ORTAÖĞRETĠM KURUMLARINDA (LĠSE) MÜZĠK DERSĠNĠN GÜNÜMÜZDEKĠ DURUMUNA ĠLĠġKĠN
Liselerinde 9. sınıflarda 2 ders saati diğer sınıflarda 1 ders saati olarak ortak dersler arasında
2. Alt Problemin Çözümüne Yönelik Bulgular
Tablo.3 “Okulda müzik dersliğinin var olma durumu ile
bu durumun müzik dersinin açılmasına ve müzik dersinin öğrenciler tarafından seçilmesine etkisi” hakkında müzik öğretmenlerinin görüĢleri
Müzik Dersliğinin Var Olma Durumu
Var Yok Toplam
f % f % f %
4 57,1 3 42,9 7 100
Ders Açılmasında Etkisi
Var Yok
f % f % f %
1 14,3 6 85,7 7 100
Öğrencilerin Dersi Seçmesine Etkisi
Var Yok
f % f % f %
7 100 - - 7 100
Tablo.3’de araĢtırma örneklemini oluĢturan müzik öğretmenlerinden %57,1’i okulda müzik dersinin iĢlendiği özel bir ortamın olduğunu, %42,9’u müzik dersinin iĢlendiği özel bir ortamın olmadığına dair görüĢ bildirdikleri görülmektedir.
AraĢtırma örneklemini oluĢturan müzik öğretmenlerinden %14,3’ü müzik dersine ait özel bir ortamın olmasının ders açılmasında etkisinin bulunduğunu, %85,7’si ders açılmasında etkisinin bulunmadığını ifade ettiği görülmektedir.
AraĢtırma örneklemini oluĢturan müzik öğretmenlerinin tamamı, okulda müzik dersliğinin var olma durumunun müzik dersinin öğrenciler tarafından seçilmesinde etkili olduğu yönünde görüĢ bildirdikleri görülmektedir.
Bu bulgulardan hareketle; okullarda müzik dersinin öğrenciler tarafından seçilmesinde çok büyük rol oynayan müzik dersliğinin var olma durumun, müzik dersinin açılmasında dikkate alınmadığı yorumu yapılabilir.
3. Alt Problemin Çözümüne Yönelik Bulgular
Tablo.4 “Okulda müzik dersinde kullanılan araç - gereçlerin ve çalgıların var olma durumu ile bu durumun müzik dersinin açılmasına ve müzik dersinin öğrenciler tarafından seçilmesine etkisi”
hakkında müzik öğretmenlerinin görüĢleri Okulda Müzik Ders Araç – Gereç ve Çalgıların Var Olma Durumu
Var Yok Toplam
f % f % f %
*2 28,6 5 85,7 7 100
Ders Açılmasında Etkisi
Var Yok
f % f % f %
- - 7 100 7 100
Öğrencilerin Dersi Seçmesine Etkisi
Var Yok
f % f % f %
7 100 - - 7 100
*AraĢtırmanın örneklemini oluĢturan bir öğretmen okulda sadece müzik ses sisteminin var olduğunu, diğer bir öğretmen de piyano, elektro gitar, ses sitemi, projeksiyon aleti olduğunu belirtmiĢtir.
Tablo.4’de araĢtırma örneklemini oluĢturan müzik öğretmenlerinin %28,6’sı okulda müzik dersinde kullanılan araç-gereç ve çalgıların olduğunu, %85,7’si okulda müzik dersinde kullanılan araç-gereç ve çalgıların olmadığına, dair görüĢ bildirdikleri görülmektedir.
AraĢtırma örneklemini oluĢturan müzik öğretmenlerinin tamamı, müzik dersinde kullanılan ders araç-gereçleri ve çalgılarının, dersin açılmasında etkisinin bulunmadığını ancak öğrenciler tarafından dersin seçilmesinde etkili olabileceği yönünde görüĢ bildikleri görülmüĢtür.
Bu bulgulardan hareketle, müzik dersinin öğrenciler tarafından seçilmesinde büyük rol oynadığı düşünülen araç-gereç ve çalgıların okullarda bulunma durumunun düĢük düzeyde
olmasının öğrenciler üzerinde dersin seçimine yönelik olumsuz etki bırakacağı yorumu yapılabilir.
4. Alt Problemin Çözümüne Yönelik Bulgular
Tablo.5 Okullarda müzik dersi alan Ģubelerin dağılımı
f %
Bütün ġubelerin müzik dersini alma durumu 2 28,6 Sadece 9,10 ve 11. sınıfların müzik dersini alma durumu 3 42,9 Sadece 10,11 ve 12. sınıfların müzik dersini alma durumu 1 14,3 Alana göre farklılık gösteren Ģubeler 1 14,3
Toplam 7 100
Tablo.5’de araĢtırma örneklemini oluĢturan müzik öğretmenlerinden %28,6’sı okulda müzik dersinin bütün Ģubelerde iĢlendiğini, %42,9’u sadece 9,10 ve 11. sınıflarda iĢlendiğini, %14,3’ü sadece 10,11 ve 12. sınıflarda iĢlendiğini, %14,3’ü de alana göre (sayısal-sözel) farklılık göstererek iĢlendiğini bildirdikleri görülmektedir.
