Araştırmanın bu bölümünde hane halkı geliriyle evcil hayvanlara yapılan gıda, sağlık (veteriner) ve ürün harcamalarının ilişkisi üzerine yapılan ki-kare analizinin sonuçları aktarılacaktır.
Ki-Kare Testi
Hücrelerin %20’sinden fazlasının beklenen frekansların 5’ten küçük olmaması gerektiğinden (İslamoğlu ve Alnıaçık, 2014, s. 441), daha önce 10 gruptan oluşan hane halkı geliri frekans dağılımları göz önüne alınarak birleştirilmiş ve 3 grupta toplanmıştır. “Asgari ücret altı”, “Asgari ücret – 1.499 TL”, 1.500 TL’den az”, “1.500-1.999 TL” ve “2.000-2.499 TL” birleştirilerek “Düşük Gelir Seviyesi”; “2.500-2.999 TL”, “3.000-3.499 TL”, “3.500-3.999 TL” ve “4.000-4.499 TL” birleştirilerek “Orta Gelir Seviyesi”; “4.500-4.999 TL” ve “5.000 TL ve üzeri” birleştirilerek “Yüksek Gelir Seviyesi” olacak şekilde yeniden adlandırılmıştır.
Hane Halkı Geliri İle Evcil Hayvanlara Yapılan Gıda Harcamaları Arasındaki İlişkiye İlişkin Hipotezin (H6) Test Edilmesi
H0: Hane halkı geliri ile evcil hayvanlara yapılan gıda harcamaları arasında anlamlı bir ilişki yoktur.
H1: Hane halkı geliri ile evcil hayvanlara yapılan gıda harcamaları arasında anlamlı bir ilişki vardır.
Pearson Chi-Square’deki P değeri 0,05’ten küçük olması iki değişken arasında bir ilişki olduğu anlamına gelmektedir (İslamoğlu ve Alnıaçık, 2014, s. 444). Tablo 23’teki Pearson Chi-Square P değeri 0,05’ten büyük olduğu için hane halkı geliri ile evcil hayvanlara yapılan gıda harcamaları arasında anlamlı bir ilişki olmadığı ortaya çıkmaktadır. Bu durumda H0 hipotezi desteklenmiş, H1 hipotezi desteklenmemiştir.
Tablo 22
Hane Halkı Geliri İle Evcil Hayvanlara Yapılan Gıda Harcamaları Çapraz Tablosu
Hane Halkı Geliri İle Evcil Hayvanlara Yapılan Gıda Harcamaları Arasındaki İlişkiyi Ölçmeye Yönelik Ki-Kare Testi
Linear-by-Linear Association 5,384 1 ,020
a.0 hücrede (%0,0) beklenen değer 5'in altındadır. Beklenen minimum değer 9,07'dir.
Hane Halkı Geliri İle Evcil Hayvanlara Yapılan Sağlık (Veteriner) Harcamaları Arasındaki İlişkiye İlişkin Hipotezin (H7) Test Edilmesi
H0: Hane halkı geliri ile evcil hayvanlara yapılan sağlık (veteriner) harcamaları arasında anlamlı bir ilişki yoktur.
H1: Hane halkı geliri ile evcil hayvanlara yapılan sağlık (veteriner) harcamaları arasında anlamlı bir ilişki vardır.
Tablo 25’teki Pearson Chi-Square P değeri 0,05’ten küçük olduğundan hane halkı geliri ile evcil hayvanlara yapılan sağlık harcamaları arasında anlamlı bir ilişki vardır. Bu durumda H0 hipotezi desteklenmemiş, H1 hipotezi desteklenmiştir. 8 serbestlik derecesinde hesaplanan ki-kare değeri 16,379 bulunmuştur.
Tablo 24
Hane Halkı Geliri İle Evcil Hayvanlara Yapılan Sağlık (Veteriner) Harcamaları Çapraz Tablosu
Hane Halkı Geliri İle Evcil Hayvanlara Yapılan Sağlık (Veteriner) Harcamaları Arasındaki İlişkiyi Ölçmeye Yönelik Ki-Kare Testi
Linear-by-Linear Association 5,494 1 ,019
a.0 hücrede (%0,0) beklenen değer 5'in altındadır. Beklenen minimum değer 9,00'dır.
Hane Halkı Geliri İle Evcil Hayvanlara Yapılan Ürün Harcamaları Arasındaki İlişkiye İlişkin Hipotezin (H8) Test Edilmesi
H0: Hane halkı geliri ile evcil hayvanlara yapılan ürün harcamaları arasında anlamlı bir ilişki yoktur.
