Sinema, tiyatro gibi faaliyetler insanların ufuklarını açma konusunda önemlidir. İnsanlara yeni dünyaları farklı hayatları keşfetme isteği uyandırırken, zararlı alışkanlıkların önlenmesi açısından da etkisi olduğu söylenebilir. TRA2 Bölgesindeki sinema ve tiyatro etkinliklerinin yetersiz olduğu görülmektedir. Özellikle ilçelerde bu yetersizlik kendini daha çarpıcı biçimde ortaya koymaktadır.
Yapılan bir mülakatta şunlara dikkat çekilmektedir: “Kağızman’da sosyal aktiviteler oldukça yetersiz;
bundan dolayı gençler boş zamanlarını kendilerine katkı sağlamayan kafe vb. yerlerde geçiriyorlar.
Sosyal tesisler –sinema, tiyatro- yetersiz; farklı alternatif çalışmalar sorunlu görülüyor.”139
Bölgede gerçekleştirilen tiyatro ve sinema benzeri etkinliklere gençlerin ilgisinin olduğunu, fakat yeterli düzeyde bu etkinliklerin gerçekleşmediğini yapılan mülakatlardan anlamak mümkündür.
Buna yönelik bir mülakatta şunlara değinilmiştir:
“Sosyo-kültürel altyapı yetersiz, tiyatro türü faaliyetler çok az. Geçen yıl öğretmenler ile ti-yatro kulübü kurduk. Çok ilgi gördü. İstanbul Büyükşehir Başkanlığı ile işbirliği yaptık. İlçede bazı müzik ve sanat dalları ile ilgili gruplar ve kulüpler var.”140
TRA2 Bölgesindeki gençlerin sinemaya gitme durumlarına bakıldığında, Tablo 7.29’da da görüldü-ğü üzere, yüzde 36,5‘in hiç sinemaya gitmediği görülmektedir. Fırsat buldukça giderim diyenlerin oranı ise 27,6 düzeyindedir. Bölgede az sayıda bulunan sinemaların vizyona yeni giren filmleri çok geç getirmeleri gençler tarafından şikayet konusu edilmektedir. Gençlerin büyük bir kısmı sinema filmlerinin internete düştükten sonra şehre gelmesi nedeniyle film seyretmeye gitmek istemedik-lerini ifade etmiştir. 141
139 Kağızman Spor Kulübü, Mülakat: M. Emin Köktaş-Adnan Akın, 28 Ekim.2017.
140 C. A. A., Patnos Belediye Başkanı, Mülakat: Murat Önder, 26 Ekim 2017.
Gençlerin sinemaya gitme durumları ile yaşadıkları il arasında anlamlı bir farklılık olduğu görül-mektedir (P=,000). Bölgede Iğdır ve Ardahan’da daha önce bulunan sinema salonları azalan talep nedeniyle kapanmıştır. Bu iki ilde şu anda sinema salonu bulunmamaktadır.142 Gençlerin sinema-ya gitme durumlarının iller düzeyinde dağılımına bakıldığında, Tablo 7.32’de de görüldüğü üzere, Ağrı, Iğdır ve Kars’taki gençlerin sinemaya hiç gitmedim deme oranları yüzde 30-35 arasında de-ğişiyorken, bu oran Ardahan’da yüzde 50’nin üzerinde seyretmektedir. Fırsat buldukça sinemaya giderim diyenlerin oranı yine Ardahan’da en düşük oranla (%18,2) karşımıza çıkarken, diğer üç ilde bu oran 29-31 aralığında değişmektedir. Ardahan başta olmak üzere ilçelerin büyük bir kısmında sinema salonunun olmaması gençlerin bu tür faaliyetlere katılmasını engellemektedir. Bir katılım-cının dile getirdiği ifadeler bu görüşü desteklemektedir: “Ardahan’da büyüyen bir genç ancak 20 yaşından sonra sinemaya gider”.143
Tablo 7.32: Bugüne kadar hiç sinemaya gittiniz mi?