Bu bulgulardan hareketle müzik dersi alan Ģubelerin, araĢtırma kapsamına alınan ortaöğretim kurumlarına göre farklılık gösterdiği söylenebilir. Bu bağlamada, bütün Ģubelerin müzik dersini alıyor görünümünde olması durumu dahi bütün öğrencilerin müzik dersi aldığı anlamını taĢımamaktadır. ġubeler Görsel sanatlar / Müzik ya da Beden Eğitimi / Görsel
sanatlar / Müzik dersi adı altında ayrıldığından dolayı, müzik dersini seçemeyen öğrencilerin
olduğu da göz önünde bulundurulması gereken bir husustur. Bu durum görüĢ bildiren diğer tüm öğretmenler için de geçerlidir.
5. Alt Problemin Çözümüne Yönelik Bulgular
Tablo.6 Müzik dersi sınıflarının oluĢturulmasında izlenen yol / yöntem
f %
Okullarda müzik dersine ait sınıflar oluĢturulurken öğrencilerin ilgi ve yetenekleri
doğrultusunda seçim yapılmakta. 3 42,9
Sayıca eĢit bir dağılım yapılarak, idarenin belirlediği bir seçimle sınıflar
oluĢturulmaktadır. 4 57,1
Toplam 7 100
Tablo.6’da araĢtırma örneklemini oluĢturan müzik öğretmenlerinin %42,9’u okullarda müzik dersine ait sınıflar oluĢturulurken öğrencilerin ilgi ve yetenekleri doğrultusunda seçim yapılmakta olduğu, %57,1’i sayıca eşit bir dağılım yapılarak, idarenin belirlediği bir seçimle sınıflar oluĢturulmakta olduğunu belirttikleri görülmektedir.
Bu bulgulardan hareketle müzik dersi Ģubelerinin, ağırlıklı olarak sayıca dengeli bir dağılım yapılmak suretiyle ya da idarenin belirlediği bir seçimle oluĢturulduğu, bunun yanında öğrencilerin ilgi ve yeteneklerinin de ders seçiminde etkili olduğu yorumu yapılabilir.
6. Alt Problemin Çözümüne Yönelik Bulgular
Tablo.7 “Bir öğrencinin lise öğrenimi boyunca müzik dersi almadan mezun olabilme durumu” ile bu sorunun çözümüne yönelik okul yönetimince geliĢtirilen bir çıkar yolun (yöntem) varlığına dair
müzik öğretmenlerinin görüĢleri Öğrencilerin müzik dersi almadan mezun olabilme durumu
Var Yok Toplam
f % f % f %
7 100 - - 7 100
Bütün öğrencilerin müzik dersi almalarına yönelik özel bir yöntem
Var Yok
f % f % f %
- - 7 100 7 100
Tablo.7’de araĢtırma örneklemini oluĢturan müzik öğretmenlerinin tamamı öğrencilerin ortaöğretimde müzik dersi almadan mezun olabilme durumunun olduğunu, bu duruma karĢın idare tarafından geliĢtirilen özel bir yöntemin olmadığı yönünde görüĢ bildirdikleri görülmektedir.
Bu bulgudan hareketle öğrencilerin ortaöğretim kurumundan genel müzik eğitimi almadan mezun olabilme riskinin olduğu ve bu riske karĢın tedbirlerin alınamadığı yorumu yapılabilir.
7. Alt Problemin Çözümüne Yönelik Bulgular
Tablo.8 “Öğrencilerin müzik dersini tercih etme / etmeme sebepleri” hakkında müzik öğretmenlerinin görüĢleri
f %
Öğrencilerin derse karĢı önceden geliĢtirdikleri (olumlu ya da olumsuz ) bakıĢ açıları. 6 85,7
Ders öğretmeninin tutumu. 4 57,1
Dersin iĢlenme biçimi ve içeriği. 3 42,9
Yüksek not alabilme durumu. 2 28,6
Öğrencilerin hazır bulunuĢluk düzeyleri. 2 28,6 Dersin sonraki dönemlerde devamlılığı. 1 14,3 Tablo.8’de, öğrencilerin müzik dersini tercih edip etmeme durumlarına; araĢtırma örneklemini oluĢturan müzik öğretmenlerinden %85,7’sinin öğrencilerin derse karşı önceden geliştirdikleri bakış açılarının, %57,1’inin ders öğretmeninin tutumunun, %42,9’unun dersin
işlenme şekli ve içeriğinin, %28,6’sının yüksek not alabilme durumunun, %28,6’sının öğrencilerin hazır bulunuşluk düzeylerinin, %14,3’ünün de dersin sonraki dönemlerde devamlılığının etki ettiğini bildirdikleri görülmektedir.
