Araştırmanın bu bölümünde sahip olunan evcil hayvan türleri, cinsiyetleri, evcil hayvanlarla uyuşan kişilik özellikleri, bu hayvanların alınma yerleri, tüketiciler tatile gittiğinde evcil hayvanı bıraktığı yerler gibi evcil hayvana yönelik özelliklerle evcil hayvan için yapılan beslenme, veteriner ve diğer harcamalarla, doğum günü, hediye gibi tüketim davranışlarına yer verilmektedir.
Araştırmaya katılan 415 hanenin 290’ında 643 kedi, 181’inde ise 277 köpek bulunmaktadır. Kedi besleyen hanelerde hane başına düşen kedi sayısı 2,21 iken, köpek besleyen hanelerde hane başına düşen köpek sayısı 1,53’tür. 56 hanede hem kedi hem köpek beslenmektedir. 234 hanede köpek beslenmeyip kedi beslenmektedir. 125 hanede ise kedi beslenmeyip köpek beslenmektedir. Tablo 2’de görüldüğü gibi, kedi besleyen 290 hanenin %56,6’sında 1 kedi bulunmaktayken, köpek besleyen 181 hanenin
%74,6’sında 1 köpek bulunmaktadır. Katılımcıların hem kedi hem de köpek sahibi olma, aynı veya farklı türden birden fazla kedi ve/veya köpek sahibi olma ihtimallerinden ötürü katılımcıların araştırmanın geri kalanını sadece bir evcil hayvanı için yanıtlaması gerektiği belirtilmiş ve seçim katılımcıların inisiyatifine bırakılmıştır.
Katılımcıların %63,1’i kediyi seçerken, %36,9’u köpeği seçmiştir. Seçilen kedi ve köpeklerin %54,9’u dişi, 45,1’i ise erkektir.
Araştırmaya katılanların %22,6’sı seçtikleri evcil hayvana 5 yıl ve daha uzun bir süredir sahip olduklarını belirtmiştir. Araştırmaya daha olan evcil hayvanların %39,1’i 4 yaş ve üzerindedir. Katılımcıların %40,7’si evcil hayvanını sokaktan, %4,8’i ise tamamının evcil hayvan üretim çiftliğinden oluşan diğer seçeneğini seçmişlerdir.
Kedilerin en çok sahiplenildiği yer %56,1’le sokak olurken, köpeklerin en çok sahiplenildiği yer %39,2 ile arkadaş / aile olmuştur.
Tablo 2
Sahip Olunan Hayvanların Sayısı, Seçimi, Cinsiyeti, Cinsiyetin Etkisi, Bakım Süresi, Yaşı ve Sahiplenildiği Yere İlişkin Bilgiler
Kedilerin Sahiplenildiği Yer Hayvan Barınağı 17 6,5
Arkadaş / Aile 54 20,6
Köpeklerin Sahiplenildiği Yer Hayvan Barınağı 13 8,5
Arkadaş / Aile 60 39,2
Katılımcıların %21,0’ı cinsiyetin evcil hayvan seçiminde etkisi olduğunu belirtirken %79,0’ı etkisi olmadığını belirtmiştir. Cinsiyetin evcil hayvan seçimine etkisi olduğunu belirten 87 katılımcıya bu durumun nedeni sorulduğunda; dişi kedi tercih edenlerin dişi kedilerin daha uysal, sevimli, sıcakkanlı, temiz ve bakımının daha kolay olduğunu düşünmesi, doğanın dişilere verdiği doğurma yeteneği, annelik duygusunun muhteşemliği ve yavru kedi yetiştirmenin sevilmesi, ilk kedisi dişi olanların ve kız çocuk isteyenlerin kedisinde de aynı cinsiyeti tercih etmesi, ya da tam tersi ilk kedisi erkek olanların bir de dişi kedi sahipliğini deneyimlemek istemesi, üç renkli kedilerin sevilmesi ve bunların dişi olmaları; erkek kedilerin kızgınlık döneminde kötü kokulu sperm atması, bu dönemi zor geçirmesi, alanlarını belirlemek için idrar bırakması ve evden kaçma eğilimlerinin yüksek olduğunun düşünülmesi gibi nedenler dişi kedi tercihinde önemli rol oynamaktadır. Erkek kediler ise kısırlaştırılmasının daha kolay olması, hareketli ve oyun oynamayı seven bir yapıda olması, doğuramadıkları için yavrularını sahiplendirme sorununun olmaması, kadın sahiplerine daha bağlı ve düşkün olduğunun düşünülmesi, erkeklerin erkek kedi tercih etmesi gibi nedenlerle tercih edilmektedir.
