KONYA’DA ÖĞRETMEN OLARAK İSDİHDAM EDİLEN BALKAN GÖÇMENLERİ

Osmanlılarda eğitim modernleşmesine bağlı olarak İstanbul’da bir Darülmuallimin-i Aliye Mek-tebi açılmış, birçok vilayet merkezinde de muallimin-i İptidailer meydana getirilmişti. Darül-muallimin-i Aliye Mektebi ülkedeki orta ve yüksek derecedeki okullara öğretmen yetiştiren bir eğitim kurumuydu. Bu okulun mezunları Maarif Nezareti tarafından ülkenin ihtiyaç duyulan mahallerine gön-derilirlerdi. Ülkenin hemen hemen her noktasında öğretmen açığı bulunduğundan öğretmen adayları istedikleri bir bölgeye tayin edilebiliyorlardı. Temel eğitim-öğretim kurumlarında ise vilayet darülmual-liminlerinden mezun olanlar öğretmenlik yapardı.

Vilayetlerde darülmuallimin mezunları kendi yö-relerinde istihdam edilmekte ancak öğretmen açığı hiçbir zaman kapatılamamaktaydı. Mevcut öğret-men okullarından ülkenin ihtiyaç duyduğu sayıda öğretmenin temin edilebilmesi imkânsızdı. Hâl böyle olunca maarif idareleri belirli bir eğitim almış kimselere imtihanla öğretmenlik ehliyetnamesi ve-rerek okullarda görevlendirme yoluna gitmişlerdi.

İşte eğitim sistemi bu durumdayken Balkan toprak-ları bir bir elden çıkmakta, Rumeli’deki okullarda görev yapan öğretmenler de ülkeye hicret etmek-teydi. Rumeli göçmeni öğretmenlerden bir kısmı 1912-1930 yılları arasında Konya sancağında gö-revlendirilmişlerdi. Bunun yanında göçmenler için-den maarif idaresi tarafından ehliyetname verilmek suretiyle öğretmen olarak atanan kimseler de ol-muştu. Ayrıca aileleriyle ülkeye gelmiş göçmen ço-cuklarından bazıları eğitimlerini tamamlamalarının ardından sancakta öğretmenlik yapmışlardı. Konya Maarif Müdürlüğü’nden kalan defterlerde bu öğret-menlerle ilgili bilgiler bulunmaktadır. Müdürlüğe ait yaklaşık 100 defter taranarak bu vasıfları taşıyan öğretmenler tespit edilmiş ve aşağıya çıkarılmıştır.

Adil Efendi: Selanik 1873 yılı doğumludur.

İbrahim Efendi’nin oğludur. Selanik

Darülmu-allimini mezunudur. Rumeli’de çeşitli okullarda öğretmenlik yaptıktan sonra ülkeye hicret etmiş ve mesleğini devam ettirmiştir. Sicil defterinde 1 Eylül 1921 tarihinde Karaman Afgan karyesi öğ-retmeni olarak görülmektedir²⁶. Daha sonra Ereğli kazası Mecidiye Mahallesi mektebinde öğretmen-lik yapmıştır²⁷.

Ahmet Hilmi (Erdim); Strumca’da 1894 yılında doğdu. İstanbul Darülmuallimin-i Âliye Mektebi riyaziye şubesinden mezun oldu. 1921 yı-lında Konya Sultani Mektebi’ne tayin oldu. 1923 yılında İzmir Sultanisi’ne müdür muavini olarak atandı. Bu okulda müdürlükte yaptı. Mehmet İzzet Bey ile birlikte Hendese kitapları ve Fen dergisi yayınlamıştır²⁸.

Ali Kemal Efendi: Preveze 1893 yılı doğum-ludur. Ömer Fevzi Efendi’nin oğdoğum-ludur. İlk eğitimi-ni Preveze’de yapmış, 1911 yılında beş yıllık idadi mektebinden mezun olmuştur. İlk görev yeri olan Ereğli’de 1919-1923 yılları arasında Divle karyesi mektebi muallimliğinde bulunmuştur. 1923-1927 yılları arasında Kırış-ı Kebir Mektebi’nde görev yapmıştır²⁹.

