IRAK OPERASYONU

ABD için sıra, Afganistan’dan sonra Irak’a gelmiştir. ABD yönetimince Irak, ABD’nin Ortadoğu politikasının tam ortasında yer alan bir ülkedir. Bush ve Rice gibi Savunma Bakan Yardımcısı Wofwowitz, 11 Eylül saldırılarının arkasında Irak’ın olduğunu ve saldırıların Irak tarafından desteklendiği iddiasını heryerde tekrarlamıştır.

Bunun içinde somut bir delil olarak sunulan Çek Cumhuriyeti Başbakanı Milos Zeman’ın Kasım 2001’de Washington’a yaptığı ziyaret sırasında, Irak’lı ajan Ahmed Al-Ani’nin, 11 Eylül saldırılarını yapanlar arasında olan Muhammed Al-Atta ile Prag’da gizlice görüştüğü iddiasına dayandırılmıştır(Özkan, 2003: 228). Böylece ABD, Irak’ı mağlup ederek bir taşla iki kuş vurmak istemiştir. ABD, hem Irak’ı kontrol edecek ve Ortadoğu’daki çıkarlarını genişletecekti hem de Sovyetler Birliği’nin çöküşünden sonra Avrupa’nın yeniden yapılanmasına ve böylece dünyanın yeniden şekillenmesine giden süreçte ABD liderliğinde Yeni dünya düzeni kuracaktı(Gözen, 2006:34-35).

Yaşar Onay’a göre ABD’nin şer mihverine dahil ettiği ülkelerin Güney Batı Asya çizgisinde olması tesadüf değildir. ABD’nin Irak’a müdahalesinin amacı sadece petrol rezervlerini kontrol altına almak değildi bunun yanında yeni Pazar ihtiyacı da bunda önemli bir diğer nedendir(Onay, 2003: 11). Washington bölgede esas olarak Petrolün kontrol ve güvenliğini sağlamayı, millî güçler tarafından Amerikan şirketleri aleyhine millileştirilme yapılmasını engellemeyi, dost olmayan bölgesel (İran ve Irak) ya da bölge dışı bir hegamonun (Rusya, Avrupa Birliği ve belki Çin) ortaya çıkmasını önlemeyi, Kitle imha silahlarının yayılmasını engellemeyi, siyasî ve ekonomik reformlarla bölgesel istikrarı korumayı ve terörizmi kontrol etmeyi istemektedir.

2.1. ABD’nin Hazırlıkları ve Türkiye’den Talepleri

Mart 2001’de ABD Başkan Yardımcısı Dick Cheney’i Türkiye’ye gelmiş ve Irak operasyonuna olumsuz bakan Ecevit’le görüşmeden önce Org. Hüseyin Kıvrıkoğlu ile görüşerek ordunun fikrini almak istemiştir. Ancak Kıvrıkoğlu’da Ecevit gibi olumsuz düşünmektedir. Org. Hüseyin Kıvrıkoğlu, “ABD’nin müdahalesi durumunda Irak’ın Kuzeyinde bir Kürt devleti gündeme gelebilir... Türkiye buna kayıtsız kalamaz” demiş ve ABD’nin hoşuna gitmeyecek bir yaklaşım sergilemiştir. Bu sözlere Ecevit’de destek vermiştir (Bila, 2007: 44–45).

Başbakan Ecevit Washington’a gittiğinde Türkiye’nin görüşü olarak

 Türkiye, Irak’ın Kuzeyinde bir Kürt devleti kurulmasını asla kabul edemez, Irak parçalanamaz.

 Türkiye müdahalenin nedenlerinden çok sonuçlarıyla ilgilidir. Doğacak sonuçlar Türkiye’yi siyasi, askeri ve ekonomik açıdan ciddi bir şekilde etkiler.

 Müdahalenin yapılması halinde doğacak sonuçlar şu çerçevede kabul edilebilir. Irak toprak bütünlüğü korunmalıdır: Kuzeyde bir Kürt özerk bölgesi, Güneyde bir Şii Özerk bölgesi oluşacaksa bir de Türkmen Özerk bölgesi oluşturulmalıdır.