Dişi köpeklerin erkeklere kıyasla daha az inatçı, daha uysal, sakin, itaatkar olduğunun ve söz dinlediğinin düşünülmesi dolayısıyla da eğitimlerinin daha kolay olması, daha temiz, cana yakın ve sevimli olduğunun düşünülmesi, annelik içgüdüsünün olması ve doğurgan olmaları, sahiplerine ve evlerine daha bağlı olduğuna inanılması, dişilerin boyut itibarıyla daha küçük olması, sosyal hayata daha kolay adapte olabilmeleri, tuvalet eğitiminin daha kolay olduğunun düşünülmesi, evdeki dişi kediyle daha iyi anlaşacağına inanılması; erkek köpeklerin aralarında kavga etmesi, kızgınlık dönemindeki davranışları, daha dominant olmaları gibi nedenlerle dişi köpek tercih edilmektedir. Erkek köpekler ise dişilerin kısırlaştırılmasının ve kızgınlık dönemi bakımının zor oluşu ve periyodik olarak kanamalarının olması, dişinin üreme ve beraberinde getirdikleri yavru köpek bakımının zor olması, dişilerin daha hırçın olduğuna inanılması, evdeki diğer köpeğin dişi olmasından ötürü daha kolay anlaşmaları açısından ikincisinin erkek tercih edilmesi, erkek köpeklerin bakımının daha kolay olacağının düşünülmesi, avlanma amacıyla kullanımı, kızgınlık döneminde çiftleştirmek için dişi köpek bulmanın daha kolay olması dolayısıyla tercih edilmektedir.
Tablo 3
Seyahate Çıkarken Evcil Hayvanın Bırakıldığı Yer ve Evcil Hayvanın Parka Yürüyüşe Çıkarılma Durumuna İlişkin Bilgiler
Evde yalnız bırakıp birilerini arada
bakması için tembihliyorum
Evde yalnız bırakıp birilerini arada
bakması için tembihliyorum
Evde yalnız bırakıp birilerini arada
bakması için tembihliyorum
Katılımcılara seyahate çıkarken evcil hayvanlarını nereye bıraktıkları sorulmuş ve birden fazla seçeneği işaretleyebilecekleri belirtilmiştir. Tablo 3’te görüldüğü gibi seyahate çıkarken evcil hayvanı bırakmak için en çok tercih edilen %46,3 ile aile / arkadaş olurken, %0,7’ile en az tercih edilen diğer seçenek ise bakıcıya ve evde çalışana emanet etmektir. Kedi sahiplerinin seyahate çıkarken kedilerini bırakmak için en çok tercih ettikleri yer %45,8 ile arkadaş / aile olurken, köpek sahiplerinin en çok tercih ettiği seçenek ise %50,3 ile köpeği seyahate çıkarken beraberinde götürmek olmuştur.
Katılımcıların %46,0’ı evcil hayvanını parka yürüyüşe çıkardığını belirtirken,
%54,0’ı çıkarmadığını belirtmiştir. Kedi sahiplerinin %17,6’sı kedisini parka yürüyüşe çıkartırken %82,4’ü çıkarmamaktadır. Köpek sahiplerinin ise %94,8’i köpeğini parka yürüyüşe çıkartırken %5,2’si çıkarmadığını belirtmiştir. Evcil hayvanını yürüyüşe çıkaran 191 katılımcıların yürüyüşe çıkarma sıklıkları incelendiğinde; %64,9’unun her gün yürüyüşe çıkardığı saptanmıştır. Evcil hayvanını parka yürüyüşe çıkaran 191 katılımcının kedi ve köpek ayrı olarak yürüyüşe çıkarma sıklıklarına bakıldığında;
Kedilerini yürüyüşe çıkaran 46 katılımcının sadece %15,2’si ve köpeklerini yürüyüşe çıkaran 145 katılımcının %80,7’si evcil hayvanını her gün, yürüyüşe çıkarmaktadır.