Ali Rıza Bey: 1877 yılında Rusçuk’ta doğdu.

Darülmuallimin-i Âliye Mektebi’nden 1898 yılın-da mezun oldu. 1914-1920 yılları arasınyılın-da Konya Sultani Mektebi’nde müdürlük yaptı. Daha sonra Antalya bölgesi maarif eminliği ve Erenköy Lisesi coğrafya öğretmenliğinde bulunmuştur³⁰.

Cafer Sadık Efendi: Silistre 1884 yılı doğum-ludur. Mehmet Ağa’nın oğdoğum-ludur. Selanik Darülmu-allimin Mektebi’nden 1907 yılında mezun olmuştur.

26 KMA, Karaman Kazası İlk Mektep Muallim ve Muallimeleri Kayıt Defteri, Def. No: 16, s. 17.

27 KMA, Ereğli Kazası Sicil Defteri, Def. No: 27, s. 5.

28 Hüseyin Köroğlu, Konya Lisesi Tarihi, Konya 1989, s. 55, 108.

29 KMA, Ereğli Kazası Sicil Defteri, s. 13; KMA, Ereğli Kazası Muallimlerine Ait Kayıt Defteri, Def. No: 19, s. 26.

30 Köroğlu, Konya Lisesi, s. 26.

Rumeli’de çeşitli okullarda öğretmenlik yaptıktan sonra hicret ederek ülkeye gelmiştir. Sicil defte-rinden öğrenildiğine göre 1925 yılında Cihanbeyli İnevi nahiyesi ilk erkek mektebine tayin edilmiştir³¹.

Edibe Hanım; Haşmet Efendi’nin kızıdır.

1896 yılı Selanik doğumludur. Selanik Yadigâr-ı Terakki Mektebi mezunudur. Konya İttihat ve Te-rakki Mektebi’nde 14 Ekim 1914 tarihinde 350 ku-ruş maaşla göreve başlamıştır. Okulda Coğrafya, Tarih, Musahibat, İlm-i İnşa, Musiki ve El İşleri derslerine girmiştir³².

Emin Doğan Efendi: Köstence 1900 yılı do-ğumludur. Ailesiyle ülkeye geldikten sonra Kara-hisar Darülmuallimin Mektebi’nde eğitim almıştır.

1 Mart 1922 tarihinde Karaman Mithat Paşa mek-tebinde göreve başlamıştır³³.

Faruk Efendi: 1892 yılı Üsküp doğumludur.

Niyazi Efendi’nin oğludur. Halkalı Ziraat mekte-bi mezunudur. Bandırma İdadisi Ulum-ı Tamekte-biiye öğretmenliğinde bulundu. 4 Temmuz 1921 tarihin-de Karaman İdadisine tayin edildi. Burada ziraat, ulum-ı tabiye derslerine girdi. Okulun müdür yar-dımcılığını da yapmıştır³⁴.

Halil Hilmi Efendi: 1882 yılı Tatarpazarı do-ğumludur. Mehmed Efendi’nin oğludur. İlk tahsi-lini Tatarpazarı’nda yapmış, 1900 yılında Edirne İdadisinden, 1906 yılında Selanik Darülmuallim Mektebi’nden mezun olmuştur. Kavala İdadisi ip-tidai kısmında 6 yıl öğretmenlik yaptıktan sonra Balkan Savaşları nedeniyle göç ederek Anadolu’ya gelmiş, Kayseri merkez terakki mektebinde 23 Ka-sım 1914 tarihinde göreve başlamıştır. Bu okulda 4

31 KMA, Saidili Kazasının 1341 Senesi Martından İtibaren İlk Mektep Muallimleri Kaydına Mahsus Defterdir, Def. No: 7, s. 15.

