Nakit İade

Muaccel hale gelen KDV iade alacaklarının, mükelleflerin kendilerinin istemesi halinde, kendilerine nakit olarak ödemesi yapılır. 3568 sayılı kanun ile yayımlanmış olan Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunununmd.12 kapsamında Maliye Bakanlığı’na dayandırmış olduğu yetkiye atıf yapılması yoluyla yayımlanması yapılmış veya yapılacak olan genel tebliğlerle, YMM’lerin KDV İadesi Tasdik Raporlarını nasıl hazırlaması gerektiklerine, nasıl çalışması ve ne şekilde sonuca bağlanacağı konusunda, tüm KDV iadesi sürecinin nasıl yapılacağına dair usullerin ve esaslarını belirlemektedir.

YMM’nin hazırlamış oldukları raporlar ile iade isteğinde bulunan mükelleflerin, YMM’nin KDV iade raporunu hazırlayarak ve onaylı bir şekilde raporunu idareye ulaştırmadığı sürece nakden iade ödemelerinin yapılması mümkün degildir. Mükelleflerin YMM raporu hazırlanıp idareye ibrazlı bir şekilde teslim edillme sürecinin olduğu sürede, teminat şartlarını yerine getirerek, iade talepleri inceleme sürecine alınmadan sevk edilmeden iade istekleri yerine getirilir. YMM raporu hazırlandığında ve bu rapor ibraz edilmesi gereken birime teslim ediğildiğinde, mükelleflerin idareye vermis oldukları teminat veyahutta teminat yerine geçen verilmiş olanlar kendilerine, işlemler tamanlandığı için iade işlemi yapılır.

YMM’nin yazacağı iade işlemleri ile ilgili olan raporunun dışında mükellef tarafından Maliye Bakanlığı’nın elektronik sistemine girilmesi gereken zorunlu belgelerinde sisteme girilmesi gerekmektedir. Bunlar yararlanılan KDV istisnanın özelliğine göre;

• İade Talep Başvurusu (Tüm istisnalarda)

• İlgili Döneme Ait Hazırlanmış olan İndirilecek(191) KDV Listesi (Tüm istisnalarda)

• İstisna kapsamında İade Alınmasına Sebebiyet Veren İşlemlere Ait Hazırlanmış Olan Yüklenilen KDV Listesi (Tüm istisnalarda) • Satış Faturaları Listesi Mal İhracı (İlgili istisna talebine göre) • İhraç Kayıtlı Satış Fatura Listesi (İlgili istisna talebine göre) • GÇB Listesi (İlgili istisna talebine göre)

• İadesi Talep Edilen KDV Hesaplama Tablosu (Tüm istisnalarda) Yapılan incelemeler sonucunda mevzuata aykırı bir durum ve sakınca olmaması halinde iadeye konu olan tutar mükelleflerin bildirdiği banka hesap numarasına idare tarafından gönderim işlemleri yapılır. Beşbin TL ve altındaki nakit iadelerde, iade talebş YMM raporu aranmaksızın yapılmış olan incelemeler sonucu mükellefin belirtmiş olduğu banka hesabına idarece ödenir.

KDV iadesinde nakten iadeler kendi arasında beş bölüme ayrılmaktadır (Yetik,2007:184).

5.2.1 Teminat ve inceleme raporu istenmeyen iadeler

Mükelleflerin mal ve hizmet ihracatı istisnası ve ihraç kayıtlı mal teslimlerinden dolayı oluşan;

• -Mahsup istemek yöntemi ile iadeler,

• -Maliye Bakanlığı tarafından belirlenen hadleri aşmayan nakden talep edilecek olan iade talepleri

• -Yeminli Mali Müşavirler tarafından hazırlanmış ve onaylanmış ve kendisi tarafından idareye teslim ve ibrazı yapılmış KDV iade tasdik raporlarına dayalı nakit iade talepleri,

Kamu kurum ve kuruluşlarına ait olan ve kendilerinin talep etmiş oldukları iade işlemleri yapılırken, KDV iade raporıu istenmeden ve teminat şartlarını yerine getirmeden, iade işlemleri yerine getirilmektedir.

Devlet Harcama Belgeleri Yönetmeliği’nin 52. Maddesi hükmüne istinaden, Gelirler Genel Müdürlüğü tarafından belirlenmiş olan üst sınırı geçmeyen iade işlemleri, iadeler inceleme raporu hazırlanmadan ve teminat istenmeden yerine getirilmektedir.

Mahsup yoluyla KDV iade talebinde bulunan mükellefin, vergi borçlarına, Sosyal Güvenlik Kurumuna olan borçlarına mahsup talep ettiğinde, inceleme raporu istenmeden ve teminat olmadan yerine getirilmektedir(Yetik,2007:186) . 5.2.2 Yeminli mali müşavir raporu ile yapılacak olan iadeler

3568 sayılı, SMMM ve YMM Kanunu’nun 12’nci maddesi hükmü gereğince Maliye Bakanlığı’na vermiş olduğu yetkilere istinaden yayımlanmış olan “YMM’lerin tasdik edecekleri belgeler, tasdik konuları, tasdike ilişkin usulü ve esasları hakkındaki yönetmelik” şartlarına göre yayımlanmış olan genel tebliğlere sebep, YMM KDV iadesi tasdik raporu ile KDV iadesi yapılmasının usul ve esasları belirlenmiştir. Bun esaslara istinaden, ihracat istisnasından kaynaklanan iade taleplerinde inceleme raporu ve teminat talep edilmeden, iadesi gerçekleştirilecek olan 5.000 TL ve altındaki tutara sahip olan iade taleplerinde YMM tasdik raporu ve taminat istemeden yapılmaktadır. 5.000,00 TL üzerinde ki nakit iadelerinde YMM tarafından hazırlanmış bulunan tasdik raporu ile iade taleplerinde bulunmuş olan mükelleflere, YMM raporunun ilgili bölüme ibrazı yapılmadıkça, talep etmiş oldukları iade talepleri yerine getirilmez. Bu durumda olan Mükellef YMM tarafından rapor hazırlanana kadar, iade işlemlerinin yapılması için istenen teminatları vermeleri şartıyla şartıyla bulunmuş oldukları iade talepleri inceleme bölümüne sevk edilmeden talep etmiş oldukları iade işlemleri yerine getirilmekteedir. Rapor hazırlanıp teslim edilmesi halinde, mükelleflerin idareye vermiş oldukları teminatlar iade edilir(Yetik,2007:188).