Ağrı Ardahan Iğdır Kars
Hayır, hiç gitmedim 35,7 51,2 32,8 31,3
Bir iki kez gittim 35,0 30,7 37,2 38,1
Fırsat buldukça giderim 29,4 18,2 29,9 30,6
Toplam 100 100 100 100
Bölgede gerçekleştirilen görüşmelerin büyük bir kısmında yöneticiler sinema salonu sorununun çözülmesi konusunda hem fikirdir. Bu tür sanatsal faaliyetlerin artmasının gençlerin zararlı alış-kanlık edinmesinin önüne geçtiğini şiddetle savunmaktadırlar.
142 M.Y. Iğdır Belediye Başkanı, Mülakat: M. Emin Köktaş ve Adnan Akın, 27 Ekim 2017.
143 Ö.G. Ardahan Anadolu İmam Hatip Lisesi Müdürü, Mülakat: Adem Çaylak, Meryem Aybas ve Ramazan M. Doğaner, 27 Kasım 2017.
T.C. SERHAT KALKINMA AJANSI
İLİŞKİ AĞI
Fotoğraf: Mukadder Yardımcıel
“Çocuklar, gençler internet bağımlısı şu anda. Ben dört adet bilgisayar kırdım ama yerine yenilerini almak zorunda kaldım.”145
Ayrıca internet kafelerin okula yakın olması, çocuk ve gençlerin okuldan kaçarak vakitlerini bura-larda geçirmelerine yol açmaktadır.146 Bölgede görüşülen yetkililerin büyük bir kısmı aşırı internet kullanımını uyuşturucu ile bir tutmaktadır.147 Artan internet kullanımın gençleri aileden uzaklaştır-dığı, milli ve manevi değerlerin zayıflamasına yol açtığı da sık sık dile getirilmektedir.148 Eğitimciler ise internet kullanımının okul başarısını ciddi oranda düşürdüğünü belirterek ailelerin bu konuda yetersiz kaldıklarını ifade etmektedir.149 Erkeklerin büyük bir kısmı internet kafede oyun oynamayı tercih etmektedir. Bölge genelinde internet kafelerin yaygın olması en büyük sorun olarak gö-rülmektedir. Örneğin bir sivil toplum derneğinde çalışan gönüllülerden biri Ağrı’da yaklaşık 100 internet kafenin bulunduğunu ileri sürmüştür.150
Tablo 8.1: İnternet kullanıyor musunuz?
Sayı Yüzde
Hayır, kullanmıyorum 740 15,9
Evet, kullanıyorum 3.925 84,1
Toplam 4.665 100
Cinsiyete göre internet kullanımı arasında istatistiksel olarak anlamlılık farkı çok yüksektir (P=0.000). Tablo 8.2’ye göre kızların yüzde 19,3’ü, erkeklerin ise yüzde 12,5’i internet kullanma-dığını belirtmiştir. Araştırma kapsamında görüşülen yetkililerin büyük bir kısmı erkeklerin inter-net kafe bağımlılığı üzerinde dururken genç kızlar ile ilgili olarak daha az şikayet dile getirilmiştir.
Bunun nedeni genç kızların interneti kullanırken kafeler yerine ev veya cep telefonu üzerinden bağlanmasıdır. Bu durum cep telefonu üzerinden internete bağlanma ihtimali olmayan kızlar ne-deniyle, kızların daha az internet kullanmalarına da yol açmaktadır. Bununla birlikte, araştırma kapsamında görüşülen yetkililerden biri internet kullanımın genç kızların davranışını da olumsuz etkilediğini belirtmiştir: “Sosyal medyadan kaynaklı kızların küfür ettiğini duyuyorum.”151
145 G. T., Sarıkamış Belediye Başkanı, Mülakat: Olkan Senemoğlu ve Gözde Özer, 23 Kasım 2017.
146 B.A. Doğubayazıt İlçe Emniyet Müdürü, Mülakat: Ömer Çaha ve Ramazan Mutlu Doğaner, 26 Ekim 2017.
147 S.L. Doğubayazıt Gençlik Merkezi Müdürü, Mülakat: Ömer Çaha, 26 Ekim 2017
148 M.K.C. Zirve Kayak ve Tenis Kulübü, Mülakatı gerçekleştirenler Olkan Senemoğlu, Oğuzhan Altınkoz ve Adviye Damla Ünlü, 28 Ekim 2017.