32 KMA., İttihad ve Terakki Mekteblerinin Karar ve Muallim Sicil Defteri, Def. No: 52, s. 24-26.

33 KMA, Karaman Kazası İlk Mektep Muallim ve Muallimeleri Kayıt Defteri, s. 6.

34 KMA, Akşehir ve Karaman Kazaları İdadi Mekteplerine Ait Kayıt Defteri, Def. No: 35, s. 17.

yıl üç ay hizmet vermiştir. Karaman’da 1918-1927 yılları arasında sırasıyla İbrala nahiyesinin çeşit-li okullarında, Karaman İdadisi iptidai kısmında, Menbaü’l İrfan Mektebi’nde, Afgan karyesinde ve Hadim’in Çetmi karyesinde öğretmenlik yapmış 1928 yılında Ereğli’nin Berendi karyesi öğretmen-liğine atanmıştır³⁵.

Hasan Rıza Efendi: Kosova 1869 yılı do-ğumludur. Murat Ağa’nın oğludur. Üsküp Darül-mualliminin Mektebi’nden 1903 yılında mezun oldu. Ereğli’de Tatlıkuyu ve Mithat Paşa mektep-lerinde öğretmenlik yaptı. 23 Ocak 1926 tarihinde Akhüyük karyesi öğretmenliğine tayin edilmiştir³⁶.

Hıfzı Efendi: 1890 yılı Cuma-yı Bâlâ doğum-ludur. Mahmud Efendi’nin oğdoğum-ludur. Siroz Darül-muallimin Mektebi’nden 1912 yılında mezun oldu.

Ülkeye hicret ettikten sonra Afyon Karahisar’da bir süre öğretmenlik yaptı. 1926 yılında Akşehir Alemdar Mustafa Paşa mektebinde başöğretmen-liğe atandı. Ayrıca Kadınhanı Darülirfan mektebi öğretmenliğinde bulunmuştur³⁷.

Hilmi Efendi: 1869 yılı Serfice doğumludur.

Recep Efendi’nin oğludur. Serfice’de iptidai ve rüştiye eğitiminden sonra Hacı Çelebi Ağa Med-resesi’ne devam etmiştir. Manastır’da darülmu-allimin mektebinde imtihan vererek ehliyetname almıştır. 1 Eylül 1901 tarihinde Serfice iptidai mektebinde öğretmenliğe başlamıştır. Serfice’de yaklaşık 23 yıl öğretmenlik yaptıktan sonra 1 Mart 1924 tarihinde mübadele ile gelerek Konya’ya yer-leştirilmiştir. Konya’da Tat karyesi öğretmenliği yapmıştır³⁸.

35 KMA, Ereğli Kazası Muallimlerine Ait Kayıt Defteri, s. 20.

36 KMA, Ereğli Kazasının 1341 Senesi Martından İtibaren İlk Mek-tep Muallimleri Kaydına Mahsus Defterdir, Def. No: 17, s. 4, 11.

37 KMA, Saidili Kazasının 1341 Senesi Martından İtibaren İlk Mektep Muallimleri Kaydına Mahsus Defterdir, s. 1.

38 KMA, Konya Merkezin Mülhakatına Ait Muallim Kayıt Defte-ridir, Def. No: 23, s. 7.

Hüseyin Avni Efendi: Kesriye’de 1900 yı-lında doğmuştur. 1925 yıyı-lında ehliyetname alarak öğretmenlik mesleğine başlamış, Ereğli’de Kı-zılca, Serviler ve Deli Pınar mekteplerinde görev yapmıştır³⁹.

Hüseyin Efendi: Selanik 1901 yılı doğumlu-dur. Eyüp Bey’in oğludoğumlu-dur. Konya Darülmuallimi-ninden 1920 yılında mezun oldu. Gürün’de numu-ne mektebinde öğretmenlik yaptı. 26 Eylül 1922 tarihinde Karaman İdadisi iptidai kısmı başöğret-menliğine atanmıştır⁴⁰.

