Kumar Oynamak:

“Aslanın Tövbesi” adlı hikâye çalışmanın son manzum fablıdır. Kumarbaz bir aslanla çevresindeki hayvanlar arasında yaşanılanlar anlatıldığı hikâye bir eserden alınmıştır.341 Ya- şantısıyla çevresine kötü örnek olan bir aslanın yaşadığı trajik komik olay, manzum bir dille anlatıldığı için, çocukların ezberlemeleri açısından da uygunluk arz etmektedir.

3.3. Şiir Yöntemi :

Şiir, edebî alanda en incelikli bir sanat olarak kabul edildiğinden bir çok edebiyatçı fark- lı şiir tanımları yapmışlardır. Şiirin, bir ses ve anlam bütünü,342 _{kelimelerle güzel şekiller kur-}

ma sanatı343 _{ses ve fikrin birbirleriyle kaynaşarak tek bir cevher haline gelmesi} 344_{olarak yapı-}

lan tanımlar sadece bunlardan bazılarıdır. Sonuç olarak, şiirin bir tanımı; dilin ve nazmın şahsî, üstün ve zevkle kullanılmasından meydana gelen sanat eseridir345 şeklinde yapılabilir.

∗ Merve Mızrak, Çamardı YİBO 7. sınıf öğrencisi

340 Erdoğan, Mehmet, Tatlı Dil, Gonca Yay., İzm., 2006, s. 103 341 Erdoğan, Mehmet, Gerçek Işık, Gonca Yay., İzm., 2006, s. 57

342 Aksan, Doğan, Şiir Dili ve Türk Şiir Dili, Engin Yay., Ank., 1999, s. 185 343 Nabi, Yaşar, Şiir Sanatı, Varlık Yay., 3. Baskı, İst., 1969, s. 37

344 Nabi, a.g.e., s. 30 345 Kabaklı, a.g.e., s.597

Bu çalışmada edebî bir yöntem olarak şiire de yer verilmiştir. Çünkü ahlâk eğitiminde de şiir gibi yardımcı metinlere yer verilmesi, öğrencilerin konuyu daha iyi anlamaları açısın- dan önemlidir.346 _{Bu çalışmada yer verilen şiirler elbette çocuk şiirleri niteliğindedir. Çocukla-}

ra özgü yazılan şiirler, yetişkin şiirlerinden ayrılırlar. Çünkü çocuk şiirleri seslerin, ritimlerin, uyumların kaynaşmasıyla çocuklar üzerinde güçlü duyguları, izlenimleri, coşkuları canlan- dırma ve etkileme sanatıdır.347 Bu nedenle de şiirin çocuksu yanı bu tarz şiirlerde kendini gös- termektedir.

Çocuk şiirleri, genellikle didaktik (öğretici) olmaktadır. 348 Yetişkinler için yazılan şiir- ler, edebî sanatların daha sık kullanılıp, dilin her türlü renginin aktarılmaya çalışıldığı için, daha çok sanatsal değeri eserlerdir. Çocuk şiirlerinde farklı konulara yer verilse de; daha çok öğreticilik ön plana çıkmaktadır.

Genel olarak şiirde üç temel öge vardır: dil, biçim ve konu. Dil şiirin maddesi, biçim anlatım tarzı, konu ise şiirin anlattıklarıdır.349 _{Bu üç öge tüm şiirlerde bulunmaktadır. Bu ne-} denle çocuk şiirlerinde de, amaca uygun bir konunun seçiminden sonra, seçilen bu konu uy- gun bir dil ve biçimde okuyucuya aktarılmalıdır. Şiir insanların hayal dünyalarını zenginleşti- ren bir yapıya sahip edebî bir türdür. 350 Bu nedenle burada ele alınan konunun titiz bir şekil- de işlenmesi gerekmektedir. Bunun için şiirde yer verilen her kelimenin, çocukların anlayabi- leceği tarzda, açık ve sade olmasına özen gösterilmelidir. 351 Şiirde sözcüklerin uyumu önem- lidir.352 Bunu sağlamak için de şiir için kelime seçimine azamî gayret gösterilmelidir.