H1: Hane halkı geliri ile evcil hayvanlara yapılan ürün harcamaları arasında anlamlı bir ilişki vardır.
Tablo 27’deki Pearson Chi-Square P değeri 0,05’ten küçük olduğu için hane halkı geliri ile evcil hayvanlara yapılan ürün harcamaları arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Bu durumda H0 hipotezi desteklenmemiş, H1 hipotezi desteklenmiştir. 8 serbestlik derecesinde hesaplanan ki-kare değeri 17,264 bulunmuştur.
Tablo 26
Hane Halkı Geliri İle Evcil Hayvanlara Yapılan Ürün Harcamaları Çapraz Tablosu
Gelir Grupları
Toplam
Düşük Orta Yüksek
Ürün Harcamaları
99 TL'den az Gözlenen 19 21 10 50
Beklenen 12,0 18,4 19,7 50,0
100-249 TL Gözlenen 25 34 31 90
Beklenen 21,5 33,0 35,4 90,0
250-499 TL Gözlenen 17 27 36 80
Beklenen 19,1 29,4 31,5 80,0
500-999 TL Gözlenen 16 39 37 92
Beklenen 22,0 33,8 36,2 92,0
1.000 TL ve üzeri Gözlenen 22 31 49 102
Beklenen 24,4 37,4 40,2 102,0
Toplam Gözlenen 99 152 163 414
Beklenen 99,0 152,0 163,0 414,0
Tablo 27
Hane Halkı Geliri İle Evcil Hayvanlara Yapılan Ürün Harcamaları Arasındaki İlişkiyi Ölçmeye Yönelik Ki-Kare Testi
Ki-Kare Testi Değer Serbestlik
Derecesi
Çift Kuyruklu
P
Pearson Chi-Square 17,264a 8 ,027
Likelihood Ratio 17,737 8 ,023
Linear-by-Linear Association 10,708 1 ,001
a.0 hücrede (%0,0) beklenen değer 5'in altındadır. Beklenen minimum değer 11,96'dır.
BÖLÜM V
TARTIŞMA VE YORUM
Çalışmanın bu bölümünde T-testi, varyans ve Ki-kare analizleri sonucunda elde edilen bulgularla literatürde yer alan çalışmaların sonucunda elde edilen bulguların karşılaştırılması yapılacaktır.
5.1. Analiz Sonuçlarının Literatürdeki Sonuçlarla Karşılaştırılması
Evcil hayvanın türünün sahiplik rolleri üzerinde oluşturduğu farklılık test edildiğinde, evcil hayvan sahiplerinin köpeklerini daha çok arkadaş olarak görürken kedilerini ise meta ve sorun olarak gördüğü sonucuna varılmıştır. Bu sonuca benzer nitelikte Lue ve diğerleri de çalışmalarında çocukların köpeklere daha çok bağlı olduklarını (2007); Freiwald ve diğerleri ise köpeklere karşı duyulan bağlılığın derecesinin daha yüksek olduğu sonucuna varılmışlardır.
Evcil hayvanlar için yapılan gıda ve sağlık ve ürün harcamalarıyla sahiplik rolü arasındaki farklılığa ilişkin analizin sonucu incelendiğinde istatistiki açıdan anlamlı bir fark bulunmadığı anlaşılmaktadır. Bu durumda literatürde yer alan ve sahiplik rolleriyle evcil hayvana yapılan harcamalar arasında ilişki olduğunu belirten Belk (1996), Jyrinki ve Leskinen (2006) ve Chen ve diğerleri (2012)’nin çalışmalarının aksine bir sonuca ulaşılmıştır.
Hane halkı geliriyle evcil hayvanlara yapılan harcamalar arasındaki ilişki incelendiğinde gıda harcamaları açısından istatistiki açıdan anlamlı bir ilişkinin olmadığı sonucuna varılırken; sağlık ve ürün harcamaları açısından anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. Bu durum hane halkı geliri yıllık 70.000 Doların (256.200 TL) üzerinde olan kişilerin evcil hayvana yönelik gıda ve tıbbi malzeme harcamalarında artışın saptandığı Pets Gifts (2007)’in çalışmasıyla gıda harcamaları yönünden benzerlik göstermezken tıbbi malzeme (sağlık) harcamaları yönünden benzerlik göstermiştir.
Aynı şekilde analiz sonucunda elde edilen bu sonuçla, gelirle evcil hayvan için yapılan hizmet (Chen ve diğerleri, 2012) ve ürün (APPA, 2009) harcamaları arasında ilişki olduğu belirtilen çalışmalar arasında bir benzerlik olduğu görülmektedir.