Hüseyin Hilmi Bey: Silistre 1896 yılı doğum-ludur. Mehmed Ağa’nın oğdoğum-ludur. Konya Lisesi 10.

sınıftan tasdikname almıştır. 1914 yılında muallim ehliyetnamesi alarak göreve başlamıştır⁴¹. Seydişe-hir Bekran ve Çalmanda karyelerinde öğretmenlik yapmış ve 23 Mayıs 1925 tarihinde Seydişehir merkez Rehber-i Meşrutiyet Mektebi’ne tayin edil-miştir. Hüseyin Hilmi Bey, 1 Haziran 1927 tarihin-de yenitarihin-den ataması yapılarak Seydişehir merkez ilk erkek mektebi öğretmenliğine başlamıştır⁴².

Hüseyin Hüsnü Efendi: 1892 yılı Cuma-yı Bâlâ doğumludur. Mustafa Efendi’nin oğludur. İlk tahsilini Cuma-yı Bâlâ’da yapmış, Siroz ve Sela-nik darülmualliminlerinde eğitim görmüş, Balkan Savaşları nedeniyle geldiği Konya’da eğitimini tamamlayarak 1913 yılında Konya Darülmualli-mininden mezun olmuştur. 1914 yılında İnevi na-hiyesi mektebinde göreve başlamış ardından Sai-dili merkez mektebi muallimliğinde bulunmuştur.

1916-1927 yılları arasında Obruk karyesinde

öğ-39 KMA, Ereğli Kazasının 1341 Senesi Martından İtibaren İlk Mektep Muallimleri Kaydına Mahsus Defterdir, s. 5, 10.

40 KMA, Karaman Kazası İlk Mektep Muallim ve Muallimeleri Kayıt Defteri, s. 1.

41 KMA, Seydişehir Muallimlerine Ait Fiş Defteridir, Def. No: 20, s. 4.

42 KMA, Seydişehir Kazasının 1341 Senesi Martından İtibaren İlk Mektep Muallimlerinin Kaydına Mahsus Defterdir, Def. No: 11, s. 1, 6, 10.

retmenlik yapmıştır. 1 Eylül 1927 tarihine Çumra Karasenir Mektebi’ne tayin edilmiştir⁴³.

İbrahim Ethem Efendi: Tikveş 1889 yılı doğum-ludur. Hoca Süleyman Efendi’nin oğdoğum-ludur. İlköğreni-mini Tikveş’te yapmış, ardından idadi mektebinden mezun olmuştur. Balkan Savaşları nedeniyle hicret etmiş ve öğretmenlik mesleğine başlamıştır. Kara-man Kızıllar karyesinde öğretmenlik yapmış, 6 Ni-san 1922 tarihinde Pirlegonda mektebi öğretmenliği-ne tayin edilmiştir. Öğretmenlik göreviöğretmenliği-ne bir müddet Cihanbeyli İnevi nahiyesi Kozanlı karyesi ilk erkek mektebinde devam eden İbrahim Ethem Efendi daha sonra Karaman Yukarı Hadim’de ve Ereğli Ağızbo-ğaz mektebinde hizmet vermiştir⁴⁴.

İsmail Fethi Efendi: Kosova 1887 yılı doğum-ludur. Sinan Efendi’nin oğdoğum-ludur. Selanik Darülmu-allimininden 1913 yılında mezun olmuştur. Bal-kan Savaşlarından sonra ülkeye gelmiş ve çeşitli okullarda öğretmenlik yapmıştır. Sicil defterinde öğrenildiğine göre 12 Nisan 1923 tarihinde Kara-man Kızıl Yaka karyesi mektebi öğretmeni olarak görev yapmaktadır⁴⁵.

İsmail Hakkı Bey; 1893 yılı Silistre doğumludur.

İdris Efendi’nin oğludur. Sanayi-i Nefise Mektebi me-zunudur. Eskişehir Darülmuallimininde öğretmenlik yapmıştır. Konya Darülmuallimin Mektebi’ne 1 Ekim 1922 tarihinde 800 kuruş maaşla Resim öğretmeni tayin edilmiştir. Okulun ihtiyacına binaen Terbiye-i Bedeniye ve El İşleri derslerine de girmiştir⁴⁶.

