Yapım eki öğretiminin yabancı dil olarak Türkçe öğrenenlerin kelime hazinesi, kelime türetme becerisi ve okuduğunu anlama becerisi üzerindeki etkisinin araştırıldığı bu çalışmada üç farklı veri toplama aracılığıyla çalışma grubunda yer alan katılımcılardan toplanan veriler sözü edilen değişkenler çerçevesinde çeşitli açılardan analiz edilmiş ve sözü edilen analiz sonuçları ilgili başlıklar altında ayrı ayrı sunulmuştur. Bir ortak değişkenin yani yapım eki öğretiminin üç farklı bağımsız değişken üzerinde ortak bir etkisi olup olmadığını ve elde edilen analiz sonuçlarının aynı doğrultuda olup olmadığını tespit etmek için “Deney grubundaki öğrenenlerin kelime hazinesi, kelime türetme becerisi ve okuduğunu anlama becerisi testlerinden elde ettikleri sonuçlar tutarlı mıdır?” araştırma sorusu temel alınarak üç ayrı başarı testinin analiz sonuçları karşılaştırılmıştır. Gerçekleştirilen karşılaştırma sonuçları aşağıdaki tabloda verilmiştir:
Tablo 62 Kelime Hazinesi, Kelime Türetme Becerisi ve Okuduğunu Anlama Becerisi Analizlerinin
Tutarlılığına İlişkin Karşılaştırma Sonuçları
Kelime Hazinesi Kelime Türetme Becerisi Okuduğunu Anlama Becerisi Analizler 𝑿̅f p* n2 𝑿̅f p* n2 𝑿̅f p* n2 Sontest 16.47 d .000 .604 14.39 d .000 .446 3.07 d .045 .157 Gelişim 16.61 d .000 .748 15.47 d .000 .745 3.93 d .000 .586 Öntest-Sontest 16.56 d .000 .858 15.46 d .000 .744 3.89 d .000 .580
* p<0.05 d: Deney grubu lehine
Tablo incelendiğinde çalışma grubunun sontest puanları ve ilgili analiz sonuçları ele alındığında deney grubundaki öğrenenlerin kontrol grubunda bulunan öğrenenlerden kelime hazinesi başarı testinden 16.47 ortalama puan, kelime türetme becerisi başarı testinden 14.39 ortalama puan ve okuduğunu anlama becerisi testinden 3.07 ortalama puan daha başarılı sonuç elde ettikleri görülmektedir. Deney grubunun sontest puanları açısından yakaladığı başarının istatistiksel analiz sonuçları da bu başarının üç bağımsız değişken için de anlamlı olduğunu ortaya koymaktadır. Çalışma grubunun kelime hazinesi, kelime türetme becerisi ve okuduğunu anlama becerisi başarı gelişim puanları incelendiğinde deney grubunun kontrol grubundan kelime hazinesi bakımından 16.61 puan, kelime türetme becerisi bakımından 15.47 puan ve okuduğunu anlama becerisi
162
bakımından 3.93 puan daha yüksek bir gelişim kaydettiği belirlenmiştir. Üç farklı bağımsız değişken için gerçekleştirilen analizler sonucunda yapım eki öğretimi alan grup ile bu eğitimi almayan grup arasında ortaya çıkan gelişim puanı farklarının anlamlı olduğu anlaşılmıştır. Çalışma grubunun öntest puanları da dikkate alınarak sontest puanları incelendiğinde de deney grubunun kontrol grubuna karşı kelime hazinesi testinden 16.56, kelime türetme becerisi testinden 15.46 ve okuduğunu anlama becerisi testinden 3.89 puanlık üstünlüğü söz konusudur. Bu üstünlüğü yakalamasını sağlayan başarı puanları üzerinde gerçekleştirilen analizler de deney ve kontrol grubu arasında oluşan puan farkının anlamlı olduğunu söylemektedir. Sözü edilen bütün bulgular birlikte değerlendirildiğinde, ulaşılan sonuçlar hem kelime hazinesi hem kelime türetme becerisi hem de okuduğunu anlama becerisi başarılarının aynı doğrultuda deney grubu lehine ortaya çıkmasında yapım eki öğretiminin önemli bir etken olduğunu göstermektedir.
