Kooperatifin İnşaat Karşılığı Arsa Temin Etmesi

Kooperatifler bazen üyelerine konut inşa etmek için gerekli arsayı kat karşılığı olarak başkalarından temin etmektedirler.

İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı 25.01.2007 tarih ve B.07.1.GİB.4.34.16.01/KVK-4/1-k-7419 -1373 sayılı özelgede;

“….. Yapı Birliği ile ilgili olarak adı geçen vergi dairesinden alı-nan ve bir örneği yazımız ekinde gönderilen 29/12/2006 tarih ve 78140 sayılı yazıda; ……… Yapı Birliği’nin ……… Konut Yer-leşim Alanı ……adresinde Konut Yapı Kooperatifi faaliyeti ne-deniyle kayıtlı iken 30/04/2005 tarihinde ………Vergi Dairesi Müdürlüğü’ne nakil gittiği, …… Belediye Başkanlığınca Milli Savunma Bakanlığı’ndan alınarak birliğe teslim edilen arazi karşılığında, birliğin Milli Savunma Bakanlığı’na Ankara ve İstanbul’da 200 dairelik lojman yapımı işini taahhüt ettiği, ta-ahhüt edilen bu işin birlik tarafından da yapılan bir sözleşme ile … A.Ş.’ne verildiği, söz konusu lojman inşaatı işinin yıllara sari inşat ve onarım işi olduğu ve bu işin 2006 yılında bitirile-rek Milli Savunma Bakanlığı’na teslim edildiği belirtilebitirile-rek adı geçen Konut Yapı Birliği tarafından …….A.Ş.’ne verilen

yılla-ra sari inşaat ve onarım işi nedeniyle birliğin kurumlar vergisi muafiyetinin kaybedilip kaybedilmeyeceği hususları sorulmak-ta olup, sorulan hususlara ilişkin Müdürlüğümüz görüşü aşağı-da açıklanmıştır.

………..

Bu itibarla Kooperatiflerin kurumlar vergisi muafiyetinden ya-rarlanması için diğer şartların yanında Arsa Ofisi, Toplu Ko-nut İdaresi veya Belediye gibi kamu kurumlarından tahsisen devir yöntemi uygulamaya mani teşkil etmeyecek olup her ne sebeple olursa olsun yapı ruhsatı ile arsa tapusunun kooperatif tüzel kişiliği adına tescil edilmiş olması şartları da aranmakta, bu şarta haiz olunmaması halinde muafiyet hükmünden yarar-lanması mümkün bulunmamaktadır. Dolayısıyla 31.12.2005 tarihi itibarıyle 5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu uyarın-ca ilgili dönemde aranılan şartlara haiz olup kurumlar vergi-sinden muaf olunsa dahi 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu-nun 4. maddesinin birinci fıkrasının (k) bendinde yazılı yapı ruhsatı ve arsa tapusunun kooperatif tüzel kişiliği adına olma-sı şartına 31.12.2006 tarihine kadar uyulmamaolma-sı halinde, birli-ğin 01.01.2006 tarihi itibariyle kurumlar vergisi mükellefiyeti-nin tesisi gerekmektedir. Ayrıca 01.01.2007 tarihi itibariyle şartlara haiz olunması halinde muafiyete ilişkin olarak öngörü-len şartların yerine getirilip getirilmediği hususu hesap dönemi itibariyle ve dönemin tamamında aranılması dikkate alınarak şartlara haiz olunan tarihi izleyen yıl başından itibaren kurum-lar vergisi muafiyetinden yararlanılması olanaklıdır.

Diğer taraftan 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 42.madde-sinde “Birden fazla takvim yılına sirayet eden inşaat (dekopaj işleri de inşaat işi sayılır) ve onarma işlerinden kar veya zarar

işin bittiği yıl kati olarak tespit edilir ve tamamı o yılın geliri sayılarak, mezkur yıl beyannamesinde gösterilir.

...”hükmü yer almıştır.