43 KMA, Çumra Kazası Muallimlerine Ait Kayıt Defteri, Def. No:

3, s. 31.

44 KMA, Saidili Kazasının 1341 Senesi Martından İtibaren İlk Mektep Muallimleri Kaydına Mahsus Defterdir, s. 15; KMA, Ka-raman Kazası İlk Mektep Muallim ve Muallimeleri Kayıt Defteri, s. 15; KMA, Ereğli Kazasının 1341 Senesi Martından İtibaren İlk Mektep Muallimleri Kaydına Mahsus Defterdir, s. 17; KMA, Ereğ-li Kazası MualEreğ-limlerine Ait Kayıt Defteri, s. 33.

45 KMA, Karaman Kazası İlk Mektep Muallim ve Muallimeleri Kayıt Defteri, s. 20.

46 KMA, Heyet-i Talimiyeye Mahsus Sicil-i Umumi Defteri, s.

3-8.

İsmet Fuat Hanım: Selanik 1902 yılı doğumlu-dur. Ali Nevres Bey’in kızıdır. Ereğli merkezde kız mektebinde öğretmenlik yapmıştır.12 Ekim 1926 ta-rihinde Ilgın merkez ilk kız mektebine tayin edilmiş 1927 yılına kadar burada öğretmenlik yapmıştır⁴⁷.

Mehmed Efendi: 1876 yılında Kosova’nın Köprülü kazasında doğdu. Özel eğitim aldı. 1907 yılında Maarif Nezareti’nden ehliyetname alarak öğretmenliğe başladı. Çeşitli okullarda öğretmen-lik yaptıktan sonra Karaman’da Menbaü’l İrfan Mektebi’nde başöğretmenlik ve Karaman İdadi-sinde yazı öğretmenliği yapmıştır⁴⁸.

Mehmet İzzet Efendi; 1874 yılı Varna do-ğumludur. İstanbul Darülmuallimin-i Âli Mektebi mezunudur. Konya Sultani Mektebi’nde 1915-1920 yılları arasında görev yapmıştır⁴⁹.

Mehmed Lütfi Efendi: Tikveş 1876 yılı doğum-ludur. Hacı Dursun Efendi’nin oğdoğum-ludur. İstanbul Da-rülmuallimin Mektebi rüştiye kısmından 1905 yılında mezun oldu. Ülkede çeşitli bölgelerde öğretmenlik yaptıktan sonra Saidiili kazası Yeniceoba karyesi öğretmenliğinde bulunmuş ve 5 Ekim 1922 tarihinde Ilgın Selimiye Mektebi’ne tayin edilmiştir⁵⁰.

Mehmed Tevfik Efendi: 1888 yılı Selanik doğumludur. Ahmed Tevfik Bey’in oğludur. Mü-hendishane-i Berri Hümayun’dan 1909 yılında me-zun oldu. Ume-zun süre askerlik mesleğini yaptıktan sonra, 4 Haziran 1923 tarihinde Karaman İdadisi riyaziye öğretmenliğine atanmıştır⁵¹.

47 KMA, Ilgın Kazasının 1341 Senesi Martından İtibaren İlk Mek-teplerin Muallimleri Kaydına Mahsus Defterdir, Def. No: 6, s. 3.

48 KMA, Akşehir ve Karaman Kazaları İdadi Mekteplerine Ait Kayıt Defteri, s. 19.

49 Selçuk Es, “İzzet Bey”, Büyük Konya Ansiklopedisi (Bu eser Selçuk Es’in daktilo notları şeklinde Koyunoğlu Müzesinde bulun-maktadır)..

