Kelime Hazinesi Başarı Testi

Araştırmada öğrencilerin kelime bilgisi düzeylerini ve bu konudaki başarılarını belirleme amacıyla kullanılan “Kelime Hazinesi Başarı Testi” araştırmanın amaçlarına uygun olarak Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenen öğrencilerin seviyeleri dikkate alınarak ve yapılan alanyazın taraması sonucunda elde edilen benzer kelime hazinesi testlerinden yararlanılarak araştırmacı tarafından geliştirilmiştir. Bu testin hazırlanmasında izlenen süreçler aşağıdaki gibidir:

1. Öncelikle yabancı dil olarak Türkçe öğretimi sürecinde kullanılan dil öğretim setleri, ihtiva ettiği söz varlığı bakımından incelemeye tabi tutulmuş ve araştırmada dil düzeyi açısından sınır olarak kabul edilen B2 seviyesi dâhil olmak üzere “Hitit, Gazi, İstanbul, İzmir ve Yedi İklim” dil öğretim setlerindeki sözcüklerden 10261 kelimelik bir kelime havuzu oluşturulmuştur. Bu havuzda yer alan kelimeler üzerinde yapılan inceleme sonucunda kelime havuzunda araştırma kapsamında öğretim için belirlenen 25 yapım ekiyle türetilmiş 1448 kelime olduğu tespit edilmiştir.

2. Yapım eklerinin öğretiminin kelime hazinesi üzerindeki etkisini ölçmek amacıyla hazırlanan testin ilk aşamasında öncelikle 25 adet kelime bilgisi kazanımı belirlenmiştir. Daha sonra bu kazanımlar doğrultusunda her kazanım için 4’er soru yazılarak 25’er sorudan oluşan 4 adet denemelik kelime hazinesi başarı testi oluşturulmuştur.

3. Her biri 25’er sorudan oluşan 4 denemelik test “soru-kazanım, soru-cevap, soru- çeldirici ve soru-dil düzeyi uyumları” bakımından Türkçe eğitimi anabilim dalında görev yapan 5 öğretim üyesinin incelemesine sunulmuştur. İnceleme sonrasında soru- çeldirici açısından uygun olmadığı belirtilen 4 soru ile soru-dil düzeyi açısından uygun olmadığı raporlanan 5 soru öneriler doğrultusunda yeniden düzenlenmiş ve deneme formları geçerlik-güvenirlik çalışmaları için ön uygulamaya tabi tutulmuştur.

4. Soruları cevaplama süresi ve öğrenci verimliliği dikkate alınarak birbirini izleyen iki günde gerçekleştirilen sınav C1 düzeyini tamamlamak üzere olan 100 öğrenciye uygulanmış, sonuçlar madde güçlüğü ve madde ayırt ediciliği bakımından incelemeye alınmıştır. Yapılan analizler sonucunda 16 farklı sorunun ayırt edicilik ve güvenirlik bakımından uygun olmadığı ortaya çıkmıştır. Puanlama kolaylığı ve eşit ölçüm amacıyla kelime hazinesi başarı testi hazırlanırken belirlenen 25 kazanımın her birine 3’er soru ayırmak için diğerlerine göre ayırıcılık indeksi daha düşün olan 9 soru daha

100

testten çıkartılarak 75 soruluk bir test hazırlanmıştır. Aşağıdaki tabloda kelime hazinesi başarı testinin madde analizi sonuçları gösterilmiştir:

