Singapur’da Kentsel Dönüşüm Atıklarının Değerlendirilmesi

Singapur, yaklaşık 700 km2'lik bir alana kurulmuş ve yaklaşık 5 milyonluk bir nüfusu olan küçük bir şehir devletidir. Dünyanın en yüksek nüfus yoğunluğunun olduğu yerlerden birisi olmakla birlikte, neredeyse hiçbir doğal mineral kaynağı bulunmamaktadır. Şehrin gelişimi, gelecek nesiller için de sürdürülebilir ve güzel bir yaşam ortamı sağlaması için çok dikkatli ve titiz çalışmalar yapılmaktadır. Singapur'da çevre ve atık yönetimi tamamen sıfır atık yönetimine uygun olarak sürdürülmektedir. Özellikle atık depolamadaki yer sıkıntısından dolayı atıklar öncelikle geri kazanılmakta ve nihai aşamada geri kazanılamayanlar yakılarak enerji kazanımı sağlanmakta ve atık azaltma çalışmaları son noktaya kadar sağlanmaktadır.

Singapur ekonomisinin temel itici güçlerinden biri olan yapı ve inşaat sektörü özellikle 2009 yılında % 19,8 büyüme gösterince, Singapur’da İYA yönetimine odaklanılmıştır. Bu durum göz önünde alınarak, Singapur’da endüstri dernekleri ve büyük devlet kurumları birlikte, Singapur'un sürdürülebilir kalkınmasına katkı olarak “Yeşil Bina” ve “Sürdürülebilir İnşaat Master Planlarını” devreye koymuştur. Singapur’da inşaat sektörü, binalarda ve inşaatta daha az doğal kaynak tüketecek ve bu tür malzemelerin ve ürünlerin aynı veya benzer amaçlarla tekrar kullanılabilirliğini sağlayacak şekilde, malzemelerin benimsenmesine odaklanmıştır.

Singapur'da sürdürülebilir inşaatın iki temel odak alanı, doğal malzeme kullanımını optimize etmek ve atıkların en aza indirilmesi için yeniden kullanımı ve geri dönüştürülmesi için verimli tasarım çalışmaları yapılmaktadır (Anggadjaja , Soh ve Leng, 2009: 2).

45

Singapur'un Sürdürülebilir İnşaat Master Planı, inşaat projelerinde doğal malzemelerin kullanımını azaltmak için 2008 yılında başlatılmıştır. Sürdürülebilir İnşaat Master Planında, kapalı döngü sıfır atık inşaat yaklaşımı ile inşaat faaliyetlerinin çevre üzerindeki etkisini azaltmanın yanı sıra, Singapur’un sınırlı depolama sahası kapasitesi üzerindeki etkiyi azaltmak için, sıfır atık depolamaya doğru çalışmalar yer almaktadır.

Sürdürülebilir Singapur Planı, Singapur hükümeti tarafından Nisan 2009'da ilan edilmiştir.

Plan, Singapur’un geleceğini planlamak için Bakanlıklar arasında yapılan çalışmaların doruk noktasıdır. Planın en önemli yönlerinden biri, kaynak verimliliğini artırmak ve sıfır depolama alanına ulaşmaktır. Singapur'da, binaların en az % 80'inin 2030 yılına kadar “Green Mark Sertifika” yeşil işaretli sertifika derecesine sahip olmasını sağlayacak uzun vadeli bir hedef belirlemiştir (Anggadjaja , Soh ve Leng, 2009: 2). Sektörü sürdürülebilir yapıya yönlendirmek için aşağıdaki tabloda gösterilen beş stratejik itici güç belirlenmiştir.

Tablo 2.6: Singapur Sürdürülebilir İnşaat Mastır Planının Beş Stratejik Bileşeni Stratejik

Etkiler

Doğal Malzeme Kullanımını Optimize Etmek İçin Verimli Tasarım

Sürdürülebilir Malzemelerin Geri Dönüşümü ve Kullanımı Stratejik Etki 1 Hükümet Sürdürülebilir İnşaatı Benimsemede Öncülük Ediyor

Stratejik Etki 2 Özel Sektörde Sürdürülebilir İnşaatın Geliştirilmesi Stratejik Etki 3 İnşaat Sektöründe Yeteneklerin Geliştirilmesi

Stratejik Etki 4 Stratejik Profil Oluşturma ve Sürekli Talep Yaratmak için Bilinçlendirme Stratejik Etki 5 Yasal Gereksinimlerle Minimum Standartlar Belirleme

Kaynak: (Anggadjaja , Soh ve Leng, 2009: 2)

Singapur gibi gelişmiş ülkeler başta olmak üzere geri dönüştürülmüş beton agregalar, yol bölme bloğu, prekast ve daha çok taşıyıcı olmayan betonda da kullanılmaya çalışılmaktadır. Özellikle İYA’nın geri dönüşüm işlemi için harcanan maliyet, doğal kaynakların işlenmesindeki maliyetlerden fazla olsa bile çevresel yararlar için bu uygulamalar yapılmaktadır. Daha yüksek kalitede geri dönüştürülmüş malzemelerin geri kazanılmasını teşvik etmek için, yerel yıkım uygulama kurallarına İYA yıkım protokolü dâhil edilmiştir. Yıkım Protokolü, yeniden kullanım ve geri dönüşüm için kaynak geri kazanımını en üst düzeye çıkarmak için yıkım atıklarının yerinde nasıl yönetilmesi gerektiğine ilişkin bir dizi uygulamayı içermektedir. Bu çalışama, atık için kabul edilebilir bir kaliteyi sağlamak ve daha temiz yıkım atığı üretmeyi amaçlamaktadır.