50 KMA, Ilgın Kazası İlk Mektepleri Muallim ve Muallimelerinin Kayıtlarına Mahsus Sicil Defteri, Def. No: 10, s. 1.

51 KMA, Akşehir ve Karaman Kazaları İdadi Mekteplerine Ait Kayıt Defteri, s. 16.

Mehmed Ziyaeddin Efendi: Dedeağaç 1910 yılı doğumludur. Abdurrahman Hulusi Efendi’nin oğludur. Maarif Encümeninin kararıyla 15 Kasım 1928 tarihinde Seydişehir Akçalar Karyesinde öğ-retmenliğe başlamıştır⁵².

Melik Efendi; 1899 yılı Selanik doğumludur.

Arif Efendi’nin oğludur. Konya Darülmuallimini me-zunudur.1 Mart 1919 tarihinde Tatbikat Mektebi’nde 800 kuruş maaşla göreve başlamış 18 Eylül 1922 tari-hine kadar bu kurumda öğretmenlik yapmıştır⁵³.

Mümin Efendi: Kesriye 1882 yılı doğumlu-dur. Manastır Darülmualliminine devam etmiş ve 1912 yılında öğretmenlik ehliyetnamesi almıştır.

4 Eylül 1925 tarihinde Ereğli Yeniköy karyesi ilk erkek mektebinde öğretmenliğe başlamıştır. 1927 yılına kadar aynı okulda hizmet vermiştir⁵⁴.

Namık Edip Efendi: Alasonya 1905 yılı do-ğumludur. Mehmed Niyazi Bey’in oğludur. Sela-nik Feyziye İdadisinden 1913 yılında mezun oldu.

Sicil defterinde 21 Mart 1923 tarihinde Karaman Manyan karyesi öğretmeni olarak görülmektedir.

Kadınhanı Sarayönü ilk mektebinde öğretmenlik yaptı. 15 Nisan 1926 tarihinde istifa etmiştir⁵⁵.

Nefise Hanım: 1892 yılı Karaferiye doğumlu-dur. Hasan Efendi’nin kızıdır. Ailesiyle hicret ettik-ten sonra Adapazarı’na yerleşmişler ve orada inas rüştiyesinde eğitim almıştır. 10 Ocak 1925 tarihin-de Konya merkez ana mektebine öğretmen olarak atanmış, 1928 yılına kadar çeşitli anaokullarında öğretmenlik yaptıktan sonra 24 Nisan 1928 tarihin-de Ilgın merkez ilk mektebine tayin edilmiştir⁵⁶.

52 KMA, Seydişehir Muallimlerine Ait Fiş Defteridir, s. 33.

53 KMA, Heyet-i Talimiyeye Mahsus Sicil-i Umumi Defteri, s. 10.

54 KMA, Ereğli Kazasının 1341 Senesi Martından İtibaren İlk Mektep Muallimleri Kaydına Mahsus Defterdir, s. 15

55 KMA, Saidili Kazasının 1341 Senesi Martından İtibaren İlk Mektep Muallimleri Kaydına Mahsus Defterdir, s. 8; KMA, Ka-raman Kazası İlk Mektep Muallim ve Muallimeleri Kayıt Defteri, s. 20

56 KMA, Ilgın Kazası Muallimlerine Ait Fiş Defteridir, Def. No:

1, s. 6.

Osman Doğan Bey: 1893 yılında Romanya Kili’de doğdu. Doğan Halis Efendi’nin oğludur.

1915 yılında askere alınmış, askerlik görevinden sonra 1924 yılında Ilgın Sarayönü karyesi mekte-binde başöğretmenlik yapmıştır⁵⁷.

Osman Nuri Efendi; 1892 yılı doğumludur.

Selanik Darülmuallimin İptidaisi mezunudur. Eli-na Tatbikat Mektebi’nde çalıştı. Konya Darülmu-allimini Tatbikat Mektebi’ne 8 Kasım 1914 tari-hinde 450 kuruş maaşla atanmıştır⁵⁸.

Ramiz Efendi: Kosova 1909 yılı doğumlu-dur. Nuri Efendi’nin oğludoğumlu-dur. Konya Akif Paşa Mektebi’nde okumuş, Konya Ziraat mektebinden 1928 yılında mezun olmuştur. Seydişehir Çalman-da karyesi öğretmenliğinde bulunmuştur⁵⁹.

