Avrupa Birliği’nde müdahale kurumları, ortak piyasa düzenlerinin birbirinden farklılık gösteren kuralları uyarınca çalışırlar. Başka bir deyişle, ürün politikalarına göre işlevleri değişmekle birlikte, müdahale kuruluşları genel olarak, fiyatlar belirlenen düzeyin altına düştüğünde, kendisine teklif edilen ürünü satın alıp bedelini ödemek, uygun koşullarda depolanmasını sağlamak, sistemin sağlıklı işlemesini denetlemek, düzenlenen ihalelerle oluşan “Topluluk stoklarını” AB içine veya dışına satmak konularında faaliyet gösterirler.
Bununla birlikte, müdahale kurumlarının işlevi, yukarıda sayılan temel çerçeveye göre hayli geniştir. Buna göre, müdahale kurumları; kapsamlarına aldıkları ürünlerde piyasa regülasyonu sağlamak, gerektiğinde kota sistemi saptamak ve uygulamak, gerektiğinde müdahale alımları yapmak, müdahale alımları ile oluşturduğu stokları kendi depolarında ya da anlaşma yaptığı özel sektör depolarında uygun koşullarda depolamak, dışalım ve dışsatım sertifikaları düzenlemek, ilgili ürünlere dışsatım geri ödemesi sağlamak, tohumluk üretimini desteklemek, ürün pazarlamasını kolaylaştırmak için gösterdiği çabalar kapsamında ürünlerin taşıma, ayıklama, ambalajlama, giderlerine katkıda bulunmak, hammaddenin işlenmiş ürünlere dönüşmesini sağlamak için işleyicilere destek olmak, temel besin maddelerine çocukların ve gençlerin ulaşımını kolaylaştırmak amacıyla okullarda süt dağıtımı gibi promosyonlar düzenlemek, toplumun yoksul kesimlerine süt, makarna gibi temel besin maddelerinin dağıtılmasını sağlamak gibi, çok geniş ve önemli bir faaliyet alanına sahiptirler.
Müdahale kurumlarının alım merkezleri (intervention centre) açmaları / kapatmaları ya da bu merkezlerin üzerinde çalıştıkları ürün bileşimlerini değiştirmeleri, merkezi Brüksel’de bulunan ve üye ülkelerin ve Komisyonun temsilcilerinin katılımıyla oluşturulan Tarım Komitesi’nin onayına bağlıdır.
Uzun dönemler için geçerli olmak üzere açıklanan tarım fiyatları temelinde; piyasa fiyatları müdahale fiyatlarının üzerinde kaldığı sürece, müdahale kurumları piyasaya müdahale etmemektedir. Ancak müdahale fiyatı piyasa fiyatının altına düşer ve belirli sürelerde bu düzeyde kalırsa, müdahale kurumları piyasaya müdahale ederler. 128
Örneğin hububat alanında, ülkelerin coğrafi konumuna bağlı olarak, farklı müdahale dönemleri söz konusudur. Bu bağlamda İtalya – İspanya – Yunanistan – Portekiz’de 1 Ağustos / 30 Nisan olan müdahale dönemi, Finlandiya ve İsveç’te 1 Aralık / 30 Haziran, diğer ülkelerde ise 1 Kasım / 31 Mayıs olarak belirlenmiştir.
Müdahale kurumları, yukarıda belirtilen dönemlerde, minimum kalite kriterlerini karşılayacak şekilde kendilerine arz edilen ürünleri satın alırlar. Bununla birlikte, müdahaleye konu edilebilecek minimum miktarlar ekmeklik buğday – arpa – çavdar – mısır ve darı da 80 ton; makarnalık buğday da ise 10 tondur. Üye ülkeler bu miktarların üzerlerine çıkabilir ancak altına inemezler.
Sistem içerisinde müdahale kurumları ile birlikte üretici birlikleri, lisanslı depolar, akredite laboratuvarlar önemli işlevlere sahiptirler. Bu çerçevede, herhangi bir depodan müdahale kurumuna teklif edilen tahıl; herhangi bir yer değişimine tabi tutulmaksızın, numunesi üzerinden fiziksel ve kimyasal analize tabi tutulmakta ve sonuçların uygun olması durumunda müdahale kurumları tarafından üstlenilmekte ve gerektiğinde yine o depodan satışa verilmektedir.
Müdahale kuruluşları, gerçekleştirdikleri müdahale alımları sonucunda oluşturdukları stokları, gerçekleştirilen ihaleler aracılığı ile satışa verirler.
