123 akıĢının hızlanmasına ve daha çok yabancı yatırımcının faaliyette bulunmasına zemin hazırlamıĢtır316.
124 olursak eğer, AB üyesi ülkelerde yukarıda ifade edilen teĢvik araçları, yıllar itibariyle farklı Ģekillerde ve farklı oranlarda uygulanmıĢtır319.
Son zamanlarda Yunanistan, Ġtalya, Fransa, Ġspanya, Hollanda ve Ġngiltere, emek yoğun faaliyetler üzerindeki vergi yükünü azaltmak amacıyla, KDV oranlarında indirim ve istisna yoluna gitmiĢtirler. Bunun yanı sıra, birlik içerisinde kurumlar vergisi ve gelir vergisi alanlarında da çeĢitli indirimler, istisna ve muafiyetler söz konusu olmuĢtur. Bu bakımdan birlik geneli birçok üye ülkede, kurumlar vergisi oranlarında önemli indirimler yapılmıĢtır. Bu kapsamda; Bulgaristan‟da 2006 yılında %15 olan kurumlar vergisi oranları, 2007 yılından itibaren %10 düzeyine çekilmiĢken, Danimarka‟da ise %28 iken, %25 olmuĢtur. Ayrıca Almanya‟da 2006 yılında %38 olan kurumlar vergisi oranları, 2008 yılından itibaren %29 seviyelerine kadar gerilemiĢken, Bu durum Ġngiltere‟de ise 2006 yılında, %30 iken en son 2014 yılında ise %21 olarak gerçekleĢmiĢtir. Yine bu doğrultuda birçok AB üyesi ülke, yatırımlara yönelik çeĢitli indirim, muafiyet ve istisna uygulamaları düzenlemiĢtirler. Portekiz, Ġspanya, Ġrlanda, Belçika, Hollanda, Macaristan ve Çek Cumhuriyeti, yatırımlarının türüne ve miktarına bağlı olarak 5 ile 10 yıla kadar, farklı Ģekillerde teĢvik politikaları uygulamıĢtırlar320.
Ayrıca bunların dıĢında hızlandırılmıĢ amortisman uygulamasına yer veren;
Ġngiltere, Almanya, Ġrlanda, Yunanistan ve Portekiz, yatırımlara yönelik ayrılan normal amortisman oranlarını, %20 ile %150‟sine kadar artırma imkanı tanımaktadır. Vergi tatili uygulaması ise özellikle yabancı Ģirketler için, 5 ile 10 yıl arasında, gelir ve kurumlar vergisinden istisna Ģeklinde; Polonya, Macaristan ve Çek Cumhuriyetinde yaygın olarak düzenlenmektedir. Vergi ertelemesi, özellikle birlik üyesi ülkelerde kalkınma ve sanayileĢmenin artırılması amacıyla, geri kalmıĢ bölgeler baĢta olmak üzere, yatırım oranlarını artırabilmek için, farklı sürelerde uygulanmaktadır. Örneğin Ġngiltere ve Danimarka‟da, 1 yıl ile 10 yıl arasında vergi ertelemesi söz konusudur321.
AB bünyesinde yer alan ülkelerde vergi rekabeti konusunda yapılan çalıĢmalar ve atılan adımlar, aĢağıda belirli ülkeler doğrultusunda gösterilmiĢtir. Bu bağlamda yer alan baĢlıca ülke örnekleri Ģu Ģekildedir;
319 a.g.e., p.19-22.
320 Giray, a.g.e., 2012, s.143-150.
321 a.g.e., s.143-150.
125 - Almanya‟da, 1 Ocak 2008 tarihi itibariyle Ģirket vergisi reformu yürürlüğe
girmiĢtir. Yeni değiĢikliğe göre, kurumlar vergisi oranı %25‟den %15‟e indirilmiĢtir. Ayrıca 2011 yılı sonunda Alman Hükümeti, sosyal güvenlik sigortası katılım payını, 1 Ocak 2012 tarihinden geçerli olmak üzere, %19,9‟dan %19,6‟ya düĢürmüĢtür.
- Ġrlanda‟da faiz ve sermaye üzerinden alınan vergiler, 2012 itibariyle % 25‟ten
%30‟a yükseltilmiĢtir. Ayrıca Ocak 2012‟ten itibaren standart KDV oranı, % 21‟den % 23‟e çıkarılmıĢtır.
- Ġspanya‟da ise, 1 Ocak 2013‟ten itibaren mortgage faiz indirimi kaldırılmıĢtır.
Ayrıca 1 Eylül 2012‟den itibaren standart KDV oranı % 21‟e ve indirimli KDV oranı ise, % 10‟a çıkarılmıĢtır. Bunun yanı sıra, yatırım ve istihdam artıĢını desteklemek için 1 Ocak 2011‟den itibaren, çeĢitli tedbirler alınmıĢtır.
- Fransa‟da, 2012 tarihinde alınan bir kararla 31 milyon Avro ve üzeri gelire sahip Fransız vatandaĢlarından, %75 oranında gelir vergisi alınmasını öngören yasa tasarısı iptal edilmiĢtir. Ayrıca Ocak 2011‟den itibaren kâr payları ve faizler üzerindeki vergi, %18‟den %19‟a yükseltilmiĢtir.
