SONUÇ VE ÖNERİLER

Etkin bir arazi yönetiminin ilk şartı, SK hedefleri çerçevesinde geliştirilmiş sağlıklı bir arazi politikasının varlığıdır. Her ne kadar SK hedefi arazi yönetimi alanına küresel bazda bazı temel öngörüler getirmişse de, toplumların araziye bakışları, sosyo-kültürel yapıları, yönetim şekilleri ve önceliklerindeki farklı- lıklar, bu öngörülerin hayata geçirilmesinde farklı yaklaşımların izlenmesini ge- rektirmektedir. Bu sebeple her ülkenin kendine özgü bir arazi politikasına sahip olması gerekmektedir.

Arazi politikalarının en önemli etkinlik göstergelerinden biri, politikaların uygulamadaki yansımalarıdır. Bu bağlamda ülkemizin arazi politikasının etkin- liği değerlendirilirken, ilk olarak temel arazi kullanım alanları olan tarım, kent- leşme, ormancılık ve kıyı alanlarındaki mevcut durumu incelemek gerekmekte- dir.

Sağlıklı arazi politikalarının geliştirilebilmesi için gerekli olan en temel ihti- yaçlardan biri etkin arazi bilgileridir. Bir diğer ifadeyle ABS’dir. ABS’nin te- mel verilerini ise araziye ilişkin sahiplik, değer ve kullanım bilgilerinin üretil- diği AİS sağlamaktadır. Bu bağlamda, AİS’in etkin bir yapıda oluşturulması ve sürdürülmesi, ihtiyaç duyulan arazi bilgilerinin sağlıklı bir yapıda üretilmesini sağlayacak, böylece etkin arazi politikalarının geliştirilmesi ve arazi yönetimi- nin gerçekleştirilmesinin de altyapısı oluşturulmuş olacaktır.

Bu çalışmada FIG, BM, AB ve DB gibi uluslararası organizasyonlar tarafın- dan Arazi İdaresi alanında yayınlanmış olan temel bildiri, rapor ve deklaras- yonlar özetlenmeye çalışılmıştır. Kadastral sistemler başlangıçta mali veya hu- kuki amaçlara hizmet etmek için oluşturulmuşken, bugün sürdürülebilir kalkın- mayı destekleyen AİS’e doğru genişletilmektedirler. Bunun sağlanabilmesi için çoğu ülkede reform çalışmaları yürütülmektedir. Görüldüğü gibi bu yayınların temel amacı; sürdürülebilir kalkınmanın desteklenmesinde önemli rollere sahip olan AİS’in etkin bir yapıya kavuşturulmasına katkı sağlamaktır. Bu bağlamda ilgili bildiri, rapor ve deklarasyonlarda öne çıkan temel öngörüler;

 AİS’in temel bileşenlerini oluşturan mülkiyet, taşınmaz değerlemesi ve arazi kullanımı verilerinin üretim ve sürdürülmesinin kurumsal anlamda, yine bu alanlardaki düzenlemelerin de yasal anlamda daha bütüncül bir yapıya ka- vuşturulması gerekmektedir.

 Ülkeler, arazi ve arazi verilerinin idare ve yönetiminden sorumlu lider bir kuruma sahip olmalıdır.

 Arazi kaydı ve kadastro kurumları arasındaki mevcut ayrım ortadan kaldırıl- malı ve bu iki bileşen tek bir çatı altında bir araya getirilmelidir.

 Devletler, taşınmaz pazar değerlerinin belirlendiği sistemleri oluşturmalı ve böylece taşınmaz pazarlarının şeffaflığını sağlamalıdır.

 Geleceğin kadastral sistemleri senet kaydına değil tapu kaydına, genel sınır- lara değil sabit sınırlara dayalı olacaktır. Bu bağlamda kamusal hak ve kısıt- lamaların da kadastroda yer alması, her geçen gün giderek artan bir ihtiyaç- tır.

 Özel sektör AİS faaliyetlerinde daha çok rol almalıdır.

 AİS kapsamında üretilen verilerin sunulduğu arazi bilgi sistemleri, hem arazi politikalarının geliştirilmesi, hem de arazi yönetiminin gerçekleştiriminde büyük öneme sahiptir.

 Kadastro 2014’te ifade edilen arazi nesnesi yaklaşımı, arazi bilgi sistemi oluşturulması ve sürdürülmesini kurumsal ve teknik açıdan kolaylaştıran bir yapıya sahiptir.

KAYNAKÇA

1. Bogaerts, T. ve Zevenbergen, J., 2001. Cadastral Systems – alternatives, Computers, Environment and Urban Systems, 25 (2001) 325-337.

