Malerba ve Porter‟ın GörüĢlerinin BirleĢmesi

Yenilik ve üretimi yönlendiren belirleyiciler olarak Malerba yaklaĢımı ve Porter‟ın Elmas‟ındaki belirleyicilere bakıldığında, Malerba‟nın sektörel sistemler üzerinde durduğu, Porter‟ın ise endüstrileri dikkate aldığı görülür. Ġlk olarak Porter bilgi

kaynaklarının yenilik yöntemini beslemedeki önemini kabul eder, her durumda Porter özellikle bu kaynakların değiĢmeyen kalitesine odaklanırken, Malerba bu kaynakların nasıl temin edileceğine yönelik yöntem çeĢitliliği ile ilgilenir. Ġkincisi, Malerba Porter‟ın talep koĢullarını, talebin firmalara sağladığı fayda ve örgütlenmeye nasıl tesir ettiğini anlamak için kullanır. Malerba ayrıca teknolojiye, teknolojik bağımlılıklara ve onların yeniliğe nasıl öncülük ettiğine önem verir. Porter ise bu teknolojilerle doğrudan ilgilenir; faktör bolluğunun pekçok endüstride teknoloji ve becerileri etkin, yeterli düzeyde süreçleĢtirmekten daha az önemli olduğunu belirtir ve faktör Ģartlarının kalitelerinin yeni teknoloji oluĢumlarına nasıl tesir ettiği hususu ile daha fazla ilgilenir. Üçüncü olarak her iki yazar da, modellerinde etkileĢime önem verirler. Porter‟a göre baĢarıyı etkileyen potansiyel daha çok bağlantılı ve destekleyici sektörler veya talep gibi aktörlerin durağan kalitelerine bağlıdır. Bu belirleyicilerin daha yüksek kalite düzeyi demek, daha fazla etkileĢim demektir. Malerba ise gerçekleĢen etkileĢimi tartıĢır. Dördüncüsü, her iki yazar da resmi ve gayriresmi kurumların önemini belirtir. Porter‟ın resmi kurumları özellikle devlettir ve gayriresmi kurumları (otoriteye yönelik tutumlar ve etkileĢimin kiĢilerarası örnekleri) firma stratejisi, yapısı ve rekabete yöneliktir.

Sonuç olarak, Porter, çeĢitlilik ve seçim ortaya çıkaran süreçlerde daha katıdır ancak endüstri/sektöre yeni bilginin getirdiği yeni iĢ sahaları hususunda Malerba ile mutabıktır. Her durumda Ģans faktörü (teknolojik devamsızlıklar veya finansal kriz), sermayenin varlığı ve kullanılabilirliği, fiziksel kaynaklar ve altyapıda çeĢitlilik veya seçimi ortaya çıkaran kaynaklardır. Porter ise bu hususu daha statik yorumlar. Tablo 1.20 bu anlatımların özetini sunmaktadır.

Tablo 1.20 Porter ve Malerba Arasındaki Uygunluk ve Tamamlayıcılık

Malerba (2002) Porter (1998)

Bilgi ve öğrenme süreçleri Uygunluk: Yüksek kalitedeki bilgi kaynaklarının önemi Tamamlayıcılık: Porter bu kaynakların mevcudiyeti

üzerine odaklanmıĢtır, Malerba‟ya göre iliĢkili süreçlerdir. Temel teknolojiler, girdiler ve talep ile

temel bağlantıları ve dinamik tamamlayıcılıklar

Uygunluk: Talep koĢullarının önemi

Tamamlayıcılık: Malerba ayrıca temel teknolojileri ve

dinamik tamamlayıcıları da dikkate alır. Heterojen (çoktürel) kurumlar ve

kurumdıĢı organizasyonlar arasındaki davranıĢ etkileĢimlerinin modeli ve yapısı

Uygunluk: DavranıĢ etkileĢimlerinin önemi Tamamlayıcılık: Porter potansiyel davranıĢ

etkileĢimlerini öngörürken; Malerba varolan davranıĢ etkileĢimini inceler.

Kurumlar Uygunluk: Resmi ve gayriresmi kurumların önemi

ÇeĢitlilik ve seçim ortaya çıkaran

süreçler Tamamlayıcılık: Porter bu elemanı tanımlamaz Kaynak: Haccou, 2010, s. 11

Birbiri ile örtüĢen bu iki görüĢ, bazı hususlarda birbirini tamamlar. Tablo 1.20 temelde Porter‟ın (1998) Elmas‟taki belirleyicilerin durağan niteliğine odaklanmıĢ olduğunu açıklamaktadır. Porter‟ın Elmas‟ındaki görüĢ bu yüzden endüstrinin yeniliğe yönelmesine tesir eden elemanların tanımlanmasında kullanıĢlıdır. Aksine Malerba (2002), sektörün performansı için önemli olan süreçleri benimser. Malerba sektörel sistemlerin performansını belirlemede daha içsel odaklıdır, Porter ise özellikle bir endüstrinin çevresiyle ilgilenir. Porter‟daki çevre Malerba‟da sistemin içeriğidir. Porter endüstriyi çevresinden ayrı tutarken, Malerba ilgili endüstri ve hizmetler arasındaki bağımsızlıkların ve bağımlılıkların hep birlikte sektörel sistemin sınırları içinde Ģekillendiğini kabul eder. Bu ġekil 1.7‟nin kavramsal modelinde gösterilmiĢtir (Haccou, 2010, s. 12).

