Nicel Verilerin Analizi

Literatürde, nicel veri analiz süreci için çeşitli yöntemler bulunmaktadır. Bu çalışmada, Creswell (2012)’in ifade etmiş olduğu aşamalar takip edilmiştir. Söz konusu aşamalar şu şekilde sıralanmaktadır (Creswell, 2012):

1. Verilerin analiz için hazırlanması ilk basamağı oluşturmaktadır. Bu aşamada, verilere sayısal puanların nasıl atanacağı, kullanılan puan türlerini değerlendirme, uygun istatistik programını seçme, verileri seçilen programa girme ve ardından veri tabanını analiz için temizleme söz konusudur. Bu çalışmada, KPTY-T ile toplanan verilere sayısal değerler atanırken doğru cevaplar 1 puan ve yanlış cevaplar 0 puan şeklinde kodlanmıştır. KPTB-T puanlamasında her bir soru 5 puan üzerinden değerlendirilmiştir. SGSD-R kapsamında bulunan her bir performans düzeyi sırasıyla 1, 2 ve 3 puana denk gelmektedir. ÖÇD-R içeriğinde bulunan performans düzeyleri ise 1, 2, 3 ve 4 puan ile eşleştirilmiştir. MYÖ-KT ve İÇİ-KT

118

ölçme araçları ile toplanan verilere sayısal değerler atanırken doğru cevaplar 1 puan ve yanlış cevaplar 0 puan şeklinde tanımlanmıştır. Beşli likert tipinde ölçekler olan İYDÖ-İPÖ ve PÇBA-Ö ile elde edilen verilerin cevap seçenekleri “1=Kesinlikle Katılmıyorum”, “2=Katılmıyorum”, “3=Kararsızım”, “4=Katılıyorum” ve “5=Kesinlikle Katılıyorum” şeklinde kodlanmıştır. İYDÖ-İPÖ için doğrulayıcı faktör analizi LISREL 8.51 ile yapılmıştır. Bu analizin haricindeki tüm analiz aşamaları için IBM SPSS Statistics 20.0 programı tercih edilmiştir. Elde edilen veriler, söz konusu programın veri tabanına girilmiş ve düzenlenmiştir. 2. İkinci aşama, verilerin analiz sürecini içermektedir. İlk olarak merkezi eğilim

ölçüleri (mod, medyan ve ortalama) ve verilerin normal dağılım gösterip göstermediği incelenmektedir. Bu sayede, çok yönlü sonuçların çıkarılabileceği ve etki büyüklüğü değerlerinin incelenebileceği analiz sonuçları elde edilebilir. Öğretmen adaylarının Kodu programına ilişkin teknik yeterlik ve becerilerini ölçmek amacıyla KPTY-T ve KPTB-T adlı ölçme araçları kullanılmıştır. Söz konusu ölçme araçları kapsamında deney grubu ve kontrol grubundan toplanan her bir veri seti öncelikle kendi içlerinde normal dağılım ve merkezi eğilim ölçüleri açısından incelenmiştir. Ardından, t-testi ile analiz edilmiştir. Elde edilen t-testi değerleri için etki büyüklüğü değerleri hesaplanmış ve yorumlanmıştır. SGSD-R ve ÖÇD-R öğretmen adaylarının yürütmüş oldukları ders anlatımlarına ilişkin performanslarını incelemek amacıyla kullanılmıştır. Bu ölçme araçlarından elde edilen veriler, parametrik olmayan bir analiz biçimi olan Wilcoxon işaretli sıralar testi ile analiz edilmiştir. MYÖ-KT, İÇİ-KT, İYDÖ-İPÖ ve PÇBA-Ö veri setlerinin analiz edilmesinde, KPTY-T ve KPTB-T verilerinin analiz sürecinde izlenen adımlar takip edilmiştir.

3. Üçüncü aşamada tabloların, şekillerin ve temel sonuçların bir tartışmasının bulunduğu sonuç bölümü raporlaştırılmaktadır.

4. Son aşamada ise, veri analizlerinden elde edilen sonuçlar yorumlanmaktadır. Bu bölüm sonuçların özetini, sonuçların literatürde yer alan geçmiş çalışmalarla ve teorilerle karşılaştırılmasını, araştırma sınırlılıklarını ve gelecek çalışmalar için önerileri içermektedir.