Rasim Haşmet Bey; 1886 Selanik doğumlu-dur. Yadigâr-ı Terakki Mektebi’nde çalıştı. Konya Sultani Mektebi’nde 1913-1917 yılları arasında görev yaptı. Gelenbevi Sultanisi’ne tayin edildi⁶⁰.

Rasime Hanım; Haşmet Efendi’nin kızıdır.

Selanik 1897 yılı doğumludur. Selanik Yadigâr-ı Terakki Mektebi mezunudur. Konya İttihat ve Te-rakki Mektebi’nde 14 Ekim 1914 tarihinde 400 ku-ruş maaşla göreve başlamış okulun. Kıraat, Kitabet ve İnşa derslerine girmiştir⁶¹.

Saim Bey: Selanik 1908 yılı doğumludur. Se-lahaddin Bey’in oğludur. 1929 yılından itibaren Beyşehir İçerişehir Mektebi öğretmenliğinde bu-lunmuştur⁶².

57 KMA, Saidili Kazası Muallimlerine Ait Fiş Defteridir, Def. No:

2, s. 12.

58 KMA, Konya Merkez Sancak ve Kazalarına Ait Sicil Defteri (2), Def. No: 71, s. 20.

59 KMA, Seydişehir Muallimlerine Ait Fiş Defteridir, s. 28.

60 Köroğlu, Konya Lisesi, s. 49, 101.

61 KMA, İttihad ve Terakki Mekteblerinin Karar ve Muallim Sicil Defteri, s. 24-26

62 KMA, Beyşehir Merkez ve Kura Muallimleri Sicil Defteri (1927-1928’den itibaren), Def. No: 22, s. 6.

Salih Şevket Bey; 1889 yılı Üsküp doğum-ludur. Üsküp İdadi Mektebi mezunudur. Ailesiyle hicret ederek ülkeye gelmiş ve ilk olarak Yozgat İdadi Mektebi’nde öğretmenlik yapmıştır. 1917-1920 yılları arasında Konya Sultani Mektebi’nde tabii bilimler derslerine girdi. Daha sonra Bursa Sultani Mektebi’ne tayin edilmiştir⁶³.

Süleyman Sırrı Bey; 1888 yılı Manastır do-ğumludur. Darülfünun Tabii İlimler şubesinden mezun oldu. Konya Sultani Mektebi’nde 1915-1920 yılları arasında çalışmıştır⁶⁴.

Şefika Hanım: Yanya 1900 yılı doğumludur.

Süleyman Efendi’nin kızıdır. Konya Darülmualli-mat Mektebi’nden 1923 yılında mezun olmuştur.

Akşehir Alemdar Mustafa Paşa Mektebi’nde öğ-retmenlik yapmıştır. 22 Mayıs 1925 tarihinde Ka-dınhanı merkez Fevzi Paşa İlk Kız Mektebine tayin edilmiştir⁶⁵.

Şevket Efendi: Ustrumca 1891 yılı doğumlu-dur. Mehmed Tevfik Efendi’nin oğludoğumlu-dur. Selanik Darülmuallimininden 1911 yılında mezun olmuş-tur. Beyşehir merkez mektebinde öğretmenlik yap-mış, 11 Mart 1923 tarihinde Seydişehir merkez ilk erkek mektebi başöğretmenliğine tayin edilmiştir⁶⁶.

Şevki (Tortoş); 1892 yılı Üsküp doğumludur.

İlk öğrenimini “Mekteb-i Edeb” isimli özel okulda yaptı. Orta öğrenimini Üsküp İdadisinde tamamla-dıktan sonra İstanbul’a geldi. Darülfünun Riyazi-ye Şubesi’nden 1915 yılında mezun oldu. Ankara Darülmuallimini Matematik öğretmenliğine tayin olunarak memuriyet hayatına atıldı. 18 Ekim 1920 tarihinde Konya Sultanisi Matematik öğretmenli-ğine tayin edildi. 1952 senesine kadar burada

gö-63 Es, “Salih Şevket”, Büyük Konya Ansiklopedisi.

