Motorlu Taşıtlar Vergisi

Bankalar gerek envanterlerine kayıtlı araçlar gerekse finansal kiralama faaliyetleri dolayısıyla Motorlu Taşıtlar Vergisine tabidirler.

3226 Sayılı Finansal Kiralama Kanunu’nun 4. maddesinde finansal kiralama sözleşmesi; kiralayanın, kiracının talebi ve seçimi üzerine üçüncü kişiden satın aldığı veya başka suretle temin ettiği bir malın zilyetliğini, her türlü faydayı sağlamak üzere ve belli bir süre feshedilmemek şartı ile kira bedeli karşılığında, kiracıya bırakmasını öngören bir sözleşme olarak tanımlanmış olup, 5. maddesinde de sözleşmeye taşınır ve taşınmaz malların konu olabileceği, patent gibi fikri ve sınai hakların bu sözleşmeye konu olamayacağı hüküm altına alınmıştır. Kanunun 9. maddesinde ise finansal kiralama konusu malın mülkiyetinin kiralayan şirkete ait olduğu ve sözleşmede kararlaştırmaları durumunda, sözleşme süresi sonunda kiracının, malın mülkiyetini satın alma hakkına haiz olacağı hükmüne yer verilmiştir.

Bu çerçevede bankaların finansal kiralama kanunu çerçevesinde araç kiralama faaliyetinde bulunmaları halinde söz konusu araçlara ilişkin ödenecek MTV yönünde mükellefiyet bankalara aittir. Yani MTV’nin mükellefi bankalardır.

Ancak kiralama gibi uzun süreleri işlemlerde, bu işlemlerle ilgili vergilerin yansıtılması sözleşmeye bağlanabilir. Sözleşme ile bir şeyin kiralanmasında, verginin asıl borçlusu bu işlemden kaynaklanan vergi borcunu sözleşme taraflarına yükleyebilir. Bir gayrimenkulün kiralanması sırasında, gayrimenkulle ilgili Emlak Vergisi, ya da bir taşıtın kiralanmasında taşıta ait MTV’nin kiralayan tarafından ödeneceği, ya da bu vergiler ödendikten sonra kiralayana fatura edileceği hükümleri yer alabilir. Fatura ile dolaysız

vergiler mal ve hizmet bedelinden ayrı olarak yansıtılması durumunda, yapılan teslim ve/veya hizmetin bir unsuru olarak, mal ve/veya hizmet gelirini oluşturacaktır¹²⁵. Ancak bu durum vergi hukuku konusu olmayıp, özel hukuk alanı ile ilgilidir. Bilindiği üzere mükellefiyet kanundan doğan hukuki bir ilişki olup, vergi kanunlarında öngörülen istisnalar dışında mükellefiyete ilişkin özel sözleşmeler vergi idaresini bağlamaz (VUK, md. 8/3).

Dolayısıyla, vergiyi yansıma yoluyla başkalarına aktarma imkânına sahip olsa bile, vergi mükellefi “asıl vergi borçlusu” konumunda olup, buna ilişkin maddi ve şekli ödevleri yerine getirmek durumundadır.

4.1.3.1. Motorlu taşıtlar vergisi konusu ve mükellefi

Motorlu taşıtlar vergisinin konusu kısaca, motorlu kara, hava ve deniz taşıtlarından oluşmaktadır. Vergi yükümlülüğü motorlu taşıtların ilgili oldukları sicile kayıt ve tescilleri ile başlamaktadır. Adına motorlu taşıt tescil ettiren gerçek ve tüzel kişiler verginin yükümlüsüdür¹²⁶.

197 sayılı MTV (Motorlu Taşıtlar Vergisi) Kanunu’nun 5. ve 6. maddelerinde yazılı tarifelerde yer alan;

- Karayolları Trafik Kanununa göre trafik şube veya bürolarına kayıt ve tescil edilmiş bulunan motorlu kara taşıtları,

- Ulaştırma Bakanlığı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğüne kayıt ve tescil edilmiş olan uçak ve helikopterler,

MTV’ye tabidir.

MTV’nin mükellefi; trafik, belediye veya liman sicili ile Ulaştırma Bakanlığınca tutulan sivil hava vasıtaları sicilinde adlarına motorlu taşıt kayıt ve tescil edilmiş olan gerçek ve tüzel kişilerin vergi sorumlusu olması sebebiyle, bankalar sahip oldukları söz konusu motorlu taşıtlar için MTV ödemek zorundadır.

Motorlu taşıtlar vergisi her yıl Ocak ve Temmuz aylarında iki eşit taksitte ödenir.

Takvim yılının ilk altı ayında, taşıtın bünyesinde bir değişiklik olması veya verginin artırılması veya azaltılması halinde ikinci taksit, yeni duruma göre ödenir.

125 İsa Tekin, “Vergilerin Yansıtılması: Vergi Ve Muhasebe Uygulamaları Açısından”, Mali Çözüm Dergisi, Sayı: 92 (Yıl: 2009), s. 83.