128 AB’de müdahale kuruluşlarına ilişkin temel mevzuat listesi şöyle verilebilir; 1643/89 sayılı “Müdahale Kuruluşlarının Gerçekleştirdikleri İşlemlere İlişkin Ayrıntılı Düzenlemeler Öngören Tüzük”, 411/88 sayılı
“AB Üyesi Ülkelerde Faaliyet Gösteren Müdahale Kuruluşlarının Bu Faaliyetleri Sırasındaki Finansman Giderlerinin Hesaplanması İçin Kullanılan Yöntem ve Faiz Oranına İlişkin Ayrıntılı Hükümler Öngören Komisyon Tüzüğü”, 147/91 sayılı “Müdahale Kurumları Tarafından Gerçekleştirilen Depolama Esnasında Tarım Ürünlerinde Ortaya Çıkan Miktar Kayıplarına İlişkin Tolerans Sınırının Tanımlandığı Tüzük”, 3492/90 sayılı “Devletçe Yapılan Müdahale Alımlarının Finansmanı ile İlgili Yıllık Hesaplarda Dikkate Alınacak Gider Kalemlerini, Bunların ve Muhafaza Nedeniyle Ortaya Çıkan Miktar Kayıplarının Muhasebeleştirmeleri Konularını İçeren Tüzük”, 3597/90 sayılı “AB’de Faaliyet Gösteren Müdahale Kurumlarının Uyguladığı Muhasebe Kurallarına İlişkin Hükümler Öngören Tüzük”, 2148/96 sayılı “Devlet Müdahale Stoklarının Değerlendirilmesine İlişkin AB Sistemi Konusunda Hükümler Öngören Tüzük”
AB’nin belirlediği genel ilkelere uymaları ve asgari standartları sağlamaları koşuluyla, her üye devlet, kendi koşullarına uygun müdahale kuruluşu yapılandırılmasında serbesttirler.
Bu bağlamda, üye devletlerin oluşturdukları müdahale kuruluşlarının yönetim yapısı ve kapsamına aldığı ürün sayısında oldukça farklılıklar görülebilmektedir. Kimi ülkelerde yalnızca bir adet müdahale kurumu bulunup, tüm ürünlere ilişkin uygulamalar bu merkezden yürütülürken; diğer bazı ülkelerde ise ürün gruplarına göre farklılaşarak uzmanlaşan, çok sayıda müdahale kuruluşu bulunmaktadır (Fransa ve Hollanda örneği).
Yine bu çerçevede olmak üzere, kimi ülkelerde müdahale kurumlarının yönetimleri özel sektör ve kamunun temsilcilerinden oluşurken, kimi ülkelerde Tarım Bakanlıklarının altında örgütlenmekte, kimi ülkelerde ise birden fazla Bakanlığın (Fransa’da Tarım ve Maliye Bakanlıklarının) gözetim ve denetimi altında çalışmakta ya da ödeme kurumlarının (paying agencies) yan birimi olarak faaliyet göstermektedirler.
Aşağıda, bazı AB ülkelerinde bulunan müdahale kuruluşlarının yapıları özetlenmektedir;
Belçika Müdahale ve İhracat İadeleri Ofisi (BIRB: Belgian Office of Intervention and Refunds), Belçika Tarım Bakanlığı’nın bünyesinde yer alır. Müdahale alımları yanında dışalım – dışsatım sertifikalarının ve dışsatım geri ödemelerinin verilmesi de BIRB’in görev ve yetki alanındadır. BIRB, Federal Hükümet ve özel sektör temsilcilerinden oluşan bir Yönetim Kurulu tarafından yönetilmektedir.
Almanya Tarım ve Gıda Kurumu (BLE: Federal Agency for Agriculture and Food), Almanya’nın tümünde OTP’nin uygulanmasından sorumlu bir müdahale kurumudur.
İngiltere’de 2001 yılında değişen bir yapıdan söz etmek olanaklıdır. 1973 – 2001 yılları aralığında İngiltere Tarım, Balıkçılık ve Gıda Bakanlığı içinde görev yapan bir Müdahale Kurumu (IB: Intervention Board) bulunmaktadır. Bu Bakanlığın tüm görev ve yetkileriyle birlikte Çevre, Gıda ve Köyişleri Bakanlığı (DEFRA :Department for Enviroment, Food and Rural Affairs)’na devredilmesi sonucunda bu bünye içinde 2001 yılında oluşturulan Kırsal Ödeme Kurumu (RPA: Rural Payment Agency), tüm Birleşik Krallık için hem bir ödeme kurumu hem de bir müdahale kurumu işlevi yerine getirmektedir.