64 Es, “Süleyman Sırrı”, Büyük Konya Ansiklopedisi.

65 KMA, Saidili Kazasının 1341 Senesi Martından İtibaren İlk Mektep Muallimleri Kaydına Mahsus Defterdir, s. 5.

66 KMA, Seydişehir İlk Mektep Muallim ve Muallimelerinin Ka-yıtlarına Mahsus Defterdir, Def. No: 12, s. 1.

rev yaptı. Konya Darülmuallimin ve Darülmualli-matı’nda Matematik derslerine girdi. 1952 yılında emekliye ayrıldı. Konya’ya yerleşti. 1964 yılı ba-harında Konya’da vefat etmiştir⁶⁷.

Yusuf Efendi; 1898 yılı Şumnu doğumludur.

Ahmed Efendi’nin oğludur. Konya Darülmualli-mini mezunudur. Konya DarülmualliDarülmualli-mini Tatbikat Mektebi’nde 1 Mart 1919 tarihinde 800 kuruş ma-aşla göreve bma-aşlamıştır. 1923 yılında 1.200 kuruş maaşla okulun başöğretmeni olmuştur⁶⁸.

SONUÇ

Balkan devletlerinin uyguladıkları ayrımcı po-litikalar nedeniyle çoğunluğunu Türklerin oluştur-duğu milyonlarca Müslüman hicret ederek Anadolu ve Trakya’ya gelmiştir. Devlet bu göçmenlerin temel ihtiyaçlarının karşılanması ve iskânlarının yapılması yanında eğitim sorunlarını da çözmeye çalışmıştır.

Göçmen çocuklarının mevcut okullara kayıtlarını sağlamak ve yoğun olarak iskân yapılan bölgelerde yeni eğitim kurumları açmak suretiyle çocukların eğitimlerini sürdürmelerine olanak sağlanmıştır. Ay-rıca mali gücün elverdiği ölçüde göçmen öğretmenler eğitim kurumlarında istihdam edilmeye başlanmıştır.

Konya sancağına 1913-1933 yılları arasında 2.819 hanede toplam 10.995 Rumeli göçmeni iskân edilmiştir. Belirli merkezler dışında küçük gruplar hâlinde iskân edilen göçmenlerin çocukları mev-cut okullara kabul edilmişlerdir. Özellikle şehirde bulunan sanayi mektebi ve öksüz yurdu kimsesiz, bakıma muhtaç göçmen çocuklarının barındıkları ve bir meslek sahibi oldukları eğitim kurumları ol-muştur. Şehirde göçmen çocukları için açılan yatılı bir okul olan İkinci Leyli İdadi, yetenekli öğren-cilerin eğitimlerini sürdürmelerine fırsat vermiştir.

Konya merkez ve kazalarında 1913-1930 yılları arasında toplam 41 göçmen öğretmenin görev yaptığı

67 Es, “Şevki Tortoş”, Büyük Konya Ansiklopedisi.

68 KMA, Heyet-i Talimiyeye Mahsus Sicil-i Umumi Defteri, s. 10.

tespit edilmiştir. Bu öğretmenlerden önemli bir kısmı Balkan Savaşlarından önce Rumeli’de görev yapar-larken hicret ederek gelenlerdir. Göçmenler arasın-dan belirli bir eğitim almış bazı kimseler de maarif idarelerinin tensibi ile öğretmen olarak görevlendi-rilmiştir. Rumeli’den aileleriyle göç ederek gelen ve iskân edilen bazı göçmen çocuklarının eğitimlerini devam ettirerek öğretmen oldukları ve Konya’da çe-şitli okullarda görev yaptıkları görülmüştür.

KAYNAKLAR Arşiv Kaynakları

Belgede KONYA KİTABIXVII (sayfa 165-170)