126 Mualla Öncel - Ahmet Kumrulu - Nami Çağan, Vergi Hukuku, 13. b., Turhan Kitapevi, Ankara, 2006, ss. 387-389.

Bu kanuna bağlı I ve IV sayılı tarifelerde yer alan taşıtlardan alınan MTV, cezaları ve alınan gecikme zamları kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak kabul edilmez.

4.1.3.2. Motorlu taşıtlar vergisi tarifeleri

197 sayılı MTV Kanunu’nun 1 “Yetki” başlıklı 10. maddesinin birinci fıkrasında,

“Her takvim yılı başından geçerli olmak üzere önceki yılda uygulanan vergi miktarları o yıl için Vergi Usul Kanunu hükümleri uyarınca tespit ve ilan olunan yeniden değerleme oranında artırılır.” , 5897 sayılı Kanun’un 22nci maddesinin (f) bendiyle değişik son fıkrasında ise, “Bu suretle hesaplanan ve ödenmesi gereken vergi miktarlarında 1 Yeni Türk Lirasının altındaki tutarlar dikkate alınmaz.” hükümleri bulunmaktadır.

Buna göre, 31 Aralık 2012 tarihinde 28154 sayılı resmi gazetede yayınlanan 42 seri nolu MTV genel tebliği ile 01 Ocak 2013 tarihinden itibaren, motorlu taşıtların vergilendirilmesine ilişkin, 197 sayılı Kanun’un 5. ve 6. maddelerinde belirtilen (I), (II) ve (IV) sayılı tarifeler aşağıdaki gibidir.

- (I) Sayılı Motorlu Taşıtlar Vergisi Tarifesi

Otomobil, kaptıkaçtı, arazi taşıtları ve benzerleri ile motosikletler aşağıdaki (I) sayılı tarifeye göre vergilendirilecektir

Tablo 20: MTV(I) Sayılı Tarife

Taşıtların Yaşları İle Ödenecek Yıllık Vergi Tutarı (TL) Motor Silindir Hacmi (cm³)

1 - 3 yaş 4 - 6 yaş 7 - 11 yaş 12 - 15 yaş

16 ve yukarı

yaş 1-Otomobil, kaptıkaçtı, arazi taşıtları ve benzerleri

1300 cm³ ve aşağısı 517 361 203 153 56

1301 - 1600 cm³ e kadar 827 620 361 255 99

1601 - 1800 cm³ e kadar 1.457 1.141 672 410 160

1801 - 2000 cm³ e kadar 2.295 1.770 1.040 620 246

2001 - 2500 cm³ e kadar 3.443 2.500 1.562 934 371

2501 - 3000 cm³ e kadar 4.799 4.175 2.609 1.405 517

3001 - 3500 cm³ e kadar 7.308 6.576 3.962 1.979 727

3501 - 4000 cm³ e kadar 11.489 9.921 5.844 2.609 1.040

4001 cm³ ve yukarısı 18.803 14.100 8.351 3.755 1.457

2-Motosikletler

100 - 250 cm³ e kadar 99 76 56 36 16

251 - 650 cm³ e kadar 203 153 99 56 36

651 - 1200 cm³ e kadar 517 308 153 99 56

1201 cm³ ve yukarısı 1.249 827 517 410 203

- (II) Sayılı Motorlu Taşıtlar Vergisi Tarifesi

(I) sayılı tarifede yazılı taşıtlar dışında kalan motorlu kara taşıtları, aşağıdaki (II) sayılı tarifeye göre vergilendirilecektir.

Tablo 21: MTV(II) Sayılı Tarife

Taşıtların Yaşları ile Ödenecek Yıllık Vergi Tutarı (TL) Taşıt Cinsi ve Oturma Yeri /

Azami Toplam Ağırlık 1 - 6 yaş 7 - 15 yaş 16 ve yukarı yaş

1) Minibüs 620 410 203

2) Panel van ve motorlu karavanlar (Motor Silindir Hacmi)

1900 cm³ ve aşağısı 827 517 308

1901 cm³ ve yukarısı 1.249 827 517

3) Otobüs ve benzerleri (Oturma Yeri)

25 kişiye kadar 1.562 934 410

26 - 35 kişiye kadar 1.874 1.562 620

36 - 45 kişiye kadar 2.085 1.770 827

46 kişi ve yukarısı 2.815 2.085 1.249

4) Kamyonet, kamyon, çekici ve benzerleri (Azami Toplam Ağırlık)

1.500 kg.’a kadar 558 371 183

1.501 - 3.500kg’a kadar 1.124 653 371

3.501 - 5.000kg’a kadar 1.687 1.405 558

5.001 - 10.000kg’a kadar 1.874 1.592 748

10.001 - 20.000kg’a kadar 2.250 1.874 1.124

20.001 kg ve yukarısı 2.815 2.250 1.309

- (III) Sayılı Motorlu Taşıtlar Vergisi Tarifesi

5897 sayılı Kanunun 2. maddesinin (c) bendiyle 30/6/2009 tarihi itibarıyla yürürlükten kaldırılmıştır.