Tablo 12 Kelime Hazinesi Başarı Testi Madde Analizi Sonuçları

Soru Pj Rjx Rj Soru Pj Rjx Rj Soru Pj Rjx Rj

1 ,72 ,48 ,22 26 ,59 ,37 ,18 51 ,83 ,33 ,12 2 ,79 ,41 ,16 27 ,68 ,33 ,15 52 ,76 ,41 ,17 3 ,56 ,52 ,26 28 ,43 ,48 ,24 53 ,70 ,44 ,20 4 ,71 ,44 ,20 29 ,50 ,40 ,20 54 ,61 ,56 ,27 5 ,78 ,44 ,18 30 ,67 ,37 ,17 55 ,54 ,63 ,31 6 ,61 ,56 ,27 31 ,59 ,44 ,22 56 ,46 ,70 ,35 7 ,52 ,59 ,29 32 ,39 ,56 ,27 57 ,61 ,33 ,16 8 ,54 ,63 ,31 33 ,52 ,44 ,22 58 ,52 ,59 ,29 9 ,69 ,56 ,26 34 ,57 ,40 ,20 59 ,65 ,41 ,19 10 ,29 ,59 ,27 35 ,28 ,33 ,15 60 ,67 ,44 ,21 11 ,37 ,52 ,25 36 ,35 ,40 ,19 61 ,74 ,37 ,16 12 ,41 ,67 ,33 37 ,35 ,56 ,26 62 ,78 ,37 ,15 13 ,50 ,48 ,24 38 ,43 ,41 ,20 63 ,68 ,63 ,29 14 ,43 ,70 ,35 39 ,40 ,37 ,18 64 ,56 ,81 ,40 15 ,35 ,63 ,30 40 ,28 ,40 ,18 65 ,72 ,41 ,18 16 ,52 ,74 ,37 41 ,56 ,52 ,26 66 ,52 ,74 ,37 17 ,33 ,68 ,31 42 ,29 ,37 ,17 67 ,65 ,41 ,19 18 ,43 ,40 ,20 43 ,33 ,44 ,21 68 ,48 ,67 ,33 19 ,46 ,78 ,38 44 ,46 ,56 ,27 69 ,52 ,52 ,26 20 ,46 ,48 ,24 45 ,28 ,48 ,22 70 ,57 ,48 ,24 21 ,31 ,56 ,26 46 ,22 ,44 ,18 71 ,67 ,37 ,17 22 ,33 ,44 ,21 47 ,24 ,33 ,14 72 ,59 ,59 ,29 23 ,72 ,40 ,18 48 ,46 ,48 ,24 73 ,67 ,52 ,24 24 ,52 ,52 ,26 49 ,37 ,44 ,21 74 ,74 ,44 ,19 25 ,41 ,59 ,29 50 ,35 ,33 ,16 75 ,79 ,41 ,16

5. Madde analizlerinden sonra 3 bölüm ve 75 sorudan oluşan test ortalama güçlük, ortalama ayırt edicilik ve güvenirlik bakımından incelenmiş ve sonuçları aşağıdaki tabloda sunulmuştur:

101

Tablo 13 Kelime Hazinesi Başarı Testi Genel Analizi Sonuçları

Aritmetik Ortalama

Ortalama

Güçlük Ayırt Edicilik Ortalama Standart Sapma Varyans Kr-20

I. Bölüm 12,759 0,510 0,668 7,346 53,961 0,932

II. Bölüm 10,611 0,424 0,542 5,967 35,608 0,875

III. Bölüm 16,037 0,641 0,614 6,744 45,480 0,916

Tablo incelendiğinde Kelime Hazinesi Başarı Testi birinci bölümünün ortalama güçlüğü 0.51, ikinci bölümünün 0.42, üçüncü bölümünün ise 0.64 şeklinde belirlenmiştir. Üç bölüm birlikte ele alındığında testin orta güçlükte olduğu görülmektedir. Başarı testinin ortalama ayırt ediciliği ise birinci bölüm için 0.66, ikinci bölüm için 0.54, üçüncü bölüm içinse 0.61 olarak tespit edilmiştir. Son olarak testin güvenirliğini gösteren Kr-20 değeri sırasıyla 0.93, 0.87 ve 0.91 olarak hesaplanmıştır. Bu değerler testin araştırmada kullanılabilecek nitelikte ve güvenilirlikte olduğunu göstermektedir. Yukarıda analiz sonuçları verilen testin ölçtüğü kazanım ve kelimeler ile karşılık geldiği sorular aşağıdaki tabloda verilmiştir:

Tablo 14 Kelime Hazinesi Başarı Testinde Ölçülen Kazanım ve Kelimeler

Kazanım Ölçülen Kelimeler Kelime _Sayısı Soru _No

+CA ekiyle türetilmiş

kelimeleri bilir ve kullanır. İngilizce, Türkçe, Almanca, İyice, Açıkça, Gizlice, Usulca, Sessizce, Rahatça, Güzelce, İnsanca, Yavaşça 12

1, 26, 51 +CI / +CU ekiyle

türetilmiş kelimeleri bilir ve kullanır.

