4. BULGULAR VE YORUMLAR
4.1. Kimyasal Reaksiyonlar Konusu ile İlgili Yapılan Görüşmelerden Elde Edilen
4.1.7. Katılımcı 7 ’nin Kimyasal Reaksiyonlar Konusu ile İlgili Görüşleri
Katılımcı 7 ’nin Kimyasal Reaksiyonlar Konusu ile ilgili görüşleri
Özet
Hedef Kavramlar 1
1.1 Bir maddenin başka bir maddeyle etkileşimi.
1.2.1 Kimyasal reaksiyonda maddenin yapısı değişiyor. 1.2.2 Kalıcı değişim
olabilir, Etkileşim.
1.3 Maddenin yapısının tamamen farklılaşması. Önceki özelliklerini göstermemesi.
1.4 Renk değişimi, koku.
1.5 Girenler değişim ve ürünler. 1.6
1.7 Mol dengesini kurabiliriz. Giren ve çıkan, artan madde miktarını bulabiliriz.
Hedef Kavramlar 2
2.1.1 Ekzotermik. 2.1.2 Artı bir enerji çıktığına göre o da ekzotermik.
2.2 Enerji değişimi her durumda entalpidir.
2.3 Eksi olmasını beklerim. Endotermikte artı.
2.4.1 Hayır. 2.4.2 Ölçemeyiz. 2.4.3 Bir kömürü yaktığımızda açığa çıkan enerjiyi bulabiliyoruz sadece onun mutlak enerjisini bulamıyoruz. Onu nasıl ölçüyoruz bilemiyorum.
2.6 Atomlar arasındaki çekim kuvveti geliyor aklıma. Molekül içi çekim
Maddenin yapısının değişmesi.
Renk değişimi, koku.
Girenler ve ürünler.
Mol sayıları, giren, çıkan, artan madde.
Ekzotermik, ekzotermik.
Enerji değişimi her durumda entalpidir.
Negatif, pozitif.
Mutlak enerji ölçülemez. Açığa çıkan enerjiyi bulabiliyoruz, onu nasıl ölçüyoruz bilemiyorum.
Bağ enerjisi atomlar arasındaki çekim kuvveti, bir elektron koparmak için
77
kuvvetinden oluşan bir enerji. Bir elektron koparmak için verdiğimiz enerji olabilir.
2.7.1. Uyarılmış olması gerekiyor. Yani uyarılmamış haldeyse ölçülemiyor diye biliyorum. Hayır bir molekülünkini ölçemeyiz onu ayırmamız gerekiyor. 2.7.2 Bir molünkini, hayır olmaz. Muhakkak ya uyarılması gerekiyor, ya da bileşikse ayrılması gerekiyor. 2.7.3 Kj/mol diye hatırlıyorum.
2.8 Kıvılcım gerekiyor. Enerji vermemiz gerekiyor.
2.9.1 Hayır. 2.9.2 Çünkü bazı maddelerin aktifleşme enerjileri farklı olduğu için maddeden maddeye değişir.
Hedef Kavramlar 3
3.1 Benim aklıma hız deyince süre geliyor.
3.2 Onun için de aynı. Biz analitik laboratuarlarında bazen bir saat iki saat bekliyoruz, bazen hiç beklemeden santifrüj makinesinde onu çöktürtebiliyoruz. O da yine maddesine bağlı değişiyor. Bir maddenin başka bir maddeye dönüşme süresi.
3.3 Sıcaklık.
verdiğimiz enerji.
Uyarılmış halde olursa bir molekülün bağ enerjisini ölçebiliriz. Bir molünkini ölçemeyiz. Enerjinin birimi kj/mol.
Reaksiyonun başlaması için enerji vermemiz gerekiyor.
Her reaksiyonun aktifleşme enerjisi aynı değildir.
Kimyasal reaksiyonun hızı bir maddenin başka bir maddeye dönüşme süresi.
3.4 Genleşecek, sonra yoğunlaşacak tekrar sıvı olacak.
3.5 1 M de daha fazla ürün elde ederiz.
3.6.1 Evet eder. 3.6.2 Reaksiyona göre değişir. Arttırabilir de azaltabilir de. 3.6.3 Hayır. 3.6.4 Gelmiyor aklıma.
3.7.1 Reaksiyon hızını arttırır, hızlandırır. 3.7.2 Hatırlayamadım.
3.8.1 Oluşan ürünün derişimine bağlı. 3.8.2 Bilemiyorum.
Hedef Kavramlar 4
4.1 Birbirine karışmasını, bağların ayrılmasını beklerim. Reaksiyona girmeden önce en kararlı hale gelmek için enerjilerini düşürürler diye düşünüyorum.
4.2.1 Hayır. 4.2.2 Enerjiye.
4.3.1 Hayır. 4.3.2 Yine bir kıvılcıma
Işık reaksiyon hızına etki eder, arttırabilir de azaltabilir de, her reaksiyona etki etmez. Işığın reaksiyon hızını arttırdığı reaksiyonlara ne dendiği aklıma gelmiyor.