- (IV) Sayılı Motorlu Taşıtlar Vergisi Tarifesi

Uçak ve helikopterler (Türkkuşu, Türk Hava Kurumuna ait olanlar hariç) aşağıdaki (IV) sayılı tarifeye göre vergilendirilecektir.

Tablo 22: MTV (IV) Sayılı Tarife

Taşıtların Yaşları İle Ödenecek Yıllık Vergi Tutarı (TL)

Taşıt Cinsi ve Azami Kalkış Ağırlığı

1 - 3 yaş 4 - 5 yaş 6 - 10 yaş 11 ve yukarı yaş Uçak ve helikopterler

1.150 kg‘a kadar 10.443 8.351 6.263 5.010

1.151 - 1.800 kg.’a kadar 15.668 12.531 9.399 7.519

1.801 - 3.000 kg.’a kadar 20.891 16.713 12.531 10.026

3.001 - 5.000 kg.’a kadar 26.117 20.891 15.668 12.531

5.001 - 10.000 kg.’a kadar 31.341 25.072 18.803 15.040

10.001 - 20.000 kg.’a kadar 36.565 29.252 21.936 17.545

20.001 kg. ve yukarısı 41.789 33.429 25.072 20.057

5766 sayılı Kanunun 49. maddesinin (c) bendiyle 197 sayılı Kanunun 6. maddesine eklenen fıkra uyarınca; Ulaştırma Bakanlığı tarafından tutulan sivil hava vasıtaları siciline zirai ilaçlama amacıyla kullanılmak üzere kayıt ve tescil edilmiş olan uçaklar için, bu tarifede belirtilen motorlu taşıtlar vergisi tutarları yüzde 25 oranında uygulanır.

4.1.3.3. Motorlu taşıtlar verginin tarh, tebliğ ve ödenmesi

Motorlu taşıtlar vergisi, taşıtların kayıt ve tescilinin yapıldığı yerin vergi dairesi tarafından her yıl Ocak ayının başında yıllık olarak tahakkuk ettirilmiş sayılır. Şu kadar ki, yıl içinde bu Kanunun 10. ve 11. maddeleri gereğince, vergi miktarlarında bir değişiklik olması halinde, bu değişikliğe göre ödenecek vergi; değişiklik, takvim yılının ilk altı ayında yapılmış ise takip eden son altı aylık dönemin başında, son altı ayında yapılmış ise takip eden takvim yılı başında tahakkuk ettirilmiş sayılır.

Tahakkuk ettirilen vergi, ayrıca mükellefe tebliğ olunmaz ve vergi tahakkuk ettirilen günde tebliğ edilmiş sayılır. Şu kadar ki, tahakkuk ettirilmesi gereken motorlu

taşıtlar vergisinin eksik tahakkuk ettirilmesi veya hiç tahakkuk ettirilmemesi halinde, bu vergi ilgili vergi dairesi tarafından ikmalen tarh edilir.

Maliye Bakanlığı, taşıtların kayıt ve tescilinin yapıldığı yerle sınırlı olmaksızın, motorlu taşıtlar vergisinin tarh, tahakkuk ve tahsil işlemlerini yürütecek vergi dairesini tespit etmeye yetkilidir.

Motorlu taşıtlar vergisi her yıl Ocak ve Temmuz aylarında iki eşit taksitte ödenir.

Takvim yılının ilk altı ayında, taşıtın bünyesinde bir değişiklik olması veya verginin artırılması veya azaltılması halinde ikinci taksit, yeni duruma göre ödenir.

(I), (II) ve (IV) sayılı tarifelerde yazılı taşıtlar için vergi taşıtların kayıt ve tescilinin yapıldığı yerin vergi dairesine veya Maliye Bakanlığı tarafından motorlu taşıtlar vergisi tahsiline yetki verilen banka veya özel finans kurumu şubelerine ödenir.

(I), (II) ve (IV) sayılı tarifelerde yazılı taşıtların, yıl içinde ilk defa kayıt ve tescillerinin yapılması halinde vergi, yıllık olarak tahakkuk eder. Tahakkuk eden verginin taksit süresi geçmiş olan kısmı kayıt ve tescilin yapıldığı tarihten itibaren bir ay içinde ödenir. Şu kadar ki, ilk altı aylık dönem geçtikten sonra yapılacak kayıt ve tescil işlemlerinde, sadece ikinci altı aylık döneme ilişkin vergi tahakkuk eder ve ödenir.

Devir ve temlik sebebiyle Ocak ve Temmuz ayları içinde yapılacak kayıt ve tescil veya satış nedeniyle malik değişikliğinde vergi, bu değişikliğin yapılmasından önce ödenir.