Balıkçı, Çöpçü, Fırıncı, Şakacı, Pastacı, Yalancı,

İnatçı, Aceleci, Romancı, Haberci, Modacı, Falcı 12

2, 27, 52 +CIk / +CUk ekiyle

türetilmiş kelimeleri bilir ve kullanır.

Tanecik, Biricik, Parçacık, Küçücük, İncecik,

Yumuşacık, Azıcık, Ufacık, Kısacık, Sıcacık 10

3, 28, 53 +DAş ekiyle türetilmiş

kelimeleri bilir ve kullanır.

Kardeş, Soydaş, Çağdaş, Anlamdaş, Arkadaş, Sırdaş,

Yoldaş, Adaş, Yurttaş, Dindaş 10

4, 29, 54 +lI / +lU ekiyle türetilmiş

kelimeleri bilir ve kullanır. Acılı, Verimli, Hesaplı, Güneşli, Akıllı, Şekerli, Sağlıklı, Düzenli, Doğulu, Sıcakkanlı, Batılı, Görevli 12

5, 30, 55 +lIk / +lUk ekiyle

türetilmiş kelimeleri bilir ve kullanır.

Mezarlık, Ağaçlık, Çöplük, Bataklık, Kulaklık, Kalemlik, Sebzelik, Askılık, Mutluluk, Günlük, Cimrilik, İyilik

12 6, 31, 56 +(I)ncI / +(U)ncU ekiyle

türetilmiş kelimeleri bilir ve kullanır.

Birinci, İkinci, Beşinci, On sekizinci, Yirminci, Otuzuncu, Ellinci, Bininci, İki bininci, Kaçıncı, Sonuncu

11 7, 32, 57 +sAl ekiyle türetilmiş

kelimeleri bilir ve kullanır.

Hayvansal, Yaşamsal, Kimyasal, Bitkisel, Evrensel, Küresel, Bilimsel, Geleneksel, Fiziksel, Kişisel, Yüzeysel, Ruhsal

12 8, 33, 58

102 +sIz / +sUz ekiyle

türetilmiş kelimeleri bilir ve kullanır.

Ölümsüz, Eşsiz, Korkusuz, Sabırsız, Evsiz barksız, Dertsiz tasasız, Sessiz sedasız, Parasız pulsuz, Görgüsüz, Düzensiz, Uykusuz, Anlamsız

12 9, 34, 59 –Ak ekiyle türetilmiş

kelimeleri bilir ve kullanır. Uçak, Kaçak, Yatak, Binek, Barınak, Sığınak, Tapınak, Dayanak, Kıvrak, Kayak, Korkak 11

10, 35, 60 –ç ekiyle türetilmiş

kelimeleri bilir ve kullanır. Gülünç, İğrenç, Korkunç, Ödünç, İlginç, Sevinç, Bilinç, Direnç, Kıskanç, Kazanç, İnanç 11

11, 36, 61 –GAn ekiyle türetilmiş

kelimeleri bilir ve kullanır.

Girişken, Çekingen, Üretken, Çalışkan, Kırılgan, Alıngan, Konuşkan, Unutkan, Kaygan, Yapışkan, Sürüngen, Savurgan

12 12, 37, 62 –GI / –GU ekiyle

türetilmiş kelimeleri bilir ve kullanır.

Vergi, Sergi, Coşku, Kaygı, İçki, Çizgi, Çalgı, Duygu,

Yanılgı, Sorgu, Bulgu, Yenilgi 12

13, 38, 63 –GIn / –GUn ekiyle

türetilmiş kelimeleri bilir ve kullanır.

Soygun, Şaşkın, Yangın, Taşkın, Saygın, Gezgin,

Bilgin, Gergin, Üzgün, Kızgın, Durgun, Yorgun 12

14, 39, 64 –I / –U ekiyle türetilmiş

kelimeleri bilir ve kullanır.