Şiirde mısraların kısa olmasına dikkat edilmelidir. 353 Böylelikle, çocukların şiiri daha iyi anlaması sağlanarak, şiirin ezberlenmesi de kolaylaştırılmış olacaktır. Şiir, duyguların kısa ve öz kelimelerle okuyucuya aktarma sanatıdır. İşte bu yapılırken çok dikkatli olmak gerekir. Kelimeler özenle seçilmeli ve noktalama ve yazım kurallarına gereken hassasiyet gösterilme- lidir.Din eğitiminde şiirin kullanılması hedef kitle olan çocuklarda farklı bir etki bırakmakta- dır. Şiirin ezberlenmesi ana gayemiz olmasa da bazı çocuklar bu şiirleri ezberlemekte ve ko- nuyu daha da iyi anladıklarını söylemektedirler. Genel olarak, yazdığımız şiirler didaktik şiir özelliğinde olduğundan bilgi verici olmasına dikkat edilmiştir. Ezberleme kolaylığını sağla- mak için de mısralar fazla uzun tutulmamaya çalışılmıştır. Şiirlerin ezberlenmesi için dikkat

346 Selçuk, a.g.e. , s. 167 347 Ciravoğlu, a.g.e., s. 132

348 Karaalioğlu, S. Kemal, Türk Şiir Sanatı, İnkılap ve Ata Yay., İst., 1966 , s. 164; Yalçın-Aytaç, a.g.e., s. 182 349 Karaalioğlu, a.g.e., s. 16; Nabi, a.g.e., s. 28

350 Nabi, a.g.e., s. 33

351 Yalçın-Aytaç, a.g.e., s. 186; Ciravoğlu, a.g.e., s. 134 352 Karaalioğlu, a.g.e., s. 24

edilmesi gereken hususların en başında kafiye gelmektedir. Bu nedenle kafiyeye değinmek faydalı olacaktır.

Kafiye çocuk şiirlerinde dikkat edilmesi gereken bir noktaların başında yer almaktadır. Şiirde kafiye, kelimelerin seçimini daha bir önemli hale getirmektedir. Kafiye ve ölçüler şiir- de anlatım gücünü ve etkileyiciliğini artırmaktadır.354 _{Kafiye, çocukları psikolojik olarak ra-}

hatlatır ve şiiri ezberleme kolaylığı sağlayıp,355 _{akılda kalıcılığı artırır.}356 _{Bu nedenle çocuk}

şiirlerinde kafiye vazgeçilmez bir unsurdur. Şiirde her ne kadar serbest usûl de kullanılsa da, çocuk şiirlerinin kafiyeli olmasının daha uygun olacağı kanaatindeyiz.

-Şiirlerin Değerlendirilmesi:

Şiirler genel olarak kafiye esaslarına dikkat edilerek kaleme alınmaya çalışılmıştır. Ele alınan kavramlar, çocuksu bir dille ve sade olarak işlenmeye gayret edilmiştir. Ayrıca şiirlerde başlık olarak, işlenilen kavramlar seçilmiştir. Fakat çalışmada üç tane şiir diğer şiirlerden biçim olarak farklılık göstermektedir. Bu şiirlere “Yalan söylemek, kibirlenmek ve özel haya- tı araştırmak” konularında yer verilmiştir. Bu şiirlerin genel özellikleri şu şekildedir:

“Yalan söylemek” konulu şiir, “Yalan Söyleme” başlığı altında ele alınan akrostiş∗ bir şiirdir. Bu şiir türü çalışmada sadece burada kullanılmıştır. Ahlâk eğitiminde bu şiir türünün kullanılmasının nasıl bir etki yapacağını göstermesi açısından çalışmaya konulan şiir, eğlence- li bir yanının olması sebebiyle uygulamada çocukların da beğendiği bir tür olmuştur.

Çalışmadaki farklı diğer ikinci şiir de; kibirlenmek konusunda “Kibirli Kedi” ismiyle yazılan şiirdir. Bu şiir manzum fabl türündedir. Şiirde kibir konusu, kedi karakteri eşliğinde şiirsel olarak anlatılmaya çalışılmıştır.

Çalışmadaki farklı son şiir “Şekerci Dede” isimli çalışmadır. Bu şiirin konusu özel ha- yatı araştırmaktır. Bu konu şiirde “anlatı”∗ türü şeklinde işlenmeye çalışılmıştır. Şiirde, bir çocuk ve dede karakteri eşliğinde, okuyucuya özel hayatı araştırmanın kötülüğü üzerine me- sajlar verilmiştir. Bu yapılırken de hikâyemsi bir hava yakalanmaya çalışılmıştır.

354 Aksan, a.g.e., s. 185,191 355 Yalçın- Aytaç, a.g.e., s. 182 356 Nabi, a.g.e., s. 104

∗ Akrostiş Şiir: Şiirdeki mısraların alt alta yazılarak , bu her mısraın baş harfinin bir kelime, ya da cümlenin ortaya çıkmasının sağlandığı bir şiir türüdür.

İKİNCİ BÖLÜM

OLUMSUZ AHLÂKÎ EĞİLİMLERİN AÇIKLANMASINDA