46

Bu protokole göre öncelikle “Yıkım Öncesi Denetim” yapılması zorunludur. Yıkım öncesi denetim ile bir binanın farklı bölümlerinde sırasıyla beton ve tuğla gibi geri dönüştürülebilir ve geri dönüştürülemez malzeme miktarları tanımlanır. Ayrıca malzeme ayrımı, yıkım sırası, daha iyi planlama ve yerinde yönetim için gerçek yıkımdan önce bütün bunlar belirlenir. Bu çalışmayla kaynak kurtarma hedefi de belirlenmiş olur. İkinci adım, “Sıralı Yıkım İşlemi”

yapılmasıdır. Burada malzemeler, tek tek malzemelerin her seferinde bir adım dikkatlice söküldüğü ve yeniden kullanım ve geri dönüşüm için kurtarıldığı aşamalara ayrılır. Her bir söküm aşamasında üretilen atıklar, geri dönüştürülemeyen maddelerin kirlenmesinin önemli ölçüde azaltılabileceği şekilde benzer tipte ve nitelikte olmalıdır. Yıkım sırası temel olarak inşaat işlemine ters sırada gerçekleştirilir. Son aşamada ise “Yerinde Sıralama” ile yıkım atıklarının doğru uygulamalara sahip olması ve atıkların çapraz kontaminasyonunu önlemek için atıkların yerinde ayrı olarak yönetilmesi ve depolanması hayati önem taşımaktadır. Yıkım atıkları uygun şekilde ayrıldıktan sonra, kullanılabilir ürünlere daha iyi işlenmek üzere uygun geri dönüşüm tesislerine yönlendirilmektedir (Anggadjaja , Soh ve Leng, 2009: 4-5).

Singapur'da inşaat ve yıkıntı atığı geri dönüşüm oranı çok yüksektir. İnşaat ve yıkıntı atıkları bileşenlerinin tamamına yakını yeniden değerlendirilir. İnşaat ve yıkım atıkları genellikle ahşap, metal, kâğıt ve plastik gibi malzemeler geri kazanımı için ayrılır. Beton atıklar inşaat faaliyetlerinde kullanılmak üzere agrega olarak hazırlanır. Singapur'da İYA geri dönüşümü demir içeren metaller, plastikler, kâğıt ve ahşap gibi atıklardan yararlı malzemeleri geri kazanmak için inşaat ve yıkım atıklarını toplayan ve ayıran birkaç geri dönüşüm şirketi vardır.

Geri kazanılan malzemeler daha ileri işlemler için yerel geri dönüşüm şirketlerine gönderilir.

Geri kazanılan ahşabın bir kısmı inşaat faaliyetleri için de tekrar kullanılmaktadır.

Ayırma işleminden sonra kalan atıklar, beton, tuğla, çakıl ve taşlar gibi malzemeleri içerir.

Bunlar daha sonra kırılır ve inşaat faaliyetlerinde yeniden kullanılmak üzere farklı boyutlarda agregalar üretmek için sınıflandırılır. Bu agregalar ayrıca prekast beton bloklar, drenaj boruları ve yol bordürleri gibi geri dönüştürülmüş beton ürünler yapmak için de kullanılır. İYA’nın geri kazanım ve yeniden kullanım faaliyetlerini ekonomik ve teknik anlamda zorlaştıran durumlar vardır. Binaların ömürlerinin sonunda sökülebilecek biçimde tasarlanmıyor olmaları, kompozit malzemelerin kullanımındaki artışın geri dönüşüm faaliyetlerini olumsuz yönde etkilemektedir.

Ayrıca yapıştırma yöntemi ile yapılan, yapı birleşimlerin yeniden kullanım ve geri dönüşüm faaliyetlerine olanak vermemesi, plastikten atıkları ayrıştırmakta kullanılabilecek teknolojilerin tam anlamıyla geliştirilmemiş olması yeniden kullanım ve geri kazanımı zorlaştırmaktadır.

Singapur’da bu tip zorluklarla karşılaşmamak için çalışmalar yapılmaktadır.

47

Singapur’da geri dönüşüm mümkün değilse mutlaka termal geri dönüşüm yapılmaktadır.

Nihayetinde, başka bir şey yapılamıyorsa, atıkların en uygun bir şekilde imha edilmesi gerekir.

Yakma tesislerinde her türlü atık yakılarak bertaraf edilirken enerji üretilmektedir. “Yaşam Döngüsü Düşüncesi” ve “Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi,” ürün ömrünün tüm aşamalarını içine alındığı ve ürünlerin kullanım ömürlerini tamamlayana kadar faydalanma yaklaşımıdır.

Doğal kaynakların sürdürülebilir kullanımı ve atıkların önlenmesi; atıkların geri dönüşümü ile ilgilidir. Singapur’da temel yaklaşım, geri dönüşüme teşvik üzerinedir. Yaşam döngüsü değerlendirmesi bakış açısına göre geri dönüşümün sona ermemesi önemlidir.