Katalizör reaksiyon hızını arttırır. Ne yapıyor da arttırıyor hatırlayamadım.
Kimyasal reaksiyonlarda hız oluşan ürünün derişimine bağlı.
Tanecikler reaksiyona girecekleri zaman birbirlerine karışır, bağları ayrılır, en kararlı hale gelmek için enerjilerini düşürürler.
Tanecikler ya da moleküller arası gerçekleşen her çarpışma reaksiyonla gerçekleşmez, enerjiye ihtiyaç vardır.
79
ihtiyaç vardır. Çarpışma Teorisini duydum ama hatırlamıyorum.
Hedef Kavramlar 5 5.1 Hayır.
5.2.1 Reaktantların ürüne, ürünlerin de reaktantlara dönüşüm halinde oldukları an.
5.3 Hayır.
5.4 Kd 1 olacaktı, yani Ürün/ giren 1 olacaktı diye hatırlıyorum.
5.5 Üründeki derişim artar.
5.6.1 Ürüne kayar 5.6.2 Reaksiyon hızı bozulur. 5.6.3 Sağa kayar. 5.6.4 Tekrar dengeye ulaşır. 5.6.5 H2 ve HI 5.6.6 HI daha fazla artar çünkü onun başında 2 vardı.
5.7.1 Sola kayar. 5.7.2 Reaktantlar artar.
5.8.1 Evet. 5.8.3 Ekzotermik mi endotermik mi?
5.9.1 Sola kayar. 5.9.2 Molekül yoğunluğunun fazla olduğu yöne kayar.
reaksiyonla sonuçlanmaz. Çarpışma Teorisini duydum ama hatırlamıyorum.
Bütün kimyasal reaksiyonlarda reaktantların %100 ürüne dönüşmesi mümkün değildir.
Kimyasal denge reaktantların ürüne, ürünlerin de reaktantlara dönüşüm halinde oldukları andır.
Kimyasal denge durağan değildir.
Kimyasal dengede eşit olan; ürünler/girenler (Kd) =1 dir.
Reaksiyon dengeye ulaştığı andan itibaren ürünlerin derişimi artar.
Reaksiyonun hızı bozulur, sağa kayar, sonra tekrar dengeye ulaşır, H2 ve HI derişimleri artar, 2 mol olduğundan HI daha fazla artar.
İleri reaksiyon ekzotermikse ve ısıtırsak reaksiyon sola kayar, reaktantlar artar.
Basınç kimyasal dengeyi etkiler.
Basınç artarsa reaksiyon molekül yoğunluğunun fazla olduğu yöne kayar.
5.10 O da ürünlere mi kayar acaba? Yorum yapamadım.
Hedef Kavramlar 6
6.1.1 Hemen bir şekil geldi aklıma. Onu yazayım.6.1.2 Açısal. 6.1.3 Bağlar iyoniktir. Yok yok kovalenttir. 6.1.4 Apolar. 6.1.5 Elektriği iletir. 6.1.6 Suyun kaynama noktasının yüksek olmasının sebebi aktifleşme enerjisinin o kadar olmasından.
6.2.1 Hiçbir şey aklıma gelmiyor. Polar poları çözer.
6.3 Bozunma, kırılma aklıma geliyor.
6.4.1 İyonik bir bağ olmasını beklerim. 6.4.2 Çözündü bitti. Bunun içinde görünmez ki homojen. Yok olmuş gibi olur, ya da fazla koyduğumuzda da dibinde bir katı oluşur. Daha küçük olarak düşündüğümde onu yapamıyorum.
6.5 Yabancı bir madde, tuz eklediğimizde
Mol sayıları eşitse ve basınç artarsa nasıl etki yapar yorum yapamıyorum.
Su molekülünün bağları açısal, apolar, kovalent, elektriği iletir, kaynama noktasının yüksek olmasının sebebi aktifleşme enerjisindendir.
Polar poları çözer.
Çözünmeyi bozunma, kırılmaya benzetiyorum.
Tuzu suya attığımız zaman yok olmuş gibi olduğunu çizebilirim. Daha küçük olarak gösteremiyorum. İyonik bir bağ olmasını beklerim.
Yabancı madde reaksiyona girer çözünürse su kirlenir.
81
kirlenir. Safsızlığını kaybeder. Başka bir madde de kirletir. Reaksiyona girmiş olması kirletir. Bir taş attığımda kirlenmez ama tuz attığımda çözündüğü için kirlendi.
6.6 Bakteri reaksiyona girmiyor ki. Sonuçta bir canlı. Kirlenme deyince benim aklıma safsızlığını kaybetmesi geliyor. Kirletir de demiyorum, temizler de bir bilgim olmadığı için söyleyemiyorum.