- Macaristan‟da, 2011 yılında gerçekleĢtirilen vergi reformu ile en yüksek marjinal vergi oranı, %32‟den %16‟ya çekilmiĢtir.
- Avusturya‟da ise 2011‟den itibaren, sermaye gelir vergisi oranları ile özel vakıflara ait oranlar, %25 değerine uyumlaĢtırılmıĢtır.
- Ġngiltere‟de ise Nisan 2013‟ten itibaren, Ģahsi vergi indirim miktarları artırılmıĢ ve gelir vergisi oranları düĢürülmüĢtür. Kurumlar vergisi oranı Nisan 2012‟de, %24‟e düĢürülmüĢtür.
- Çek Cumhuriyetinde ise, serbest meslek erbapları için vergi indirimlerinin sınırlandırılması ve gelir vergisinin %19‟dan %20‟ye yükseltilmesi gibi reformlar, 2012 yılından itibaren gündeme gelmeye baĢlamıĢtır. Ayrıca 1 Ocak 2012‟den itibaren indirimli KDV oranı, %10‟dan %14‟e yükseltilmiĢtir.
- Finlandiya‟da, 2012‟den itibaren sermaye gelirleri üzerindeki vergi oranı, 50.000 Avro‟yu aĢan gelirler için %28‟den %30‟a yükseltilmiĢtir. Ayrıca 2012‟den itibaren, kurumlar vergisi oranı %26‟dan %24,5‟e indirilmiĢtir.
126 - Slovenya‟da ise, 1 Ocak 2012‟de yürürlüğe giren Kurumlar Vergisi Kanunu‟nda
yapılan değiĢiklik ile yasal oran, %20‟den %18‟e indirilmiĢtir. Bu oran 2013‟de
%17, 2014‟de %16 ve 2015‟de ise %15 olarak öngörülmektedir.
- Yunanistan‟da, Temmuz 2011‟de yeni bir vergi (Solidarity Tax) getirilmiĢ olunup, 2010‟dan 2014 yılına kadar elde edilecek gelirlere, 12.000 Avro üzeri için %1 ve 100.000 Avro üzeri için %4 arasında değiĢen oranlarda, uygulanması amaçlanmıĢtır.
Yukarıda ifade edilen çeĢitli düzenlemeler ve yapılan vergisel reformlar ile temelde; vergileme ilkeleri arasında yer alan adalet-etkinlik-basitlik ilkelerinin yanı sıra, mevcut vergi tabanının genişletilmesi, kayıt dışı ekonominin önlenmesi ve haksız vergi rekabetine karşı çeşitli tedbirlerin alınması gibi çeĢitli politikalar amaçlanmaktadır322.
Bu kapsamda değerlendirildiğinde ülkeler açısından vergi rekabeti süreci, devletlerin vergileme alanındaki keyfi yetkilerini sınırlandırmakta ve kamu ekonomisi üzerinde de, önemli iĢlevlere sahip olmaktadır. Vergi rekabeti süreci içerisinde, hükümetlerin dilediği gibi vergi koyma ve vergi oranlarını belirleme yetkileri daralmıĢtır323.
Bunun dıĢında ayrıca, bütçe harcamalarının önemli bir kısmının vergi gelirleri ile finanse edildiği bir ortamda, kaynak kullanımında etkinliğin sağlanması ve kamu kaynaklarının daha verimli kullanılması sağlanmaya çalıĢılmıĢtır324.
Küresel vergi rekabetinin AB açısından getirmiĢ olduğu bir diğer sonuç ise, bu dönemde birçok AB üyesi ülkede servet üzerinden alınan vergilerin azaltılmıĢ veya da kaldırılmıĢ olmasıdır. Bu kapsamda Ġsveç ve Norveç servet üzerinden alınan vergileri azaltma yoluna giderken; Almanya, Hollanda ve Danimarka gibi ülkeler ise bu vergileri tamamen kaldırmıĢlardır. Ayrıca bunların dıĢında, son dönemler itibariyle üye ülkeler arasında meydana gelen vergisel rekabetin etkileri ile birlikte, kurumlar vergisi oranları baĢta olmak üzere, daha birçok vergi türünde oran indirimleri söz konusu olmuĢtur. Bu
322 Jeffrey Owens, “Fundamental Tax Reform: The Experience of OECD Countries”, Annual Meeting of Tax Foundation, Washington D.C, 2004, p.1.
323 Eckhard Jeneba, Guttorm Schjelderup, “Why Europe Should Love Tax Competition and the U.S. Even More So”, NBER Working Paper, No:9334, 2002, p.5
324 Daniel J. Mitchell, “Lowering Marginal Tax Rates: The Key to Pro-Growth Tax Relief”, The Heritage Fouridation Backgrounder, No:1443, 2001, p.8.
127 kapsamda birlik içerisinde meydana gelen vergisel değiĢim aynı yönlü olmakla birlikte, üye ülkeler arasında da ayrıca, gizli bir rekabet gündeme gelmeye baĢlamıĢtır325.