Tablo 4
Tablo 4’te görüldüğü üzere, katılımcıların %39,0’ı evcil hayvanının genellikle katılımcının kendi yatağında uyuduğunu belirtmiştir. %7,5’lik diğer kısmında ise dam – çatı katı, evin içinde herhangi bir yer, evin içinde kanepe cevapları yer almaktadır.
Kedilerin %43,9’u, köpeklerin ise %30,7’si katılımcının kendi yatağında uyumaktadır.
Tüm bu veriler göz önünde bulundurulduğunda kedilerin %98,1’i iç mekanda uyurken
%1,9’u dış mekanda uyumaktadır. Köpeklerin ise iç mekanda uyuma oranı %74,5 iken, dış mekanda uyuma oranı 25,5’tir. Kedilerin katılımcı da dahil aile bireylerinin yatağında uyuma oranı %63,0 iken köpeklerde bu oran 35,9’dur.
Araştırmaya katılanların %23,9’u evcil hayvanı için doğum günü partisi düzenlediğini belirtirken, %76,1’i düzenlemediğini belirtmiştir. Katılımcıların %87,0’ı evcil hayvanı için hediye satın aldığını belirtirken, %13,0’ı hiç hediye almadığını belirtmiştir. Evcil hayvanı için hediye satın alan 361 katılımcıya, birden fazla seçenek seçebileceği belirtilip hangi nedenle hediye aldıkları sorulduğunda; %45,4 ile özel bir neden olmadan seçeneği en fazla tercih edilen neden olmuştur. İkinci olarak %34,3 ile ödüllendirme amacıyla, üçüncü %13,4 ile doğum günü seçeneği olmuştur. %1,0’lik diğer seçeneğinde ise evcil hayvan doğum yaptığında, evdeki diğer hayvan ölüp de seçilen hayvan yalnız kaldığında, hayvan hasta olduğunda, Hayvanları Koruma Gününde ve evcil hayvan sahibinin seyahatten dönerken hediye alması gibi nedenler bulunmaktadır.
Katılımcıların %3,9’u evcil hayvanlarını en az bir kez hayvan eğitim merkezine götürdüğünü, %14,9’u hayvan pansiyonuna bıraktığını, %43,1’i evcil hayvanıyla toplu taşıma araçlarına bindiğini, %58’8’i evcil hayvanıyla şehir dışına, %2,9’u ise yurt dışına çıktığını belirtirken, %94,7’si ileride de evcil hayvan beslemeye niyeti olduğunu belirtmiştir. Katılımcıların %24,8’i ise evcil hayvanıyla toplu taşıma araçları, kafe, otel, alışveriş merkezi ve benzeri yerlerde sorun yaşadığını belirtmiştir.
Araştırmaya katılanlara evcil hayvanlarıyla toplu taşıma araçları, kafe, otel alışveriş merkezi ve benzeri yerlerde yaşadıkları sorunların neler olduğu sorulduğunda gelen yanıtlar şu şekilde olmuştur.