KPTY-T, KPTB-T, MYÖ-KT, İÇİ-KT, İYDÖ-İPÖ ve PÇBA-Ö ölçme araçları vasıtasıyla elde edilen verilerin analiz aşamasında t-testi kullanılmıştır. t-testi iki örneklem grubuna ait ortalamalar arasında bir fark olup olmadığını araştırmak için kullanılmaktadır (Kalaycı,

119

karşılaştırılmaktadır (Muijs, 2004). Bu testte kritik nokta iki’dir, yani t-testi ile her zaman iki grup arasındaki ortalamalar ya da değerler kıyaslanmaktadır (Kalaycı, 2010). Bu çalışmada, deney ve kontrol gruplarının birbirleriyle kıyaslanması için bağımsız (ilişkisiz) örneklemler t-testi kullanılmıştır. Söz konusu t-testinde ilişkisiz iki örnekleme ait ortalamalar arasındaki farkın istatistiksel olarak anlamlı olup olmadığı test edilmektedir (Büyüköztürk, 2012). Bağımsız örneklemler t-testinde gruplar arasında kesinlikle ortak üye olmaması gerekmektedir (Kalaycı, 2010). Bu çalışmada, gruplar birbirinden tamamen ayrı olduğu için bağımsız örneklemler t-testi kullanılmıştır. Elde edilen analiz sonuçları yorumlanırken anlamlılık düzeyini belirten p değerinin .01’den küçük olup olmadığı incelenmiştir (Büyüköztürk, 2012). Deney ve kontrol gruplarının ön test ve son test puanlarının kendi grupları bünyesinde değerlendirilmesi noktasında bağımlı (ilişkili) örneklemler t-testi kullanılmıştır. Bu teknikte aynı katılımcıların tekrarlı ölçümleri söz konusudur (Büyüköztürk, 2012). Yani analiz süreci aynı örneklem grubuna ait verilerle yürütülmektedir (Kalaycı, 2010). t-testi analiz sonuçlarının elde edilmesinin ardından etki büyüklüğü değeri hesaplanmıştır. Genel olarak, etki büyüklüğü değeri veri analizleri ile elde edilen araştırma sonuçlarının pratikteki anlamlılığının bir göstergesi olarak tanımlanmakta ve istatistiksel anlamlılıkta olduğu gibi örneklem sayısından etkilenmeden elde edilen sonuçlara ilişkin daha doğru yorumlar yapma imkânı sunmaktadır (Özsoy ve Özsoy, 2013). Bu çalışmada etki büyüklüğü değeri hesaplanırken Cohen’s d dikkate alınmıştır. Cohen’s d yorumlanırken şu sıralama göz önüne alınmaktadır: d = 0 - .20 aralığı çok küçük etki büyüklüğünü, d = .21 ve .50 aralığı küçük etki büyüklüğünü, d = .51 - 1.00 orta etki büyüklüğünü ve d ≥ 1.00 güçlü etki büyüklüğünü temsil etmektedir (Cohen et al., 2007).

SGSD-R ve ÖÇD-R ile elde edilen verilerin analiz aşamasında Wilcoxon işaretli sıralar testi kullanılmıştır. Wilcoxon eşleştirilmiş çiftler testi olarak da bilinen bu teknik, birbiriyle ilişkili iki ölçüm setine ait puanlar arasındaki farkın anlamlılığını test etmek amacıyla kullanılmaktadır (Büyüköztürk, 2012). Bu teknik ile araştırma kapsamındaki örneklem iki durumda ya da iki farklı koşulda ölçülmektedir (Kalaycı, 2010). Wilcoxon testi, değerleri sıralamak ve karşılaştırmak için iki farklı zaman dilimine dönüştürmekte ve söz konusu iki zaman dilimindeki değerler arasında bir değişim olup olmadığını test etmektedir (Kalaycı, 2010). Wilcoxon işaretli sıralar testi az sayıda katılımcının bulunduğu gruplar içi araştırmalarda sıklıkla kullanılmaktadır (Büyüköztürk, 2012). Bu çalışmada, fen bilgisi

120

öğretmen adaylarının iki farklı zaman diliminde katılmış oldukları MAGDAIRE döngüsü uygulamalarında ve benzer şekilde iki ayrı zaman diliminde yürütmüş oldukları okul deneyimi uygulamalarında göstermiş oldukları performanslar arasında bir gelişim olup olmadığını değerlendirmek için Wilcoxon işaretli sıralar testi kullanılmıştır. Bu teknik ile elde edilen SPSS çıktılarında dikkat edilmesi gereken iki değer bulunmakta ve bu değerler Z değeri ve anlamlılık düzeyini açıklayan Asymp. Sig. (2-tailed) değeri olarak ifade edilmektedir (Kalaycı, 2010). Anlamlılık düzeyi değerinin .05’ten küçük ya da bu değere eşit olması durumunda, ölçümü yapılan iki değer arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunduğu belirtilmektedir (Kalaycı, 2010; Büyüköztürk, 2012). Z değeri ile farklılığın negatif sıralar lehine, pozitif sıralar lehine ya da her iki sıranın birbirine eşitliği açıklanmaktadır.