Ölçü, Artı, Korku, Başarı, Öneri, Soru, Takı, Örtü,

Yapı, Ölü, Koku, Yazı 12

15, 40, 65 –(y)IcI / –(y)UcU ekiyle

türetilmiş kelimeleri bilir ve kullanır.

Isıtıcı, Soğutucu, Dondurucu, Kurutucu, Şaşırtıcı, Bakıcı, Besleyici, Bulaşıcı, Tüketici, Yönetici, Dinleyici, Satıcı

12 16, 41, 66 –k / –(I)k / –(U)k ekiyle

türetilmiş kelimeleri bilir ve kullanır.

Bozuk, Çürük, Kesik, Ezik, İstek, Dilek, Adak, Delik,

Ilık, Kopuk, Yırtık, Kırık 12

17, 42, 67 –m / –(I)m / –(U)m ekiyle

türetilmiş kelimeleri bilir ve kullanır.

Üretim, Eğitim, Tüketim, Çözüm, Titreşim, Gelişim,

Önlem, Yerleşim, Değişim, Onarım, Öğrenim, Karışım 12

18, 43, 68 –mAn ekiyle türetilmiş

kelimeleri bilir ve kullanır. Danışman, Öğretmen, Çevirmen, Uzman, Göçmen, Yönetmen, Seçmen, Eğitmen, Okutman, Eleştirmen 10

19, 44, 69 –tI / –tU / –(I)ntI / –(U)ntU

ekiyle türetilmiş kelimeleri bilir ve kullanır.

Görüntü, Gezinti, Bağlantı, Toplantı, Kalıntı, Akıntı,

Yıkıntı, Yaşantı, Üzüntü, Esinti, Bulantı, Kaşıntı 12

20, 45, 70 +Al ekiyle türetilmiş

kelimeleri bilir ve kullanır. Çoğalmak, Boşalmak, Dikelmek, Daralmak, Körelmek Azalmak, Düzelmek, Yönelmek, 8

21, 46, 71 +l ekiyle türetilmiş

kelimeleri bilir ve kullanır. Doğrulmak, Dirilmek, Eğrilmek, Sivrilmek, Kısalmak, İncelmek, Küçülmek, Yücelmek, Yükselmek 9

22, 47, 72

+lA ekiyle türetilmiş kelimeleri bilir ve kullanır.

Ütülemek, Hazırlamak, Temizlemek, Hesaplamak, Zayıflamak, Serinlemek, Hafiflemek, Alkışlamak, Cevaplamak, Hatırlamak, Depolamak, Ezberlemek

12 23, 48, 73

+lAn ekiyle türetilmiş kelimeleri bilir ve kullanır.

Telaşlanmak, Duygulanmak, Gururlanmak, Meraklanmak, Hastalanmak, Sakatlanmak, Zorlanmak, Sinirlenmek, Hızlanmak, Kaygılanmak, Umutlanmak, Heyecanlanmak

12 24, 49, 74

+lAş ekiyle türetilmiş kelimeleri bilir ve kullanır.

Haberleşmek, Uzaklaşmak, Derinleşmek, Karşılaşmak, Şakalaşmak, Selamlaşmak, Kolaylaşmak, Sessizleşmek, Dertleşmek, Güzelleşmek, Zorlaşmak, Yoğunlaşmak

12 25, 50, 75

103

Daha önce belirtildiği üzere dil öğretim setlerinde yer alan sözcüklerden oluşturulan kelime havuzunda araştırma kapsamında öğretilmek üzere belirlenen 25 yapım ekiyle türetilmiş 1448 kelime bulunmaktadır. Bu kelimeler arasından diğerlerine oranla göreceli olarak daha sıklıkla kullanılan 284 kelime seçilerek Kelime Hazinesi Başarı Testi kapsamına alınmıştır. Başarı testinde ölçülen kelimelerin havuzdaki yapım ekleriyle türetilmiş toplam kelimelere oranı %19 olarak tespit edilmiştir. Bu oranın başarı testi için oldukça yeterli bir örneklem oluşturduğu söylenebilir.