sayar, A. Z., & Ergüden, A. E. (2016). Son Düzenleme Ve Gelişmeler Kapsamında Değişecek Ve Yenilenecek Bağımsız Denetçi Raporları. Muhasebe ve Denetime Bakış - 48, 85-98.
Sayın, İ. H. (1998). Cumhuriyetin 75'inci Yıldönümü Dizisi-2. Ankara: Sayıştay Başkanlığı.
Sayıştay. (2014). Düzenlilik Denetim Rehberi. 09 22, 2016 tarihinde www.sayistay.gov.tr:
http://www.sayistay.gov.tr/tr/Upload/95906369/files/mevzuat/Rehberler/Duzenlilik _Denetimi_Rehberi.pdf adresinden alındı
Selimoğlu, S. K., & Yeşilçelebi, G. (2014-Ekim). Mesleki Aidiyetin Bağımsız Denetim Kalitesi Üzerine Etkisi: Bağımsız Denetçiler Üzerine Bir Araştırma. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 27-52.
Selimoğlu, S. K., Özbirecikli, M., Uzay, Ş., Kurt, G., Alagöz, A., & Yanık, S. (2011).
Muhasebe Denetimi, 3. Baskı. Ankara: Gazi Kitabevi.
SPK, S. P. (2006). Sermaye Piyasasında Bağımsız Denetim Standartları Hakkında Tebliğ,
Seri: X, No: 22. 09 11, 2016 tarihinde SPK:
http://www.spk.gov.tr/displayfile.aspx?action=displayfile&pageid=590&fn adresinden alındı
Şen, S. (2003). Hatalı ve Hileli İşlemlerin Tespiti İçin Denetim Teknikleri. Ankara:
Yaklaşım Yayınları.
Şirin, M. (2006). Denetimde Kanıt Teorisi ve Gelişimi. Sayıştay Dergisi, Sayı 61, 23-36.
Şirin, M. (2016). Yeni Denetçi Raporları Sunumu. 06 25, 2016 tarihinde www.tmud.org.tr:
https://www.google.com.tr/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=4&cad=r
Türedi, H. (2000). Denetim. Trabzon: Celepler Matbaacılık.
Yamane, T., & Çev: Alptekin Esin, M. A. (2001). Temel Örnekleme Yöntemleri. İstanbul:
Literatür.
Yıldırım, S. (2011). Türk Ticaret Kanununa Göre Anonim Şirketlerde Denetçi. Mali Çözüm Dergisi, Sayı 106, 43-52.
EKLER
EK-1. ANKET FORMU
Kilit Denetim Konularının (KDK) Bağımsız Denetçi Raporunda Bildirilmesi Standardı Uygulama Sonuçlarına İlişkin Denetçi Beklentilerinin Araştırılması Hakkında Anket Çalışması
Sayın Katılımcı;
Bu anket çalışması Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Muhasebe Bilim Dalı’nda yapılan, taslak halindeki “BDS -701 Kilit Denetim Konularının Bağımsız Denetçi Raporunda Bildirilmesi Standardı” uygulamasının sonuçlarının araştırılmasına yönelik Yüksek Lisans Tez Çalışması kapsamında değerlendirilecektir. Denetçi tarafından Kilit Denetim Konulara bağımsız denetçi raporunda yer verilecek olması raporlama formatında önemli bir değişikliktir. Tez çalışmamız ile bu değişikliğin ortaya çıkaracağı sonuçlar incelenmeye çalışılacaktır.
Bu çalışma ile elde edilecek bilgiler saklı tutulacak ve sadece akademik amaçlı kullanılacak olup, ankete katılan kişi adları ve benzeri özel bilgilere yer verilmeden toplu olarak değerlendirme ve analizler yapılacaktır. Anket çalışmasına göstereceğiniz ilgi ve ayıracağınız zaman için şimdiden teşekkür ederiz.
Anketle ilgili tanımlar ve gerekli bilgiler aşağıda verilmiştir.
Tez Danışmanı: Doç. Dr. Seyhan ÇİL KOÇYİĞİT Öğrenci: Mahmut CAN
İletişim Bilgileri: E-mail: mahmudcan@gmail.com,
Tanımlar ve Diğer Açıklamalar:
Kilit Denetim Konuları (KDK): Cari döneme ait finansal tabloların denetiminde, denetçinin mesleki muhakemesine göre en çok önem arz eden konulardır. Kilit denetim konuları, üst yönetimden sorumlu olanlara bildirilen konular arasından seçilir.
Denetçi Kilit Denetim konularını belirlerken; ciddi riskli bulduğu alanları veya “önemli yanlışlık” riski içeren alanları, yönetimin önemli yargıları hakkındaki denetçi muhakemelerini veya dönem içinde gerçekleşen önemli olay ve işlemlerin denetime etkisini göz önünde bulundurur.