2. Çağdaş, V. ve Gür, M., 2003. Sürdürülebilir Kalkınma ve Kadastro’da Evrim, hkm Jeodezi, Jeoinformasyon ve Arazi Yönetimi Dergisi, Sayı: 89, Sayfa: 42-48.

3. Çete, M., 2008, “Türkiye İçin Bir Arazi İdare Sistemi Yaklaşımı”, Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği, s.1-240, Trabzon.

4. Çete, M., Yomralıoğlu, T., 2009, “Türkiye İçin Bir Arazi İdare Sistemi Yaklaşımı”, Hkm - Jeodezi, Jeoinformasyon ve Arazi Yönetimi Dergisi, Sayı:100, ISSN 1300-3534, Ankara. 5. Dale, P. F. ve McLaughlin, J. D., 1988. Land Information Management, Oxford University

Press, New York, ISBN: 0-19-858404-0, 266 pages.

6. Dale, P. F. ve McLaughlin, J. D., 1999. Land Administration, Oxford University Press, New York, ISBN: 0-19-823390-6, 169 pages.

7. Deininger, K., 2003. Land Policies for Growth and Poverty Reduction, A World Bank Policy Research Report, A Copublication of the World Bank and Oxford University Press, ISBN: 0- 8213-5071-4, NW, Washington, pp. 239.

8. Enemark, S., 2001. Land Administration Systems A Major Challenge For The Surveying Profession, XVIII. Survey and Mapping Educators Conference, USA.

9. Enemark, S., 2005. Understanding the Land Management Paradigm, FIG Com 7 Symposium on Innovative Technologies for Land Administration, Madison, Wisconsin, USA.

10. EU, 2004. European Union Land Policy Guidelines, Guidelines for Support to Land Policy Design and Land Policy Reform Processes in Developing Countries, EU Task Force on Land Tenure, 35 pages.

11. FAO, 1998. A New Framework for Conservation-effective Land Management and Desertification Control in Latin America and the Caribbean, Guidelines for the Preparation and Implementation of National Action Programmes, Food and Agriculture Organization of the United Nations.

12. FIG, 1995. FIG Statement on Cadastre, Publication No. 11, Fédération Internationale des Géomètres, http://www.fig.net/commission7/reports/cadastre/statement_on_cadastre.html, 10.01.2008.

13. FIG, 2002. Land Information Management for Sustainable Development of Cities - Best Practice Guidelines in City-wide Land Information Management, FIG Publication No 31, Copenhagen.

14. Grünreich, D., 2000. Spatial Data Infrastructures and Geoinformation Engineering – Germany’s Approach and Experiences, the United Nations Regional Cartographic Conference for Asia and the Pacific, Kuala Lumpur, Malaysia.

15. Hamilton, A. C. ve Williamson, I. P., 1984. A Critique of the FIG Definition of ‘Land Information System’, The Decision Maker and Land Information Systems, Canadian Institute of Surveying, Ottawa.

16. Henssen, J., 1995. Basic Principles of the main cadastral Systems in the World, Proceedings Seminar “Modern Cadastres and Cadastral Innovations” in Delft, FIG Commission 7, Melbourne.

17. Kaufmann, J. ve Steudler, D., 1998. Cadastre 2014 – A Vision for a Future Cadastral System, FIG Publication.

18. Larsson, G., 1991. Land Registration and Cadastral Systems: Tools for Land Information and Management, Bath Press, Great Britain, ISBN: 0-470-21798-7, 175 pages.

19. Magel, H., 2003. Land Policy and Land Management in Germany, Public Lecture in Melbourne.

20. Molen, P., 2004. Good Administration of Land in Europe, UN, FIG, PC IDEA Inter-regional Special Forum on The Building of Land Information Policies in the Americas, Aguascalientes, Mexico 26-27.

21. Nichols, S. E., 1993. Land Registration: Managing Information for Land Administration, PhD Dissertation, Department of Geodesy and Geomatics Engineering, Technical Report No. 168, University of New Brunswick, Fredericton, New Brunswick, Canada, 340pp.

22. Nkwa, B., 2006. Conceptual Framework For Modelling and Analysing Periurban Land Problems in Southern Africa, Technical Report, University of New Brunswick, February 2006. 23. NRC, 1983. Procedures and Standards for a Multipurpose Cadastre, National Research

Council, National Academy Press, Washington DC, ISBN:0-309-03343-8, 173 pages. 24. O’Riordan, T., 1971. Perspectives on Research Management, Pion Ltd, London.