5.2.3 Teminat karşılığı iadeler

Kamu kurum ve kuruşları harici vergi mükelleflerinin, 5.000,00 TL haddini aşmış bulunan ve YMM KDV iade tasdik raporu beyan etmeden nakden bulunacak iade taleplerinde, banka tarafından hazırlanmış olan teminat mektubu, taşınmaz, kefil, para vb gibi değerler teminat olarak kabul edilmektedir. Yapılan işlemlerde genelde en çok tercih edillen banka teminat mektubudur(Pamuk&Çelik,2012:184). Teminatlar YMM KDV iade tasdik raporu veya vergi inceleme raporunun düzenlenmesine istinaden sonuca kavuşturulur.

Teminat türleri aşağıdaki gibidir;

• Bankalar,katılım bankaları ve finans kurumları tarafından verilmiş olan teminat mektupları,

• Hazine Müsteşarlığı tarafından ihraç edilmiş bulunan Devlet iç borçlanma senetler yada bu senetlerin yerine geçmesi için düzenlenmiş olan belgeler, • -Para,

• -Üçüncü şahıslar tarafından iade talebinde bulunmuş mükellefin lehine, haciz varakasına dayanarak münferid olarak icra kurumları tarafından haciz işlemi yapılmış menlul ve gayrımenkuller,

Hükümet tarafından teminatın kabul edilmesi için, milli eshan ve tahvilat ve bu eshan ve tahvilatın değeri, kendisine en yakın bulunan borsa cetvelinden tespiti yapılır. Bu tespit işlemi yapıldıktan sonra, borsa değerinin %15 daha aşağı tenzilatı yapılarak değerlendimei yapılır.

KDV iadesinde teminat yoluyla iade talebinde bulunan mükelleflerin en çok tercih ettiği yöntem banka teminat mektuplarıdır(Değer,2014:1137).

5.2.4 Vergi inceleme raporuna dayanarak yapılacak olan iadeler

Hesap uzmanları, bunların yardımcıları, vergi denetmenlei ve bunların yardımcıları, maliye müfettişleri ve bunların yardımcıları, vergilendirme kapsamına alınan bölgenin birinci sırada bulunan mal müdürü, gelirler ve stajyer gelirler kontrolörleri ile , gelir idaresinin merkez ve taşra bölgelerinden görevli bulunan müdürler ve müdür kadrosunda bulunan teşkilat mensupları 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 135. Maddesi hükümleri gereğince gerekli

gördükleri her durumda inceleme yapma için yetkilendirilendirilme görevi verilmiştir(Değer,2014:1140).

Yukarıda belirtilen incelemeye yetkili kişiler tarafından düzenlenen KDV iadesi verhi inceleme raporuna istinaden iade yapılan durumlar şunlardır(KDVK Genel Tebliği 84):

• KDV iadesi taleplerinde azami üst sınır olarak 5.000,00 TL’ye kadar olan iadeler herhangi bir inceleme, YMM raporu veya herhangi bir teminat gösterilmeden alınmaktadır. 5.000,00 TL’yi geçmiş olan iade taleplerinde ise, teminat veya teminat yerine geçen belge, YMM KDV iade raporu vermemişlerse, bu sınırı aşan iadeler,

• KDV Ge"nel Tebliği hükümleri içinde düzenlenmiş olan, özel esaslar çerçevesindeki hükümlere istinaden bu esaslara girmiş olan mükelleflern KDV iade taleplerinde,

İade işlemleri yetkili inceleme memurlarının vergi inceleme raporu düzenlendikten sonra, KDV iade işlemleri tamamlanmış olur(Değer,2014:1141). 5.2.5 Türkiye’de ikamet etmeyenlere yönelik iadeler

Türkiye’de yerleşik olmayan kişilerin ve yurtdışında yaşayan vatandaşlarımızın Türkiye’den almış oldujları malların “yolcu beraberi eşya” olarak yurtdışına götürülmesi önemli bir ihracat ve döviz kaynağı oluşturmaktadır. Türkiye’de ikamet etmeyenlere yönetlik iade istisnaları 43 ve 61 Seri No.lu KDV tebliğleri ile düzenlenmiştir(İnanç,2010:152).

Türkiye’de ikamet emeyen yolculara yönelik iadelerden yararlanmak için, ilk önce vergi dairesine başvuru yaparak ve vergi dairesi kendisine yapılmış olan bu başvuruyu onaylayarak, “izin belgesi”ni düzenler ve kendisine başvuru yapmış kişiye verir. Bu izin yazısını almış kişilere gerçek usulde katma değer vergisi mükellefiyeti bulunan vergi mükellefleri tarafından satışların yapılması gerekmektedir. İstisna kapsamında satış yapmak isteyen vergi mükellefleri bir dilekçe ile vergi dairesine başvuru yapıp izin belgesini alabilirler (İnanç,2010:153).

İstisna verginin önce tahsil edilmesi akabainde malın yurt dışına çıkışının yapılmasından sonra iade edilmesi şeklinde uygulanmaktadır(İnanç,2010:155).