Denetçi raporunda, KDK’ların denetimde mesleki muhakemelerine göre en çok önem arz eden konular olduğu, finansal raporlar hakkında görüş verilirken dikkate alındığı ve bu konulara ilişkin ayrı bir görüş bildirilmediği ifade edilir.
KİŞİSEL BİLGİLER
A. Aşağıdaki ifadelerden size uygun olanı kutucuğa işaretleyiniz.
1. Öğrenim Durumunuz
( ) Lisans ( ) Yüksek lisans ( ) Doktora 2. Unvanınız
( ) Uzman Denetçi ( ) Baş Denetçi ( ) Denetçi ( ) Denetçi Yardımcısı 3. Meslekte Çalışma Yılınız
( ) 1-5 yıl ( ) 6-10 yıl ( ) 11-15 yıl ( ) 16-20 yıl ( ) 20 yıl ve üzeri
B. KDK Standardı Soruları
KDK Bildirimi Örnekleri:
Hisse senetleri Borsa İstanbul’da işlem gören X A.Ş.’nin 2016 finansal raporlarının denetimini yapan BD bağımsız denetim şirketi, 2016 yılı X A.Ş. denetçi raporunda olumlu görüş vermiş ve aşağıdaki konuları KDK olarak raporlamıştır.
A. X A.Ş.’nin 2016 yılı finansal tablolarında dipnotlarda yer verilen ve şirket için önemli görülen T konusu davasında şirket tarafından ilk derece mahkemesinde sonucun kendileri lehine çıktığı belirtilerek, temyiz ile ilgili ise çeşitli varsayım ve tahminlere bağlı değerlendirmelere dayanılarak dava için herhangi bir karşılık ayrılmamıştır. Dava karşı tarafça temyiz edilmiştir, yüksek mahkeme kararlarında ise konu hakkında birbirinden farklı kararlar verilebilmektedir yani konu yargı kararlarında istikrar kazanmış bir konu değildir. Yönetimin konu ile ilgili değerlendirmeleri karmaşık varsayım ve tahminlere dayanmaktadır. Biz denetimlerimizde yönetimin konuyla ilgili değerlendirmelerini incelerken, standart prosedürlerin yanı sıra konunun uzmanı hukukçulardan da yardım aldık.
B. X A.Ş. kendi internet mağazasından ve çeşitli internet mağazası platformlarından satışını yaptığı ürünler için, ürünün kargo firmasına teslim edildiği anda fatura kesmekte ve hasılat tahakkuk kaydını yapmaktadır. 6502 sayılı TKH Kanun kapsamında müşteri hiçbir neden olmadan ve kargo ücreti ödemeden 14 gün içerisinde ürünü iade edebilir. Ayrıca ürünün ayıplı, kusurlu veya hasarlı olması durumunda 30 gün ( gizli kusurda 2 yıl) içerisinde ürünü iade etme hakkına sahiptir. İade sürecinde firma kargo ücreti ve ürün incelemesi gibi ilave maliyetlere katlanmak durumunda kalmaktadır. Şirketin hasılat ve iadeler ile ilgili tahakkuk kayıtları karmaşık ve zorlu inceleme süreçleri içermektedir. Biz bu kayıtların doğruluğunu ve muhasebe kayıtlarına aktarımda zamanlılığını, banka hesap hareketleri, depo stok kayıtları mutabakatları ve günlük muhasebe kayıtlarının
B. X A.Ş. kendi internet mağazasından ve çeşitli internet mağazası platformlarından satışını yaptığı ürünler için, ürünün kargo firmasına teslim edildiği anda fatura kesmekte ve hasılat tahakkuk kaydını yapmaktadır. 6502 sayılı TKH Kanun kapsamında müşteri hiçbir neden olmadan ve kargo ücreti ödemeden 14 gün içerisinde ürünü iade edebilir. Ayrıca ürünün ayıplı, kusurlu veya hasarlı olması durumunda 30 gün ( gizli kusurda 2 yıl) içerisinde ürünü iade etme hakkına sahiptir. İade sürecinde firma kargo ücreti ve ürün incelemesi gibi ilave maliyetlere katlanmak durumunda kalmaktadır. Şirketin hasılat ve iadeler ile ilgili tahakkuk kayıtları karmaşık ve zorlu inceleme süreçleri içermektedir. Biz bu kayıtların doğruluğunu ve muhasebe kayıtlarına aktarımda zamanlılığını, banka hesap hareketleri, depo stok kayıtları mutabakatları ve günlük muhasebe kayıtlarının