Bu bulgulardan hareketle öğrencilerin müzik dersini tercih edip etmemelerindeki en önemli nedenlerin derse karĢı önceden geliĢtirdikleri (olumlu ya da olumsuz ) bakıĢ açıları, ders öğretmenin tutumu ve dersin iĢlenme biçimi ve içeriği olduğu söylenebilir.
SONUÇLAR ve ÖNERĠLER Sonuçlar
AraĢtırma bulguları doğrultusunda;
1. Okulda müzik dersi branĢ öğretmeninin bulunmasının dersin açılmasında etkili olduğu,
2. ÇalıĢmanın örneklemini oluĢturan okulların yarıdan fazlasında müzik dersi için özel bir ortam olduğu,
3. Okulda müzik dersliğinin var olma durumunun ders açılmasına etkisinin olmadığı, ancak öğrenciler tarafından dersin seçilmesinde etkili olduğu,
4. ÇalıĢmanın örneklemini oluĢturan okulların çok az bir kısmında müzik dersinde kullanılan araç-gereç ve çalgıların olduğu,
5. Okulda müzik ders araç-gereçlerinin var olma durumunun ders açılmasına etkisinin olmadığı, ancak öğrenciler tarafından dersin seçilmesinde etkili olduğu,
6. ÇalıĢmanın örneklemini oluĢturan okulların çok az bir kısmında müzik dersinin okuldaki bütün Ģubelerde görüldüğü,
7. ÇalıĢmanın örneklemini oluĢturan okulların yarıdan fazlasında müzik dersi sınıflarının sayıca görsel sanatlar ve müzik dersi olarak eĢit bir dağılımın yapılarak oluĢturulduğu, 8. ÇalıĢmanın örneklemini oluĢturan okulların yarısına yakın bir kısmında müzik dersine
ait sınıflar oluĢturulurken öğrencilerin ilgi ve yetenekleri doğrultusunda seçim yapıldığı, buradan hareketle öğrencilerin ilgi ve yeteneklerinin ders seçiminde dikkate alındığı,
9. Bir öğrencinin lise öğrenimi boyunca müzik dersi almadan mezun olabilme riskinin kesinlikle bulunduğu, dolayısıyla ortaöğretimde bütün öğrencilerin müzik eğitimi alamadığı,
10. Bu riske karĢın okul idaresi tarafından bir sistem geliĢtirilemediği (önlem alınamadığı),
11. Öğrencilerin müzik dersini tercih etme sebepleri arasında öncelikli olarak, derse karĢı önceden geliĢtirdikleri bakıĢ açıları olduğunu, bunu sırasıyla ders öğretmeninin tutumu ve dersin iĢlenme Ģekli ve içeriğinin izlediği sonuçlarına ulaĢılmıĢtır.
Öneriler
AraĢtırmanın sonuçları doğrultusunda;
1. Ortaöğretim kurumunda müzik dersinin açılmasında etkili olması sebebiyle, müzik öğretmeninin bulunması,
2. Ders seçiminde ve iĢlenmesinde etkili olduğu için, müzik dersine ait özel bir ortamın (müzik odasının) olması, bunu yanında derste kullanılacak araç-gereç ve çalgıların bulunması,
3. Ortaöğretimde bütün öğrencilerin müzik eğitiminden yararlanabilmeleri için müzik dersinin bütün ortaöğretim kurumlarında ve tüm Ģubelerde zorunlu hale getirilmesi ve ders adının da "Müzik Dersi" olarak değiĢtirilmesi önerilmektedir.
KAYNAKÇA
SAY Ahmet, Müzik Öğretimi, Müzik Ansiklopedisi Yayınları, Sözkesen Matbaası. Ankara, Temmuz 2005.(4. Baskı)
KOCA ġehriban, Müzik Eğitimi Alan ve Almayan Lise Öğrencilerinin Sosyal Uyum Düzeylerinin Ġncelenmesi, Selçuk Üniversitesi, Ahmet KeleĢoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı 29, Sayfa 49-63, 2010
KÖKSAL AyĢe, Müzik Eğitimi Alma, Cinsiyet ve Sınıf Düzeyi DeğiĢkenlerine Göre Ergenlerin Empatik Becerilerinin ve Uyum Düzeylerinin Ġncelenmesi, Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi 18: 99-107 [2000]
MEB, Talim Tebiye Kurulu BaĢkanlığı Sayı:76, Tarih:20.07.2010, Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Haftalık Ders Çizelgeleri
ÇOBAN Adnan, Müzik Terapi Ruh Sağlığı Ġçin Müzikle Tedavi, TimaĢ Yayınları, Ġstanbul 2005.
_____________________________________________
Amfi 1BİRİNCİ OTURUM
25.04.2012 Çarşamba (14:30-16:00)Oturum Başkanı: Prof. Şeyda ÇİLDEN