Evcil hayvan sahiplerinin yanlarında hayvanları varken restoran, kafe, alışveriş merkezi, market gibi bazı mekanlara alınmamaları ve dolayısıyla buna göre plan yapma zorunda kalmaları ya da evcil hayvan sahiplerinin hayvanlarını arabada bırakıp aceleyle işlerini halletmeye çalışması, bazı mekanların bahçelerine dahi evcil hayvan kabul etmemesi, ufak çaplı alışverişlerde dahi evcil hayvanın
dışarıda bırakılmak zorunda kalınması ve bu durumun hayvanın çalınma riskini artırması,
Taksicilerin evcil hayvanı taksilerine almak istememeleri ya da sadece bagajda taşımak istemeleri, şehir içi otobüs ve metro gibi toplu taşıma araçlarına evcil hayvanın kurallar dahilinde taşıma çantasında ya da tasmalı ve ağızlıklı olsalar bile alınmamalarından kaynaklı sorunlar, buna bağlı olarak da özel araç olmadan bir yerlere gitmenin zor oluşu, şehirler arası yolculuklarda hayvanın ilaçla uyutularak bagajda taşınmasından kaynaklı sorunlar, bazı otobüs firmalarının kurallar dahilinde dahi evcil hayvan kabul etmemeleri, uçaklarda belli bir kilonun üstündeki hayvanların kargo kısmında taşınması ve hayvan için alınan bilet ücretinin yüksek oluşu, belli bir kilonun altında olup uçağın yolcu kısmında taşınan hayvanlara bazı yolcuların tepki göstermesi,
Her tatil köyü, otel ve pansiyonun evcil hayvan kabul etmemesi ve sadece evcil hayvan kabul eden otellerin tercih edinilme durumunda kalınmasından kaynaklanan seçeneklerin azalması, evcil hayvanla birlikte denize girilmek istendiğinde tepkiyle karşılaşılması,
Bazı insanların dini açıdan evcil hayvanlarla bir arada bulunmak istemeyişinden kaynaklanan tepkilerle karşılaşılması, hayvan dostu mekanlarda bile bazı müşterilerin hijyen kaygısı ve korkudan evcil hayvana tepki göstermeleri, özellikle büyük ırktaki köpeklerle parkta veya sokakta yürürken evcil hayvana gösterilen olumsuz tepkiler ve sahibine yöneltilen sözlü şiddet,
Evde dahi komşuların evcil hayvanın varlığına tepki göstermeleri,
Ayrıca bazı evcil hayvan sahipleri sorun yaşayacaklarını bildiklerinden dolayı bu tür yerlere hiç gitmeye kalkışmadıklarını belirtmiştir.
Tablo 5
Evcil Hayvanda İnsana Özgü Kişilik Özellikleri Sezinlemesine İlişkin Veriler
Sıklık Yüzde
Tablo 5’te görüldüğü üzere katılımcıların %98,3’ü evcil hayvanında insana özgü kişilik özellikleri sezinlediğini belirtirken %1,7’si sezinlemediğini belirtmiştir. Evcil hayvanında insana özgü kişilik özellikleri sezinlediklerini belirten 408 katılımcıdan evcil hayvanıyla uyuşan özellikleri belirlemeleri istenmiş ve birden fazla seçeneği seçebileceği belirtilmiştir. %77,2 ile en çok tercih edilen özellik duygusal / hassas olurken, %2,0 oranına sahip diğer özellikler ise akıllı, alıngan, anlayışlı, dost canlısı, göz teması kurabilen, heyecanlı, insancıl, iyi kalpli, kaş göz işaretinden anlayan, kıskanç, konuşkan, korkak, korumacı, merhametli, muzip, oyuncu, özgür ruhlu, realist,
sahiplenici, samimi, sevecen, sinirli, telepati kurabilen, titiz, tripli, ukala, uykucu, uysal, üzgün, yönetici ruhlu ve zeki özellikleri yer almıştır.
Evcil hayvanında kişilik özellikleri sezinleyen 258 kedi ve 150 köpek sahibinin hayvanlarında sezinledikleri kişilik özelliklerine kedi ve köpek bazında ayrı olarak bakıldığında; kedi sahiplerini kedilerini %77,9’la en fazla meraklı olarak adlandırmış, köpek sahipleri ise köpeklerini %86,7 ile en çok duygusal / hassas olarak nitelendirmiştir. Evcil hayvanında kişilik özellikleri sezinleyen 408 katılımcıya evcil hayvanlarının özellikleriyle kendi kişilik özelliklerinin benzerlik gösterip göstermediği sorulduğunda %75,7’si benzerlik olduğunu, %24,3’ü ise benzerlik olmadığını belirtmiştir.