 Türkiye, müdahale yapılması halinde gelişmeleri Türkiye-Irak sınırında karşılama ve seyretme yoluna gidemez, ulusal üstünlüğü ve çıkarları doğrultusunda aktif olarak karşılamayı tercih eder (Bila, 2007:45).

ABD Savunma bakan Yrd. Paul Wolfowitz Temmuz 2002’de Türkiye’yi ziyaret etmiş ve şu hususları vurgulamıştır.

 ABD, Irak’taki rejimi, ABD’ye husumeti, terörizmi desteği Kitle İmha Silahları (KİS) alanındaki faaliyetleri nedeniyle bir tehdit olarak görmektedir ve değiştirilmesinde kararlıdır.

 Demokratik, çok etnik unsurlu, KİS’siz, toprak bütünlüğü korunan, ABD ve Türkiye ile barış içinde yaşayan bir Irak istemektedir.

 Olası bir harekâtın Türkiye’ye etkileri bilinmektedir. Ancak Türkiye bu harekâta dâhil olmasa da bu harekat yapılacaktır.

 ABD, Türkiye’nin yaşamsal çıkarlarının farkındadır ve sürece başlangıçtan itibaren katılmasını arzulamaktadır.

Başkan Bush’un Türkiye’ye şu güvenceleri verdiğini iletmiştir:

 Askeri harekât yarım bırakılmayacak, ABD işi sonuçlandıracaktır.

 Bir Kürt Devleti kurulmayacak, Kürtlerle bu konuda bir anlaşma yapılacaktır.

 Askeri harekât Türkiye için bir mülteci sorununa yol açmayacaktır.

 Türkiye’yi Irak füzelerinden korumak için Patriot füzeleri konuşlandırmaya hazırız. Wolfowitz bunları sunduktan sonra Türkiye’den memnun ayrılmıştır. Çünkü; Başbakan Ecevit’in müttefiklik ilişkisi içinde davranılacağını ABD’ye iletmiştir(Bila,2007: 141–145).

Fakat Türkiye, kırmızı çizgilerini de ortaya koymuştur. Bunlar; ilk olarak Irak’ın toprak bütünlüğünün ve siyasi birliğinin korunması, etkin ve mezhep temelinde bölünmesinin önlenmesi ve bu suretle Irak’ın Kuzeyinde ki Muhtar Kürt yönetiminin siyasi ve hukuki bir devlet oluşumuna dönüşmesine imkân verilmemesidir. İkinci olarak, Iraklı Türkmenlerin hak ve hukukunun korunması, varlıklarına yönelik tehdit potansiyelinin bertaraf edilerek güvenliklerinin sağlanması ve yaşadıkları bölgelerde diğer etnik grupların hedefi haline gelmeyecekleri bir statü altında geleceklerinin güvence altına alınması şeklindedir. Son olarak da, Irak’ın Kuzeyinde ki PKK terör unsurlarından temizlenmesi ve ileride bu bölgeye yuvalanmalarını önleyecek düzenlemelerin sağlam hukuki ve siyasi teminatlara bağlanmasıdır. Bölükbaşı’na göre; bu 3 kırmızı çizgi tezkere sonrası ayaklar altına alınmıştır (Bölükbaşı,2008: 163).

Bölgede kurulacak bir Kürt devleti, bölge devletlerini tehdit edeceği gibi ABD’nin bölgedeki mevcut çıkarlarını etkileyecektir. Çünkü ABD her zaman sorunlar yaşadığı İran, Suriye ve gerekirse Türkiye’ ye karşı Kürtleri her fırsatta kullanma imkânı doğacaktır (Şahin,2006: 215).

Bu noktadan sonra Org. Kıvrıkoğlu’nun görev süresinin 1 yıl uzatılması düşünülmüş ancak Türk Silahlı Kuvvetleri’ndeki (TSK) komuta zincirinin bozulacağı düşüncesiyle gerçekleşmemiştir. Ancak Kıvrıkoğlu Kara Kuvvetleri Komutanlığına, Jandarma Genel Komutanı olan Org. Aytaç Yalman’ın getirilmesi önerilmiştir. Çünkü Org. Aytaç Yalman, yaklaşan Irak savaşı dikkate alındığında Irak ve Güneydoğu konusunda uzman olan, Güneydoğuda en uzun görev yapmış