İsveç Tarım Ofisi (JORDBRUKSVERKET: The Swedish Board of Agriculture), tarla bitkileri, bahçe bitkileri ve ren geyiği yetiştiriciliği sektörlerine görev yapan, tümüyle kamusal bir kuruluştur. İsveç Tarım Ofisi, aynı zamanda bir müdahale kuruluşu olarak ta görev yapmaktadır.
Finlandiya Müdahale Birimi (INTERVENTIO: The Intervention Unit), Finlandiya Tarım ve Orman Bakanlığı bünyesinde yer alır, Finlandiya Ödeme Kurumu’nun bir yan birimidir.
İtalya Tarım Piyasaları Müdahale Kuruluşu (AIMA: Intervention Agency for the Agricultural Markets) müdahale sisteminin yürütülmesinden sorumludur.
Avusturya Müdahale Kurumu (AMA: Agrarmarkt Austria – Market Organisation and Intervention Agency), Tarım, Orman, Çevre ve Su İşleri Bakanlığı’nın denetimi altında çalışmaktadır. Ortak piyasa düzenlerinin uygulanması, teşvik önlemlerinin yürütülmesi, kalitenin yükseltilmesine yönelik önlemler, telafi edici ödemelerin yapılması ve tarımsal pazarlamanın desteklenmesi gibi görevleri yerine getirir. AMA’nın tarımsal pazarlama kapsamında konusundaki görevleri, bağlı şirketi Agrarmarkt Austria Marketting GsmbH aracılığıyla yerine getirilmektedir.
Hollanda Müdahale Kurumu (LASER: Dienst Landelijke Service bij Regelingen), Hollanda Tarım, Doğal Kaynaklar ve Balıkçılık Bakanlığı’nın altında yapılandırılmıştır.
Lisansların verilmesi, kayıt sistemi, müdahale alımları, destek ve kredilerin tahsis edilmesi LASER’ın görevleri arasındadır.
Fransa Ulusal Hububat Müdahale Ofisi (ONIC: Office National Interprofessinnel des Cereals), Fransız Tarım Bakanlığı ve Maliye Bakanlığı’nın ikili denetimi altında görev yapar.
Aşağıda, ONIC üzerinde daha ayrıntılı açıklamalar yapılmaktadır;
ONIC, 1936 yılında Fransız Tarım ve Maliye Bakanlıkları’nın ikili kontrolü altında yarı kamusal bir organizasyon olarak kurulmuştur. 50 direktörden oluşan bir Merkez Konseyi tarafından yönetilen ONIC’te Konsey 28 buğday üreticileri temsilcisi, 9 tüketici ve işçi sendikaları, 9 fırıncı, değirmenci ve tüccar ve 4 kamu görevlisinden oluşmaktadır.
ONIC’ın yönetim yapısı merkez teşkilatı, bürolar ve taşra teşkilatından oluşmaktadır.
Merkez teşkilatında müdahale, üretim, dış ticaret, kontrol, piyasa, ekonomi, bilgi işlem, idari işler ve muhasebe servisileri bulunmaktadır.
Bürolar müdahale, yardım ve destekler, sertifikalar, müdahale kontrolü, konjonktür, tahmin, üretim, personel, muhasebe, işletmeler, nadas, tahıllar, işletme kontrolü, Avrupa, istatistik, dış ticaret, eğitim, işletmelere yardım, yönlendirme, yemlik tahıllar, işlenmiş ürünler, şirketlerin kontrolü, danışma, dökümantasyon, Ortak Tarım Politikası, lojistik, üreticilere yardım, tekstil, atölye numaralama, sergiler, basın yayın, bilgi işlem, mediko-sosyal, tahsilat birimleri aracılığıyla işlevlerini yerine getirir.
ONIC’in taşra teşkilatı ise 17 Bölge Müdürlüğü ve laboratuvarlardan oluşmaktadır.
ONIC’ın temel görevleri; piyasada fiyatlar düştüğünde müdahale alımı yapmak ve satın aldığı ürünleri depolamak, hububat alımı yapan şirketlere “aval” garantisi sağlayarak (yıllık 11 milyar FF düzeyinde), üreticilere ivedi finansman olanağı sağlamak, dışsatım sertifikaları düzenlemek, işlenmiş ürün dışsatımında geri ödemeler yapmak, koşullar uygun olduğunda Avrupa ve dünya pazarlarına satış yapmak, hububat, yağlı tohumlar ve baklagil üreticilerine tazminat ödemesi yapmak, ekim alanlarını denetlemek ve Fransa’nın hububat üretim-tüketim politikalarına yön vermek olarak özetlenebilir.
ONIC; üretim, depolama, işleme, pazarların gelişimi, organik tarımın artırılması ve ürün çeşitliliğinin sağlanması konularında üreticilere parasal destek vermektedir.