Aynı Kanunun “Vergi Tevkifatı” başlıklı 94’ncü maddesinde;

(3946 sayılı Kanunun 22. maddesi ve 93/5148 sayılı kararla de-ğişen şekli) (01/01/1994 tarihinden geçerli olmak üzere) Kamu idare ve müesseseleri, iktisadi kamu müesseseleri, sair kurum-lar, ticaret şirketleri,iş ortaklıkları, dernekler, vakıfkurum-lar, dernek ve vakıfların iktisadi işletmeleri, kooperatifler, yatırım fonu yönetenler, gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı, zirai kazançlarını bilanço veya zirai işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçiler aşağıdaki bent-lerde sayılan ödemeleri (avans olarak ödenenler dahil) nakden veya hesaben yaptıkları sırada istihkak sahiplerinin Gelir Ver-gilerine mahsuben tevkifat yapmaya mecburdurlar.

………

3- 42. madde kapsamına giren işler dolayısıyla bu işleri yapan-lara (kurumlar dahil) ödenen istihkak bedellerinden (kurumlar dahil) ödenen istihkak bedellerinden %5 (2006/ 11449 sayılı B.K.K. ile % 3 Yürürlük; 01.01.2007) tevkifat yapılacağı” hük-mü yer almıştır.

Öte yandan, söz konusu 42.madde kapsamında iş yapanların Kurumlar Vergisi mükellefi olması halinde ise bunlara yapılan istihkak ödemeleri üzerinden 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Ka-nunu”nun “Vergi kesintisi” başlıklı 15.maddesine göre tevkifat yapılması gerekmektedir.

Dolayısıyla, 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu”nun Geçici 1.maddesinin 4.bendine göre; “Bu Kanunla tanınan yetkiler çerçevesinde Bakanlar Kurulu tarafından yeni kararlar alının-caya kadar, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu ile 5422 sayılı Ka-nun kapsamında vergi oranlarına ve diğer hususlara ilişkin olarak yayınlanan Bakanlar Kurulu kararlarında yer alan dü-zenlemeler, bu Kanunda belirlenen yasal sınırları aşmamak üzere geçerliliğini korur.” hükmü yer almakta olup, söz konusu düzenlemeler ise 30/12/2006 tarih ve 26392 sayılı 2006/11447 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yapılmış ve yıllara sari inşa-at ve onarım işleri ile uğraşan kurumlara bu işleri ile ilgili ola-rak yapılan hakediş ödemeleri üzerinden 01/01/2007 tarihinden geçerli olmak üzere 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 15.maddesine göre % 3 tevkifat yapılması kararlaştırılmıştır.

Bu hüküm ve açıklamalara göre, Yapı Kooperatifleri Birlikleri amaç ve çalışma alanları bakımından konut yapı kooperatifle-rinden farklı olmadığından, kooperatiflerin ortak dışı işlem yapması halinde diğer şartları taşısalar bile Kurumlar Vergisi Kanunu hükümleri gereğince muafiyetten yararlanma şartla-rından “sadece ortaklarla iş görülmesi” şartı ihlal edilmiş ola-cağından, ………Belediye Başkanlığınca Milli Savunma Ba-kanlığı’ndan alınarak birliğe teslim edilen arazi karşılığında, birliğin Milli Savunma Bakanlığı’na Ankara ve İstanbul’da 200 dairelik lojman yapımı işini taahhüt etmesi ve taahhüt edi-len bu işin birlik tarafından da yapılan bir sözleşme ile

…………..A.Ş.’ne verilerek yaptırılması ortak dışı işlem oldu-ğundan adı geçen Konut Yapı Birliği’nin Kurumlar vergisi mu-afiyetinden yararlanması mümkün değildir.

Diğer taraftan, söz konusu Konut Yapı Birliği’nce …… A.Ş.’ye yaptırılan yıllara sari inşaat ve onarım işlerinden dolayı yapı-lan istihkak ödemeleri üzerinden gelir vergisi tevkifatı yapıl-ması gerekeceği de tabidir.” Denilmektedir.

9- Kooperatifin Her Üye İçin Birden Fazla Konut İnşa