149 Iğdır Milli Eğitim Müdür Yardımcısı, Mülakat: Havva Çaha ve Meryem Aybas, 27 Ekim 2017.
150 Ağrı TÜGVA odak grubu görüşmesi. Görüşmeyi yapan Havva Çaha ve Meryem Aybas, 26 Ekim 2017.
151 G. T., Sarıkamış Belediye Başkanı, Mülakat: Olkan Senemoğlu ve Gözde Özer, 23 Kasım 2017.
BÖLÜM 8
SOSYAL MEDYA VE İLİŞKİ AĞI
Yaşadığımız koşullarda birey-toplum, birey-devlet ve birey-birey ilişkilerinde en önemli iletişim araçlarını bünyesinde bulunduran sosyal medya unsurları, bir bütün olarak toplumsal taleplerin yerine getirilmesinde bir odak haline gelmiş bulunmaktadır. İletişim araç, tarz ve ortamları sürekli değişmektedir. Bu durum sosyal medya araçlarının belirleyiciliğini arttırmaktadır. Yukarıda bahse-dildiği üzere daha önce TV ve radyonun üstlendiği görev son yıllarda hızlı bir şekilde sosyal medya ağlarına devredilmektedir. Bu kapsamda, sosyal medya araçlarının toplumsal hayatın bütününde yarattığı etki giderek artmaktadır. İnsanlar son yıllarda karşılıklı iletişimin yerine gittikçe daha fazla oranda sosyal medyada “toplumsallaşma” sürecine girmişlerdir. Özellikle çocuk ve gençlerin artan oranda sosyal medyayı kullanması, fikirlerin ve davranışların oluşma sürecini derinden etkilemeye başlamıştır.
Türkiye 2000’li yıllardan itibaren çok hızlı bir değişim yaşamaktadır. İnternet kullanımının yaygın-laşmasıyla birlikte aileler önce evde internet hizmeti almaya başlamıştır. Evlerde kullanılan bilgi-sayarların özelliklerinin gittikçe yetersiz hale gelmesi ve kullanılan ağın yavaş olması beraberin-de, gençlerin hızla açılan internet kafelerin müdavimi olması sorununa yol açmıştır. Son yıllarda özellikle akıllı cep telefonlarının sayısı artarken fiyatlarının da eskiye oranla daha da ucuzladığı görülmektedir. Türkiye’de cep telefonu şebekesi hizmeti sağlayan şirketlerin sayısının artmasıyla birlikte internet, kısa mesaj (sms) ve konuşma ücretleri eskiye nazaran çok hızlı düşüş trendine gir-miştir. Bu durum daha önceleri ev veya internet kafeler üzerinden internete bağlanan gençlerin, şu anda sahip oldukları akıllı telefonlar yardımıyla internete bağlanmalarını kolaylaştırmaktadır.
İnternete bağlanmanın kolaylaşmasıyla birlikte çocuk ve gençlerin yetişmesinde radikal değişik-likler gözlenmeye başlamıştır. Bu durum gencin fikir, tutum ve davranışlarının oluşmasında aile ve çevrenin yerini internet kaynaklı çeşitli sosyal medya araçlarının almasına yol açmıştır.
Bu varsayımdan hareketle bu bölümde TRA2 Bölgesinde yaşayan gençlerin internet kullanma eğilimi, internet üzerinden sosyalleşme düzeyleri, hangi sosyal medya araçlarını kullandıkları gibi konulara yanıt aranacaktır. Bu bölümde ayrıca gençlerin sahip oldukları cep telefonlarını ne kadar kullandıkları da belirlenmeye çalışılacaktır.