ġekil 1.6 BütünleĢtirici Model Kaynak: Haccou, 2010, s. 12

Her iki modelin bütünleĢmesi sektörel yenileĢime ve hızına tesir eden belirleyicilerin daha bütünleĢmiĢ bir görüntüsünü ortaya çıkarır. Belirtilen sektör deyimi birbiriyle iliĢkili endüstrilerin bütününden ibarettir. BütünleĢtirici modelin yeniliğe yönelimi etkileme düzeyi Tablo 1.21‟de tanımlanmıĢtır. Tabloda yer alan (-) iĢareti yenilik yönelimine olumsuz etkiyi, (+) iĢareti ise olumlu durumu göstermektedir. Tablo 1.21 Ģu hususları açıklığa kavuĢturmaktadır:

 DıĢsal bilginin ulaĢılabilirliği süreç yeniliğini olumlu, pazarlama yeniliğini olumsuz etkiler.

 Ġçsel faaliyetin yapısı ve biçimleri sektörün pazarlama yeniliğiyle iliĢki kurmada niçin problemleri olduğunu açıklığa kavuĢturur. Alan yazın her durumda perakendecilikte pazarlama yeniliğinin belirgin bir kar artıĢıyla sonuçlandığını belirtir. Tam tersine teknoloji tedarikçileri, çiçek tür ve çeĢit yetiĢtiricileri için kar yoktur, onlar ürün ve süreç yeniliğinin geliĢmesinde bütünleĢirler.

Elmasın belirleyicileri Yenilik ve üretimin sektörel sistemdeki yapı

taĢları Sektörün yeniliği

Tablo 1.21 BütünleĢtirici Modelin Yenilik Yönelimine Etkisi

Ürün Yeniliği : +

 Bilgi ve öğrenme süreçleri (fırsatın kaynakları)

 Ġçsel faaliyetlerin yapısı ve biçimleri

 ÇeĢitlilik ve seçim ortaya çıkaran süreçler

Süreç yeniliği: +

 Bilgi ve öğrenme süreçleri (Ġçsel ve dıĢsal bilgi, fırsat kaynakları, bilginin birikimi)

 Temel teknolojiler

 Ġçsel faaliyetlerin yapısı ve biçimi

 ÇeĢitlilik ve seçim ortaya çıkaran süreçler

Pazarlama Yeniliği:

+

 Bilgi ve öğrenme süreçleri(Bilginin içsel ulaĢılabilirliği)

_

 Bilgi ve öğrenme süreçleri (Bilginin dıĢsal ulaĢılabilirliği, fırsatın kaynakları, bilgi birikimi)

 Ġçsel faaliyet yapısı ve biçimi

 ÇeĢitlilik ve seçim ortaya çıkaran süreçler

Organizasyonel Yenilik:

_

 Bilgi ve öğrenme süreçleri (Bilginin dıĢsal ulaĢılabilirliği, bilgi birikimi)

Kaynak: Haccou, 2010, s. 49

Porter‟ın elması ile bütünleĢtirici bir model olan Malerba‟nın yapı taĢları ürün ve süreç yeniliğini dikkate alır, organizasyon ve pazarlama yeniliklerine aldırıĢ etmez (Haccou, 2010, s. 50). Pazarlama yeniliği temelde dikkate alınmaz, çünkü üreticiler talebin özellikleri hakkında net bilgiye sahip değildirler. Ürün ve süreç yeniliklerini fark ettiren teknoloji tedarikçileri, çiçek tür ve çeĢit yetiĢtiricileri gibi aktörler ile üreticiler arasında güçlü bir iç faaliyet vardır. Ürün ve süreç yeniliğine yönelim, talebin kalitesindeki çizgide bütünleĢmelidir. Süreç yenilikleri tasarruf maliyetlerini amaçlarken, tüketiciler daha yüksek kalitede ürünleri talep ederler. Diğer yandan ürün yenilikleri tüketicilerin talepleri ile aynı çizgiye gelir. Bu aĢamadaki ürün yenilikleri daha yüksek karları açıklamaz. Sektörel uygulamalarda tüketici taleplerine uygun ürün yeniliğini ve düĢük maliyette süreç yeniliğini birlikte baĢarmak, sürdürülebilir rekabet üstünlüğünü sağlayacaktır.

ĠKĠNCĠ BÖLÜM

KESME ÇĠÇEK SEKTÖRÜ ĠLE ĠLGĠLĠ REKABET ANALĠZLERĠ

2.1 Küresel Kesme Çiçek Ġhracatçısı Ülkelerin Rekabet Analizi

Küresel kesme çiçek zincirinde lider pozisyonda olan Kenya, Hollanda, Ġsrail ve Kolombiya‟nın sektörel özellikleri ve uygulamaları model ülkeler olarak bu baĢlık altında ele alınacaktır.