25. PCCEU, 2003. Common Principles on Cadastre in the European Union, Permanent Committee on Cadastre in the European Union (PCCEU), Rome 3rd, December 2003. http://www.eurocadastre.org.

26. Rajabifard, A., Williamson, I. P., Steudler, D., Binns, A. ve King, M., 2007. Assessing the worldwide comparison of cadastral systems, Land Use Policy 24, 275–288.

27. Steudler, D., Rajabifard, A. ve Williamson, I. P., 2004. Evaluation of Land Administration Systems, Land Use Policy (21), 371–380.

28. Ting, L. ve Williamson, I., 1999. Cadastral Trends: A Synthesis, Australian Surveyor, 4(1), 46–54. 29. Tran, T. ve Grant, D., 2005. Why Copying LIS from a Developed Country Does Not Work

for a Developing Country?, FIG Working Week 2005 and GSDI-8, Cairo, Egypt.

30. UN ve FIG, 1999. Report of the Workshop on Land Tenure and Cadastral Infrastructures for Sustainable Development, Final Edition, Bathurst, Australia.

31. UN, 1996. The Bogor Declaration, United Nations Interregional Meeting of Experts on the Cadastre, Bogor, Indonesia.

32. UNECE, 1996. Land Administration Guidelines, United Nations Publication, ISBN 92–1– 116644–6, New York and Geneva.

33. UNECE, 2002. The Report of Workshop on Mass Valuation Systems of Land (Real Estate) for Taxation Purposes, Committee on Human Settlements, United Nation Economic Commission for Europe, Geneva.

34. UNECE, 2004, Guidelines on Real Property Units and Identifiers, United Nations Economic Commission for Europe, New York and Geneva, 68 pages.

35. WCED, 1987. Our Common Future: From One Earth to One World, World Commission on Environment and Development, Brundtland.

36. Williamson, I. P., 2001. Land administration ‘‘best practice’’ providing the infrastructure for land policy implementation, Land Use Policy 18 (2001) 297–307.

37. Williamson, I. P., Rajabifard, A. ve Feeny, M.-E., 2003. Developing Spatial Data Infrastructures: From Concept to Reality, ISBN: 0-415-30265-X, Taylor and Francis, New York, 338 pages.

38. WPLA, 2008. Terms of Reference, United Nations Economic Commission for Europe, Working Party on Land Administration, http://www.unece.org/hlm/wpla/terms.htm, 17.01. 2008.

39. Yomralıoğlu, T., 2000. Coğrafi Bilgi Sistemleri: Temel Kavramlar ve Uygulamalar, ISBN: 975-97369-0-X, İstanbul, 480 sayfa.

40. Yomralıoğlu, T., 2006, “Dünya'da Kadastral Eğilimler ve Türkiye”, Çağrılı Bildiri, Kadastro Kongresi, HKMO, 22-23 Mayıs, Ankara.

Prof.Dr. N.Enver ÜLGER

Okan Üniversitesi, Mühendislik – Mimarlık Fakültesi, Geomatik Mühendisliği Bölüm Başkanı

ÖZET

Yeme, içme, barınma, yaşamı sürdürme dâhil insan faaliyetlerinin, etkinlik- lerinin üzerinde sürdürüldüğü, doğal kaynak toprak; erozyon ve deniz doldu- rulmaları vb. hariç hep aynı kalmıştır. Hızlı kentleşme, deprem dâhil her türlü afet önlemlerinin alınabilmesi, doğal kaynakların dengeli ve etkili kullanımının gerekliliği, temiz bir çevre ihtiyacı toprağın/arazinin planlı kullanımını zorunlu kılmaktadır. Özellikle ülkemizde, kırdan kente tek yönlü ve sürekli göçler; kentsel amaçlı arazi kullanım gereksinmesini artırmış, bu durum da arazi ve arsa değerlerini aşırı derece de pahalandırmış, değerli hale getirmiştir. Bu sayı- lanlar, dünyada olduğu gibi Türkiye’de de arazilerin akılcı kullanılmasını ve yönetilmesini zorunlu hale getirmiştir.

Tüm bu konular ve ona ilişkin sorunların yönetilmesi ve giderilmesi; doğru “arazi yönetim modeli” sistematiğinin oluşturulabilmesi ile olanaklıdır. Yöne- tilebilir, ülkemize özgü bir model nasıl gerçekleştirilebilecektir?

Anahtar Kelimeler: Arazi Yönetimi, Arazi Politikası, Arsa Düzenlemeleri 1- ARAZİ VERİLERİNİN YÖNETİMİNE İLİŞKİN GENEL BİLGİ VE