Bakteriler reaksiyona girmediği için suyu kirletir diyemem, bilgim olmadığı için temizler de diyemem.
Kimyasal Reaksiyonlar konusu ile ilgili Görüşme Formundan elde edilen veriler Katılımcı 7 ’de aşağıdaki görüşlerin olduğu sunucunu ortaya çıkarmıştır:
Reaksiyon deyince aklına etkileşim gelmesi,
Kimyasal reaksiyonda maddenin özelliklerinin farklılaşması, Kimyasal değişimde maddenin yapısının değişmesi,
Kimyasal reaksiyon olduğunu renk değişimi ve kokudan anlaması, Kimyasal değişmelerin girenler ve ürünler olarak gösterildiği,
Denkleştirilmiş bir kimyasal eşitlikten mol sayıları, giren, çıkan, artan maddeyi bulabileceği,
Kömürün yanmasının ekzotermik, fotosentez olayının da ekzotermik olduğu, Enerji değişiminin her durumda entalpi olarak ifade edeceği,
Entalpinin işaretinin kömürün yanmasında negatif, endotermik reaksiyonda ise pozitif olmasını beklediği,
Mutlak enerjinin ölçülemeyeceği, açığa çıkan enerjinin ölçülebileceği, onun nasıl ölçüldüğünü bilmediği,
Bağ enerjisinin atomlar arasındaki çekim kuvveti, bir elektron koparmak için verdiğimiz enerji olduğu,
Uyarılmış halde olursa bir molekülün bağ enerjisinin ölçülebileceğini, bir molün bağ enerjisinin ölçülemeyeceğini, enerjinin biriminin kj/mol olduğu,
Reaksiyonun başlaması için enerjiye ihtiyaç olduğu, Her reaksiyonun aktifleşme enerjisinin aynı olmadığı,
Kimyasal reaksiyonun hızının bir maddenin başka bir maddeye dönüşme süresi olduğu,
Reaksiyon hızını sıcaklığın etkilediği,
Işık reaksiyon hızına etki ettiği, reaksiyon hızını arttırabilir de azaltabilir de olduğu, her reaksiyona etki etmeyeceği, ışığın reaksiyon hızını arttırdığı reaksiyonlara ne dendiğini bilmediği,
Katalizörün reaksiyonun hızını arttırdığı, bunu nasıl yaptığını bilmediği, Kimyasal reaksiyonlarda hızın sadece oluşan ürünün derişimine bağlı olduğu, Tanecilerde reaksiyona girecekleri zaman birbirlerine karışmalarını, bağlarının
ayrılmasını, en kararlı hale gelmek için enerjilerini düşürmelerini beklediği, Tanecikler ya da moleküller arası gerçekleşen her çarpışmada reaksiyonun
gerçekleşmediği, yeterli enerjiye ihtiyaç olduğu,
Sıcaklığı artırınca da tüm çarpışmaların reaksiyonla sonuçlanmayacağı, Çarpışma Teorisini duyduğu, fakat hatırlamadığı,
Reaktantların %100 ürüne dönüşmesinin mümkün olmadığı,
Kimyasal dengenin reaktantların ürüne, ürünlerin de reaktantlara dönüşüm halinde oldukları an olduğu,
Kimyasal dengede eşit olanın; ürünler/girenler (Kd) =1 olduğu, Kimyasal dengenin durağan olmadığı,
Reaksiyon dengedeyken ürünlerdeki derişimin fazla olmasını beklediği,
H2+I2↔2HI reaksiyonu dengedeyken H2 eklediğimizde reaksiyon hızının bozulacağı, reaksiyonun sağa doğru kayacağı, sonra tekrar dengeye ulaşacağı, H2 ve HI derişimin artacağı, 2 mol olduğundan HI derişiminin daha fazla artacağı,
İleri reaksiyon ekzotermikse ve ısıtırsak reaksiyonun sola kayacağı, reaktanların artmasını beklediği.
Basıncın kimyasal dengeyi etkilediği,
Basıncın arttırılması reaksiyonu molekül yoğunluğunun fazla olan yöne kaydırdığı,
Basınç arttırılırsa ve reaksiyonun her iki tarafındaki mol sayıları eşitse basıncın nasıl etkisinin olacağına yorum yapamadığı,
83
Suyun apolar kovalent bağlı bir molekül, aktifleşme enerjisi sebebiyle kaynama noktasının yüksek ve elektrik iletkenliğinin olduğu,
Polar maddelerin polar maddeleri çözdüğü, Çözünmeyi bozunma, kırılmaya benzetmesi,
NaCl suya atınca iyonik bir bağ olmasını beklediği, sadece yok olmuş gibi olduğunu çizebileceği, daha küçük olarak gösteremeyeceği,
İçinde yabancı maddeler reaksiyona girer, çözünürde suyun kirlendiği,
Bakteriler reaksiyona girmediği için suyu kirletir de bilgisi olmadığı için temizler de diyemeyeceği.