Bu araştırma kapsamında kelime hazinesi, kelime türetme becerisi ve okuduğunu anlama becerisi başarıları üzerinde ortak etkisi araştırılan bir başka değişken de dil ailesidir. Bu çerçevede deney grubunu oluşturan katılımcıların ana dillerinin bağlı bulunduğu kökenine göre akrabalık ilişkisini gösteren dil ailesi sınıflarının, öğrenenlerin elde ettikleri başarı üzerinde etkisi olup olmadığı da incelenmiş ve ulaşılan sonuçların birbiriyle uyumlu olup olmadığı belirlenmek istenmiştir. Bu amaçla üç farklı veri toplama aracılığıyla elde edilen verilerin dil ailesine göre gerçekleştirilmiş analiz sonuçları karşılaştırılmak üzere aşağıdaki tabloda sunulmuştur:
Tablo 63 Dil Ailesine İlişkin Gerçekleştirilen Analizlerin Karşılaştırma Sonuçları
Tek Yönlü ANOVA Post-Hoc (Tukey Testi)
Bağımlı Değişken p* Dil Ailesi Dil Ailesi p*
Kelime Hazinesi .004
Hami-Sami Bantu .008
Çin-Tibet .033
Ural-Altay Bantu .011
Çin-Tibet .039
Kelime Türetme Becerisi .004
Hami-Sami Bantu .020
Ural-Altay Bantu .004
Çin-Tibet .017
Okuduğunu Anlama Becerisi .017 Hami-Sami Çin-Tibet .047
Ural-Altay Çin-Tibet .037
163
Tablodaki veriler incelendiğinde dil ailesi değişkeninin bağımsız değişkenler üzerindeki etkisini belirlemek için gerçekleştirilen tek yönlü ANOVA analizi sonuçları, deney grubundaki öğrenenlerin elde ettikleri sontest puanları üzerinde ana dillerinin yer aldığı dil ailesi sınıfının hem kelime hazinesi başarısında (.004<05), hem kelime türetme becerisi başarısında (.004<05) hem de okuduğunu anlama becerisi başarısında (.017<05) anlamlı düzeyde etkili olduğunu göstermektedir. Başka bir ifadeyle ulaşılan sonuçlar üç bağımsız değişken açısından da elde edilen anlamlı farklılaşmada farklı derecelerde olmakla birlikte dil ailesinin bir rolü olduğunu ortaya koymaktadır. Dil ailesine göre farklılık gösteren başarı puanlarının hangi dil aileleri arasında ortaya çıktığını tespit etmek için yapılan Tukey testi analizleri deney grubundaki katılımcılardan Hami-Sami ve Ural-Altay dil ailesinden gelen öğrenenlerin Bantu ve Çin-Tibet dil ailesinden gelenlere göre daha başarılı olduklarını meydana çıkarmıştır.
Bu araştırma kapsamında kelime hazinesi, kelime türetme becerisi ve okuduğunu anlama becerisi başarıları üzerinde ortak etkisi araştırılan diğer bir değişken de öğrenenlerin ana dillerinin yapısal özellikleridir. Bu çerçevede uygulama grubunu oluşturan katılımcıların ana dillerinin yapısal özelliklerinin öğrenenlerin elde ettikleri başarı üzerinde etkisi olup olmadığı da incelenmiş ve ulaşılan sonuçların birbiriyle aynı doğrultuda olup olmadığı tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu amaçla üç farklı veri toplama aracılığıyla elde edilen verilerin dillerin yapısal özelliklerine göre gerçekleştirilmiş analiz sonuçları karşılaştırılmak üzere aşağıdaki tabloda sunulmuştur:
Tablo 64 Dillerin Yapısal Özelliklerinin Başarı Üzerindeki Etkisini Belirlemeye Yönelik Yapılan
Analizlerin Karşılaştırma Sonuçları
Tek Yönlü ANOVA Post-Hoc (Tukey Testi)
Bağımlı Değişken p* Dil Ailesi Dil Ailesi p*
Kelime Hazinesi .032 Eklemeli Tek Heceli .028
Kelime Türetme Becerisi .062 - - -
Okuduğunu Anlama Becerisi .004 Eklemeli Tek Heceli .004
Çekimli .029
164
Tablodaki veriler incelendiğinde dillerin yapısal özelliklerinin bağımsız değişkenler üzerindeki etkisini belirlemek için gerçekleştirilen tek yönlü ANOVA analizi sonuçları, deney grubundaki öğrenenlerin elde ettikleri sontest puanları üzerinde ana dillerinin yapısının ve işleyiş sisteminin hem kelime hazinesi başarısında (.032<05), hem de okuduğunu anlama becerisi başarısında (.004<05) anlamlı düzeyde etkili olduğunu göstermektedir. Bu analiz sonuçlarına göre dillerin yapısal özelliklerinin, öğrenenlerin kelime türetme becerisi başarıları üzerinde istatiksel olarak anlamlı bir fark yaratmadığı da tespit edilmiştir (.062>.05). Ancak kelime türetme becerisi başarı puanları detaylı incelendiğinde tek heceli, çekimli ve eklemeli dillerin konuşuru olan öğrenenler arasında ciddi puan farklarının olduğu göze çarpmaktadır. İstatistiksel olarak anlamlı olmasa da öğrenenlerin elde ettikleri puanlara bakarak dillerin yapısal özelliklerinin kelime türetme becerisi üzerinde etkili olduğu iddia edilebilir. Buradan sonuçlardan hareketle yabancı dil öğrenenlerin ana dillerinin yapısal özelliklerinin ve işleyiş sistemlerinin hedef dildeki beceri ve başarı üzerinde bir rolü olduğu söylenebilir. Öğrenenlerin başarı puanları arasında oluşan değişimin hangi dil yapıları arasında olduğunu belirlemek için yapılan Tukey testi analizi sonuçları, deney grubundaki katılımcılardan eklemeli dil yapısındaki dillerin konuşurlarının kelime hazinesi bakımından tek heceli yapıdaki dillerin konuşurlarından okuduğunu anlama becerisi bakımında ise tek heceli ve çekimli dillerin konuşurlarından daha başarılı olduklarını göstermektedir.
165
5.5. Kelime Hazinesi ve Kelime Türetme Becerisinde Kaydedilen Gelişimin